- برای شروع گفت‌وگو می‌خواهم به سوال این پاسخ بدهید که به عنوان دانشجوی رشته پزشکی چرا مسیر معمول را که به باز کردن مطب یا کار در یک مرکز درمانی ختم می‌شود، طی نکردید و مسیر راه‌اندازی استارتاپ را در پیش گرفتید؟
فکر می‌کنم مهم‌ترین دلیل برمی‌گردد به شخصیت چندوجهی من. قبل از تحصیل در حوزه پزشکی، یکی از علاقه‌مندی‌های من حوزه تکنولوژی و الکترونیک بود؛ بنابراین الان که در این فضا کار می‌کنم به این صورت نیست که یک مبحث جدید و غیر آشنا برای من باشد. من می‌توانستم در رشته‌های پزشکی یا دندانپزشکی هم کار بکنم ولی در پزشکی محدود می‌شوی به بیمارستان یا یک مرکز درمانی. دندانپزشکی هم همینطور.
ولی داروسازی به این صورت نیست. بخش تحقیقاتی و بالینی و… دارد و خیلی گسترده‌تر است و تنوع بیشتری دارد. وقتی هم در رشته داروسازی تحصیل می‌کردم، همه علاقه‌مندی‌های من را پوشش نمی‌داد چون من به لحاظ اخلاق فردی اهل انجام عملیات هستم. مثلا مسئولیت نشریه دانشگاه بر عهده من بود. کارهای داوطلبانه را دوست دارم و باید جایی باشم که بتوانم تصمیم‌گیری کنم و برای بهبود کارها تغییراتی ایجاد کنم. به همین دلیل وارد رشته اقتصاد دارو شدم و می‌خواستم که با دانش، تخصص، ارتباطات و مهارت ارزش افزوده خلق کنم. در این دوره با مباحثی مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، کار کردن با داده‌ها و… آشنا شدم.
- و بعد «مدگو» را به عنوان یک استارتاپ گردشگری سلامت راه‌اندازی کردید؟
بله. حوزه گردشگری سلامت که ما در آن مدگو را راه‌اندازی کردیم، فرصت درآمدزایی، خلق ارزش، خلق ثروت از طریق ارزآوری و اشتغالزایی را ایجاد می‌کرد. به طور کلی زمینه بسیار مستعدی بود که با شیوع کرونا با مشکل مواجه شد.
- اما عقب‌نشینی نکردید و در گام بعدی با «بسینا» وارد بازار سلامت دیجیتال شدید و بعد هم دکترنکست.
بسینا تمرکزش روی بیماران بود. دکترنکست روی پزشکان تمرکز بیشتری داشت. ما این دو را با هم ادغام کردیم. این دو با یکدیگر هر دو حوزه را پوشش می‌دهند. خرداد ۹۹ ایده دکترنکست شکل گرفت و در پایان همان سال راه‌اندازی شد.
- شروع کار شما با علی‌بابا از کجا شکل گرفت؟
همکاری ما به زمان مدگو که در حوزه گردشگری سلامت فعال بود، برمی‌گردد. وقتی شیوع کرونا بازار را کساد کرد، بسینا را راه‌اندازی کردیم و بعد رسیدیم به دکترنکست.
- الان علی‌بابا مالک دکترنکست محسوب می‌شود؟
نه! علی‌بابا سرمایه‌گذار دکترنکست است.
- چند درصد سهام واگذار کرده‌اید و خود شما الان چند درصد از سهام دکترنکست را در اختیار دارید؟
۴۵درصد از سهام دکترنکست در اختیار علی‌بابا و ۵۵ درصد در اختیار من و هم‌بنیانگذار دیگر دکترنکست یعنی مهدی جوانبخت است. ۴۵درصد من و ۱۰درصد ایشان.
- تیم دکترنکست چند نفر است؟
حدود ۱۵۰ نفر.
- اشاره کردید به این نکته که علی‌بابا الان سرمایه‌گذار دکترنکست است؛ چقدر جذب سرمایه داشته‌اید تا الان؟
ما جذب سرمایه به معنای فاندریز نداشتیم و هر چه که برای دکترنکست هزینه شده، سرمایه‌گذاری خود هم‌بنیانگذار آن بوده است. الان نزدیک به ۵۰میلیارد تومان سرمایه ثبتی شرکت است.
