کانادا با در اختیار داشتن 9 درصد از جنگل‌های جهان، سرزمین نعمت‌هاست. علاوه بر منابع طبیعی سخاوتمندانه‌ای که در این کشور وجود دارد، کانادا حامی صنایع، کارآفرینان و اکنون استارتاپ‌هاست. بسیاری از اسامی مانند اسلک یا هوتسوت که به اشتباه محصولات آمریکایی تصور می‌شوند، در واقع از کانادا آمده‌اند و این ثابت می‌کند که کانادا در به موفقیت رساندن استارتاپ‌ها ماهر شده است.
جای تردیدی نیست که میزان کمک‌ها و حمایت‌ها از استارتاپ‌ها در آمریکا با هیچ کشور دیگری قابل مقایسه نیست اما کانادایی‌ها نیز به سرعت در حال کار برای ساخت و حفظ اکوسیستم استارتاپی موفق خود هستند. برخی از بهترین دانشگاه‌های جهان در کانادا هستند که مانند ستون فقرات استارتاپ‌ها عمل می‌کنند. دانشگاه واترلو کانادا این روزها به نسخه کانادایی دانشگاه ام‌آی‌تی آمریکا مشهور شده است. در حال حاضر نرخ برابری دلار کانادا در مقابل دلار آمریکا 0.75 است و این به معنی این است که نیروی کار تحصیلکرده در این کشور برای کارآفرینان ارزان‌تر است و این نکته مهمی در پیشرفت فضای استارتاپی به شمار می‌رود.
اما با توجه به پیشرفت خیره‌کننده اکوسیستم استارتاپی کانادا، آیا این کشور موفق می‌شود مرزهای مرکز نوآوری و تکنولوژی را جابه‌جا کند؟
به‌تازگی مقالات زیادی به این موضوع اشاره می‌کنند که کانادا، قطب جدید تکنولوژی جهان است. این موضوع به‌ویژه از زمانی که معاون دونالد ترامپ قانون H-1B ویزای کارگران خارجی را در دستور کار قرار داد، بیشتر باعث اضطراب شرکت‌های آمریکایی شده است .
نشریه آمریکاییVanity Fair ، سپتامبر سال گذشته نوشت کارگران ماهر، به کانادا می‌گریزند. در این مقاله ذکر شده بود که از زمان انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا، استارتاپ‌هایی که در مرکز تکنولوژی کانادا یعنی تورنتو مستقرند، «پیوسته و با نرخی دورقمی»، از طرف کارمندان و متخصصان آمریکایی، درخواست‌نامه شغلی دریافت می‌کنند .
کیل تاچاک، مؤسس و مدیرعامل شرکت کلیک-بک، در مقاله‌ای یادآوری می‌کند که گرچه همیشه «سیلیکون ولی» کالیفرنیا تیتر خبرهاست، ولی کانادا هم یک «سیلیکون ولی شمالی» را در خود جای داده است. نکته دوم اینکه کانادا همیشه یکی از مراکز نوآوری تکنولوژی جهانی بوده و تاریخچه‌ای طولانی در زمینه تکنولوژی‌های نوآورانه دارد.
در طول یک دهه گذشته، کانادا رهبری خود را در عرصه‌های فناوری و نوآوری ثابت کرده است. شرکت‌های تکنولوژی کانادایی نظیر FreshBooks و Shopify مصادیق روشن این واقعیت هستند .
مهم‌تر از همه، کانادا دارای تاریخچه‌ای طولانی از افراد و شرکت‌هایی است که توانایی خود را برای رفع موانع نوآوری فناوری نشان داده‌اند. از اختراع رادیو تا بلک‌بری و حتی پیشرفت‌های اخیر تکنولوژی بلاک‌چین، همه گواه یک حقیقت هستند؛ کانادا سرزمینی است که فرصت رشد نوآوری‌های جدید را فراهم می‌کند.
پیشرفت سیلیکون ولی شمالی
هرچند پیشتازی سیلیکون ولی در اکوسیستم استارتاپ‌های جهان غیر‌قابل انکار است، اما کانادا نیز به رشد و گسترش چشم‌انداز مرزهایی که شرکت‌ها می‌توانند در آن ایده‌های تکنولوژیکی خود را به اجرا درآورند، کمک می‌کند. کیل تاچاک معتقد است حتی مرزهای جغرافیایی محدوده‌ای که در حال حاضر سیلیکون ولی شمال نامیده می‌شود، در حال گسترش است. در ایالت انتاریو، منطقه تورنتو واترلو، راهرویی به طول ۱۱۴ کیلومتر به تکنولوژی‌های نوآورانه مدرن اختصاص داده شده که شامل ۱۵ هزار شرکت فناوری، ۲۰۰ هزار تکنیسین و ۵۲۰۰ استارتاپ تکنولوژی است.
