وقتی صحبت از رکود اقتصادی می‌شود، بسیاری از صاحبان مشاغل احساس می‌کنند دنیا به آخر رسیده است. این در حالی است که برخی کارآفرینان در هر شرایطی به دنبال راه چاره هستند. آنها چالش‌ها را به فرصت تبدیل کرده و از تهدیدی نمی‌ترسند. شاید تصور کنید این جملات خیال‌بافی است، اما اینطور نیست. برخی شرکت‌های بزرگ در جهان که شما آنها را غول‌های فناوری می‌دانید، در سخت‌ترین شرایط به وجود آمده‌اند؛ همانطور که شرکت‌هایی چون اپل در ابتدای کار مجبور به اجاره پارکینگ کوچکی بودند، شرکت‌هایی هم در ریسک بحران‌های اقتصادی به وجود آمدند.
یکی از شرکت‌های مطرح که در دوران بحران اقتصادی کارش را آغاز کرد، اوبر بود. اوبر تکنولوژی سال2009 با نام اوبرکب (Ubercab) تاسیس شد.
بحران اقتصادی از کجا شروع شد؟
یکی از بزرگ‌ترین رکودهای اقتصادی جهانی، بحران اقتصادی سال 2008 بود. این بحران مالی در سال۲۰۰۷ آغاز شد و در سال2012 به پایان رسید. رکود اقتصادی سال2008 از نظر بسیاری از اقتصاددانان، یکی از بدترین بحران‌های مالی در سراسر دنیاست. در واقع پس از رکود اقتصادی در دهه۱۹۳۰، این بحران مالی مخرب‌ترین رکود اقتصادی بوده است.
بحران اقتصادی در سال‌های 2007 تا 2012، موسسات مالی را هدف قرار داده بود با این حال، بانک‌های دولتی از نابودی موسسات جلوگیری کردند.
در این رکود اقتصادی بازارهای سهام دچار اختلال شدند. تبعات بحران اقتصادی به بخش‌های خصوصی و بازار مسکن رسید. بسیاری از مردم اخراج شدند و بیکاری بیداد می‌کرد.
بحران اقتصادی که در آن سال‌ها جهان و به‌خصوص آمریکا را در برگرفته بود، نقشی اساسی در شکست کسب و کار های حیاتی داشت. یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد این بحران اقتصادی را تسهیل شرایط آسان وام‌دهی، همچنین نرخ پایین بهره وام‌ها عنوان کرده‌اند. با این روش تقاضا برای دریافت اعتبار با هدف سرمایه‌گذاری افزایش می‌یافت. هرچه وام‌های بیشتری پرداخت می‌شد، نقدینگی کاهش پیدا می‌کرد. علاوه بر این، کسانی که از اعتبار بهره گرفته بودند، باید بدهی قابل توجهی را پرداخت می‌کردند.
پس از مدتی بانک‌ها از میزان وام‌دهی کاستند. در نتیجه بازارهای مالی عمده‌فروشی با کاهش حجم نقدینگی مواجه شد.
بحران اقتصادی در آن سال‌ها بیش از هر کشوری گریبان آمریکا را گرفته بود. با اینکه آمریکا تلاش می‌کرد سیستم بانکداری مناسبی داشته باشد و خود را از این چالش بیرون بکشد، 8.7 میلیون فرصت شغلی را از دست داد. در مدت کمتر از 10 ماه، تعداد کثیری از مردم آمریکا بیکار شدند و بحران ادامه یافت. بیکاری عاملی شد برای کاهش جریان اقتصادی. از طرفی، مردمی که از وام‌های دولتی استفاده کرده بودند توانایی بازپرداخت اقساط وام خود را از دست دادند. در زمانی‌که نظام بانکی آمریکا به دریافت بازپرداخت اقتصاد برای بالابردن میزان نقدینگی‌اش بود، با مشکل مواجه شد. به گفته تحلیلگران اقتصادی، مهم‌ترین دلیل وقوع رکود مالی در آمریکا، افزایش بی‌سابقه قیمت نفت بود. علاوه بر بالارفتن قیمت نفت، بحران اعتباری آمریکا، عامل دیگری برای تورم در این کشور بود.