- به مسیر کارآفرینی آمدید. سه چهار سال است که حسابی در این حوزه با سختی‌ها و مشکلات آشنا شده‌اید. حالا اگر از شما بپرسم که آمدن به این حوزه ارزشش را داشت یا خیر، چه پاسخی می‌دهید؟
سوال سختی است و اینقدر از عمر دکترنکست نگذشته که بتوانم پاسخ واضحی بدهم.
- اجازه بدهید سوالم را به این صورت مطرح کنم. مشخصا می‌خواهم از شما بپرسم که الان یعنی به‌عنوان یک کارآفرین حالت خوب است؟
بله، من الان حالم خوب است.
- آیا صرفا یک اصطلاح متداول در حوزه استارتاپی را به کار می‌برید که مثلا از حال خوب و شادبودن و مسائلی از این دست در کار، صحبت می‌شود یا به معنای واقعی کلمه سعید طاهری الان حالش خوب است؟
یک مفهوم ژاپنی داریم به نام «ایکیگای» یا نقطه خودشکوفایی. این نقطه در واقع محل تلاقی و اشتراک چیزهایی است که یک آدم در آنها مهارت دارد. اینها چیزهایی هستند که خود شخص دوست‌شان دارد، جهان به آنها نیاز دارد و اینها می‌تواند به خلق ارزش و درآمدزایی منجر شوند. دکترنکست مهارت‌هایی از من را درگیر خودش می‌کند که بسیار به این مهارت‌ها علاقه‌مند هستم. من با تخصص پزشکی و آشنایی با فناوری، برای ساخت محصولی جدید تلاش می‌کنم که جهان به این محصول، به این خدمات و به این خلق ارزش نیاز دارد و در نهایت منجر می‌شود به درآمدزایی برای کل تیم.
- اشاره کردید به خلق یک محصول جدید. آیا دکترنکست واقعا یک محصول جدید است؟
نه‌تنها در ایران بلکه حتی می‌توانم به جرأت بگویم که در سطح جهان هم یک محصول جدید محسوب می‌شود.
- الان باید صحبت بکنیم راجع به اینکه دکترنکست دقیقا چه می‌کند.
دکترنکست یک سولوشن پرونده سلامت دیجیتال است.
- در مورد این مفهوم توضیح بیشتری بدهید.
نکته اصلی که در سلامت دیجیتال وجود دارد این است که در تمام دنیا اصلی‌ترین مسئله در سلامت دیجیتال، دیتاست؛ به معنای دیتای پرونده الکترونیک سلامت.
ما در کشورمان تقریبا دیتایی در این زمینه نداشتیم. مثلا ویزیت مجازی کجا ثبت می‌شود؟ اطلاعات مربوط به آن نسخه کجا وجود دارد؟ اگر پرونده یک بیمار توسط چندین پزشک دیده می‌شود، این مسیر یعنی حضور پرونده بیمار در نزد چندین پزشکی کجا ثبت می‌شود؟ خیلی کلی‌تر می‌توان پرسید که مسیری که یک بیمار برای درمان طی می‌کند، کجا ثبت می‌شود؟ ما با محوریت پرونده سلامت دیجیتال وارد بازار شدیم نه اینکه پرونده باشیم، بلکه پرونده سلامت الکترونیک نقطه ورود ما به بازار بوده است. پرونده الکترونیک به نوعی سولوشن نخست ما برای جامعه پزشکی بوده است.
- در حوزه سلامت دیجیتال استارتاپ‌های زیادی داریم؛ دکترنکست شبیه کدام یک از آنهاست؟
ما هیچ کدام از آنها نیستیم و نقطه تفاوت ما هم همین داشتن پرونده سلامت دیجیتال یا پرونده سلامت الکترونیک است. من دارم از استارتاپی صحبت می‌کنم که پلتفرم باشد.
- منظورتان از پلتفرم‌بودن چیست؟
پلتفرم دکترنکست
منظور بستری است که هم خدمات سمت بیماران را ارائه بدهد و هم خدمات سمت پزشکان را؛ یعنی همه بخش‌های مربوط به نوبت‌دهی، ویزیت، نسخه دارو و پرونده سلامت الکترونیک را در بستر خود داشته باشد و اینها را به نوعی به همدیگر وصل کرده باشد. چنین چیزی الان در ایران فقط دکترنکست است.
