واقعا برای معرفی یک شرکت جهانی با میلیون‌ها دلار سرمایه و میلیون‌ها مشتری چه باید گفت که کسی نداند؛ آن هم زمانی که موسسش ایرانی باشد و نامش پرویز. صحبت از ای‌بی است که آغاز کارش مربوط به سال 1967 است، یعنی زمانی که پرویز مراد امیدیار در پاریس به دنیا آمد؛ درواقع پیری که این روزها همه می‌گویند زمانی پرویز بوده. مادرش از دانشگاه سوربن دکترای زبان‌شناسی گرفته و پدرش متخصص اورولوژی دانشگاه جان هاپکینز بالتیمور است. شش ساله بود که به خاطر شغل پدرش به مریلند آمریکا مهاجرت می‌کند. دانش‌آموز کلاس نهم بود که برنامه‌ای برای کتابخانه مدرسه پست‌مک (Post mac) می‌نویسد. همین برنامه او را به سرزمین داده‌های دیجیتالی می‌برد تا آینده‌ای متفاوت برایش بسازد. در سال 1988 با مدرک کارشناسی رشته کامپیوتر از دانشگاه تافتز فارغ‌التحصیل می‌شود و در شرکت کلرس (از زیرمجموعه‌های کمپانی اپل) مشغول به کار می‌شود. ایجادگری‌اش هم با تاسیس شرکت ای‌شاپ در سال 1991 شروع می‌شود.
پول‌ها آمدند
در سال 1995، پیر 28ساله امکانی برای وب‌سایتی برنامه‌ریزی می‌کند که خرید آنلاین مستقیم فرد از فرد را فراهم می‌کند. اما وسعت ذهنی این پدیده دنیای وب در ایستگاه برنامه‌نویسی متوقف نمی‌ماند. وی ایده خرید آنلاین فرد از فرد را گسترش می‌دهد و در سپتامبر 1995 سایت حراج اینترنتی ای‌بی (eBay) را خلق می‌کند تا ورژن متفاوتی از کسب‌وکار و درآمدزایی و ایجاد اشتغال را به صاحبان سرمایه نشان دهد. ای‌بی با سرعتی نجومی و باورنکردنی رشد می‌کند و پرویز داستان ما را به ثروت و شهرت می‌رساند. اعداد و ارقام شگفت‌انگیزی به دست می‌آید؛ به طوری که در دو ماه اول سال 1997 بیش از 2 میلیون معامله و تا اواسط همان سال 800 هزار معامله در روز انجام می‌شود.
خریدوفروش هرچه دلتان بخواهد
ای‌بی اما در جریان رشد خود خریدهایی هم می‌کند. از سال 1998 کمپانی ای‌بی سایر سرویس‌های آنلاین با فعالیت مشابه را خریداری می‌کند. لیستی طولانی از این شرکت‌ها که بعدها در ای‌بی ادغام شدند وجود دارد که ازجمله معروف‌ترین آن‌ها Up4Sale.com، iBazar، mobile.de، skype که بعدها به مایکروسافت فروخته شد، Braintree و Paypal هستند. شاید کمتر کسی بداند که علاوه بر ای‌بی، سرویس‌های آنلاین دیگری هم توسط امیدیار به جهان معرفی شده‌اند، مانندHonolulu Civil Beat و First Look Media که سایت‌های خبری محسوب می‌شوند.
نکته‌ها دارد این ایرانی
وقتی پیر امیدیار سایت eBay.com را به‌عنوان نوعی سرگرمی راه‌اندازی کرد، فکرش را هم نمی‌کرد روزی صاحب بزرگ‌ترین بازار اینترنتی جهان شود که روزانه 4 میلیون حراج در آن صورت می‌گیرد، هر ۲۴ ساعت نیم‌میلیون گزینه برای خرید به آن وارد می‌شود و میلیون‌ها دلار ارزش دارد.
جالب است بدانید اولین چیزی که در سایت ای‌بی خریدوفروش شد یک پوینتر لیزری شکسته بود! اما این تنها نقطه شروعی بود برای فتح قله‌های آنلاین. امیدیار حالا چهره درخشانی است که حوزه خریدوفروش آنلاین فرد از فرد روی کاکل ایده‌اش می‌چرخد و اعداد و ارقامی نجومی پدید می‌آورد. در سال 2008 دارایی امیدیار از سایت ای‌بی حدود 4 میلیارد و 450 میلیون دلار تخمین زده شد و در حال حاضر ای‌بی بیش از 32 هزار کارمند دارد. درآمد خالص ای‌بی در سال 2013 میلادی 86/2 میلیارد دلار بوده و به نظر نمی‌رسد داستان این موفقیت نقطه پایانی داشته باشد. کما اینکه بیل کلیری، طراح لوگوی شرکت ای‌بی، هم حروف لوگو را به‌حالتی زیگزاگ و نامنظم طراحی کرده که به معنای آمادگی شرکت برای رشد و تغییرات مثبت است. همچنین استفاده از حروف بزرگ و کوچک به معنای آمادگی برای پذیرش ایده‌های تازه است و رنگ‌های لوگو القاکننده تفریح، شادی و انرژی بالاست.
سرمایه اجتماعی به نام امیدیار
حالا پیر امیدیار تنها یک سرمایه‌دار نیست، بلکه سرمایه اجتماعی ارزشمندی نیز محسوب می‌شود. زیرا علاوه بر فرصت‌هایی که برای اشتغال خلق می‌کند در امور خیریه و مسائل فرهنگی هم بسیار فعال است. همچنان که شبکه امیدیار (omidyar.org) از سایر خدمات ارائه‌شده این ایرانی موفق است که همسرش از سال 2004 آن را اداره می‌کند. ایده اصلی و شعار این خیریه ایجاد امکان رشد برای تمامی آدم‌هاست. هدف پایه‌ای این موسسه غیرانتفاعی ایجاد فرصت‌هایی برای کمک به افراد است تا بتوانند کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند و در جامعه پویاتر باشند و به نیرویی مثبت تبدیل شوند. این شبکه خیریه بیش از 708 میلیون دلار برای بهبود آموزش، حقوق شهروندی، امکان دسترسی به کامپیوتر و اینترنت و موارد مشابه هزینه کرده است. فعالیت‌های غیرتجاری امیدیار به اعمال خیرخواهانه‌اش محدود نمی‌شود و سرمایه‌گذاری برای ساخت فیلم را هم باید به مجموعه فعالیت‌های امیدیار اضافه کرد. وی در سال‌های اخیر در صنعت فیلم‌سازی هم فعالیت‌هایی داشته و تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار فیلم‌های تاجر شک (2014) و افشاگر (2015) بوده است. همچنین در سال 2009 بیش از 2 میلیون دلار به بنیاد ویکی‌مدیا هدیه داد. موفقیت اقتصادی و اقدامات خیرخواهانه او موجب شد در سال 2011 از دانشگاه تافتز دکتری افتخاری دریافت کند.
