الیار حبیبی، پزشک و پژوهشگر حوزه سلامت، ۳۵ ساله، ایده‌پرداز و مدیرعامل مجموعه پزشکت؛ محمدرسول کاظمی، 32 ساله، کارشناس ارشد نرم‌افزار، مدیر اجرایی و مدیر فنی مجموعه پزشکت و سپيده ميركريمي، ٣٢ساله، مدير پروژه و از اعضای هيات مديره این استارتاپ هستند. در گفت‌وگویی که هفته‌نامه شنبه با مدیران این مجموعه داشت، به وضعیت بازار خدمات پزشکی آنلاین در ایران پرداخته شد و در ادامه هر یک از دوستان نظرات خود را درباره شکل‌گیری و گسترش مجموعه پزشکت، بیان کردند. گفت‌وگوی‌مان را با آقای حبیبی درباره روند شکل‌گیری مجموعه پزشکت، سازوکار این استارتاپ و عمده‌ترین خدمات و مزایای آن آغاز کردیم و ایشان در ادامه درباره جایگاه پزشکت در بازار خدمات پزشکی آنلاین ایران، برنامه‌های توسعه‌ای این استارتاپ و چشم‌اندازی که در آینده برای خود متصور هستند، صحبت کردند.
- آقای حبیبی، لطفا درباره ایده شکل‌گیری پزشکت توضیح دهید، چه شد که به فکر راه‌اندازی این استارتاپ افتادید؟
ایده شکل‌گیری گروه پزشکت به تجربه بنده طی سال‌های فعالیتم در حوزه پزشکی بر‌می‌گردد. طی سال‌ها فعالیت که به عنوان یک پزشک داشتم، همواره از سرگردانی و بلاتکلیفی بیماران رنج می‌بردم و مراجعات بی‌جهت و بیش از حد تعدادی از بیماران و عدم‌مراجعه برخی از بیماران با بیماری‌های حاد و وخامت حال ایشان، موجب ناراحتی و افسوس من می‌شد. در نهایت به این نقطه رسیدم که باید برای کاهش این موارد و همچنین کاهش بار مالی خدمات سلامت، خدمتی را به این بیماران ارائه دهم و در نتیجه پزشکت را راه‌اندازی کردم؛ در واقع راه‌اندازی سیستم پزشکت، برای نظام بهداشت و سلامت کشور یک امر ضروری به شمار می‌رود و به همین دلیل نیز بنده قدم در این راه گذاشتم.
- پزشکت در چه سالی راه‌اندازی شد؟
شروع به کار تیم پزشکت از ۴ سال قبل بوده و این اپلیکیشن در پاییز۹۸ شروع به کار کرد.
- پزشکت به طور دقیق چه کاری انجام می‌دهد؟
هسته اصلی پزشکت بر مبنای ارائه خدمات مشاوره پزشکی در حوزه‌های گوناگون سلامت شکل گرفت که در قالب تصویر (ویدئویی)، صوت و متن، به همراه توانایی ارسال تصاویر و مدارک پزشکی انجام می‌شود. ضمن اینکه جهت ارتقای این اپلیکیشن، بخش‌های متنوع دیگری مانند شبکه اجتماعی اختصاصی سلامت و بسته‌های آموزشی سلامت نیز به آن اضافه شده است. از سوی دیگر، گروه پزشکت جهت توسعه برنامه‌های خود خدمات دیگری را نیز در دستور کار خود قرار داده که به‌تدریج به هسته اصلی اضافه خواهند شد، این خدمات شامل مواردی مانند ویزیت در منزل و خدمات هوم‌کر می‌شوند.