ما از ابتدا تمرکز کسب‌وکارمان را روی پرونده الکترونیک سلامت گذاشتیم و بیشتر تمرکزمان روی پزشکان بوده است. پزشکان را متقاعد بکنیم که از این سیستم استفاده کنند و اطلاعات مربوط به پرونده‌های بیماران را ثبت کنند. در این میان، کاربری راحت و بهره‌وری زمانی برای پزشکان ایجاد کردیم.
الان تکنولوژی‌هایی مثل فرمان صوتی در تجویز دارو در استارتاپ ما وجود دارد. به همین دلیل اشاره کردم به اهمیت دکترنکست در سطح جهان، چون شرکت‌هایی که این تکنولوژی استفاده می‌کنند، به تعداد انگشت دست هم نمی‌رسند.
با این تکنولوژی، پزشک نیازی به تایپ‌کردن ندارد، بلکه کافی است که با یک فرمان صوتی نسخه را صادر کند و این نسخه با یک فرمان برای بیش از ۱۳هزار و ۵۰۰ داروخانه در سراسر کشور ارسال می‌شود.
- از چه تکنولوژی‌هایی در فرایند ایجاد چنین محصولی استفاده کرده‌اید؟
یکی از تکنولوژی‌ها، هوش مصنوعی است؛ به این صورت که صوت پزشک تبدیل به متن می‌شود، متن توسط هوش مصنوعی فهمیده می‌شود و در نهایت تبدیل به کد شده و دارو برای بیمار تجویز می‌شود.
در سراسر دنیا هم کمتر از ۱۰شرکت وجود دارد که این تکنولوژی را در ارتباط با دارو داشته باشند. در خود ایران مثلا در حوزه بانکی دو سه شرکت وجود دارند ولی در ارتباط با دارو چنین خدمتی از سمت دکترنکست ارائه شده است.
اهمیت این تکنولوژی زمانی بیشتر مشخص می‌شود که ما اسامی و عناوین مختلف و پیچیده داروها را مدنظر قرار بدهیم تا متوجه شویم که این تکنولوژی چقدر کارآمد است و استفاده از آن چقدر سخت و پیاده‌سازی آن چه فرایند سختی بوده است ولی ما موفق شدیم چنین کاری در دکترنکست انجام دهیم. در طول هر روز بین ۱۰ تا ۱۲هزار تداخل دارویی را تشخیص می‌دهیم .از جمله تکنولوژی‌های دیگری که استفاده کردیم، می‌توانم به OCR روی مدارک پزشکی اشاره کنم. مثلا اگر یک پزشک آزمایش یا دیتایی آپلود کند، از آن دیتایی استخراج می‌شود. از هوش مصنوعی در تشخیص و تجویز دارو استفاده می‌کنیم. همچنین جلوگیری از تداخل دارو با دوران شیردهی، بارداری و… را داریم. روزانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰هزار نسخه در سیستم دکترنکست جنریت می‌شود.
در این بین در طول هر روز بین ۱۰ تا ۱۲هزار تداخل دارویی را تشخیص می‌دهیم و از آن پیشگیری می‌کنیم. مجموعه کاربری راحت برای پزشکان، تکنولوژی‌هایی که به کار برده‌ایم، هوشمندی که در سیستم وجود دارد، در نظر گرفتن جامع نیازمندی‌های پزشکان، جای پای ما را سمت پزشکان محکم کرده است.
- چند پزشک با دکترنکست همکاری می‌کنند؟
بیش از ۳۵هزار پزشک رجیستر شده در دکترنکست حضور دارند؛ یعنی ۳۵هزار از ۱۰۰هزار پزشک فعال در حوزه‌های درمانی دولتی ایران که ۳۵درصد است، در دکترنکست حاضر هستند. از این ۳۵درصد، ۱۰درصد فعال هستند. ماهانه بیش از ۳میلیون نسخه الکترونیک در دکترنکست ثبت می‌شود.
- سال ۹۹ در مراسم رونمایی از دکترنکست گفتید که می‌خواهید به ثبت روزانه ۱میلیون نسخه الکترونیک در پلتفرم خود برسید؛ چقدر به آن هدف‌گذاری نزدیک شده‌اید؟
آن هدف‌گذاری، ویژن ۵ساله ما بوده و از آن ۵ سال، 2سال گذشته است. البته منظور از نسخه الکترونیک، خدمات سلامت دیجیتال بوده است که صرفا شامل نسخه نیست بلکه ارسال دارو، ویزیت مجازی، آزمایش در محل و سایر خدماتی را هم شامل می‌شود که ما به بیماران و به پزشکان عرضه خواهیم کرد.
