شرکت دانش‌بنیان و سامانه حمل و نقل بار بارپین از 6 سال پیش به‌عنوان یک استارتاپ کار خود را شروع کرده. و الان 4 سال است که برای توسعه زیرساخت نرم‌افزاری صنعت حمل‌و‌نقل جادهای فعالیت می‌کند. پلتفرم بارپین به اکوسیستم حمل‌و‌نقل به‌صورت یک سامانه جامع نگاه می‌کند و تلاشش این است که بتواند به همه ذی‌نفعان این اکوسیستم سرویس ارائه بدهد. رانندگان، صاحبان کامیون، شرکت‌های حمل‌و‌نقل، صاحبان کالا و خود سازمان راهداری به‌عنوان متولی صنعت حمل‌و‌نقل از جمله جامعه‌ای هستند که از خدمات این پلتفرم استفاده می‌کنند. جملات بالا را باید بگذارید در کنار صحبت‌های صاحبان کسبوکارهای آنلاین و استارتاپ‌ها. بنیانگذار بارپین، این کسبوکار را یک استارتاپ می‌داند که با سرمایه بخش خصوصی و افراد حقیقی راه‌اندازی شده است.
اما صاحبان استارتاپ‌ها معتقد هستند که این پلتفرم در واقع توسط سازمان راهداری راه‌اندازی شده و این سازمان که متولی حوزه حمل‌ونقلی بار بین جادهای است، خودش وارد بنگاه‌داری شده و همچون رقیبی برای استارتاپ عمل می‌کند. اما علی‌اکبر کرمی، هرگونه ارتباط مالکیت و صاحبی سهام از طرف سازمان راهداری و هر ارگان دولتی دیگری را رد می‌کند. در این گفت‌وگو با بنیانگذار بارپین، به بررسی این پلتفرم، کاری که می‌کند، ارتباطش با سازمان راهداری، دلیل ملزم‌کردن ارگان‌ها و انجمن‌ها و… از طرف سازمان راهداری برای همکاری با این پلتفرم و… پرداخته‌ایم.
مطلب پیشنهادی: اکوسیستم استارتاپی ایران در ۷ طبقه
شما مشخصا چه خدماتی به جامعه ذی‌نفعان صنعت حمل‌و‌نقل جادهای ارائه می‌کنید؟ کمی از گستره کارتان و جامعه هدف این پلتفرم بگویید.
واحدهای صنعتی از زمانی که کالا را برای فروش اعلام بار می‌کنند، در بستر نرم‌افزاری توزیع بار اتفاق می‌افتد. شرکت‌های حمل‌و‌نقل اگر ماشین داشته باشند، تخصیص بار را انجام می‌دهند در غیر این صورت، فراخوان بار به‌صورت گسترده در اپلیکیشن بارپین اتفاق می‌افتد. رانندگان هم از این طریق یعنی از طریق دسترسی به اعلام بار در اپلیکیشن بارپین پذیرش بار را انجام می‌دهند.
در واقع ما سعی کرده‌ایم که همه اعضای صنعت حمل‌و‌نقل در این پلتفرم فعال باشند با هدف بهره‌وری صنعت حمل‌و‌نقل جادهای کشور. در حال حاضر، پلتفرم ما به واحدهای صنعتی بزرگی چون ایران خودرو، سایپا، شرکت‌های تولیدکننده سیمان و پتروشیمی‌های بزرگ کشور و… سرویس‌دهی می‌کند. در حال حاضر ۶۰ هزار راننده ماشین سنگین در پلتفرم بارپین ثبت‌نام کرده‌اند و این اپلیکیشن به‌صورت فعال در دسترس آنها قرار دارد. ضمن اینکه ۴۰۰ شرکت حمل‌و‌نقل هم از سامانه مدیریت کالای بارپین خدمات دریافت می‌کنند. بهترین کاری که در پلتفرم ما انجام می‌شود، این است که بار به‌صورت عادلانه بین رانندگان توزیع می‌شود و در دسترس آنها قرار می‌گیرد.
