شناخت انواع سرمایه‌گذاری در استارتاپ ها چه سرمایه‌گذاری خصوصی چه سرمایه‌گذاری عادی، دانشی همیشگی برای هر فردی است که به دنبال راه اندازی کسب و کار خود است. جذب سرمایه همیشه یکی از دغدغه های استارتاپ ها بوده و هست. در هر مرحله از رشد، کسب و کار می تواند و باید به سراغ جذب سرمایه برود و برای همین هم دقیقا باید بدانیم در کدام مرحله، باید به سراغ کدام سرمایه‌گذار برویم. در اینجا انواع سرمایه‌گذاری در استارتاپ ها را مورد بررسی قرار می دهیم.
سرمایه‌گذاری خطرپذیر
تامین مالی خطرپذیر یکی از انواع سرمایه گذاری در استارتاپ است که طی آن، یک شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر پول نقد را در ازای حقوق صاحبان سهام به کسب و کار تزریق می کند. VC معمولا محبوب‌ترین نوع تامین مالی است، زیرا مبلغ سرمایه گذاری ها نسبت به سایر گزینه‌های موجود معمولا بزرگ‌تر هستند. این نکته به ویژه برای استارت‌آپ‌هایی که به دنبال رشد با سرعت کشتی موشکی هستند، مفید است. تعدادی از استارتاپ‌های موفق ایرانی از طریق این نوع سرمایه‌گذاری، تامین مالی شده‌اند.
داشتن پشتوانه از سوی یک شرکت قابل اعتماد می‌تواند شهرت زیادی برای استارت‌آپ‌های در مراحل اولیه به ارمغان بیاورد. به‌ویژه زمانی که رقابت برای سرمایه شدید است. سرمایه‌گذار خطرپذیر نسبت به مرحله‌ای از روند راه اندازی کسب و کار که در آن قرار دارید، پیچ‌دک متفاوتی از شما می خواهند:
مرحله پیش بذری:
سرمایه‌گذاران خطرپذیر به جای اثبات درآمد یا تناسب محصول با بازار، به دنبال چشم‌انداز و بهترین ایده‌های استارتاپی هستند.
سرمایه‌گذاران به توانایی های بنیانگذار نگاه می کنند و می پرسند که چرا آنها فرد مناسبی برای این کار هستند.
اگر بتوانید کشش اولیه را نشان دهید یا نسخه نمایشی محصول را ارائه دهید، VCها نیز تحت تأثیر قرار خواهند گرفت.
مطالب پیشنهادی: مهم‌ترین عوامل موفقیت استارتاپ‌ها ، بیزینس پلن استارتاپ
مرحله سری A:
در این مرحله تمرکز بیشتر بر روی اعداد است. نیرال شاه، بنیانگذار YardLink، در این مورد می گوید: «جزئیات زیادی در معیارها و مدل مالی ما و مفروضات پشت این معیارها قرار داده شده است – بسیار بیشتر از آنچه من انتظار داشتم. فکر می‌کنم این موضوع واقعا روشن کننده بود: اکنون مانند یک تجارت واقعی است، شما واقعا باید معیارها را ارائه داده و نشان دهید که اعدادی برای حمایت از کسب و کارتان در اختیار دارید.»
در حالت ایده‌آل، حداقل برای سه سال، فروش، صورت درآمد یا صورت سود و زیان و جریان نقدی کسب و کار را باید ارائه بدهید.
سرمایه گذاران همچنان به نقاط قوت، تخصص و تجربه تیم موسس علاقه مند خواهند بود.
مرحله سری B:
داوور هبل، شریک مدیریت Eight Roads می‌گوید که باید یک بازار بزرگ و یک محصول قوی و متمایز نشان دهید.
یک تیم استثنایی و هدفمند – زیرا تا این مرحله باید تعداد زیادی استخدام کلیدی انجام می شد.
پیش بینی رشد و کارایی سرمایه.
شتاب دهنده ها
شتاب‌دهنده‌ها گروهی از بنیانگذاران در مراحل اولیه را برای شرکت در یک برنامه توسعه با راهنمایی انتخاب می‌کنند. چنین برنامه ای برای بنیان‌گذارانی که برای اولین بار بدون ارتباطات موجود مفید هستند، بسیار کاربردی است. شرکت‌کنندگان همچنین می‌توانند هنگام «فارغ التحصیل» شدن، یک تزریق نقدی دریافت کنند. اما معمولا باید مقداری سهام را واگذار کنند – اگرچه معمولا بیش از 10٪ نیست.