- پس، ثبت روزانه ۱میلیون نسخه الکترونیک را به نوعی به خدمت الکترونیک تغییر می‌دهید؟
الان روزانه تا ۲۰۰هزار خدمت آنلاین داریم و فکر می‌کنم که طی 3سال آینده یعنی مطابق ویژن ۵ساله، به روزانه ۱ میلیون خدمت آنلاین می‌رسیم.
همانطور که اشاره کردم به صورت روزانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰هزار نسخه الکترونیک در دکترنکست ثبت می‌شود و البته رکورد ما ثبت ۱۸۰هزار نسخه در یک روز بوده است. تاکنون 12میلیون ویزیت آنلاین در دکترنکست ثبت شده است.
- تاکنون چه میزان ویزیت آنلاین در کسب‌وکار شما ثبت شده است؟
نزدیک به ۱۲میلیون.
- شما با تمرکز روی پرونده سلامت الکترونیک و اینکه مسیر درمان یک بیمار ثبت می‌شود و داده‌هایی ذخیره می‌شود، اهمیت داده را بیش از پیش نشان می‌دهید؛ حالا سوالم از شما این است که چقدر بحث داده در ایران جدی شده است؟ در سطح جهان سخن از انقلاب داده‌ها، جنگ داده‌ها و… است.
ظاهرا توازن قدرت هم در سطح جهان به نفع کشورهایی رقم می‌خورد که استفاده هوشمندانه‌ای از داده دارند. در ایران چقدر اهمیت داده فهم می‌شود؟ خود شما وقتی از تکنولوژی هوش مصنوعی که ارتباطی مستقیم با داده دارد، حرف می‌زنید، چقدر از آن استفاده جدی و پیشرفته دارید؟ کسب‌وکارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، اصطلاحی است که این روزها زیاد می‌شنویم ولی معلوم نیست چقدر واقعی هستند.
برای اینکه متوجه بشویم که اهمیت داده و دیتا به چه اندازه است، باید نگاهی بیندازیم به کسب‌وکارهایی مثل گوگل، آمازون و اپل یعنی کمپانی‌های بزرگ تکنولوژی‌محور در سطح جهان. اینکه طی سال‌های اخیر چه سرمایه‌گذاری‌هایی در حوزه داده کرده‌اند. از میزان سرمایه‌گذاری‌هایی که از طرف این کمپانی‌ها روی داده انجام شده است، می‌توانیم اهمیت داده‌محوربودن و هوش مصنوعی را بیش از پیش در تفکر رهبران این کمپانی‌ها ببینیم.
ما در ایران همیشه عقب هستیم از آن چیزی که در سطح کشورهای ابرقدرت جهان در حال رخ دادن است، اما تلاش می‌کنیم در این مسیر پیش برویم. من الان در کسب‌وکارم ادعای هوش مصنوعی نمی‌کنم. من ادعا می‌کنم که ما در حوزه تجویز نسخه توسط پزشک تلاشمان این است که از ماشین لرنینگ استفاده کنیم تا نسخه الکترونیکی که برای بیماران تجویز می‌شود، به داروخانه ارسال شود و بیمار بتواند داروی خود را دریافت کنند. همچنین یک الگوریتم خیلی ساده برای چک‌کردن تداخل دارویی داریم.
این الگوریتم درست مانند یک دانشجوی پزشکی در حال آموزش است و گام به گام یاد می‌گیرد؛ یعنی روزانه داده‌های ۱۰۰ تا ۱۵۰هزار بیمار را می‌بیند و می‌تواند عکس‌العملی داشته باشد. این هوش مصنوعی و این الگوریتم ساده زمانی می‌تواند حرفی برای گفتن داشته باشد و زمانی می‌تواند منشأ یک اثر بزرگ باشد که مثلا بیش از ۵۰میلیون داده در اختیار داشته باشد. الان حدود ۱۰میلیون پرونده الکترونیک روی دکترنکست داریم.
مسئله اساسی این است که این پرونده‌ها معمولا شامل اطلاعات نسخه است و نه اطلاعات کلی روند درمانی یک بیمار و کل پرونده او. ما کم‌کم در حال آموزش‌دادن به پزشکان هستیم که جزئیات بیشتری از پرونده بیماران را بارگذاری کنند و صرفا نسخه نباشد. داده‌های زیادی لازم داریم تا در ارتباط با بیماری‌های شایع مثل دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی یا بیماری‌های مربوط به خون بتوانیم راهنمایی خیلی درستی در اختیار بیماران قرار بدهیم.
