وقتی آمازون ترکیه جهانی شد

چند هفته پیش بود که رسانه‌های دنیا، خبر عرضه سهام هپسیبورادا بزرگ‌ترین و بهترین فروشگاه اینترنتی ترکیه در بورس نزدک ایالات متحده را منتشر کردند. این خبر از این جهت مهم بود که یک فروشگاه آنلاین در کشوری که هنوز ضریب نفوذ تجارت الکترونیک در آن بسیار پايین است، توانست ۶۸۰ میلیون دلار سهام در بزرگ‌ترین بازار بورس فناوری دیجیتال دنیا به فروش برساند.

ملکه تجارت الکترونیک ترکیه

هپسیبورادا عبارتی در زبان ترکی استانبولی است به معنای «همه چیز اینجا هست». این فروشگاه توسط هانزاده دوغان بوینر (HanzadeDoğanBoyner) که دختر یکی از ثروتمندان سرشناس ترکیه است، راه‌اندازي شد. هانزاده دوغان بوینر نیز ثروت شخصی قابل‌توجهی دارد. او در سال۲۰۰۸ با حدود یک میلیارد دلار ثروت در جایگاه ۱۰۶۲ام ثروتمندترین افراد در دنیا قرار داشت. خانم بوینر مالک ۵/۲۱درصد از کل شرکت هپسیبورادا‌ست و ۷۱‌درصد از حق رأی در هیات مدیره را نیز در اختیار دارد.

هپسیبورادا در آغاز کار فقط به فروش محصولات مختلف الکترونیکی مشغول بود. با این وجود، به‌تدریج بر دامنه تنوع محصولات عرضه‌شده از سوی این فروشگاه افزوده شد. این پلتفرم در سال‌۲۰۲۰ توانست درآمدی ۷۳۳‌میلیون دلاری را از ۹‌میلیون کاربر فعال، ۳۳‌میلیون عضو معمولی و ۴۵‌هزار فروشنده طرف قرارداد به دست آورد. این فروشگاه آنلاین ماهانه همچنین حدود ۲۵۰ میلیون بازدید دارد.  البته هپسیبورادا هنوز در فرآیند رشد قرار دارد و به همین دلیل، به سوددهی نرسیده است. این شرکت در سال گذشته ضرر خالصی معادل ۵۵‌میلیون دلار را در کارنامه خود ثبت کرد.

فروشگاهی برای همه‌چیز

هپسیبورادا (Hepsiburada) را آمازون ترکیه می‌دانند. این فروشگاه، همانند رقیب اصلی بین‌المللی‌اش یعنی آمازون، همه چیز می‌فروشد. هپسیبورادا شبکه ارسال و توزیع گسترده‌ای در سراسر ترکیه دارد و در حال حاضر، حدود ۴۳ میلیون محصول مختلف در این پلتفرم برای فروش عرضه می‌شود. مشتریان بهترین فروشگاه اینترنتی ترکیه می‌توانند سفارشات خود را طی ۲ساعت دریافت کنند.

همه‌گیری کووید-۱۹ به رونق بسیاری از کسب‌وکارهای آنلاین در سراسر جهان کمک کرد. و هپسیبورادا نیز از این روند بی‌بهره نبود. طی این دوره، درآمد این پلتفرم فروشگاهی دو برابر شد. تا پیش از همه‌گیری، بسیاری از مردم ترکیه روی خوشی به خرید آنلاین نشان نمی‌دادند. البته دسترسی به اینترنت در برخی ‌مناطق فراهم نبود، اما محدودیت‌های جدی طی این دوره و سختگیری‌های دولت ترکیه برای رفت‌وآمد شهروندان موجب افزایش روی‌آوردن مردم به خرید آنلاین شد. هپسیبورادا نیز به عنوان اصلی‌ترین بازیگر در این میدان توانست به‌خوبی از این فرصت استفاده کند.