مطالب پیشنهادی:سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایران ، معرفی سرمایه‌گذار خطرپذیر
سرمایه گذاران فرشته
یکی دیگر از انواع سرمایه گذاری در استارتاپ ها از طریق سرمایه گذار فرشته انجام می شود. برخی از این سرمایه گذاران، تجربه حضور شرکت های خطرپذیر را داشته اند، برخی دیگر از بنیانگذاران استارتاپ های دیگری بوده اند که تغییر مسی داده اند. آنها در ازای حقوق صاحبان سهام سرمایه گذاری می کنند و یا به عنوان سرمایه گذاران فردی یا به عنوان بخشی از یک اتحادیه که پول نقد چندین فرشته را با هم جمع کرده اند. آنها همچنین می توانند در یک موضوع خاص تخصص داشته باشند و با توجه به تخصص خود سرمایه گذاری می کنند – بنابراین، در مقایسه با شرکت های عمومی VC، به طور بالقوه می توانند مشاوره های خاص تری را برای بخش شما ارائه دهند. همچنین وجود چندین فرشته در میان سرمایه گذاران یک استارتاپ، رایج تر شده است.
ماتیلدا بوش، سرمایه‌گذار در Techstars لندن، می‌گوید که در حالی که فرشتگان معمولا «سرمایه‌گذاران منفعل» هستند، اما می‌توان در صورت نیاز برای معرفی و مشاوره با آنها تماس گرفت و «می‌تواند عامل بزرگی برای سرمایه‌گذاران نهادی، توسعه کسب‌وکار یا کسب استعداد باشد».
همچنین امکان برقراری ارتباط شخصی تر نیز وجود دارد. فینور پیند، بنیانگذار Treble که تولید کننده صدا برای دنیای مجازی است، می‌گوید که سرمایه‌گذاران فرشته‌اش «واقعا علاقه‌مند به فناوری بوده و تأثیر مثبتی هستند که [آنها] می‌توانند داشته باشند».
این بدان معنا نیست که لزوما همه فرشتگان در حوزه ای متخصص هستند. بوش خاطرنشان می‌کند که بررسی سرمایه‌گذاران مانند هر شکل دیگری از تامین مالی مهم است، که باید در نظر گرفته شود: «فرشته‌ها می‌توانند از نظر تجربه و سازمان متفاوت باشند و سعی و کوشش می‌تواند گاهی اوقات فرآیندی خسته‌کننده باشد.»
دوستان و خانواده
شاید عجیب ترین گزینه در میان انواع سرمایه گذاری در استارتاپ ها باشد. اما برخی از استارت‌آپ‌ها، به‌ویژه در مراحل اولیه، قبل از جستجوی منابع خارجی، از نزدیک‌ترین افراد خود برای تامین مالی درخواست می‌کنند. مزین این کار این است که لازم نیست هیئت داوران سرمایه گذاران را متقاعد کنید که ارزش زمان و پول آنها را دارید.
بوت استرپینگ
بوت استرپینگ زمانی است که یک استارتاپ توسط خود تیم موسس و سپس با درآمد حاصل از کسب و کار، بدون سرمایه خارجی تامین می شود. این نوع سرمایه گذاری می‌تواند برای یک استارت‌آپ در مراحل اولیه مناسب باشد – اما ابتدا باید چند سؤال را در نظر گرفت. شرکت‌هایی که در بخش جذب سرمایه گذار هستند، هنوز بر روی تناسب محصول با بازار یا در فضای «برنده همه چیز را می‌گیرد» کار می‌کنند و ممکن است از بوت استرپ کردن سودی نبرند و سرمایه‌گذاری VC را مناسب‌تر بدانند.
بوت استرپ کردن کسب و کار به این معنی است که بنیانگذاران کنترل خود را بر روی استارتاپ حفظ کرده و می توانند هر تصمیمی را خودشان بگیرند. جنبه منفی چنین سیاستی این است که نداشتن بینش تخصصی از سوی سرمایه گذاران می تواند راه دشواری برای راه اندازی استارتاپ باشد، بنابراین بنیانگذاران بی تجربه ممکن است با مشکل مواجه شوند.
لوسی هال، یکی از بنیانگذاران و مدیر عامل پلتفرم اجاره مد LOANHOOD، می گوید: «[تیم ما] تا زمانی که می توانستیم شرکت را به صورت بوت استرپ توسعه داد، زیرا من احساس می کردم که اگر سهام را رها کنیم، کنترل کار از دستمان خارج خواهد شد.» با نگاهی به گذشته، اگرچه راه‌اندازی به صورت بوت استرپ مزایای خود را دارد، اما «سرمایه‌گذاران ارزش و تخصص را برای کسب‌وکار به ارمغان می‌آورند، نه فقط پول را».