هوش مصنوعی سیستم ما با الگوریتم‌هایی که به آن آموزش داده شده و استانداردهایی که توسط سازمان جهانی بهداشت منتشر شده است، با دقت ۹۹درصدی می‌تواند تا ۱۰سال آینده یک بیمار را به لحاظ اینکه مستعد دچارشدن چه بیماری‌هایی است، پیش‌بینی کند. طی یکی دو ماه آینده این بخش را راه‌اندازی می‌کنیم که افراد روی آن حضور داشته باشند و اطلاعاتی مثل فشار خون، قند خون، چربی خون و اطلاعاتی از این دست از خود را وارد کنند و ما بتوانیم راهنمایی‌ها را در اختیارشان قرار بدهیم و واقعا چه کسی است که نخواهد از چنین امکانی استفاده کند؟! مثلا ما به بیمار می‌گویم که طی ۱۰سال آینده ممکن است به بیماری قلبی دچار بشود. حالا برای اینکه دچار نشود، باید چه کار بکند و راه‌حل‌ها را در اختیارش قرار می‌دهیم.
- شما از این نکته حرف می‌زنید که برای اینکه هوش مصنوعی یک کارکرد واقعی در کسبوکاری مثل دکترنکست داشته باشد، مثلا به ثبت ۵۰ و ۶۰میلیون داده از ۵۰میلیون نفر وجود دارد. در نظام سلامت و نظام پزشکی داده‌های ۸۰میلیون نفر ایرانی وجود دارد. اما معمولا برخورد با داده در حوزه پزشکی، برخورد امنیتی و محافظه‌کارانه است. اگر شما به چنین داده‌هایی دسترسی داشته باشید چه اتفاقی برای کسبوکاری مثل دکترنکست می‌افتد و چه تاثیرگذاری عمیق‌تری می‌تواند داشته باشد؟
وزارت بهداشت زیرساختی دارد به نام سپاس برای پرونده الکترونیک سلامت و قطعا باید بالای ۵۰۰ تا ۶۰۰میلیون رکورد در دیتابیس آن وجود داشته باشد. اما حالا سوال من این است که تاکنون چه کسی یک گراف تحلیلی از این سیستم دیده است؟ در ساختار دولتی، دیدگاه به این صورت است که فقط می‌خواهند خودشان مالک دیتا باشند و هیچ کاری هم با آن نمی‌کنند. آنجا به گورستان دیتای پزشکی مردم تبدیل شده است.
- و به کسب‌وکارهایی مثل شما هم اجازه دسترسی نمی‌دهند؟
خیر.
البته بخش‌هایی از دیتای پزشکی مردم وقتی پای آشکارشدن هویت فردی در میان باشد، برمی‌گردد به حریم خصوصی افراد ولی قطعا اطلاعات بسیار زیادی وجود دارد که بدون افشای نام بیمار می‌تواند به عنوان دیتای خام برای برنامه‌ریزی جهت ارائه یک خدمت بهتر به مردم به کار گرفته شود. وقتی درخواست دسترسی به برخی دیتاها را از مسئولان دولتی دارید، چه پاسخی به شما می‌دهند؟
معمولا پاسخ واضحی ندارند و با جملات کلی و مبهمی مثل باید توسعه داده بشود، باید فلان اتفاق بیفتد و… به نوعی پاسخ خاصی به ما نمی‌دهند. بحث محرمانگی دیتا در حوزه سلامت و پزشکی، برای خود دکترنکست اهمیت بسیار زیادی دارد؛ هم به لحاظ پرایوسی شخصی و هم به لحاظ سیاست‌های کلی کشور. این مسئله برای خود ما هم اهمیت بسیار زیادی دارد.
همین الان در دکترنکست نام بیمار و کد ملی او کاملا محرمانه است و در دسترس عموم قرار ندارد.
همین الان که ۱۰میلیون پرونده سلامت الکترونیک بیماران روی دکترنکست وجود دارد، کاملا محفوظ هستند. ضمن اینکه استانداردهای امنیتی بسیار زیادی وجود دارد که با استفاده از آنها می‌توان جنبه محرمانگی و جنبه پرایوسی و پالیسی داده‌ها را حفظ کرد.