- خدمات عمده این اپلیکیشن چیست؟
خدمات پزشکت، مجموعه گسترده‌ای از خدمات پزشکی را شامل می‌شود. ارائه مشاوره‌های پزشکی و سلامت به صورت آنلاین و تلفنی که با بالاترین کیفیت و تنوع شکل ارائه می‌شوند، از جمله شاخصه‌های بارز ما در خدمت‌رسانی به بیماران است. در کنار این برنامه‌ها، خدمات دیگری مانند مشاوره در جهان، شبکه اجتماعی اختصاصی سلامت، خدمات ویزیت در منزل، نمونه‌گیری آزمایش در منزل، خدمات پرستاری و پیراپزشکی در منزل و خدمات دام و پت نیز در دستور کار ما قرار دارد. به طور کلی باید خاطرنشان کنم که بحث آموزش بهداشت عمومی و سلامت در مجموعه پزشکت به صورت جدی دنبال می‌شود.
- پزشکت چه مزایایی دارد که باعث می‌شود کاربران به آن متمایل شوند؟
عمده‌ترین مزیت مجموعه پزشکت امکان دسترسی به پزشکان و مشاوران متخصص و کارآزموده است، به این صورت که بیماران می‌توانند در هر مکان، در ۲۴ ساعت شبانه‌روز و 7 روز هفته به پزشکان و متخصصان این گروه دسترسی داشته باشند. در مجموعه پزشکت حداکثر تلاش انجام می‌شود تا بیماران ارجاعات صحیح و اصولی دریافت کنند که نتیجه این امر، کاهش سرگردانی بیماران که شاید تجربه زیسته افراد زیادی باشد، خواهد بود.
از سوی دیگر، تشخیص زودرس یک سری از بیماری‌های مهلک مانند سرطان‌ها نیز از جمله مزایای قابل توجه گروه پزشکت به شمار می‌رود.
از آنجایی که میزان و روش مصرف دارو یکی از موارد مهم در حرفه پزشکی است، یکی دیگر از مزایای مجموعه پزشکت مصرف صحیح و اصولی داروها و کاهش مصرف بی‌رویه آنها، خصوصا آنتی‌بیوتیک‌ها‌ست. دسترسی همه به خدمات پزشکی حتی در صورت بعد مسافت، نشان‌دهنده عدالت اجتماعی در این امر است و تلاش مجموعه پزشکت نیز بر این استوار است که بتواند با ایجاد عدالت اجتماعی در دسترسی به خدمات نظام سلامت و کاهش بعد مسافت بیماران، خدمات شایانی را به جامعه ارائه دهد.
آسان‌تر‌کردن دریافت نظرات دوم و تکمیلی نیز از دیگر مزایایی است که کاربران اپلیکیشن پزشکت از آن بهره‌مند خواهند شد. ضمن اینکه تلاش ما در مجموعه این است که سازوکار بیمه‌ای را برای بیماران آسان‌تر کنیم و در نتیجه کاهش بار مالی بیمه‌ها از طریق ارجاعات صحیح و اصولی، یکی از دستاوردهای مهم ما به شمار می‌رود.
- از آنجایی که مراجعه به پزشک به صورت آنلاین، اعتماد زیادی می‌طلبد، به نظر شما آیا شرایط ناشی از ویروس کرونا و طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، به افزایش این اعتماد عمومی کمک کرده است؟
بله، قطعا تأثیرگذار بوده است. در واقع اگر مردم تا پیش از این شرایط، استفاده از چنین خدماتی را در حوزه پزشکی، مفید می‌دانستند، پس از این شرایط، آن را امری ضروری و لازم دیدند، به طوری که ما بالای ۲۶۰۰ درصد رشد در مدت ۲ماه بعد از شیوع کرونا داشتیم.
- جایگاه پزشکت را در بازار ایران چگونه می‌بینید؟
جایگاه پزشکت در بازار خدمات پزشکی ایران، جایگاه درخور و قابل‌توجهی است که این مهم از روند رشد این اپلیکیشن به خوبی بر‌می‌آید. در حال حاضر اپلیکیشن پزشکت با داشتن بیش از 500 هزار نصب در گوگل پلی‌استور، بالاترین تعداد نصب را در میان اپلیکیشن‌های شاخه مدیکال ایرانی را دارد که این آمار نشان‌دهنده جایگاه پزشکت در بازار ایران است.