این روزها بسیاری از مردم ترکیه برای خرید محصولات مختلف و حتی برخی مایحتاج روزمره به سراغ هپسیبورادا می‌روند. البته فقط شهرت هپسیبورادا مردم را به خرید از آن تشویق نمی‌کند. در واقع، شبکه توزیع هپسیبورادا که پوشش جغرافیایی بسیار مطلوبی دارد، یکی از برگ‌های برنده این شرکت در مقایسه با رقبای دیگر هموطنش به شمار می‌رود.

اما چطور این پلتفرم توانست طی نزدیک به ۲دهه، از یک وب‌سایت کوچک فروشگاهی به این امپراطوری دست یابد و تبدیل به بهترین فروشگاه اینترنتی ترکیه شود؟

بر اساس نیازهای مردم

یکی از اصلی‌ترین نکاتی که هر کارآفرین موفق در نظر می‌گیرد، ارائه راه‌حلی بر اساس نیازهای مشتریان است. به نظر می‌رسد خانم دوغان بوینر به‌‌خوبی از این نکته آگاه است و هپسیبورادا  را نه بر اساس کپی‌برداری از نمونه‌های موفق خارجی مثل آمازون، بلکه با شناخت مشتریان در ترکیه به پیش برده است.  یکی از ظرافت‌هایی که هپسیبورادا در بازار ترکیه به آن توجه کرده، نگرانی مشتریان از خرید آنلاین است.

در بازارهای سنتی‌تر، معمولا مشتریان به این دلیل که نگران مشکل‌دار بودن محصول خریداری شده هستند، روی خوشی به خرید آنلاین نشان نمی‌دهند. هپسیبورادا با زیرکی متوجه این نکته شد و امکان بازگشت رایگان محصولات خریداری‌شده را برای مشتریان فراهم کرد. این پلتفرم با استفاده از شبکه گسترده پخش خود توانسته این امکان را برای مشتریان فراهم کند که اگر از محصولی ناراضی بودند، آن را به صورت رایگان پس فرستاده و پولش را پس بگیرند.

شبکه گسترده توزیع

شبکه گسترده توزیع سفارشات هپسیبورادا در بیشتر نقاط ترکیه فعالیت دارد. و حدود ۹۵‌درصد از جمعیت این کشور را تحت پوشش قرار می‌دهد. یکی دیگر از خدمات این پلتفرم، هسپی اکسپرس (Hespi Express) است. هسپی اکسپرس امکان خرید و تحویل چند‌ساعته محصولات مختلف را در سراسر ترکیه فراهم می‌سازد.

هپسیبورادا در حال حاضر با بسیاری از فروشگاه‌های زنجیره‌ای در سطح کشوری و استانی در ترکیه قرارداد دارد. تا بتواند محصولات مصرفی روزمره را با کمک آنها به دست مشتریان برساند.

این همکاری راهبردی سبب شده سرعت تحویل سفارشات مشتریان در برخی موارد حتی به نیم ساعت برسد. اگر هپسیبورادا بتواند خود را به عنوان تامین‌کننده مایحتاج روزانه مردم در ترکیه جا بیندازد، نه‌تنها بخش قابل‌توجهی از گردش مالی خانوارها را در اختیار می‌گیرد. بلکه به این ترتیب می‌تواند سایر خدماتش را نیز به شکل ساده‌تری به مشتریان معرفی کند.

پلتفرم یکپارچه یا سوپراپ

اگر بخواهیم به مقایسه هپسیبورادا با سایر رقبای بین‌المللی بپردازیم. باید بگوییم این پلتفرم بیشتر از اینکه شبیه آمازون باشد، به سوپراپ‌های چینی شباهت دارد. چند‌سالی است در بازار چین شاهد شکل‌گیری پلتفرم‌هایی هستیم که به ارائه طیف گسترده‌ای از خدمات، از انتقال پول و رزرو بلیت هواپیما گرفته تا خرید آنلاین می‌پردازند.

هپسیبورادا نیز چنین رویکردی را در پیش گرفته است و مجموعه متنوعي از خدمات را به مشتریانش عرضه می‌کند. این شرکت حتی سرویسی مشابه «علی‌پی» (AliPay) چین راه انداخته که هسی‌پی (HesiPay) نام دارد.