داده‌ها باید مبنای خلق ارزش باشند کما اینکه ما با استفاده از داده‌ها تداخل دارویی را به بیمار یادآوری می‌کنیم یا نحوه مصرف دارو را به او می گوییم. بنابراین حساسیت روی داده‌ها، فقط مسیر رشد کسب‌وکارها را مسدود می‌کند و مردم را از خدمات متعددی که زندگی‌شان متاثر می‌کند، محروم می‌سازد.
- کمی هم در مورد اهداف و آرزوهای کسب‌وکارتان صحبت کنیم؛ چه ویژن جذابی در دکترنکست دارید که بخواهید به آن اشاره بکنید؟
ما در دکترنکست یک ویژن بسیار مهم داریم و آن کاهش بار بیماری‌هاست؛ یعنی کمک بکنیم به افراد با توجه به داده‌هایی که از خودشان در اختیار ما قرار می‌دهند که زندگی سالم‌تری داشته باشند و بتوانند جلوگیری بکنند از اینکه دچار یک بیماری بشوند تا حال‌شان بهتر باشد و کیفیت زندگی‌شان افزایش یابد.
طبق آماری که وجود دارد ۴۰ تا ۵۰ درصد مرگ‌هایی که در ایران اتفاق می‌افتد، به خاطر سکته مغزی و سکته قلبی است. آن چیزی که ما در دکترنکست به دنبال آن هستیم، این است که با ثبت داده‌هایی مثل فشار خون و قند خون که زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی عروقی و مغزی هستند، آمار مرگ بر اثر چنین بیماری‌هایی را کاهش بدهیم. این کار شدنی است و ما به دنبال آن هستیم.
- نقدی بر استارتاپ‌های حوزه پزشکی وارد می‌شود که اغلب‌شان زحمت انجام کار سخت را به خود نداده‌اند و بیشتر نوبت آنلاین می‌فروشند یا بیشتر خدمات آنلاین دارند تا اینکه بتوانند راه‌حلی ارائه بدهند تا مردم کمتر بیمار شوند؛ یعنی بیشتر روی بیماری تمرکز دارند تا پیشگیری از بیماری. شما قبول دارید این گزاره و چنین نقدی را؟
حقیقتا خیر. من با این گزاره موافق نیستم. اگر شما فروردین سال۹۹ را به خاطر بیاورید، در خیلی از مناطق شهری مثل تهران بیلبوردهایی وجود داشت که یا مربوط به اسنپ دکتر بود یا پزشکت یا مشورپ. این استارتاپ‌ها نیازهای درستی را دیده بودند و در آن شرایط به نیاز به درستی پاسخ درستی می‌دادند و این اسمش راحت‌طلبی نیست.
- شما چرا سراغ این بخش از بازار نرفتید؟
ما برای ورود به بازار بخش‌های مختلف را بررسی کردیم و من متوجه شدم در حوزه نوبت‌دهی، کسب‌وکارهای قوی وجود دارد و بازار به پلتفرم دیگری نیاز نداشت. در حوزه ویزیت آنلاین هم کسب‌وکارهایی با پشتوانه مالی قوی کار می‌کردند، بنابراین باید وارد حوزه‌ای می‌شدیم که نیازی در آن وجود دارد و کسبوکاری به آن پاسخی نداده باشد.
ما پرونده و دیتا را انتخاب کردیم که جزو سخت‌ترین بخش‌های سلامت دیجیتال است، چون سروکار ما با پزشکان است و پزشکان هم در ایران معمولا بالای ۵۰سال سن دارند، بنابراین به‌راحتی نمی‌توانند با سیستم و با پلتفرم‌ها کار بکنند. پس آموزش‌دادن به آنها تا بپذیرند که با چنین کسبوکاری همراه باشند، و با آن کار بکنند، کار سختی است.
- از سختی‌های کار گفتید به ویژه کار با پزشکان و از هوش مصنوعی برای پیشبرد کار استفاده کردید؛ چه چالش‌های قابل توجه دیگری در مسیر کارتان وجود داشته است؟
به نظر من بزرگ‌ترین چالش حوزه سلامت دیجیتال، رگولاتور است. چالش بزرگ‌تر عدم هماهنگی سازمان‌هایی مثل وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و سایر تصمیم‌گیرندگان این حوزه است. آنها بعضا حتی نظرات و دستورالعمل‌های همدیگر را هم رد می‌کنند. همچنین نسبت به حضور بازیگر بخش خصوصی در حوزه سلامت با ترس برخورد می‌شود و جدی به حسابش نمی‌آورند. البته رهیافت این سازمان‌ها و وزارتخانه کم‌کم در حال تغییر است ولی نسبت به سطح جهانی، بسیار عقب‌تر هستیم.