- چه چشم‌اندازی را برای پزشکت متصور هستید؟
هدف عمده‌ای که ما در مجموعه پزشکت دنبال می‌کنیم، این است که بتوانیم سوپر اپلیکیشن خدمات پزشکی و سلامت در کشور باشیم و از این طریق، به تمام مردم سرزمین‌مان خدمت‌رسانی کنیم.
- برنامه‌های توسعه‌ای شما چیست و قرار است به کجا برسید؟
برنامه‌هایی که ما برای آینده پزشکت در نظر گرفتیم، بر بازار بزرگ خدمات پزشکی آنلاین تکیه دارد، به این معنا که هدف‌مان را گرفتن سهم بزرگی از این بازار قرار دادیم و تحت پوشش قرار‌دادن ۶۰ تا ۸۰ درصد جمعیت کشور را به عنوان چشم‌انداز اصلی مجموعه در نظر گرفته‌ایم که امیدوارم به یاری خداوند و تلاش مجموعه، این هدف را محقق کنیم.
- آیا سرمایه جذب کرده‌اید؟
بله، در مراحل آغازین شروع کار اقدام به جذب سرمایه کردیم و طی مذاکراتی که با یکی از کارآفرینان و سرمایه‌گذاران خوش‌فکر کشور، آقای باغبانیان که قبلا در پلتفرم‌های مشاورهای یقه و همکده سرمایه‌گذاری کرده بودند، داشتیم، موفق شدیم سرمایه خوبی را برای پروژه پزشکت جذب کنیم.
- درباره بحث قیمت‌گذاری توضیح دهید، نحوه قیمت‌گذاری در پزشکت به چه صورت است؟
قیمت‌گذاری بر مبنای کد تعرفه کتابچه تعرفه‌های پزشکی کشور و با توجه به نسبت تعرفه‌های ویزیت حضوری محاسبه و اعمال می‌شود.
- عمده‌ترین چالش‌های شما چه بوده است؟ آیا در گرفتن مجوز از وزارت بهداشت با چالش روبهرو شدید؟
هر قدمی که در راه استارتاپ‌های نوین که تاکنون به این صورت در کشور اجرا نشده بودند، برداشته می‌شود، همراه با چالش بوده، هست و خواهد بود، از کشف تعرفه‌ها گرفته تا تهیه آیین‌نامه مجوز کار جدیدی که قبلا نبوده است. همچنین جذب و آموزش کادر پزشکان و مشاوران، بازاریابی و آگاهی‌دهی کاربران، همه و همه توأم با چالش بوده‌اند. با این حال، ما خوشبختانه تاکنون توانسته‌ایم در مجموعه پزشکت با افتخار در عرصه خدمت به سلامت مردم کشور عزیزمان قدم برداریم.
در ادامه گفتگو با اعضای مجموعه پزشکت، سخن را با آقای کاظمی، مدیر اجرایی و فنی این مجموعه، پی گرفتیم و ایشان نیز درباره اندازه بازار خدمات پزشکی آنلاین در ایران و چالش‌هایی که در این بازار با آن روبهرو بوده‌اند، صحبت کردند و در ادامه نیز با یک نگاه تحلیلی، وضعیت این بازار و عدم موفقیت بسیاری از استارتاپ‌های این حوزه را مورد بررسی قرار دادند.
- آقای کاظمی! اندازه بازار خدمات پزشکی آنلاین را در ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟ اگر در این زمینه، آمار و ارقامی نیز دارید، بفرمایید
با شیوع ویروس کرونا، نگاهی که به بازار خدمات پزشکی ایران وجود داشت تا اندازه‌ای تغییر کرد، البته تا این زمان نیز استارتاپ‌های زیادی چندین سال در این بازار دست و پنجه نرم می‌کردند، اما می‌توانیم بگوییم شیوع این ویروس هرچند شوم بوده است، باعث شد این صنعت رشد سریع‌تری داشته باشد. از سوی دیگر، سلامت در کلیه کشور‌ها وابسته به ارکان دولت است و متاسفانه حساسیت‌های زیادی در این زمینه وجود دارد که این مسائل نیز تا حدی این بازار را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند. اما با همه این صحبت‌ها، در حال حاضر شاید خدمات پزشکی آنلاین 10% مسیر پیش روی خود را طی کرده باشد و شاید تنها 1% از جامعه تا کنون از این خدمات استفاده کرده‌اند. به نظر می‌رسد رشد و ارتقاء این بازار به همت مسئولان و بخش خصوصی و همچنین فرهنگ سازی نیاز جدی دارد.