مطالب پیشنهادی:کتاب لین استارتاپ ، استارتاپ هوش مصنوعی
سرمایه گذاری جمعی
یکی از رایج ترین انواع سرمایه‌گذاری در انواع استارتاپ‌ها است. تامین مالی جمعی نوعی از تامین مالی است که در آن گروه بزرگی از افراد مبالغ فردی را از طریق یک پلتفرم سرمایه گذاری می کنند. انواع تامین مالی جمعی عبارتند از:
سرمایه گذاری جمعی مبتنی بر سهام
در این نوع، حامیان مالک مشترک شرکت می شوند. شرکت‌ها معمولا نمی‌توانند کاملا به این شکل از تأمین مالی تکیه کنند و اغلب بیشتر منابع مالی مورد نیاز خود را ابتدا از یک سرمایه‌گذار اصلی و قبل از مراجعه به عموم تأمین می‌کنند.
سرمایه‌گذاری جمعی مبتنی بر پاداش
به حامیان هدیه‌های انحصاری غیرمالی مانند دسترسی به محصول قبل از عرضه (برای دریافت بازخورد درباره محصول در روزهای اولیه آن مفید است) یا کالا ارائه می‌شود.
مطالب پیشنهادی: نمونه قرارداد سرمایه گذاری در استارتاپ
Crowdlending
استارت‌آپ‌ها می‌توانند به پلتفرم‌های وام‌دهی همتا به همتا دسترسی داشته باشند و برای وام‌های با بهره درخواست کنند. این پول نقد باید در یک مهلت مشخص بازپرداخت شود و می تواند با دارایی ها نیز مرتبط شود. بنابراین برای استارتاپ هایی که در مورد توانایی بازپرداخت به موقع خود مطمئن نیستند، خطرناک است.
مارک وینسنت، مدیر ارشد مالی در توسعه دهنده دوچرخه الکتریکی Cowboy، تاکید می کند که تیم های تامین مالی جمعی «با طیف بسیار گسترده ای از سرمایه گذاران با زمینه ها، علایق و سطوح بسیار متفاوت در هنگام سرمایه گذاری ارتباط برقرار خواهند کرد، بنابراین مهم است که شرکت ها در مورد نحوه موقعیت آنها و فرصت سرمایه گذاری به عنوان یک کل متفکر، فوق العاده باشند.»
وینسنت پس از راه‌اندازی دور جدیدی از سرمایه‌گذاری جمعی، پس از دورهای در مارس 2022 که 2.7 میلیون یورو جمع‌آوری کرد، به نیاز به «محتوای با کیفیت بالا که از طریق یک فرآیند سخت کوششی انجام می‌شود» برای متقاعد کردن جمعیت به سرمایه‌گذاری اشاره می‌کند. تیم Cowboy برای این کار یک کمپین ویدیویی ترتیب داد. پس از جمع‌آوری پول، اهداکنندگان سرمایه‌گذاری جمعی دوست دارند به‌روز نگه داشته شوند، بنابراین ارتباط در مورد آخرین پیشرفت‌ها برای حفظ حمایت کلیدی است.
کمک های مالی
برخی از سازمان‌ها کمک‌های بلاعوض را ارائه می‌کنند، که در آن شما ملزم به ارائه سهام نیستید. این یک گزینه رایج برای استارت‌آپ‌های تک‌بیو، فناوری سلامت و دیگر استارت‌آپ‌های مبتنی بر علم است، اما استارتاپ های تاثیرگذار در حوزه های دیگر هم می‌تواند شامل این نوع سرمایه گذاری شوند. اسکات وایت، مدیر عامل شرکت نیمه هادی پراگماتیک، که هم شورای نوآوری اروپا و هم کمک هزینه های تحقیقات و نوآوری بریتانیا را دریافت کرده است، می گوید: این بخش ها برای کمک های مالی مناسب هستند زیرا می توانند «روشی بسیار ارزشمند برای تسریع فعالیت های کلیدی تحقیق و توسعه» باشند.
ایان وارتون، یکی از بنیانگذاران و مدیر عامل اپلیکیشن سلامت دیجیتال Aide Health، می گوید: «این کمک ها علاوه بر پول، مزایایی نیز دارند: آنها فقط وجوه غیر کاهش دهنده نیستند، بلکه منجر به مشارکت هایی می شوند که به ما کمک می کنند تا اکتشافات علمی و فناوری جسورانه ای داشته باشیم.». اما بنیانگذاران باید با دقت انتخاب کنند از طریق اخبار استارتاپ ها یا تحلیل که کدام کمک‌های بلاعوض را درخواست می‌کنند: «باید مراقب بود که فقط روی پروژه‌های با کمک مالی که ارزش استراتژیک واقعی برای کسب‌وکار ایجاد می‌کنند، تمرکز کنند».