الان برخورد، مثل برخوردهایی است که با تاکسی‌های آنلاین شد، ولی در نهایت آنها را پذیرفتند. ما هم در حال پیشروی هستیم منتها سرعت ما را می‌گیرند.
البته اخیرا صداهای هم شنیده می‌شود که خود ارگان‌های دولتی می‌خواهند استارتاپ‌داری کنند و کسب‌وکار راه‌اندازی کنند که احتمالا به نتیجه مثبتی نخواهد رسید.
- بله، حضور دولت در عرصه استارتاپ‌داری تاکنون نتیجه مثبتی نداشته و بیشتر به هدررفت بیت‌المال منجر شده است. حالا کمی هم در مورد بازاری که در آن هستید، صحبت کنیم؛ شما در یک بازار بزرگ حضور دارید به نام بازار سلامت دیجیتال. چه آماری از اندازه این بازار در ایران وجود دارد؟
این بازار با گردش مالی ۴۵۰هزار میلیارد تومان، ۱۰درصد از جی‌دی‌پی (GDP) ایران را به خود اختصاص داده است.
- یک سوال وجود دارد و پاسخش قابل حدس است؛ چند درصد از این بازار آنلاین شده است؟
کمتر از نیم درصد.
- با توجه به سختی‌ها یا بهتر بگویم جان‌سختی‌هایی که این بازار در مقابل آنلاین‌شدن به خرج می‌دهد، منظور این است که نهادها و سازمان‌هایی وجود دارند که نگاه محافظه‌کارانه به این حوزه دارد، چقدر کسب‌وکارهای آنلاین در مسیر گرفتن سهم بیشتر از این بازار قرار دارند؟
قطعا سهم بیشتری می‌گیرند ولی به‌سختی. این نکته را هم بگویم که بازار سلامت دیجیتال هیچگاه بیشتر از ۳۰ تا ۴۰درصدش آنلاین نخواهد شد و این به خاطر ماهیت این حوزه است، چون بخشی از اقدامات پزشکی نیاز ۱۰۰درصدی به حضور دارد و بیمار باید در یک محل درمانی نزد پزشک و برای برخی از کارها در یک آزمایشگاه یا در یک محل تصویربرداری حضور پیدا کند و این در همه دنیا هم وجود دارد و محدود به کشور ما نیست.
اما قطعا خدماتی مانند غربالگری اولیه، آزمایش‌های روتین، نوبت‌دهی، تجویز نسخه، ارسال دارو و مسائلی از این دست کاملا این ماهیت را دارند که به صورت آنلاین ارائه شوند.
- به نظر شما کدام دسته از کسب‌وکارهای آنلاین می‌توانند سهم بیشتری از این بازار ۴۵۰هزار میلیارد تومانی بگیرند؟
علاوه بر کسب‌وکارهایی که الان در حال ارائه خدمات هستند، در بازار سلامت دیجیتال اگر پلتفرمی به مخاطبان و کاربران اعلام کند می‌تواند خدماتی ارائه دهد که مثلا ۵ سال به عمر آنها اضافه بشود یا به فلان بیماری دچار نشوند، آیا مردم برای استفاده از چنین پلتفرمی هزینه نمی‌کنند؟ پاسخ این پرسش، مثبت است. قطعا هزینه می‌کنند و اینجا جایی است که بیشترین درآمدزایی و سهم‌گیری از این بازار بزرگ ایجاد می‌شود. کما اینکه در کشورهای دیگر هم همین اتفاق افتاده و چنین پلتفرم‌هایی توانسته‌اند سهم بالایی را به خودشان اختصاص دهند.
در کشورهای آمریکایی و اروپایی الان دقیقا به همین صورت است و خلق درآمد کسب‌وکارها مبتنی بر رفتار مردم و کاربرانی است که به سلامت خود اهمیت می‌دهند، چون می‌خواهند از بیمارشدن پیشگیری بکنند. بنابراین کسب‌وکارشان را در مرحله پیشگیری بنا کرده‌اند و نه در مرحله درمان. الان کسب‌وکارهایی مثل دکترنکست در مرحله درمان هستند و فعلا چاره‌ای نیست اما مرحله خلق درآمد و گرفتن سهم از بازار سلامت دیجیتال زمانی اتفاق می‌افتد که وارد مرحله پیشگیری بشویم. مهم‌ترین مسئله برای شکل‌گیری این بازار، فرهنگ‌سازی است.
