حالا دیگر ربات‌ها کدنویسی می‌کنند؛ گاه با دقتی بیشتر از انسان‌ها. انسانی که مبدع این موجودات است اما انگار دارد گوی سبقت را از او می‌رباید؛ آن‌هم در کارزاری تماشایی و البته نگران‌کننده. آیا هوش مصنوعی در حال غلبه‌کردن بر هوش انسانی است؟ آیا این گزاره‌ها در نهایت محقق خواهند شد؟ آیا هوش مصنوعی عنان اختیار را از دست انسان‌ها میگیرد و به ربات‌ها می‌سپارد؟ آیا قرار است در آینده‌ای نه‌چندان دور، زیر سلطه ربات‌ها زندگی کنیم؟ چرا مارک زاکربرگ از توسعه ربات‌ها استقبال می‌کند اما ایلان ماسک نگران آینده ربات‌محور است؟ در حوزه کسب‌وکارها نیز می‌توان درباره «هوش مصنوعی و آینده برندسازی: آیا ربات‌ها می‌توانند جایگزین خلاقیت انسان شوند؟» پرسید. در این گزارش تلاش کرده‌ایم که به بخشی از پرسش‌های بالا پاسخ بدهیم. همچنین تاریخچه رباتهای انسان نما و هوش مصنوعی را بررسی می‌کنیم، از برجسته‌ترین ربات‌ها می‌گوییم و تاثیرگذاری‌شان. انعکاس نظرات متخصصان حوزه تکنولوژی در مورد مزایا و ریسک‌ها و تهدید‌های توسعه ربات‌ها نیز بخش دیگری از این گزارش است.
ایده رباتهای انسان نما از کجا شکل گرفت؟
ایده موجوداتی ساخته دست بشر و مشابه انسان ریشه در تاریخ دارد. این مفهوم برای اولین‌بار در قرن چهارم و در یونان و چین مطرح شده است. نمونه‌های فیزیکی این ایده بعدتر در خاورمیانه، ایتالیا، ژاپن و فرانسه مطرح شدند.
در حال حاضر این رباتهای انسان‌گونه به انواع مختلفی تقسیم شده‌اند که هرکدام برای اهداف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی بی‌توجه به شمایل انسانی تنها برای انجام بخشی از کارهای انسان‌ها طراحی شده‌اند؛ مانند بازوهای رباتیکی که در انبارهای آمازون برای جابه‌جایی کالاها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برخی تنها شبیه‌ساز یک اندام خاص هستند و در مصارف پزشکی کاربرد دارند و برخی دیگر با اهداف تحقیقاتی تلاش دارند تا بتوانند عملکرد انسان را به طور کامل شبیه‌سازی کنند.
این ربات‌ها در صنعت سرگرمی هم کاربرد زیادی دارند. از قرن چهارم که داستان‌های این سازه‌ها توسط داستان‌سرایان یونانی افراد را سرگرم می‌کرد تا به امروز که رباتهای آوازخوان و سخنگو توسط دیزنی مورد استفاده قرار می‌گیرند، یکی از پررنگ‌ترین نقش‌های رباتهای انسان نما در صنعت سرگرمی بوده است.
نبرد هوش انسانی و هوش مصنوعی
هنگامی که صحبت از رباتهای انسان نما می‌شود، در واقع ما با ربات‌هایی مواجه هستیم که بخشی از عملکرد انسان‌ها را شبیه‌سازی می‌کنند. برخی نمونه‌های رباتهای انسان نما با هدف شبیه‌سازی کامل رفتار انسانی شکل گرفته‌اند و اهداف تحقیقاتی را دنبال می‌کنند. در حال حاضر ربات‌هایی با عملکرد محدود در بازار وجود دارند که می‌توانند مانند یک دستیار برای افراد عمل کنند؛ اما هوش بالای نمونه‌های جدید رباتهای انسان نما که برای به‌روزرسانی و توسعه خود به یادگیری ماشین و یادگیری عمیق مجهز هستند، توجهات را به خود جلب کرده است.