اما سیلیکون ولی کالیفرنیا، از ابتدا به‌عنوان مرکز جهانی استعدادها، رشد، نوآوری و کشفیات مطرح نبود. افسانه سیلیکون ولی با موفقیت چند شرکت شروع شد و سپس دیگران به این نتیجه رسیدند که «اگر آنها توانسته‌اند اینجا یک شرکت موفق تکنولوژی راه‌اندازی کنند، چرا ما نتوانیم؟»
به‌عنوان مثال، شرکت کلیک‌بک کار خود را از نیاگارا شروع کرد؛ ناحیه‌ای که جامعه کارگری آن، سابقه‌ای تاریخی دارد، ولی در طول ۵ سال گذشته، این شرکت به رشد فوق‌العاده‌ای دست یافت؛ به‌طوری که در سال ۲۰۱۷، در رتبه ۳۲ فهرست برترین شرکت‌های نرم‌افزاری جهان قرار گرفت و در فهرست ۵۰۰ سازمان سودآور کانادا نیز جایگاه ۲۹ را به خود اختصاص داد؛ این فهرست، شرکت‌های کانادایی که سریع‌ترین رشد سال را داشته‌اند معرفی می‌کند .
این موضوع نشان‌دهنده این واقعیت است که حتی یک شرکت تکنولوژی با کیلومترها فاصله از سیلیکون ولی، می‌تواند راه خود را پیدا کند و به موفقیت برسد. پس سایر شرکت‌ها هم می‌توانند کاری را که بلک‌بری در واترلو و کلیک‌بک در نیاگارا انجام داد، در حوزه استقراری خود انجام دهند. همین شرکت‌های الگو هستند که مرزهای یک قطب تکنولوژی را گسترش می‌دهند؛ چنان‌که حالا نیاگارا نیز خود را به‌عنوان یک منطقه صنعتی پیشرفته، مطرح کرده است .
حالا شرکت کلیک‌بک در یک ساختمان جدید به مساحت ۴۰۰ هزار فوت مربع در مرکز تجاری سنت کاتارینز ساکن شده است. این سایت به‌زودی به اولین شتاب‌دهنده خصوصی نوآوری و تکنولوژی نیاگارا نیز تبدیل می‌شود. با این توصیف جای تعجب نیست که کارمندان و کارگران تکنولوژی آمریکایی، تمایل دارند در کانادا کار کنند .
حمایت‌های دولتی
پیشرفت اکوسیستم استارتاپی در کانادا بدون حمایت دولت امکان‌پذیر نیست و مقامات با درک این نکته همواره در جست‌وجوی راه‌های جدید برای پشتیبانی از استارتاپ‌ها هستند. در نظر گرفتن کمک‌های دولتی برای استارتاپ‌های تازه‌وارد و کمک‌هایی که برخی از آنها نیاز به بازپرداخت ندارند، یکی از مشوق‌های مهم دولت در این زمینه است. دولت کانادا اخیرا یک بودجه ۴۰۰ میلیون دلاری برای پشتیبانی از سرمایه‌گذاران خطرپذیر استارتاپ‌ها به اجرا گذاشته است. این طرح با هدف پشتیبانی از سرمایه‌گذاران خطرپذیری که در بازه زمانی سه‌ساله به شاخص‌های از پیش مشخص شده دست پیدا کنند، راه‌اندازی شده است. این طرح برای اولین‌بار در ابتدای سال 2017 مطرح شد که با استقبال خوبی روبه‌رو شد و اکنون در سال جدید میلادی، منابع مالی این طرح در ردیف بودجه پیش‌بینی شده است. وزیر نوآوری، علوم و توسعه اقتصادی کانادا، می‌گوید کاتالیزور سرمایهگذاری خطرپذیر یکی از اصلی‌‌ترین ستون‌های چشم‌انداز ما برای حمایت از نوآوری و مهارت‌‌هاست. هدف اصلی این طرح ایجاد شرایطی است که در آن بهترین استارتاپ‌ها بتوانند تبدیل به قهرمانان جهانی شوند. او همچنین ابراز امیدواری می‌کند که دولت در آینده تنوع بیشتری در اکوسیستم استارتاپ‌ها ایجاد کند.
طرح جدید، فعالیت خود را از طریق ۲ جریان سرمایه شکل داده است؛ جریان اول، بودجه‌ای به میزان ۳۵۰ میلیون دلار را در اختیار صندوق‌های سرمایهگذاری خطرپذیر برای استارتاپ‌ها گذاشته است تا آنها به سراغ پروژه‌هایی بروند که در مراحل نهایی قرار گرفته‌اند. جریان دوم اما ۵۰ میلیون دلار را برای مدل‌های سرمایهگذاری جایگزین در نظر گرفته است تا سرمایه‌گذاران، بازگشت سرمایه خود را از دست ندهند. این جریان در اصل شامل مواردی می‌شود که سرمایه‌گذاران قصد پشتیبانی از کسب‌‌وکارهایی را داشته باشند که تاکنون توجه زیادی به آنها جلب نشده است .