سهامداران سامانه حمل و نقل بار بارپین چه کسانی هستند؟ بارپین به بخش خصوصی تعلق دارد یا بخش دولتی؟
سهامداران بارپین اشخاص حقیقی هستند. اما الان این نظر وجود دارد که بارپین متعلق به خود سازمان راهداری است و حتی نامه‌هایی وجود دارد که این سازمان بسیاری از ارگان‌ها یا نهادهای مختلف را ملزم به همکاری با بارپین پیدا کرده است؟ یعنی خود سازمان وارد بنگاه‌داری شده و رقیب سایر کسب‌وکارها مثل بازارگاه‌های آنلاین شده است. نه به این صورت نیست. ما به‌عنوان پیمانکار برگزیده شده و همکار سازمان راهداری هستیم. پس بارپین متعلق به سازمان راهداری نیست و سازمان راهداری وارد بنگاه‌داری نشده است. ما به‌عنوان یک پیمانکار و یک شرکت برگزیده سامانه پایانه تهران را برای سازمان راهداری راه‌اندازی کردیم. شما باید مقایسه کنید این سامانه را با سامانه‌ای که مثلا در بندرعباس وجود دارد؛ آیا در بندرعباس راننده می‌تواند از جایی جز آن سامانه بار بگیرد؟!
بارپین چه ارتباطی با استارتاپ‌های حوزه حمل بار دارد؟
بارپین با سامانه‌ای که راه‌اندازی کرده، می‌تواند به تمامی استارتاپ‌ها و بازارگاه اینترنتی و سایر شرکت‌های حاضر در این حوزه خدمات ارائه کند.
استارتاپ‌های حوزه حمل بار معتقدند که سازمان راهداری با راه‌اندازی بارپین، خودش در نقطه مقابل کسبوکارهای نوآور و بهره‌ور قرار گرفته و مانع رشدشان می‌شود.
من عرض کردم بارپین ربطی به سازمان‌های دولتی و نهادهای مختلف دولتی ندارد. پلتفرم بارپین کاملا خصوصی است و صرفا طبق قراردادی که با سازمان راهداری دارد، کار می‌کند. ما با اتکا به پیشرفته‌ترین نرم‌افزارهای تکنولوژی این سامانه را راه‌اندازی کرده‌ایم و سازمان راهداری هم از ما خدمات می‌گیرد. این پلتفرم، آمادگی دارد که با استارتاپ‌ها، بازارگاه‌های اینترنتی و سایر شرکت‌ها به‌صورت وب‌سرویسی خدمات ارائه کند.
گفتید که با سازمان راهداری قرارداد دارید. این قرارداد به چه صورت است؟
آیا سازمان راهداری صاحب سهام در بارپین است؟
سازمان راهداری در بارپین صاحب سهام نیست(کمی عصبی می‌شود). این کسبوکار کاملا خصوصی است و این را می‌توان در روزنامه‌های رسمی پیگیری و اطلاعات مربوط به آن را استخراج کرد. من چند بار اشاره کردم بارپین یک شرکت خصوصی است. خود من به‌عنوان بنیانگذار از 5سال پیش این پروژه را شروع کردم و چند شریک هم دارم که همه اشخاص حقیقی هستند.
چقدر جا برای فعالیت سامانه حمل و نقل بار دیگری شبیه شما در این بازار وجود دارد؟
در حال حاضر، بیش از ۲۰ بازارگاه در این فضا حضور دارند. اما شرکتی و سامانه‌ای موفق می‌شود که حمل‌و‌نقل را بفهمد و از زیرساخت‌های قوی فنی برخوردار باشد.