پیش از این محققان برای بررسی عملکرد هوش مصنوعی در برابر هوش انسانی، مسابقات شطرنجی را در میان انسان‌ها و ربات‌ها برگزار کردند. هوش مصنوعی مجهز به شبکه یادگیری ماشین در این مسابقه توانست بر برترین شطرنج‌بازها پیروز شود. این موضوع برای بسیاری از کارشناسان حوزه هوش مصنوعی غافلگیرکننده نبود زیرا شطرنج مجموعه‌ای از قواعد را در‌بر‌می‌گیرد که با استفاده از یادگیری ماشین و یادگیری عمیق، منطقا توسط هوش مصنوعی توسعه‌یافته، قابل فراگیری بودند.
موضوع جایی جالب‌تر شد که هوش مصنوعی توانست در بازی پوکر هم بر انسان‌ها پیروز شود. برنده‌شدن در بازی پوکر نیاز به توانایی طراحی استراتژی، استدلال و حتی هوش هیجانی دارد. هوش مصنوعی در این مسابقات که با هدف محک‌زدن توانایی آنها طراحی شده‌اند، توانسته علاوه بر برنده‌شدن بر هوش انسانی در بازی‌های شطرنج و پوکر در بازی GO هم از انسان‌ها پیشی بگیرد.
ربات‌هایی با صورت انسان
یکی از سخت‌ترین و پیچیده‌ترین کارها برای ساخت یک ربات با شمایل انسان، ایجاد چهره‌ای است که بتواند حالت‌های انسانی را به خود بگیرد و به وقایع بازخورد فیزیکی بدهد. اکنون رباتهای انسان نما توانسته‌اند در این امر هم موفق شوند. البته هنوز این محققان نتوانسته‌اند رباتی طراحی کنند که این واکنش‌ها را به صورت کاملا طبیعی ایجاد کند. یکی از موفق‌ترین نمونه‌ها در ایجاد حالت‌های چهره، ربات سوفیاست.
این ربات که به شبکه یادگیری عمیق متصل است، می‌تواند مکالمات معناداری را با انسان‌ها شکل دهد و حتی در سخنان خود از کنایه و ضرب‌المثل و شوخی‌های رایج هم به صورت کاملا درست استفاده کند. یکی از معروف‌ترین مثال‌های این توانمندی سوفیا حضور او در یک برنامه زنده تلویزیونی است. در این برنامه سوفیا حتی توانست با مجری بازی سنگ، کاغذ و قیچی را انجام دهد و پس از شکست‌دادن مجری به طنز گفت این موفقیت شروعی بر سلطه او بر انسان‌ها خواهد بود.
کدام شرکت‌ها از رباتهای انسان نما استفاده می‌کنند؟
شاید برای بسیاری از ما آینده‌ای که در آن رباتهای انسان نما در فضاهای کاری مشغول به کار شوند و مسئولیت انسان‌ها را بر عهده بگیرند، اتفاقی دور و ناممکن به نظر برسد؛ اما جالب است که بدانید در حال حاضر بیش از 35 شرکت برتر در دنیا از این ربات‌ها استفاده می‌کنند.
طبق گزارش McKinsey که در سال2017 منتشر شد، تا سال2030 ربات‌ها 800میلیون فرصت شغلی را در انحصار خود خواهند گرفت. در ادامه این مطلب با 10 شرکت برتر و شناخته‌شده که از ربات‌ها استفاده می‌کنند، آشنا می‌شویم؛
- اوبر
سرویس اشتراک سفر اوبر در حال آزمایش ماشین‌های خودران در جاده‌های سانفرانسیسکو است. گفته می‌شود که هدف نهایی اوبر جایگزین‌کردن همه رانندگان با ماشین‌های خودران است. قرار است که سرویس زیرمجموعه اوبر با نام اوبرایتز هم به‌زودی بدون استفاده از رانندگان انسانی، سرویس‌های غذا را به مقصد برساند.
- تسلا
کارخانه 5میلیارد دلاری تسلا در صحرای نوادا نمونه‌ای از یک کارخانه تمام اتومات خواهد بود. وسعت این کارخانه به اندازه 101زمین فوتبال آمریکایی است. با این حال، این کارخانه به 10هزار شغل انسانی برای نظارت روی کار ربات‌ها در این کارخانه نیاز دارد.