اتفاقا یکی از دلایل جذابیت هپسیبورادا برای مردم ترکیه، همین سرویس هسی‌پی است. بسیاری از مردم در این کشور به خرید اقساطی تمایل دارند. هپسیبورادا با آگاهی از این نیاز، امکان خرید اقساطی از طریق سرویس هسی‌پی را فراهم کرده است. همین ویژگی، موجب تشویق بخشی از مشتریان سنتی که معمولا تمایلی به خرید آنلاین ندارند، می‌شود.

رشد چشمگیر بهترین فروشگاه اینترنتی ترکیه

نگاهی به آمار و ارقام رشد هپسیبورادا نشان می‌دهد این شرکت به‌خوبی در مسیر برنامه توسعه خود در حال حرکت است. هپسیبورادا در سال گذشته دو برابر بزرگ‌تر شد. البته طی ۵سال پیش از آن نیز، هر سال با رشد ۵۰ درصدی روبه‌رو بود. با توجه به اینکه جمعیت ۸۲ میلیونی ترکیه به تدریج به خرید آنلاین علاقه‌مند می‌شوند، هپسیبورادا نیز به‌خوبی توانسته سوار این موج شده و خدمات خوبی را به مشتریانش ارائه دهد.

البته پیش از عرضه سهام هپسیبورادا در بورس نزدک، این شرکت طی بازه‌ای ۲۰‌ساله سرمایه‌ای معادل ۱۰۰میلیون دلار نیز برای توسعه دریافت کرده بود.

بنیانگذار هپسیبورادا در این باره می‌گوید: «از حدود ۲۰‌سال پیش که کارم را در زمینه تجارت الکترونیک شروع کردم تا امروز، به ایجاد قابلیت‌های جدید و خدمات جدید مشغول بودیم. و به همین دلیل است که امروز مجموعه‌ای متنوع از خدمات را در قالب یک پلتفرم یکپارچه در اختیار مشتریان قرار می‌دهیم.»

خانم دوغان بوینر درباره چشم‌انداز میان‌مدت شرکت برای گسترش بازار خود در ترکیه می‌گوید: «نفود بازار تجارت الکترونیک در ترکیه فقط ۱۰‌درصد است. بر این باوریم که این نفوذ تا سال ۲۰۲۵ دو برابر خواهد شد.»

برنامه‌های هپسیبورادا برای توسعه

این شرکت در عرضه اولیه سهام خود در بورس نزدک توانست ۶۸۰ میلیون دلار به دست آورد. هپسیبورادا اعلام کرده این درآمد را صرف توسعه پلتفرم خود می‌کند. بنیانگذار هپسیبورادا در توضیح بیشتر این موضوع به برنامه شرکت برای تقویت زیرساخت‌های لجستیک اشاره می‌کند. با توجه به اینکه موضوع بازگرداندن سفارشات توسط مشتریان یکی از اصلی‌ترین ابزارها برای کاهش نگرانی مشتریان است، هپسیبورادا قرار است سرمایه‌گذاری بیشتری روی تقویت این بخش به عمل آورد.

او همچنین به یکی دیگر از پروژه‌های پیش روی این شرکت نیز اشاره می‌کند که در حوزه فین‌تک در حال اجراست. این شرکت قرار است کیف پولی با قابلیت‌های متعدد را در اختیار مشتریان قرار دهد. هپسیبورادا امیدوار است این گام به افزایش وفاداری مشتریان و همچنین جذب مشتریان جدید بینجامد.

بنیانگذار هپسیبورادا در پاسخ به این پرسش که آیا به دنبال پیاده‌سازی راهبردی مشابه علی‌بابا و علی‌پی و ارائه یک سوپراپ است، تلویحا این راهبرد را تايید می‌کند. او می‌گوید: «در اروپا و آمریکا تقریبا چیزی به عنوان سوپراپ نداریم، ولی ما می‌خواهیم به دیجیتالی‌کردن تجارت بپردازیم و زندگی را برای مشتریان‌مان، راحت‌تر کنیم.»