وارتون می‌افزاید: برنامه‌های کمک هزینه همچنین «نیاز به زمان قابل توجهی» دارند. او پیشنهاد می‌کند که بنیان‌گذارانی که به درخواست برای کمک هزینه فکر می‌کنند، «باید در نظر داشته باشند که با یک نویسنده کمک هزینه با سابقه اثبات شده کار کنند تا روند درخواست را طی کنند».
وام های بانکی
شاید در ایران، وام بانکی به عنوان یکی از انواع سرمایه‌گذاری در استارتاپ ها آنقدر گزینه جذابی نباشد. اکثر بانک‌های بزرگ وام‌های تجاری را برای کارآفرینان ارائه می‌دهند – اما این نوع تأمین مالی برای استارت‌آپ‌های در مراحل اولیه دشوار است، چرا که همیشه نمی‌توانند مدل کسب‌وکار قابل اعتمادی را ثابت کنند و بنابراین ریسک بالاتری در نظر گرفته می‌شوند.
بدهی ریسک پذیر
بدهی ریسک پذیر نوعی تامین مالی است که طی آن، به جای مبادله با سهام، باید بازپرداخت شود. وایت، که قبل از پیوستن به Pragmatic، بدهی‌های ریسک پذیر را در نقش‌های قبلی افزایش داد، می‌گوید این نوع سرمایه‌گذاری می‌تواند برای «تکمیل بودجه در بین دورهای سهام» مفید باشد.
این نوع سرمایه‌گذاری معمولا برای استارت‌آپ‌های بعدی که قبلا از VCها یا سرمایه‌گذاران نهادی پول جمع‌آوری کرده‌اند، در دسترس‌تر است. همچنین به نفع استارت‌آپ‌هایی است که به جای رشد به هر قیمتی، بر سودآوری تمرکز دارند، زیرا این امر شانس بازپرداخت سریع‌تر وجه نقد را افزایش می‌دهد.
حتی برای استارت‌آپ‌هایی که برای این نوع سرمایه‌گذاری متناسب هستند، بدهی‌های ریسک پذیر می‌تواند گزینه گرانی باشد، زیرا نرخ‌های بهره بیشتر از وام‌های سنتی بانکی است. به‌علاوه، وایت خاطرنشان می‌کند که «در عمل درآمدهای قابل استفاده معمولا به چند ماه باند نقدی اضافی تبدیل می‌شود». همچنین تعیین شرایط معامله می‌تواند گیج‌کننده باشد، زیرا بنیانگذاران باید در مورد نرخ بهره، کارمزد معامله و یک دوره بازپرداخت به توافق برسند؛ دورهای که شرکت مجاز است از اختیار وام گرفتن پول تا سقف حد از پیش تعریف شده.
مطالب پبشنهادی: شرکت های سرمایه گذاری استارتاپ ،استارتاپ های حوزه سلامت
وام های قابل تبدیل
وام قابل تبدیل نوعی تامین مالی از میان انواع سرمایه‌گذاری در استارتاپ ها است که بین استقراض و حقوق صاحبان سهام قرار می گیرد. یک استارت‌آپ پولی را به عنوان وام دریافت می کند و اگر در سررسید معینی بازپرداخت نشود، به سهام تبدیل می‌شود. این گزینه برای بنیان‌گذارانی که در کوتاه‌مدت به مقداری پول نقد نیاز دارند، اما نمی‌خواهند دیگر سهام خود را رها کنند و فکر می‌کنند راه‌اندازی آنها به زودی درآمدزایی خواهد داشت، ایده‌آل است، زیرا اگر پول به موقع بازپرداخت شود، ارزش سهام قربانی نمی‌شود. تامین مالی مبتنی بر درآمد
تامین مالی مبتنی بر درآمد از نظر فنی یک وام است که با وعده دادن درصدی از درآمد ناخالص آتی شرکت به وام دهنده در مدت زمان معینی بازپرداخت می شود. برخلاف وام بانکی، متقاضیان مجبور نیستند هیچ دارایی را به عنوان وثیقه بگذارند. به علاوه، وقتی نوبت به سطح مشارکت می‌رسد، سرمایه‌گذاران مبتنی بر درآمد اغلب به عنوان حد وسطی بین وام دهندگان بانکی جدا و سرمایه‌گذاران خصوصی بیش از حد درگیر در نظر گرفته می‌شوند.
ماهیت این نوع تامین مالی به گونه ای است که برای استارتاپ‌هایی یک گزینه مناسب است که درآمد منظمی دارند و از آنجایی که پرداخت‌های ماهانه یک درصد مشخص است، کسب‌وکارهایی که پول نقد ندارند یا به تمام پولی که تولید می‌کنند نیاز دارند، ممکن است نتوانند از بازپرداخت آن بر بیایند.
