فیلم اکسیژن یک اثر علمی-تخیلی فرانسوی است که امسال بر پرده سینما رفت و توانست توجه منتقدان را به خود جلب کند. اما پیش از آنکه به معرفی فیلم بپردازیم بهتر است کمی از تاریخچه ایده این فیلم بدانیم. اکسیژن هرگز نمیتوانست اثری متوسط باشد. این ایده یا باید به بهترین شکل ممکن اجرا میشد یا به یک فاجعه تمامعیار تبدیل میشد. پروسه ساخت فیلم اکسیژن در ابتدا در سال 2017 با انتخاب آن هتوی به عنوان نقش اول فیلم یعنی الیزابت شروع شد؛ اما این پروسه با مشکلات متعددی روبهرو شد و نهایتا در سال 2020 نومی راپاس جایگزین آن هتوی شد. اما باز هم این فیلم به سرانجام نرسید. نهایتا الکساندر آژا نسخهای فرانسوی از این فیلم را با بازی ملانی لوران ارائه کرد که توانست در سال 2021 اکران شود.
جالب است که بدانید کارنامه آژا پر است از فیلمهای ژانر وحشت. او با فیلم هایی مانند تپهها چشم دارند (2006)، آینهها (2008)، پیرانا سه بعدی (2010) و شاخها (2013) شناخته شد. شاید به همین دلیل است که حالا توانسته است در انتقال احساس وحشت شخصیت اول فیلم یعنی الیزابت تا این اندازه موفق عمل کند.
اکسیژن یک فیلم ترسناک نیست، اما اگر از فضاهای بسته ترس دارید، تماشای این فیلم برای شما آزاردهنده خواهد بود. اکسیژن یک اثر علمی-تخیلی آخرالزمانی است که ایدههای قدیمی خود را که از نسخه سال 2017 همراه خود دارد، با تجربه زندگی در دوران همهگیری کرونا بهروز کرده و توانسته با بهرهگیری از آن همدلی و همزادپنداری مخاطب را به دست آورد.
اکسیژن آغازی طوفانی دارد و در همان ابتدا با صحنه بیدار شدن الیزابت در یک محفظه آبی رنگ و هوشمند که بیش از هرچیزی یادآور یک تابوت است شروع میشود. در دقایق ابتدایی ما هم به همراه الیزابت از فهمیدن اینکه سطح اکسیژن محفظه از 100 به 33درصد کاهش پیدا کرده شوکه میشویم و تا پایان فیلم شاهد تقلایی مدام در جدال با خفگی در یک محفظه بسته خواهیم بود. بیشتر صحنههای فیلم از چهره الیزابت و در نمای نزدیک برداشت شدهاند؛ موضوعی که با مهارت و بازی خوب ملانی لوران هرگز خستهکننده و تکراری نیست و در طول فیلم شاهد مبارزه و تغییر کاراکتر الیزابت خواهیم بود. در ابتدا وقتی الیزابت در محفظه هوشمند آبیرنگ از خواب بیدار میشود، چیزی به خاطر نمیآورد، نمیداند چطور به محفظه وارد شده و چرا آنجاست. اما کم کم در فلشبکهایی خاطرات الیزابت نمایش داده میشوند. فلشبکهایی که تنها صحنههایی هستند که در نمای باز فیلمبرداری شدهاند.
دو موضوع اصلی که در فیلم محوریت این داستان علمی-تخیلی را دارند، هردو موضوع چالشهای روزمره ما هستند: کمبود اکسیژن که وحشت همه کسانی است که خود یا عزیزانشان با بیماری کرونا دست به گریبان بودهاند و همینطور همهگیری ویروسی که در فیلم باعث مرگ عده زیادی شده بود و یادآور وضعیت امروز جهان است.
از طرف دیگر همه احساساتی که در نتیجه همهگیری ویروس کرونا، مرگ آشنایان، تنهایی، انزوا و ترس ایجاد میشوند، احساساتی مشترک میان مخاطب و الیزابت هستند. با بهرهگیری از همین احساسات است که اکسیژن میتواند حسابی همه را به وحشت بیندازد.
در صحنههایی از فلشبکهای خاطرات الیزابت افراد کوچه و خیابان را میبینیم که ماسکهایی بر صورت دارند و مشغول تردد هستند. این صحنه برای همه ما صحنه آشنایی است و حتی میتواند این تصور را ایجاد کند که داستان فیلم اکسیژن در زمانی بعدتر از بحران فعلی که ما درگیر آن هستیم، رخ میدهد.
از نقدهای وارد شده به فیلم، ضعف بخش علمی این داستان علمی-تخیلی است اما جدا از اینکه این نقد وارد است یا خیر، هرچقدر المانهای تخیلی داستان قدرتمندتر باشند باز هم موضوعات آشنا در این فیلم نمیگذارند که این ضعف بیننده را نا امید کند. این فیلم 101 دقیقهای هرگز مخاطب خود را خسته و دلزده نمیکند و درست زمانی که فکر میکنید همه رازهای این قصه را کشف کردهاید، معمای جدیدی را در برابرتان میگذارد و شما را پا به پای داستان جلو میآورد. همانطور که پیشتر گفتیم و در تریلر فیلم هم قابل مشاهده است، الیزابت در یک محفظه هوشمند گیر افتاده است و باید تلاش کند بدون اینکه عصبی شود و مصرف اکسیژنش در نتیجه آن افزایش پیدا کند، راهی برای نجات خودش پیدا کند. البته او در این محفظه تنها نیست بلکه دستیار هوشمندی به نام میلو هم در این محفظه وجود دارد که الیزابت تلاش میکند با ارتباط گرفتن با او خود را نجات دهد. نهایتا با کمک این دستیار هوشمند است که الیزابت متوجه گذشته و بعضی از خاطراتش میشود و اطلاعاتی اندک از جایی که در آن محبوس شده است، به دست میآورد.
این معماها و تلاش برای درک چرایی بودن الیزابت در این محفظه از جایی پیچیدهتر میشود که الیزابت به دلیل افت شدید میزان اکسیژن محفظه دچار توهم میشود. این توهمها به قدری پیچیده هستند که برخی باور دارند صحنههای پایانی فیلم صرفا در توهمهای الیزابت رخ میدهند و فیلم پایانی مشخص ندارد.
از دیگر موضوعات جالب فیلم اکسیژن این است که برخی اعتقاد دارند شباهتهای زیادی بین نسخههای اولیه فیلمنامه اکسیژن و وضعیت همهگیری کرونا در 2 سال اخیر وجود دارد، با وجود اینکه نگارش فیلمنامه به دوران پیش از همهگیری بازمیگردد. زبان اصلی این فیلم فرانسوی است اما نسخه انگلیسی آن نیز در دسترس مخاطبان قرار گرفته است. این فیلم توانسته نمره ۶.۵ از ۱۰ را در IMDB به دست آورد. اکسیژن در دیگر وبسایت معتبر نقد فیلم یعنی راتن تامیتوز هم نظر 88 درصد از منتقدان را به خود جلب کرده است. با این تفاسیر به نظر میرسد بتوان اکسیژن را از بهترین فیلمهای2021 دانست. اگر دچار ترس از فضای بسته نیستید، این فیلم که جدیدترین فیلم علمی-تخیلی نتفلیکس به حساب میآید، میتواند برای 101 دقیقه شما را سرجایتان میخکوب کند.