۶ استارتاپ بزرگی که برخلاف پیش‌بینی‌ها شکست خوردند

جالب بدونید کمتر از یک‌درصد استارتاپ‌ها در دنیا به غول‌هایی مثل Uber یا Airbnb تبدیل می‌شن! برای نمونه، در ایالات متحده از هر ۴ استارتاپ، ۳ مورد با شکست مواجه می‌شن. در این نوشته، به شش استارتاپی می‌پردازیم که با بهترین ایده‌های استارتاپی، سرمایه‌های هنگفت و کلی امید و آرزو کارشون رو شروع کردن، اما طولی نکشید که شکست خوردن و از صحنه روزگار محو شدن.

معرفی و بررسی استارتاپ‌های شکست خورده خارجی

۱. کوییبی

کوییبی (Quibi) در اوت ۲۰۱۸ تأسیس شد و در آوریل ۲۰۲۰ و در بحبوحه همه‌گیری کرونا هم در اختیار عموم قرار گرفت. این پلت‌فرم پخش کلیپ‌های کوتاه ویدئویی، تونست سرمایه‌ای ۱٫۷۵میلیارد دلاری هم جذب کنه. برخلاف بسیاری از پلت‌فرمهای پخش محتوای ویدئویی، کوییبی فقط از طریق موبایل هوشمند قابل‌پخش و تماشا بود.

اما این اپلیکیشن به‌ظاهر جذاب، نتونست کاربرهای وفادار زیادی برای خودش دست‌وپا کنه. از طرف دیگه، ابرشرکت‌های قدرتمند پخش ویدئو مثل نتفلیکس، و همین‌طور اپلیکیشن‌های موفقی مثل تیک‌تاک هم فرصت خودنمایی به کوییبی تازه‌ازراه‌رسیده ندادن.

خلاصه کوییبی که آوریل سال ۲۰۲۰ با کلی امید و آرزو منتشر شد، و فقط به فاصله حدود ۹ ماه، در دسامبر ۲۰۲۰ منحل شد و این پایان بود بر همه امید و آرزوهایی که مدیران نام‌دار این استارتاپ برای کوییبی داشتن. اون‌ها فکر می‌کردن اپلیکیشنشون به صدر فهرست اپ‌های محبوب دنیا می‌ره!

۲. لایر آی‌ان‌سی

هدف اصلی لایر آی‌ان‌سی (Layer Inc) ایجاد سرویس ابری آزاد برای صنعت ارتباطات بود. این شرکت بلندپرواز و جاه‌طلب، می‌خواست از پروتکل VoIP برای توسعه شبکه خدمات قابل‌توسعه و انعطاف‌پذیر خودش استفاده کنه. اما به‌گفته بعضی کارشناس‌ها، محصول نهایی اون‌قدر قابل‌اعتماد نشد که بتونه در بازار موندگار بشه.

ایده استارتاپ اولیه و گروهی که برای شکل دادن به لایر دور هم جمع شده بودن، عالی بود. اون‌ها سرمایه خوبی هم در حدود ۴۴میلیون دلار جمع کردن؛ اما هیچ‌کدوم از این‌ها نتوانست برای این استارتاپ موفقیت به همراه بیاره. لایر فعالیت خودش رو در اکتبر 2019 تعطیل کرد تا پایانی باشه بر جاه‌طلبی‌های بنبان‌گذارانش که تصور دیگه‌ای برای شرکتشون داشتن.

3. جابون

جابون (Jawbone) در حوزه فناوری پوشیدنی فعالیت می‌کرد و قرار بود تولیدکننده ردیاب‌های تناسب اندام، هدست و بلندگوهای بلوتوثی باشد. این استارتاپ در سال ۱۹۹۹ تأسیس شد و در زمان خودش، ایده‌های بزرگی در سر بنیان‌گذارانش بود که می‌تونستن انقلابی در این صنعت ایجاد کنن.

جابون حدود ۹۳۰میلیون دلار هم سرمایه جمع کرد، اما جالب بدونید به‌عقیده کارشناس‌های این حوزه، همین تأمین مالی بیش از اندازه، از مهم‌ترین عوامل شکست استارتاپ جابون شد! این شرکت ارزش‌گذاری خودش رو به‌صورت مصنوعی افزایش داد و با منابع گسترده غیرضروری تغذیه شد. در نهایت هم محصولاتش نتونستن با سامسونگ و فیت‌بیت رقابت کنن.