- آمازون
آمازون در حال حاضر بیش از 100هزار ربات در اختیار دارد که در انبارهایش در سراسر جهان مشغول به کار هستند. البته این موضوع باعث نشده که کارمندان انسانی این شرکت به طور کامل حذف شوند. علت این موضوع این است که این شرکت هنوز نتوانسته ربات‌هایی را در اختیار بگیرد که بتوانند همه فعالیت‌های انسانی را به صورت بی‌نقص انجام دهند.
جدیدترین ربات‌هایی که آمازون از آنها بهره می‌برد، بازوهایی هستند که قادرند محصولات را در طبقه‌های مختلف انبار به صورت عمودی جابه‌جا کنند. این اقدامات، 17میلیون دلار صرفه‌جویی سالانه در هزینه‌های آمازون را به همراه داشته است.
- والمارت
این شرکت استفاده از رباتهای پرنده در انبار خود را شروع کرده است. این ربات‌ها قادرند در کمتر از یک روز به طور کامل موجودی انبار را بررسی کنند. این کار به صورت انسانی تقریبا یک ماه زمان می‌برد.
- نستله
نستله از ربات Pepper سافت‌بانک (Softbank) برای فروش در مغازه‌های خود در کشور ژاپن کمک میگیرد. این ربات قادر است به پرسش‌های مشتریان هم پاسخ دهد. این ربات‌ها در بیش از هزار مغازه در ژاپن مشغول به کار هستند.
- پیتزا هات
شرکت معروف پیتزا هات یک شعبه در شهر شانگهای(Shanghai) افتتاح کرده است که 2 ربات پیشخدمت دارد. این ربات‌ها به مشتریان خوشامد می‌گویند، آنها را به سمت میزهای‌شان راهنمایی می‌کنند، سفارش‌ها را دریافت می‌کنند و نوشیدنی مشتریان را سرو می‌کنند. این ربات‌ها با سرمایه‌گذاری سافت‌بانک طراحی و ساخته شده‌اند.
- فورد
شرکت فورد را می‌توان در عرصه اتوماسیون فرآیند تولید خودرو پیشرو دانست. این شرکت از رباتهای کوچکی با نام cobots استفاده می‌کند که در کنار همکاران انسانی خود به کار مشغول هستند و حتی قادرند کارهایی مانند آماده‌کردن قهوه را برای همکاران خود انجام دهند. در کارخانه فورد در آلمان، ربات‌ها کمک می‌کنند تا کمک‌فنرها در قوس چرخ‌ها قرار بگیرند.
- اوکادو
اوکادو یک سرویس تحویل آنلاین خرید مواد غذایی بریتانیایی است. این شرکت شروع به استفاده از 1100ربات برای بسته‌بندی تمام مواد غذایی خود در انبار خودکار خود کرده است. با کار روی یک سیستم شبکه سه‌طبقه که به اندازه 3 زمین فوتبال است، هر ربات می‌تواند تا 37 مایل در روز را در انبار Andover شرکت طی کند. این ربات‌ها سریع هستند و می‌توانند یک کیسه شامل 50 ماده غذایی را در 5دقیقه بسته‌بندی کنند.
- ING
انقلاب رباتیک به دنیای بانکداری هم راه خود را باز کرده است. ING یک شرکت بزرگ بانکداری هلندی است که نزدیک به 5 هزار و 800 نفر را در سال2016 با ربات‌ها جایگزین کرده است. برای این پروسه نزدیک به 2 میلیارد دلار هزینه شده است.
10.نیسان
95درصد کارها در کارخانه نیسان در انگلستان توسط ربات‌ها انجام می‌شود. همین موضوع باعث شده تا این شرکت بتواند یک اتومبیل قشقایی را طی 8.5 ساعت تولید کند.
معروف‌ترین رباتهای انسان نما
یک ربات انسان‌نمای کامل، از نظر ظاهر شبیه بدن انسان است. این ربات‌ها، رباتهای خدمات حرفه‌ای هستند که برای تعامل با ابزارهای انسانی و خدمات مشتری ساخته شده‌اند. آنها می‌توانند برای بازرسی و نگهداری استفاده شوند. آنها پوست و چشم دارند، اما از گوشت و استخوان ساخته نشده‌اند. آخرین نمونه‌های رباتهای انسان نما می‌توانند مانند انسان صحبت کنند، مانند انسان راه بروند و طیف وسیعی از احساسات را بیان کنند. در ادامه با 5 ربات انسان‌نمای برتر در جهان آشنا می‌شوید.