استارتاپ‌های فعال در حوزه باربری آنلاین، رشد زیادی نکرده‌اند. شما دلیلش را چه می‌دانید؟
من معتقدم که اگر کسب‌و‌کاری حمل‌و‌نقل را بلد باشد و این صنعت را بفهمد، می‌تواند کار کند. برخی از دوستانی که در حال فعالیت در این حوزه هستند، صنعت حمل‌و‌نقل را نمی‌فهمند و نمی‌شناسند و فکر می‌کنند که صرفا با راه‌اندازی یک سامانه حمل و نقل بار آنلاین یا یک زیرساخت نرم‌افزاری، می‌توانند در این حوزه فعال باشند. در حالی‌که عدم شناخت آنها، هم به کسبوکار خودشان آسیب می‌زند و هم به صنعت حمل‌و‌نقل. من از سال ۷۲ در صنعت حمل‌و‌نقل فعالیت کردم و بنابر‌این صنعت را می‌شناسم.
اشاره می‌کنید به اینکه بچه‌های استارتاپی صنعت حمل‌و‌نقل را نمی‌شناسند و فکر می‌کنند که صرفا یک زیرساخت نرم‌افزاری لازم است. چه چیزی را نمی‌دانند و چه چیزی را نمی‌شناسند؟
آنها حمل‌و‌نقل نمی‌شناسند. صنعت حمل بار مثل راه‌اندازی کسب‌و‌کاری در حوزه تاکسی آنلاین نیست. حمل‌و‌نقل کار بسیار پیچیده‌ای است. باید شناخت درستی از رانندگان، حمل بار و شرکت‌های حمل‌و‌نقل داشته باشند و صرفا با تکیه بر دانش نرم‌افزاری نمی‌توان در این حوزه موفق شد.
مطلب پیشنهادی: استراتژی راهبری کسب و کار در شرایط بحرانی
خود بچه‌های استارتاپی معتقدند که در حوزه حمل‌و‌نقل بار، جلوی رشد آنها گرفته شده است.
کجا جلوی رشد آنها گرفته شده است؟ آیا وجود بارپین مانع رشد آنهاست؟ ما داریم کار خودمان را می‌کنیم. پلتفرم بارپین در حال حاضر، با ۵۰ نفر نیرو اداره می‌شود که بیش از ۲۰ نفر آنها توسعه‌دهنده فنی هستند و در طول سال، میلیاردها ریال برای توسعه و اداره این پلتفرم هزینه می‌شود. با توجه به سابقه‌ای که مدیران شرکت در حوزه حمل‌و‌نقل دارند، موفق عمل کرده‌ایم و شاید گاهی هم برنده و موفق نباشیم، اما بازار رقابت همین است. گاهی برنده‌ای و گاهی هم موفق نیستی.
سازمان راهداری با وضع قوانینی چون واگذاری 30 درصد از سهام بازارگاه‌های آنلاین به باربری‌های سنتی که در عوض برای‌شان بارنامه صادر کنند، عملا جلوی رشد استارتاپ‌ها را گرفته است.
این یک نوع سیاستگذاری برای تشکیل و راه‌اندازی شرکت‌های حمل‌و‌نقل هوشمند است. من روی این قضیه نه نظر مثبتی دارم و نه نظر منفی. شرکت‌های حمل‌و‌نقل سنتی برای فعالیت احتیاجی به بازارگاه‌های آنلاین ندارند. خودشان هم می‌توانند نرم‌افزار بنویسند و کارشان را انجام بدهند.
مدل درآمدزایی سامانه حمل و نقل بار و کالای بارپین به چه صورت است؟
ما نرم‌افزار می‌فروشیم. مثلا به سازمان راهداری در استان تهران. در واقع از فروش لایسنس نرم‌افزار تامین هزینه می‌کنیم. هزینه‌های ما الان چند برابر درآمدمان است و منتظریم ببینیم که در آینده چه اتفاقی پیش می‌آید.
مطلب پیشنهادی: همه چیز درباره عقد قرارداد سرمایه گذاری در استارتاپ!
چرا انجمن‌ها و… را طی نامه‌هایی به استفاده از بارپین و ثبت بار در این سامانه ملزم می‌کنند؟
سیاست درست سازمان این است که سیستم حمل‌و‌نقل استان‌ها نرم‌افزارمحور باشد.