رکود اقتصادی در آمریکا، تاثیرات مخربی داشت که شامل کاهش روزانه نرخ رشد تولید ناخالص داخلی، افزایش نرخ بیکاری و مشکلاتی در بازار مسکن می‌شوند. در چنین شرایطی برخی غول‌های اقتصادی به وجود آمدند.
تاریخچه کوتاهی درباره اوبر
داستان استارتاپ اوبر، از پاریس شروع شد؛ چراکه موسسان اوبر، یکدیگر را در پاریس ملاقات کردند. تراویس کالانیک و گرت کمپ، سال2008 در کنفرانسی مربوط به اقتصاد فناوری شرکت کرده بودند و در آنجا از انقلاب فناوری‌ها در آینده خبر دادند.
هر دو نفر، پیش از آن استارتاپ‌های خود را فروخته بودند. کالانیک استارتاپ رد اسووش (Red Swoosh) را به آکامای تکنولوژیز به قیمت 19میلیون دلار فروخت. کمپ نیز استارتاپ استامپبل آپون (StumbleUpon) را به ای‌بی به قیمتی معادل 75میلیون دلار واگذار کرد.
این دو کارآفرین، در دوران رکود اقتصادی، سرمایه لازم برای راه‌اندازی کسب و کار خود را داشتند. برای همین درنگ را جایز ندانستند و اینگونه بود که اوبر متولد شد.
شایعاتی درباره ایده اصلی اوبر بر سر زبان‌ها‌ست. براساس این شایعه در یکی از شب‌های زمستانی، ایده تاکسی اشتراکی به ذهن بنیانگذاران اوبر رسید. آنها در زمان کنفرانس فناوری به این نتیجه رسیده بودند که می‌توان راهی را برای کنترل هزینه رفت‌وآمد پیدا کرد. گرت کمپ بر این باور بود که تقسیم هزینه رفت‌وآمد به مسافران کمک می‌کند و درخواست تاکسی نیز افزایش می‌یابد.
پس از کنفرانس، این دو کارآفرین مسیرهای جداگانه‌ای را طی کردند اما وقتی کمپ به سانفرانسیسکو بازگشت، تصمیم گرفت ایده‌اش را عملی کند. گرت کمپ برای عملی‌شدن خواسته‌اش، شروع به بازنگری کرد و کم‌کم ایده خود را گسترده کرد. سپس کمپ دامنه‌ای را با نام UberCab.com خریداری کرد.
در سال 2009، کمپ هنوز مدیرعامل استارتاپ سابق خود بود، اما نمونه‌های اولیه‌ای را برای اوبرکب آماده می‌کرد. در تابستان همان سال، با اصرار کمپ، کالانیک به پروژه پیوست. اوایل سال2010، سرویس اوبر برای اولین‌بار آزمایش شد.
موسسان اوبر، که یک سرویس تاکسی آنلاین است، برای آزمایش خدماتشان به نیویورک رفتند. در ابتدا خدمات‌رسانی اوبر تنها با 3ماشین در نیویورک انجام می‌گرفت. سپس در ماه می 2010، اوبر به طور رسمی کار خود را در سانفرانسیسکو شروع کرد.
سیستم اوبر به گونه‌ای است که اپلیکیشنی که در تلفن هوشمند نصب شده، رابطی میان مسافر و راننده است. از طریق این برنامه هوشمند، مسافر و راننده‌ای که در نزدیک‌ترین مسیر قرار دارد، همسفر می‌شوند.
درست زمانی‌که خیلی از کسب و کارها به دلیل بحران اقتصادی نابود شده بود، اوبر که یکی از باارزش‌ترین استارتاپ‌ها در سراسر دنیاست، کارش را شروع کرد.