مطالب پیشنهادی: ایرانیان موفق در سیلیکون
پیشتازی ونکوور
طبق گزارش استارتاپ ژنوم که اکوسیستم‌های استارتاپی در سراسر دنیا را رتبه‌‌بندی می‌کند، در حال حاضر ونکوور اولین مرکز استارتاپی در کاناداست. ونکوور که رتبه ۱۵ام را در دنیا کسب کرده است، از تورنتو و واترلو که هر دو در ۲۰ شهر استارتاپی برتر هستند، جلوتر است و شهر مونترال نیز بعد از تمام این شهرها قرار گرفته است. جای تعجب نیست که سیلیکون ولی در رتبه نخست قرار دارد و پس از آن نیویورک، بوستون، چین و غیره هستند. در شاخص سال ۲۰۱۵ تورنتو از ونکوور جلوتر بود. می‌توان گفت، حوزه استارتاپی کانادا به ویژه از نظر مراکز رتبه‌‌بندی شده توسط استارتاپ ژنوم نسبت به بسیاری از مناطق دیگر در دنیا اعم از منطقه آسیا قدرتمندتر است .
در رتبه‌بندی‌های جهانی که هر چند ماه یک‌بار منتشر می‌شود، شهرهای کانادا در زمینه دسترسی به بازار رتبه خوبی را کسب کرده‌اند و دلیل آن نیز سهم بالای مشتریان خارجی است. به ویژه در ونکوور که رتبه ۵ام را در این زمینه کسب کرده است. یکی از دلایل اصلی دسترسی استارتاپ‌های کانادایی به بازار آمریکاست، زیرا این منطقه از نظر مساحت به سیلیکون ولی ولی نزدیک است. با این حال، یکی از نقاط ضعف شهرهای کانادا، اعم از ونکوور، دسترسی به استعدادهاست. اما آنچه موقعیت ونکوور را در بین سایر شهرها حفظ می‌کند، تجربه گروهی آن است. این شهر از این لحاظ رتبه اول را در دنیا کسب کرده و حتی از سیلیکون ولی نیز جلوتر است. این تراکم و پتانسیل بالای ونکوور را در صنعت فناوری نشان می‌دهد. استارتاپ ژنوم پیش‌بینی می‌کند که مناطقی مانند سیلیکون ولی و نیویورک به این زودی‌ها جایگاه خود را از دست نخواهند داد، اما چشم‌انداز شهرهای کانادایی روشن است .
این در حالی است که سرمایهگذاری خطرپذیر در بازارهای اصلی رو به افزایش است، بنابراین اگر مسئله استعدادیابی حل شود، ونکوور و بقیه شهرهای کانادا می‌توانند در سال‌های آتی جزء ۱۰ شهر برتر استارتاپی در دنیا باشند. گروهی از موسسه‌های هوش مصنوعی کانادایی در اکوسیستم استارتاپی کانادا یک پلتفرم وب به نام Canada.ai را راه‌اندازی کرده‌اند که پیشرفت کانادا را در این صنعت رو به رشد نشان می‌دهد. این پلتفرم اخبار هوش مصنوعی برتر کانادا، داستان‌های مختلف از شرکای رسانه‌‌ای مانند بتاکیت، تک وایبز و دیجیتال ژورنال و نشریه‌های کانادایی مانند گلوب و میل را جمع‌آوری می‌کند.
گراهام تیلور، مدیر آکادمی نکست ای‌آی و استادیار رشته مهندسی در دانشگاه گولف و موسسه وکتور، می‌گوید که بر هیچ کس پوشیده نیست که هوش مصنوعی در کانادا به یک نقطه اوج رسیده و از هر زمان دیگری اهمیت بالاتری پیدا کرده‌است. این پلتفرم مکانی برای تمام افراد در جامعه هوش مصنوعی است تا دستاوردهای خود را به اشتراک بگذارند. به علاوه این پلتفرمی جامع از سازمان‌هایی است که در این فضا تحقیق، توسعه و تجاری‌‌سازی هوش مصنوعی انجام می‌دهند. ژان گاگنه، هم‌‌بنیانگذار و مدیرعامل المنت ای‌آی، می‌گوید: «کانادا خانه چندین سازمان و شرکت هوش مصنوعی پیشرفته در دنیاست که در سراسر کشور از مونترال گرفته تا ونکوور فعالیت دارند. کانادا در‌صدد است با این اقدامات در حوزه استارتاپی به دستاوردهای بزرگ برسد و جایگاه خود را به عنوان یکی از پیشروان در این صنعت حفظ کند.» برای آشنایی بیشتر با معرفی استارتاپ‌های حوزه فینتک در سیلیکون ولی