نادین
نادین یک ربات انسان‌نما‌ست که قابلیت همدلی با افراد را دارد، می‌تواند پاسخ احوال‌پرسی را بدهد، ارتباط چشمی برقرار کند و علاوه بر همه این موارد همه مکالماتی را که با او دارید، به خاطر می‌سپارد. نادین یک ربات انسان‌نما‌ست که شخصیت، خلق‌وخو و احساسات دارد. صورت و دست‌های نادین به وسیله یک شرکت ژاپنی با نام Kokoro ساخته شده است. چهره این ربات شبیه خالق آن، نادیا تالمن است.
جیمینوئید DK
این ربات دوقلوی هنری شارف از دانشگاه آلبورگ(Aalborg) است. این ربات آخرین نسخه از سریGeminoid از اندرویدهای فوق واقعی است. این ربات انسان‌نما حاصل همکاری یک شرکت خصوصی ژاپنی و دانشگاه اوزاکا است. 9 ماه طول کشید تا این ربات شاخته شود. نکته جالب درباره این ربات انسان‌نما این است که تنها ظاهر او از شارف الهام گرفته نشده، بلکه رفتار و حتی شیوه شانه بالا انداختن او شبیه به دوقلوی انسانی‌اش است.
جونکو چیهیرا
جونکو چیهیرا یک ربات اندرویدی بسیار واقعی است که توسط توشیبا ساخته شده است. جونکو به صورت تمام وقت در یک مرکز اطلاعات گردشگری در توکیو کار می‌کند. این ربات جانشین اندروید دیگری است که به عنوان مسئول پذیرش در یک فروشگاه بزرگ در ژاپن کار می‌کرد. پیش از این جونکو تنها قادر به پاسخگویی با سخنرانی‌های از پیش تنظیم شده بود، اما از سال2017 قابلیت تشخیص گفتار را به دست آورده و می‌تواند به سوالات گردشگران پاسخ دهد.
این ربات قرار است علاوه بر صنعت توریسم در زمینه ارائه خدمات سلامت به افراد مسن هم کار کند و شمایل یک زن 26 ساله ژاپنی را دارد.
جیاجیا
جیاجیا اولین ربات انسان‌نمای چینی است. ظاهر این ربات به‌شدت طبیعی و واقعی است. این ربات قادر است مکالماتی را با انسان‌ها شکل دهد و حالت‌های صورت خود را هنگام این مکالمات حفظ کند. او این کار را با کمک الگوریتم هوش مصنوعی مانند ایجاد کلام و تکنولوژی تشخیص چهره انجام می‌دهد. هرچند که شیوه صحبت‌کردن این ربات به طور کامل روان نیست اما نحوه صحبت‌کردن او بسیار شبیه به انسان است. این ربات در حال توسعه است اما در حال حاضر می‌تواند حالت‌های مختلف، رفتار و احساسات متنوعی را از خود به نمایش بگذارد.
سوفیا
سوفیا قدرتمندترین و پیشرفته‌ترین ربات انسان‌نما به شمار می‌آید. سوفیا در سال2016 شروع به کار کرد و واکنش‌ها و رفتارش حیرت‌انگیز بود. این ربات توسط یک شرکت هنگ‌کنگی به نام Hanson Robotics ساخته شد. در ساخت این ربات تلاش شده تا چهره سوفیا شبیه به آدری هپبورن باشد.
سوفیا اولین ربات در دنیاست که شهروندی یک کشور را دارد. هدف ساخت ربات سوفیا این بود که به ربات‌ها مهارت‌های اجتماعی آموزش داده شود. سوفیا قادر است با چندین نفر متفاوت به صورت همزمان مکالمه داشته باشد. این ربات تا‌به‌حال در رویدادهای مختلفی شرکت کرده و حتی در بعضی برنامه‌های تلویزیونی حضور داشته است.