اپلیکیشن اوبر از همان روزهای ابتدایی شروع به کار این استارتاپ محبوب شد و در اکتبر 2010، آنها توانستند 1.25 میلیون دلار در اولین دور جذب سرمایه خود دریافت کنند.
اوبر در اکتبر 2010 به علت استفاده از «کب» در نام خود، از اداره حملونقل اخطاری را دریافت کرد. موسسان اوبر برای اینکه مشکل خود را حل کنند، تصمیم گرفتند «کب» را از نام خود حذف کنند. آنها برای تغییر نام، باید دامنه Uber.com را خریداری می‌کردند. این دامنه پیش‌تر توسط یک گروه موسیقی خریداری شده بود. کمپ و کالانیک دامنه مورد نظرشان را از گروه موسیقی جهانی خریدند.
قصه اوبر به همینجا ختم نمی‌شود. پس از تغییر دامنه اوبر درخشید.
سال 2011 برای این شرکت از اهمیت زیادی برخوردار است، چون در همین سال بود که اوبر رشد خود را آغاز کرد. در ابتدای این سال، شرکت 11 میلیون دلار در فرایند جذب سرمایه‌اش رشد کرد. همچنین فعالیت‌های اوبر به شهرهای دیگر آمریکا گسترش یافت. اوبر در نیویورک، سیاتل، بوستون، شیکاگو و واشنگتن دی‌سی آغاز به کار کرد.
سپس تفکر حضور در بازارهای جهانی و فعالیت خارج از کشور باعث شد اوبر به پاریس برسد.
دسامبر 2011، بار دیگر کنفرانس لاوب (LeWeb) فرصتی شد برای خودنمایی بنیانگذاران این استارتاپ حملونقل. کالانیک در این کنفرانس اعلام کرد اوبر در سری دوم جذب سرمایه خود 37میلیون دلار از منلو ونچرز، جف بزوس و گلدمن ساس گرفته است.
پس از موفقیت‌هایی که این استارتاپ در سال2011 تجربه کرده بود، این‌بار تصمیم گرفت با استفاده از روش‌های دیگری کسب‌درآمد کمک کند. به همین خاطر در سال2012 این شرکت اعلام کرد اوبرایکس را راه‌اندازی می‌کند. اوبرایکس اتومبیل‌های هیبریدی نه‌چندان گران را جایگزین اتومبیل‌های سیاه‌رنگی کرد که خدمات مسافربری اوبر را انجام می‌دادند.
روند توسعه اوبر همچنان ادامه دارد و کشورهای زیادی از خدماتش استفاده می‌کنند. این شرکت در سال2016 توجه مقامات عربستان سعودی را جلب کرد و در نهایت آنها 3.5 میلیارد دلار به سرمایه اوبر افزودند.
لزوم شفاف‌سازی داده‌ها
اوبر هرگز خود را موظف به گزارشی عمومی در خصوص دارایی‌هایش ندانست. با این حال در آوریل2017، برای نخستین‌بار وضعیت مالی‌اش را با بلومبرگ در میان گذاشت. براساس گزارش منتشر شده در بلومبرگ، شرکت اوبر با مشکلات مالی روبه‌رو‌ست.
آنها 3.8 میلیارد دلار در بازار جهانی‌شان در سال2016 از دست داده‌اند. از طرفی تجارتشان با چین شکست خورده و آنها اوبر را در چین فروختند.
اوبر و مخالفانش
اوبر با وجود مشکلاتی که داشت، فرایند توسعه را فراموش نکرد. کم‌کم مشکلات در حال نابودی بود که مخالفان اوبر خودنمایی‌شان را نشان دادند. آنها دوران رشد را با مقاومت شدید صنعت تاکسی و قانونگذاران دولتی سپری کردند، ولی ساکت ننشستند. این شرکت به عنوان بخشی از استراتژی خود برای کاهش مخالفان، دیوید پلاف (David Plouffe) را استخدام کرد. پلاف استراتژیست برجسته سیاسی بود که حضور فعالی در کمپین ریاست‌جمهوری ۲۰۰۸ باراک اوباما داشت.