همه خوبی‌هایی که امروزه درباره ابرشرکت آلفابت (Alphabet Inc) می‌دونیم، می‌شد به لون (Loon) هم نسبت داد که از استارتاپ‌های گوگل بود و در سال ۲۰۱۱ راه افتاد. هدف اصلی این شرکت، ارائه دسترسی به اینترنت در مناطق دورافتاده و روستایی بود. برنامه اون‌ها استفاده از بالن برای ایجاد شبکه بی‌سیم هوایی بود!

تصورش رو بکنید، به‌جای جست‌وجوی کد اینترنت ایرانسل و کد بسته اینترنت همراه اول یا جست‌وجوی اینترنت همراه اول رایگان و خرید بسته اینترنت رایتل و چنین چیزهایی، بسته اینترنت موردنیازتون رو از بالن‌هایی بگیرین که در آسمون معلق هستن!

اما لون سال ۲۰۲۱ خبر از انحلالش داد و استرو تلر (Astro Teller)، از مدیران ارشد این شرکت گفت علی‌رغم دستاوردهای فوق‌العاده لون طی ۹ سال فعالیتش، مسیر تجاری اون‌ها طبق انتظارشون پیش نرفته و دیگه امکان ادامه این مسیر رو ندارن.

5. زینجا

زینجا (Xinja) استارتاپی استرالیایی بود که ماه می سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی شد. زینجا نئوبانک بود و هیچ شعبه فیزیکی نداشت. اون‌ها مجوز بانک‌داری خودشون رو هم سال ۲۰۱۹ از اداره تنظیم خدمات مخابراتی این کشور دریافت کردن.

اما خیلی زودتر از اون‌چه فکرش رو می‌کردن، و در دسامبر 2020 مجوز بانک‌داریشون باطل شد و بازپرداخت سپرده‌های مشتری‌ها، هزینه‌های سنگینی برای این شرکت تازه‌تأسیس به جا گذاشت، طوری که ناتوانی در تأمین بودجه، باعث شد همه‌چیز رو رها کنن.

6. اسکیل‌فکتور

اسکیل‌فکتور (ScaleFactor) در سال 2014 در ایالات متحده تأسیس شد. این شرکت نرم‌افزار حسابداری و مالی ساخته بود. اون‌ها بیش از ۱۰۰میلیون دلار بودجه هم جمع کردن که رقم قابل‌توجهی بود، اما یکی از مواردی که منجر به شکستشون شد، این بود که به‌جای تمرکز روی محصول نهایی، روی استراتژی‌های بازاریابی گرون‌قیمت تمرکز کرده بودن.

البته مدیرعامل این شرکت در مصاحبه با خبرگزاری فوربز، همه‌گیری ویروس کرونا رو عامل شکست استارتاپشوان دونست. به‌نظر کارشناس‌ها هم همه‌گیری کرونا می‌تونه از دلایل شکست اسکیل‌فکتور باشه، اما این شرکت مسلما از همون مراحل اولیه، با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بوده.

خلاصه سرمایه هنگفت، موفقیت استارتاپ رو تضمین نمی‌کنه. دنیای فناوری و تجارت مدام در حال تغییر و تحول؛ و هر کسب‌وکار و سازمانی که نتونه خودش رو با این تغییرات وفق بده، به احتمال زیاد شکست می‌خوره و تبدیل به یکی از استارتاپ‌های شکست خورده میشه. این برای استارتاپ‌هابی موفق ایرانی خودمون هم صدق می‌کنه و هر چیزی که با تغییرات وفق پیدا نکنه محکوم به شکسته.

حمایت از طرف شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ یا افراد ثروتمند، می‌تونه نقطه اتکای هر شرکت تازه‌تأسیسی باشه، اما هرگز برای نجات از شکست کافی نیست. خیلی از انواع استارتاپ‌ها که ظرفیت بالایی برای موفقیت داشتن و حتی شرکت‌های پیشرویی هم در بازار به حساب می‌اومدن، به این دلیل به پایان راه رسیدن و در لیست استارتاپ‌های شکست خورده قرار گرفتن که نمی‌تونستن یا نخواستن همگام با تحولات جهانی حرکت کنن.