شاید هنوز خیلی‌ها باور ندارند که بلاکچین بتواند انقلابی به پا کند اما کسی هم جرأت نفی این تکنولوژی را ندارد.
ویلیام موگایار، نویسنده کتاب «کسبوکار بلاکچین» تجربه‌ای ۳۴ساله در حوزه فناوری دارد و در این مدت به‌عنوان مدیر اجرایی، تحلیلگر، مشاور، کارآفرین، رهبر فکری و سرمایه‌گذار مشغول به کار بوده است.
او در کتاب آینده‌ای را تصور می‌کند که تحت‌تأثیر تغییرات اساسی ناشی از فناوری بلاکچین است که فاکتور مهمی در افزایش سرعت تحولات در حوزه فناوری به‌شمار می‌رود. درست به همان شیوه‌ای که اینترنت توانست امکانات جدیدی را در اختیار ما قرار بدهد که در سال‌های اول ظهور و پیدایش‌اش قابل تصور نبود، بلاکچین نیز مدل‌های کسبوکار و ایده‌های جدیدی را شکل خواهد داد که هنوز نمی‌توانیم تصوری از آنها داشته باشیم.
او معتقد است بلاکچین بیش از آنکه یک انقلاب باشد، حرکت آرامی است که به‌تدریج به یک سونامی تبدیل می‌شود و هر چیزی را که در مسیر پیشرفتش مشکل ایجاد کند، از پیش رو برمی‌دارد.
او در مقدمه کتابش می‌گوید: «به بیان ساده، اگر شبکه جهانی وب را اولین لایه اینترنت در نظر بگیریم که در سال ۱۹۹۰ شکل گرفت، بلاکچین را می‌توان به‌عنوان دومین لایه مهم اینترنت به شمار آورد. کانون توجه اصلی این لایه عمدتا به اعتماد مربوط می‌شود و به همین دلیل نام آن را لایه اعتماد می‌گذاریم.»
موگایار همچنین در کتابش خبر از هزاران و شاید میلیون‌ها بلاکچین در آینده‌ای نه‌چندان دور می‌دهد که منجر به بازتعریف نقش‌ها، روابط، اعتماد، قدرت و حاکمیت خواهد شد. وی پرسیدن این سؤال که بلاکچین می‌تواند چه مشکلاتی را حل کند، مناسب نمی‌داند، زیرا معتقد است دید ما را نسبت به توانایی‌های بالقوه بلاکچین، محدود خواهد کرد.
در عوض او در کتابش بیان می‌دارد که باید به فرصت‌های جدید در این حوزه فکر کنیم و این امکان را به فناوری بلاکچین بدهیم تا بتواند مشکلات فراتر از مرزهای ذهنی، قانونی و سازمانی را حل کند.
درست است که همه ما شنیده‌ایم که بلاکچین انقلابی در کسب‌وکارها به پا می‌کند؛ منتها باید توجه داشته باشیم مدت‌زمان رسیدن به این تحول بسیار بیشتر از آن چیزی است که بسیاری ادعای آن را دارند
بلاکچین یکی از روندهای تاثیرگذار فناوری است که در چند سال گذشته همه نگاه‌ها را به خود معطوف کرده است و در آینده نزدیک تحولات عظیمی را ایجاد خواهد کرد. در حال حاضر به نظر می‌رسد پتانسیل‌های این فناوری به‌صورت کامل ظهور و بروز نیافته و احتمالا در سال‌های آتی و با بلوغ بیشتر این فناوری باید شاهد تغییرات عظیمی در این حوزه باشیم. اهمیت این فناوری در آینده، لزوم مطالعه و شناخت آن را به ما گوشزد می‌کند که این کتاب می‌تواند تا حد قابل قبولی این شناخت را فراهم کند.
آثار بلاکچین در زمانی نه‌چندان دور
در ادامه بخشی از مقدمه کتاب را مشاهده می‌کنید که برای اولین‌بار در هفته‌نامه شنبه منتشر می‌شود. پیش از هر چیز لازم است بدانیم که وقتی درباره بلاکچین صحبت می‌‌کنیم، صرفا درباره یک فناوری معمولی حرف نمی‌زنیم.
بلاکچین یک فناوری بنیادی است؛ چیزی که احتمالا در سال‌های آینده ساختارهای مالی و اقتصادی و حتی اجتماعی و سیاسی را تغییر می‌دهد. اساسا قراردادها، تراکنش‌ها و ذخیره‌سازی این تراکنش‌ها سیستم‌های سیاسی، حقوقی و اقتصادی جوامع را تعریف می‌کنند. اینکه ما مالک چه چیزهایی هستیم، مجاز به انجام چه کارهایی هستیم و نیستیم، اجازه ورود به چه مکان‌هایی را داریم یا نداریم و با چه کسانی مجاز به تعامل هستیم و بسیاری از آن چیزهایی که هویت ما را در جامعه تعریف می‌کنند، مبتنی بر قراردادها، تراکنش‌ها و البته شیوه‌های ذخیره‌سازی و دسترسی به آنها هستند.
این سه، از دارایی‌های ما محافظت می‌کنند و مرزهای سازمان‌ها را مشخص می‌کنند، اما متاسفانه بوروکراسی حاکم بر سازمان‌ها نه‌تنها در ایران، بلکه در جهان نیز هنوز نتوانسته با تحول دیجیتال کنار بیاید.
