حدود ۵۰۰ کیلومتر به سمت جنوب قاهره، کارآفرینان مصر علیا سعی دارند صحنه استارتاپی پررونق پایتخت مصر را داشته باشند. کارآفرینان این منطقه در یک رویداد به نام رایزآپویک شرکت کردهاند که سازماندهندگان یکی از بزرگترین رویدادهای استارتاپی خاورمیانه آن را برگزار میکند.
آنها امیدوار هستند که بتوانند ۱۷۰۰ دلار بودجه دریافت کنند. محمود الحنی، مدیر پروژه رایزآپویک، میگوید: «شعار ما در رایزآپویک این است «به جنوب نگاه کنید». ما میخواستیم به این منطقه نگاه کنیم زیرا معتقد هستیم که منابعی در این منطقه وجود دارد.مردم بسیار فعال و پرشور هستند اما به مقدار زیادی توسعه و مهارت نیاز دارند.»
بیشتر فرصتها و منابع مصر در قاهره و اسکندریه متمرکز شدهاند و در نتیجه مصر علیا همواره در حاشیه بوده است و بیشتر روی صنعت گردشگری و کشاورزی تکیه دارد تا بتواند اقتصاد خود را حفظ کند. طبق گفته بانک جهانی، نرخ فقر در مصر علیا ۳برابر بیشتر از این نرخ در کلانشهرهای این کشور است، نرخ بیکاری نیز در این قسمت از مصر بالاتر بوده و فاصله جنسیتی بیشتر است.
در حال حاضر، بسیاری از افراد فکر میکنند کارآفرینی فرصتی است تا بتوان با استفاده از آن اقتصاد جنوب کشور را بهبود بخشید. با برگزاری رویداد رایزآپویکند، سرمایهگذاران خصوصی و دولتی توجه چشمگیری به این منطقه کردهاند.
محمد فاروک، مسئول ارشد اجرایی در نایل انجلز، شبکهای از سرمایهگذاران فرشته که در سال ۲۰۱۸ برای پشتیبانی از استارتاپها در مصر علیا بنیانگذاری شده است، میگوید: «ما متوجه شدیم که در مصر علیا فرصتی وجود دارد، افکار مردم دارد تغییر میکند و استارتاپهایی وجود دارند که نمیتوانند سرمایهگذار برای خود پیدا کنند. بنابراین، فکر کردیم یک شبکه فرشته اینجا داشته باشیم، تا به استارتاپها نزدیک باشیم و روی آنها سرمایهگذاری کنیم.»
اولین شبکه فرشته خاورمیانه، کایرو انجلز، نیز به فرصتهای موجود در جنوب توجه نشان داد. در بین مجموعهای از شرکتها میتوان به سیمپلکس، یک استارتاپ از مصر علیا که راهکارهای صنعتی ارائه میدهد و ماشینآلات روتر کنترل کامپیوتری برای بازار مصر تولید میکند، اشاره کرد.
یکی از موفقترین استارتاپهایی که در این بخش از کشور فعالیت دارد، الکتروبکیاست که زبالههای الکترونیکی را جمعآوری و بازیافت میکند و توانسته مبلغ قابل توجهی را از مرکز کارآفرینی و نوآوری فناوری (TIEC) دریافت کند.
صفا یوسف، مدیر توسعه کسبوکار در الکتروبکیا، میگوید: «ما تصمیم گرفتیم در اینجا استارتاپ خود را راهاندازی کنیم زیرا با دسترسی و نحوه کار این منطقه آشنا هستیم و افرادی وجود دارند که در حال حاضر روی این نوع کسبوکار در اسکندریه و قاهره کار میکنند، اما در اینجا رقابت کمتری وجود دارد.»
در حال حاضر این شرکت در چندین شهر فعالیت دارد و میخواهد فعالیت خود را در شهرهای دیگر نیز توسعه دهد. اما در حالیکه ممکن است رقابت کمتری وجود داشته باشد، در این منطقه استارتاپها با کمبود بودجه، مهارتها و مسیر مناسب مواجه هستند.
محمد حجازی، یکی از دستیاران سرمایهگذاری در کایرو انجلز، میگوید: «ما در اینجا دریافتیم که افراد واقعا تشنه هر نوع منتورشیپ و راهنمایی هستند. در اینجا پتانسیل استارتاپی و کارآفرینی وجود دارد اما نیاز زیادی به تمرکز روی آموزش و برنامهها برای توسعه ایدهها در اینجا به چشم میخورد»؛ ایدههایی که باید پتانسیل لازم برای رشد فعالیت در قاهره یا اسکندریه را داشته باشند.
