عقب‌ماندگی در نوآوری، تهدیدی برای استارتاپ‌های ایرانی
سرمقاله 229 هفته نامه شنبه به قلم اکبر هاشمی (سرمقاله ویژه‌نامه یلدا 2021)
از چالش‌ها و مشكلات گفتيم و نيم‌نگاهي هم به ترندهاي روز دنيا داشتيم اما امسال درک ما از وضعيت كشور و جهان باعث شده استراتژي متفاوت‌تري را در پيش بگيريم. پيش از تحريم‌ها؛ كسب‌وكارهاي استارتاپي جهان و بازارشان محدود به جغرافياي ايران مي‌شد برهمين اساس محور و موضوع سخنراني‌ها، همايش‌ها و دورهمي‌ها هم معطوف به چالش‌ها و فرصت‌ها در ايران بود.
پيشتر نيز نوشته بوديم اكوسيستم استارتاپي ايران از بيماري در خودماندگي يا اوتيسم استارتاپي رنج مي‌برد. تشديد تحريم‌هاي خارجي و بسته شدن راه ورود سرمايه و سرمايه گذاران خارجي و عدم خروج استارتاپ‌ها از مرزهاي جغرافيايي و عدم توسعه به منطقه و جهان به تشديد اين بيماري در خود ماندگي يا بهتر است بگوييم در ايران ماندگي كمك كرد، ما مانديم بازار ايران و كوهي از مشكلات داخلي.
اما كرونا كه آمد همانگونه كه جامعه سنتي و آفلاين ايران پيش از پيش متوجه تكنولوژي و استارتاپ‌ها شدند و ازطريق اينترنت بين نيازهايشان و استارتاپ‌ها پلي زدند. كارآفرينان استارتاپي هم وقتي در كنار تحريم‌ها و ناكارآمدي برخي مديران دولتي با موج بهمن ويرانگر كرونا مواجه شدند براي تامين نيازها، انجام كار فريلنسري و حتي دادوستد محدود با شركت‌هاي خارجي از طريق اينترنت و تكنولوژي پلي زدن به جهان خارج از كشور.
اين دريچه كوچك باز شده در ذهنشان، نااميدي ها را تبديل به فرصت كرد كه به راه‌اندازي كسب‌وكار يا توسعه استارتاپ‌شان در ديگر كشورها بينديشند و به سرعت اقدام كنند.
از اينرو تعداد فريلنسرها در فضاهاي اشتراكي از تعداد تيم‌ها پيشي گرفت. جواناني اينجا بودند و براي شركت‌هاي خارجي كد مي زدند.
عده‌اي براي كسب تجربه بيشتر راهي شركت‌هاي خارجي شدند و عده‌اي در انديشه توسعه كسب‌وكارشان و ارائه خدمات شان به خارج از كشور برآمدند.
به يک معنا تفكر و عمل اكثريت ما به واسطه تحريم‌ها؛ قبل از كرونا تفكر اينترانتي بود. ساخت كسب‌وكارهاي ايراني براي محدوده محدود جغرافياي ايران.
اما امروز تفكر ما اينترنتي شده و به توسعه كسب‌وكارهاي ايراني در ايران، منطقه و جهان مي انديشيم.
حرف آخر:
۱- گويي به بزنگاه تاريخي رسيده‌ايم كه با توافق هسته‌اي فنر توسعه كسب و كارهاي اينترنتي در ايران و به سمت جهان به يكباره رها خواهد شد.
۲- كشورهاي همسايه‌مان كه تا چندي پيش چشم طمع به نفت ايران داشتند و پس از ملي شدن صنعت نفت نگذاشتند آب خوش گلوي مردم شريف ايران را تر كند. در كنار ندانم كاري برخي دولتمردان، با كودتا، تحميل جنگ ۸ ساله و اعمال تحريم هاي ويرانگر … فرصت‌هاي تاريخي استفاده از نفت را براي توسعه ايران از ما گرفتند حالا كه مي‌دانند نفت و سوخت‌هاي فسيلي ديگر آينده‌اي ندارد به جاي چشم طمع داشتن به نفت و خاک ايران مي‌خواهند بزرگترين ثروت ايران را بگيرند.
فرش قرمز پهن كردن براي جوانان مستعد و باهوش ايراني در كشورهاي همسايه ايضاً تخريب شركت‌هاي استارتاپي موفق، تشويق مخالفان استارتاپ‌ها در داخل كشور براي ايجاد موانع بيشتر و دلسرد كردن جوانان كارآفرين، نخبه و… در همين راستاست.
اينجا ديگر نيش عقرب از ره كين است.
۳- در كنار تهديد به تاراج رفتن نيروي كار و‌نخبه ايراني، تحريم‌هاي سنگين و فرصت سوز و سياست‌هاي بازدارنده در داخل… آنچه بيش از اينها ما را تهديد مي‌كند. عقب ماندگي در حوزه نوآوري، فن آوري و تكنولوژي است. اقتصاد سنتي ايران نسبتي با اقتصاد آزاد جهان ندارد چرا كه سال‌هاست از غافله جهاني جامانده برهمين اساس با هر گشايشي براي ورود شركت‌هاي خارجي صنايع تب و لرز گرفته و دچار كابوس رقابت جهاني مي‌شوند. ما مدعي هستيم كسب‌وكارهايمان در فضاي اينترنت وصل به نوآوري و فن آوري جهان است اما چنين نيست، اتصال به اينترنت و فعاليت در اين حوزه كافي و شرط بقا نيست.
برهمين اساس يلدا ساميت ۲۰۲۱ (ششمين يلداي كارآفرينان استارتاپي ايران) بر روي نوآوري و فن آوري‌هاي آينده تمركز دارد. اگر دير بجنبيم از غافله نوآوري كه با شتاب بسيار در حال ايجاد تحول در جهان است جا مي مانيم.
واقعيت را بخواهيد كمي هم جامانده‌ايم بياييد عزم جزم كنيم شروع كنيم به دويدن امروز همان فردايي است كه نبايد از آن جا بمانيم.
ثبت‌نام يلدا ساميت ۲۰۲۱ (ششمين يلداي كارآفرينان استارتاپي ايران)