درست است که همه ما شنیده‌ایم که بلاکچین انقلابی در کسب‌وکارها به پا می‌کند؛ منتها باید توجه داشته باشیم مدت‌زمان رسیدن به این تحول بسیار بیشتر از آن چیزی است که بسیاری ادعای آن را دارند. بلاکچین یک فناوری بنیادی است و شاید شبیه‌ترین مثال تاریخی برای درک بلاکچین، فناوری TCP/IP است که پایه و اساس توسعه اینترنت است.
پیش از ورود این فناوری ارائه‌دهندگان سرویس‌های تلکام و تولیدکنندگان تجهیزات، میلیاردها دلار هزینه صرف روش‌هایی کرده بودند که فناوری TCP/IP با ورودش به کلی آن را دگرگون کرد.
در ابتدا بخش‌های سنتی نسبت به این فناوری بدبین بودند. تعداد اندکی فکر می‌کردند که ارتباطات ویدئویی، صوتی، پیام‌رسان و انتقال داده می‌توانند روی معماری جدید برقرار شوند یا اینکه این سیستم می‌تواند حفظ و بزرگ شود. به‌مرور روش‌های ارتباطی سنتی جایش را به فناوری جدید داد و سازمان‌ها هم افزایش کارایی ناشی از کاربرد آن را درک کردند، استفاده از سرویس‌های اینترنتی مرسوم شد، اتصال به شبکه جهانی ارزان‌تر و سریع‌تر شد و شرکت‌ها با کمک اینترنت برنامه‌های نوین و متحول‌کننده ساختند که مدل‌های کسبوکار را به‌صورت بنیادین تغییر داد.
می‌دانید این قصه چند سال طول کشید؟ ۳۰ سال! ۳۰ سال طول کشید تا TCP/IP تمامی فازها را طی کند و به اقتصاد شکل جدیدی بدهد. امروز دیگر بنیان‌های اقتصاد دگرگون شده‌اند و مقیاس فیزیکی و دارایی‌های منحصربه‌فرد دیگر مزایای شکست‌ناپذیری به حساب نمی‌آیند.
TCP/IP ارزش اقتصادی جدیدی را با کاهش چشمگیر هزینه‌های ارتباطات ایجاد کرد و حالا بلاکچین که در ابتدا به‌عنوان بخشی از پروژه بیت‌کوین معرفی شد، می‌تواند به‌شدت هزینه‌های انجام تراکنش را کاهش دهد و این پتانسیل را دارد که به سیستم ثبت تمامی تراکنش‌ها تبدیل شود. اگر این اتفاق رخ دهد، اقتصاد بار دیگر تحولی چشمگیر را تجربه خواهد کرد و منابع جدید مبتنی بر بلاکچین ظهور می‌کنند.
مانند فناوریTCP/IP که وب و اینترنت روی آن ساخته شد، پیچیدگی‌های فناوری بلاکچین و دامنه تاثیرگذاری آن باعث می‌شود بلوغ این فناوری هم زمانبر باشد. تجربه نشان می‌دهد برای اینکه یک نوآوری بنیادی مانند بلاکچین بتواند انقلابی به پا کند، باید موانع متعدد فنی، حاکمیتی، سازمانی و حتی اجتماعی از میان بروند.
عجله‌کردن در زمینه نوآوری بلاکچین و حرکت بدون آینده‌نگری اشتباه است. آنچه از تجربه به دست آمده، این است که دو بعد روی نحوه تکامل فناوری بنیادی و کاربرد آن در کسبوکار تاثیر می‌گذارد؛ تازگی و پیچیدگی. تازگی یعنی میزان جدید‌بودن یک برنامه برای مردم؛ هرچه تازگی بیشتر باشد، تلاش بیشتری لازم است که مردم بدانند این برنامه دقیقا چه مسئله‌ای را حل می‌کند. پیچیدگی هم تعداد و تنوع گروه‌هایی است که باید با یکدیگر کار کنند تا توسط فناوری ایجاد ارزش صورت بگیرد. مثلا یک شبکه اجتماعی با یک عضو ارزشی ندارد!
یک شبکه اجتماعی زمانی ارزش دارد که اکثر ارتباطات ما در آن ثبت شده باشد. از این روست که به نظر می‌رسد تحول واقعی در استفاده از بلاکچین در دولت و سازمان‌ها در سال‌های دور رخ خواهد داد. این ادعا به این دلیل است که بلاکچین یک فناوری توفنده و اخلالگر نیست که به یک مدل کسبوکار سنتی حمله کند و راه‌حلی ارزان را جایگزین روش‌های قدیمی کند.
بلاکچین این پتانسیل را دارد که بنیان سیستم‌های اجتماعی و اقتصادی را از نو خلق کند، اما شاید ده‌ها سال طول بکشد که بلاکچین بتواند جایگزین نظم موجود شود؛ چراکه فرایند به‌کارگیری بلاکچین تدریجی خواهد بود. بلاکچین ناگهانی تغییر ایجاد نمی‌کند، این مسیر سال‌ها طول می‌کشد؛ منتها برای موفقیت در این زمینه باید از هم‌اکنون برنامه‌ریزی را آغاز کرد!
چاپ دوم کتاب کسبوکار بلاکچین به زودی منتشر می‌شود.