- بزرگ‌ترین تصویری که از دکترنکست در ذهنتان دارید، چه تصویری است و قرار است در نهایت چه باشد؟
یک دستیار هوشمند سلامتی برای پزشک و بیمار.
- این دستیار هوشمند سلامتی برای چه تعداد کاربر یا برای چه تعداد ایرانی خواهد بود؟ آیا تصوری دارید از اینکه چه تعداد از ایرانی‌ها از پلتفرم شما استفاده خواهند کرد؟
پیش‌بینی ما این است که در پایان سال پنجم یعنی در سال۱۴۰۴، روی دکترنکست برای بیش از ۶۰میلیون ایرانی پرونده سلامت الکترونیک داشته باشیم.
- وقتی کسبوکاری هدفی تعیین می‌کند، ابزارها و ملزومات مختلفی برای رسیدن به آن هدف لازم است؛ مثل ایجاد زیرساخت، جذب سرمایه، تشکیل تیم و… اما بخش قابل ملاحظه‌ای از ظرفیتی که رسیدن به اهداف را محقق می‌کند، توانایی و سبک رهبری بنیانگذاران کسب‌وکار است؛ شما چه ویژگی‌های شخصی و چه توانایی‌هایی به لحاظ رهبری و مدیریت یک کسب‌وکار در شخص سعید طاهری می‌بینید که موجب می‌شود تا 3سال دیگر ۶۰میلیون ایرانی را روی پلتفرم دکترنکست داشته باشد؟
حالا که قرار است در مورد خودم حرف بزنم، می‌توانم بگویم که یک ویژگی خیلی خوب دارم و آن این است که آدم مشورت‌پذیری هستم. من راجع به مسائل فکر می‌کنم، مشورت می‌گیرم، تصمیم می‌گیرم و بعد اقدام می‌کنم. از نظرات آدم‌هایی که در اطرافم حضور دارند و افرادی که فکر می‌کنم می‌توانم مسئله‌ای را با آنها مطرح کنم و از آنها کمک بگیرم، استفاده می‌کنم. این ویژگی خیلی به من کمک کرده است.
ویژگی دیگری که دارم که یک ویژگی خدادادی است، هوش بالایی است که دارم. به واسطه این هوش و به واسطه شناختی که از حوزه سلامت دارم، می‌توانم برای مدیریت، برنامه‌ریزی، اتخاذ استراتژی برای پیشبرد اهداف و… تصمیمات خوبی بگیرم.
ضمن اینکه ما در مراحل مختلف رشد کسب‌وکارمان، نیاز به ویژگی‌های مختلفی داریم؛ یک استارتاپ در فازهای مختلف رشد خود، طوفان‌های مختلفی را تجربه می‌کند و عکس‌العمل‌های متفاوتی را هم باید در مقابل آن طوفان‌ها داشته باشیم. در ابتدا یک استارتاپ را ما در یک محیط رفاقتی شکلی می‌دهیم ولی وقتی که در مرحله مقیاس‌پذیری قرار می‌گیرد، دیگر با همدیگر تعارف نداریم، تصمیم می‌گیریم و به سمت اجرایی‌شدن می‌‌رویم و در فازهای بعد، تصمیم‌های مختلفی گرفته می‌شود. بنابراین یک مدیر باید همراه با استارتاپش رشد کرده و تغییر کند. افرادی می‌توانند کسب‌وکارشان را هم رشد بدهند که همیشه در مسیر رشد قرار داشته باشند.
- و در مسیر رشد دکترنکست، غیر از بازار ایران، بازارهای بین‌المللی هم قرار دارند؟
الان که دارم با شما صحبت می‌کنم، جلسه بعدی را با مسئولان یکی از کشورهای همسایه داریم که به صورت آنلاین برگزار می‌شود. همچنین عمان، قطر، آذربایجان و… کشورهایی هستند که دکترنکست قصد حضور در بازارشان را دارد و جلساتی را با آنها داشته‌ایم. جالب است به شما بگویم که ما برای داشتن یک جلسه با مسئولان ایرانی باید ۲سال پیگیری کنیم ولی با کشورهای دیگر تنها بعد از ۲هفته پیگیری، به یک جلسه با حضور افراد عالی‌رتبه حوزه سلامت دیجیتال می‌رسیم.