یک نمونه، استارتاپ میلکیت است. این یک استارتاپ تجارت الکترونیکی است که مواد اولیه غذاها و دستور پخت آنها را که آماده پخت در طول کمتر از ۳۰ دقیقه هستند، ارائه میدهد. احمد فواد، همبنیانگذار میل کیت، در مصر علیا بزرگ شده و در آنجا تحصیل کرده اما پس از آن شرکت خود را در قاهره راهاندازی کرده است.
فواد میگوید: «وقتی ما میل کیت را راهاندازی کردیم، امکان راهاندازی آن در اینجا وجود نداشت. این ایده در مصر نسبتا جدید بود و بنابراین مجبور بودیم آن را در یک مکانی راهاندازی کنیم که از این ایده استقبال میشد و آن مکان قاهره بود. مردم قاهره نسبت به سایر مکانها در مصر قدرت خرید بیشتری داشتند و پول بیشتری برای غذای خود میدادند. به علاوه، مردم در قاهره بیشتر از مردم مصر علیا از فناوری و تجارت الکترونیک استقبال میکردند.»
بلوغ قاهره فقط به قدرت خرید آن محدود نمیشود. اکوسیستم نیز بالغتر است و فرصتهای بیشتری برای تامین بودجه، منتورشیپ و توسعه مهارتها در آن وجود دارد. فواد میگوید: «استارتاپها در سالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ در قاهره راهاندازی شدند و بودجه دریافت کردند. اکوسیستم استارتاپی در قاهره تقویت شد و اکنون خیلی بهتر است. با این حال، در مصر علیا، انگار هنوز ما در سال ۲۰۱۱ قاهره سیر میکنیم.»
برای بسیاری از شرکتکنندگان در این میدان، یکی از چالشها آن است که آنها باید به قاهره سفر کنند تا بتوانند به کارگاههای آموزشی و رویدادها دسترسی داشته باشند. تارک راغب، یکی از شرکتکنندگان و یکی از اعضای تیمهای برنده که ایده آنها برای استارتاپ یک خدمات تحویل در صورت تقاضا در مصر علیا بود، درباره این مشکل صحبت کرده است.
راغب میگوید: «وقتی ما انکوباتورها یا شتابدهندگان را بررسی میکردیم، برای مثال فلات۶لبز، متوجه شدیم که آنها مایل هستند ما در قاهره باشیم. ما تلاش میکنیم و برای هر رویداد یا مسابقهای که در اینجا سازماندهی شود، مانند رایز آپ ویک درخواست میدهیم.»
دولت نیز مشتاق است تا اکوسیستم را در مصر علیا توسعه دهد و رویدادهایی مانند رایزآپ را تشویق میکند با این امید که استارتاپهایی برای حل مشکلات مختص به این منطقه راهاندازی شوند.
حجازی میگوید: «ما انتظار داشتیم استارتاپهای بیشتری را در حوزه کشاورزی- فناوری بیابیم اما تاکنون آنچه دیدیم استارتاپهایی بودند که سعی دارند از ایدههای موجود در قاهره تقلید کنند. این چیزی است که من توصیه نمیکنم زیرا مصر علیا مشکلات خاص خود را دارد بنابراین اگر آنها بتوانند روی کشاورزی- فناوری تمرکز کنند، فرصت بزرگی برای آنها ایجاد خواهد شد.»
سایر افراد معتقد هستند که مصر علیا بهترین مکان برای توسعه راهکارهای فناوری مالی (فینتک) است زیرا بیشترین تعداد افرادی که حساب بانکی ندارند، در جنوب هستند. احمد عادل، منتور کسبوکار در یک طرح از وزارت سرمایهگذاری و همکاری بینالمللی که قصد دارد از کارآفرینان در سراسر مصر پشتیبانی کند، میگوید: «مصر علیا هنوز خیلی کار دارد. مردم بسیار هیجانزده هستند و واقعا میخواهند یاد بگیرند.
وقتی به بازار خدماترسانی نمیشود، مشکلات بیشتری به وجود میآید و در نتیجه فرصتهای بیشتری برای کارآفرینان است تا بتوانند رشد کنند. آنها فقط به تجربه و اطلاعات نیاز دارند. آنها افرادی هستند که میتوانند مشکلات خود را حل کنند.»
با ایجاد پارکهای فناوری، رویدادهایی مانند رایزآپویک و علاقه بیشتر دولت و سرمایهگذاران به مصر علیا، فقط به زمان نیاز است تا اکوسیستم آن به بلوغ برسد.
یکی از شرکتکنندگان در این رویداد میگوید: «قاهره ممکن است فرصتهای بیشتری داشته باشد اما اگر نظر من را بخواهید، من نمیخواهم آنجا بروم یا استارتاپ خود را آنجا راهاندازی کنم. همه برای پیداکردن شغل و راهاندازی استارتاپ به قاهره میروند اما ما به چنین شرایطی در مصر علیا نیاز داریم. قاهره دیگر اشباع شده است و در اینجا ما واقعا به کار و اشتغالزایی نیاز داریم.»