در سال ۲۰۱۴، رانندگان تاکسی در لندن، برلین، پاریس و مادرید، تظاهراتی گسترده‌ای در برابر اوبر برگزار کردند. شرکت‌های تاکسیرانی ادعا کردند از آنجا که اوبر هزینه‌های گران‌قیمت مجوز را متقبل نمی‌شود و قوانین محلی را دور می‌زند؛ رقابتی ناعادلانه را به وجود آورده است. این پرونده توسط دادگاه عالی اروپا بررسی شد.
سپس اوبر اجازه فعالیت در لندن را در اکتبر ۲۰۱۷ از دست داد. این شرکت در آن زمان بیش از ۴۰هزار راننده ثبت‌شده در لندن داشت. در روز ۲۶ ژوئن سال ۲۰۱۸، یک قاضی در لندن این ممنوعیت را لغو کرد. بر این اساس اوبر اجازه داشت ۱۵ماه تحت شرایطی که دادگاه ارائه کرده بود، در این کشور فعالیت کند.
در نیویورک نیز مشکلات اوبر در حال برطرف‌شدن بود، چراکه معلوم شد هزینه رانندگان اوبر ده‌ها میلیون دلار محاسبه شده است. به گفته این شرکت، خطای حسابداری اتفاق افتاده و شرکت متعهد به پرداخت مالیات در سریع‌ترین زمان ممکن است.
آگوست2017 برای اوبر به‌یاد‌ماندنی است، زیرا این شرکت پس از خروج کالانیک، دارا خسروشاهی را به عنوان مدیرعامل انتخاب کرد.
اوبر پس از آن روند توسعه‌اش را ادامه داد. فعالیت‌های اوبر به روسیه، ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، گرجستان و قزاقستان گسترش یافت. سپس اوبر با گرب ادغام شد که یکی از سرویس‌های تاکسیرانی در آسیای جنوب شرقی بود.
در ماه مارس2019، اوبر موفق به خرید کریم شد. کریم شبکه حملونقل در دوبی بود. در ابتدای سال2020، اوبر پس از پرداخت تمام هزینه‌های کریم، کار خود را در مصر ادامه داد، اما کشورهایی چون قطر، مراکش و پاکستان که کریم در آنها فعالیت می‌کرد، هنوز مجوزی به اوبر نداده‌اند.
اوبر و اتومبیل‌های خودران
شرکت اوبر به پشتوانه سرمایه‌ای که از سافت‌بانک دریافت کرده، برنامه بلند‌مدتی را برای استفاده از اتومبیل‌های خودران تعبیه کرده است. این شرکت در سال2015، موفق به استخدام 50 نیروی متخصص در دپارتمان روباتیک دانشگاه کارنگی شد.
پروژه اتومبیل‌های خودران اوبر تاکنون نتیجه مثبتی نداشته ولی مدیران این شرکت ادعا می‌کنند پروژه‌شان تا سال2022 در 13 شهر و با 75هزار خودرو تکمیل می‌شود.
کرونا‌ویروس، رکود دیگری برای صنعت حملونقل
تحلیلگران اقتصادی پیش‌بینی کرده‌اند که ویروس کرونا منجر به ایجاد رکود اقتصادی می‌شود؛ رکودی که از بدترین بحران مالی در دهه1930، همچنین مشکلات اقتصادی در سال‌های 2008 تا 2012، خطرناک‌تر خواهد بود.
صنعت حملونقل با مشکل مواجه شده و اوبر، به عنوان یک سرویس خدمات مسافربری از رونق افتاده است.سخنگوی این شرکت در این باره به سایت خبری بیزینس اینسایدر می‌گوید: «با توجه به ماهیت کووید-19 و عدم اطمینان از اثرات مخرب این ویروس در هر بخش از صنایع مختلف جهان، پیش‌بینی دقیق میزان تاثیر انباشته آن بر آینده مالی دنیا غیرممکن است.»