مطالب پیشنهادی: آیا هوش مصنوعی جای انسان را میگیرد
کارشناسان دنیای تکنولوژی درباره رباتهای انسان نما چه می‌گویند؟
کارشناسان دنیای تکنولوژی 2رویکرد عمده در برابر استفاده از هوش مصنوعی و تکامل رباتهای انسان نما دارند. آنها یا از این فرایند به‌شدت راضی هستند یا این روند به‌شدت آنها را نگران می‌کند. برخی کارشناسانی که نسبت به این تکنولوژی رویکردی توام با نگرانی دارند، عبارتند از:
بیل گیتس
هم‌بنیانگذار مایکروسافت یکی از شخصیت‌های کلیدی است که نگران رشد هوش مصنوعی است. او معتقد است که در دهه‌های پیشرو، هوش مصنوعی می‌تواند تبدیل به یک نگرانی بزرگ شود.
مارک زاکربرگ
مارک زاکربرگ یکی از افراد شناخته‌شده دنیای تکنولوژی است که رویکرد مثبتی در برابر انواع هوش مصنوعی و رباتهای انسان نما دارد. او معتقد است پیشرفت این تکنولوژی می‌تواند جهان ما را به شکل قابل‌توجهی بهبود ببخشد. زاکربرگ باور دارد سناریوهای آخرالزمانی که درباره این تکنولوژی عنوان می‌شوند غیر‌منطقی هستند.
ایلان ماسک
بنیانگذار تسلا که یکی از پیشرفته‌ترین شرکت‌ها در زمینه هوش‌مصنوعی را اداره می‌کند، به‌شدت توصیه می‌کند که با مقررات نظارتی ملی و بین‌المللی دقیق به سمت این تکنولوژی گام برداریم.
جک ما(Jack Ma)
هم‌بنیانگذار علی‌بابا، یکی دیگر از افرادی است که رویکرد مثبتی نسبت به هوش مصنوعی دارد. او باور دارد که پیشرفت هوش مصنوعی و رباتهای انسان نما باعث خواهد شد تا ما بتوانیم به عنوان انسان، وقت بیشتری برای تجربه زندگی انسانی‌تر و شادتر داشته باشیم.
جارون لانیر
پیشگام حوزه واقعیت مجازی نگرانی خود را از توسعه هوش مصنوعی در مواردی مانند شبیه‌سازی مغز انسان عنوان کرده است. او در این مورد بیان کرده که ما با دادن توانایی مغز انسان به یادگیری ماشین، به هوش مصنوعی این اجازه را می‌دهیم تا بتواند با دیگر هوش‌های مصنوعی خود را تقویت کند و تبدیل به یک هوش پیچیده غیرقابل کنترل شود.
یان لکون
دانشمند معروف و شناخته‌شده حوزه علم داده باور دارد که هوش مصنوعی و رباتهای انسان نما، حاصلی از وجود ما به عنوان انسان‌های هوشمند هستند. بنابر باور لکون، این تکنولوژی توانایی‌های ما را به عنوان انسان بسط خواهد داد.
استیون هاوکینگز
این فیزیکدان نظری مشهور هم یکی از افرادی است که به‌شدت از پیشرفت هوش مصنوعی و تاثیری که ممکن است بر جوامع انسانی بگذارد، ابزار نگرانی کرده است. او عنوان کرده که انسان‌ها با سرعت پایین تکامل زیستی محدود شده‌اند. هاوکینگز باور داشت اگر در آینده جنگی میان انسان‌ها و هوش مصنوعی در بگیرد، این هوش مصنوعی است که برنده این نبرد خواهد بود.
بازار پررونق رباتهای انسان نما و هوش مصنوعی
در سال2022 بازار رباتهای انسان نما 1.5میلیارد دلار ارزش‌گذاری شد. تخمین زده می‌شود که این رقم تا سال2027 به 17.3میلیارد دلار برسد. این میزان رشد ترکیبی سالیانه (CAGR) 63.5درصدی را در این بازار در بین سال‌های 2022 تا 2027 نشان می‌دهد.
این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود بازار نرم‌افزارهای جهانی هوش مصنوعی در سال‌های پیشرو رشد سریعی خواهد کرد. بر اساس این گمانه‌زنی‌ها اندازه این بازار تا سال2025 به 126میلیارد دلار خواهد رسید.
بسیاری از بزرگ‌ترین نام‌ها در صنایع تکنولوژی هم روی تحقیقات مرتبط با هوش مصنوعی و هم روی کسب‌وکارهای این حوزه سرمایه‌گذاری گسترده‌ای انجام داده‌اند. از میان این شرکت‌ها می‌توان مایکروسافت، IBM، گوگل و سامسونگ را نام برد.