چرا فقط برای الزام همکاری با بارپین نامه زده می‌شود؟
چرا بارپین نه؟ چرا نباید با این پلتفرم همکاری کرد؟ بارپین در یک مناقصه برنده شده است و پلتفرم مورد نیاز سازمان را هم بارپین دارد.
در مناقصه‌ای که شما برنده شدید، چند شرکت و سامانه حمل و نقل بار دیگر حاضر بودند؟
نمی‌دانم و اهمیتی هم برای من ندارد. برای من مهم این نکته است که کاری که انجام می‌دهیم به نفع صنعت حمل‌و‌نقل، به نفع رانندگان و در واقع به نفع بازیگران اصلی این صنعت باشد. دوستان دیگری هم اگر خدمات نرم‌افزاری دارند می‌توانند به بخش‌های مختلف از جمله سازمان راهداری معرفی کنند و در این بازار کار کنند. کمااینکه ما خدمات‌مان را محدود به استان تهران نمی‌کنیم و در شهرهای دیگر هم ارائه خدمات خواهیم داشت. همچنان‌که اشاره کردم به جاهای مختلفی که از ما نرم‌افزار گرفته‌اند؛ مثل ایران خودرو، پتروشیمی‌ها، شرکت‌های بزرگ تولیدکننده سیمان و…
همه شرکت‌هایی که اشاره کردید، به نوعی بخشی از بدنه دولتی هستند و این شائبه ایجاد می‌شود که براساس همان نامه‌ها و توصیه‌ها با بخشی از همین بخش دولتی کار می‌کنند. مشکلی در این همکاری‌ها نیست. اما مشکل زمانی ایجاد می‌شود که انحصار وجود داشته باشد و نامه‌ها صرفا برای حمایت از یک کسبوکار خاص صادر شوند.
بله من هم قبول دارم انحصار بزرگ‌ترین آفت یک کسبوکار و یک کشور می‌تواند باشد. اما اگر شرکتی در حال کار است و براساس توانمندی‌اش کار می‌کند و ما بخواهیم جلویش را بگیریم، این کار از داشتن رانت هم بدتر و اگر هم رانتی وجود داشته باشد، این ممانعت خلاف بزرگ‌تری است.
با توجه به سابقه کارهای دولتی در حوزه آنلاین مثل بحث پیام‌رسان‌ها، تاکسی‌های آنلاین و… که منجر به شکست بخش دولتی شد، این نگرانی وجود دارد که اگر دولت در حوزه حمل بار هم ورود کرده باشد، احتمالا نتیجه‌اش شکست خواهد بود.
هر جا که دولت وارد تصدی‌گری بشود، چه در حوزه نرم‌افزاری و چه در حوزه دیگری، با شکست مواجه می‌شود چون کارایی و شتاب بخش خصوصی را ندارد. درست این است که بخش خصوصی حمایت شود و دولت نباید خودش را رقیب یا حتی شریک بخش خصوصی بداند. این یعنی آن چیزی که الان شما هم نگرانش هستید. (با خنده)
از نظر شما با 28 سال سابقه در زمینه حمل و نقل، وضعیت فعلی صنعت حمل‌و‌نقل به چه صورت است؟ حال این صنعت خوب است یا خیر؟
وضعیت خوبی ندارد و مهم‌ترین مشکل این صنعت هم عدم بهره‌وری آن است. وقتی در این صنعت تا ۵۰درصد پیمایش سالانه ناوگان را خالی داریم یعنی این صنعت بهره‌وری لازم را ندارد. برای راننده سودی نخواهد داشت. به همین دلیل، رسالت و هدف‌گذاری بارپین این است که بهره‌وری را در صنعت حمل‌و‌نقل افزایش دهد. کسبوکارهای آنلاین براساس قانون می‌توانند در این حوزه کار کنند اما به شرط اینکه کار هیجانی انجام ندهند و مسئله را درست ببینند و صبور باشند چون صنعت حمل‌و‌نقل، کسب‌و‌کاری زودبازدهی نیست.