بیم‌ها و امیدهای آینده بهترین فروشگاه اینترنتی ترکیه

ترکیه سیزدهمین اقتصاد بزرگ دنیاست. ‌ریسک‌های مختلفي در مسیر توسعه اقتصادی این کشور و البته هپسیبورادا وجود دارد. اصلی‌ترین ریسک به ارزش لیر ترکیه مربوط می‌شود. با توجه به سیاست‌های اقتصادی دولت کنونی ترکیه، شاهد افت قابل‌توجه ارزش لیر هستیم که همین موضوع می‌تواند مانعی بزرگ در مسیر پیشرفت هپسیبورادا باشد. از سوی دیگر، وضعیت بازار در ترکیه، اصلی‌ترین مزیت برای هپسیبورادا به شمار می‌رود. بیشتر خرید و فروش‌ها در این کشور همچنان به شکل سنتی صورت می‌گیرد.

تجارت الکترونیکی فقط ۵.۳ درصد از کل ارزش بازار خرده‌فروشی این کشور را به خود اختصاص داده است. حدود ۳۹‌درصد از جمعیت ترکیه زیر ۲۴‌ساله هستند. این رقم نشانگر تعداد بالای مشتریان بالقوه حوزه تجارت الکترونیک است. با در نظر گرفتن اینکه ترکیه جوان‌ترین کشور در اروپا به شمار می‌رود، فرصت بسیار خوبی برای رشد پلتفرم‌های تجارت الکترونیک همانند هپسیبورادا در این کشور فراهم است.

برخی از سرمایه‌گذاران با تکیه بر این آمارها به خرید سهام هپسیبورادا علاقه نشان داده و آن را یک سرمایه‌گذاری با سودآوری بالا در بلندمدت می‌دانند.

عرضه در بورس

این پلتفرم تجارت الکترونیکی در ابتدای ژوئيه توانست در بورس نزدک ایالات متحده پذیرفته شود. گفتنی است بورس نزدک همان جایی است که بسیاری از غول‌های حوزه دیجیتال مثل آلفابت (شرکت مادر گوگل)، فیسبوک، مایکروسافت و اپل در آن حضور دارند.

در حالی که کارشناسان ارزش هر سهم هپسیبورادا را ۱۲دلار پیش‌بینی می‌کردند، این سهم در اولین روز عرضه به قیمت حدود ۱۴ دلار خرید و فروش شد. در زمان نگارش این مطلب، ارزش هر سهم هپسیبورادا ۱۳ دلار است. که ارزش بازاری معادل ۴.۲۲ میلیارد دلار را برای این شرکت رقم می‌زند.  اما ظاهرا این رقم اهمیت چندانی برای بنیانگذارش نداشت. خانم دوغان بوینر می‌گوید: «ارزش بازار امروز شرکت برایم چندان مهم نیست. مبدا مهم نیست و باید به مقصد توجه کرد. این عرضه سهام برای تامین سرمایه مورد نیاز به منظور رشد شرکت بوده است.». او با اشاره به اینکه هنوز بسیاری از مردم در ترکیه به خرید آنلاین نمی‌پردازند، می‌گوید مسیر پیش رو برایش امیدوار کننده است.

بنیانگذار هپسیبورادا با اشاره به مبلغی که از طریق فروش سهام در بازار بورس نزدک نصیب شرکت شده می‌گوید از آن برای شتاب‌دهی به فرآیند رشد و اجرای بهتر چشم‌انداز شرکت استفاده خواهد شد.

هپسیبورادا در یک نگاه

• ۴۳میلیون محصول
• ۹۵ درصد پوشش مناطق مختلف ترکیه
• ۹ میلیون کاربر فعال
• ۳۳میلیون کاربر عضو
• ۴۵هزار فروشنده طرف قرارداد
• ۲۵۰میلیون بازدید ماهانه

منابع:

• forbes
• Techcrunch