- در راه‌اندازی و گسترش پزشکت با چه چالش‌هایی رو به رو بوده و یا هستید؟
بنده از ابتدای راه اندازی زیرساخت پزشکت در کنار این پروژه قرار داشتم و باید اذعان کنم که افتخار مجموعه پزشکت این است که یک پلتفرم جامع و کامل بومی به شمار می‌رود که در داخل کشور تولید شده است. اما در کنار این مجموعه بودن، به معنای مواجه با چالش‌های این بازار نیز بوده است. در ابتدای راه‌اندازی پزشکت، بزرگترین چالشی که ما با آن روبهرو بودیم، عدم وجود یک راه مشخص و قوانین و مقررات مشخص بود. رویکردی که ما در مجموعه پزشکت دنبال کردیم، دست و پنجه نرم کردن با چنین چالش‌هایی بوده است، به طوری که می‌توان گفت مجموعه پزشکت این راه خاکی را با قدرت، آسفالت کرده و راه را برای دیگران هموار کرد تا بتوانند راحت‌تر قدم در این راه بگذارند. یکی از چالش‌های قابل توجه دیگری که ما در پزشکت با آن روبهرو بودیم، جذب نیروهای خبره بوده است. به طور کلی می‌توان گفت در حال حاضر این مشکل، بزرگترین چالش تعداد زیادی از استارتاپ‌های کشور است، به طوری که بعد از قوانین، مقررات و مجوزها، جذب نیروهای خبره و قوی، بزرگترین مشکل استارتاپ‌ها محسوب می‌شود، چراکه هر استارتاپی با کمک یک تیم قوی می‌تواند قدرتمند ظاهر شود و استارتاپ پزشکت نیز با کمک و همراهی تیم قوی خود توانسته است محکم و استوار بایستد.
- این روزها استارتاپ‌های زیادی در حوزه نوبت‌دهی آنلاین و … وارد شدند و بعضا موفق نیز نبودند، در واقع ما تا کنون استارتاپ بزرگی در حوزه خدمات پزشکی آنلاین نداشتیم، به نظر شما دلیل آن چه بوده است؟
درست است. استارتاپ‌های زیادی در این عرصه بودند و گروه‌های جدیدتری وارد شده و بسیاری دیگر نیز در حال اضافه شدن به این بازار هستند. اما نکته مهمی که در ارتباط با پزشکت وجود دارد این است که اگرچه این استارتاپ اولین نمونه نبوده است، اما در حال حاضر موفق شده است با بیشترین جامعه آماری در رتبه نخست قرار بگیرد و نیم میلیون کاربر را در کمتر از 6 ماه جذب کند و 2 هزار پزشک داشته باشد.
در حال حاضر شاهد ورود شرکت‌های بزرگی مانند اپ و اسنپ هستیم که به این حوزه روی آورده و در سوپراپ‌های خود این خدمات را نیز ارائه می‌دهند که این امر برای ما به شدت تشویق‌کننده است، زیرا هنگامی که بزرگان یک صنعت به یک خدمت روی می‌آورند، یعنی ما از 2 سال پیش راه را درست رفته‌ایم و در نتیجه مطمئنا 2 سال از آنها جلوتر هستیم. البته این نکته حائز اهمیت وجود دارد که سوپراپ‌ها به درک این موضوع نرسیده‌اند که کاربران، به منظور حفظ سلامت و جان خود، به اپ‌های اختصاصی بیشتر اعتماد می‌کنند و اینکه آنها صرفا بخواهند با اتکاء به قدرت کاربرهای خود این بازار را به دست بیاورند، کاری اشتباه است. مثلا یک اپ مالی که خدمات مالی ارئه می‌دهد و کاربر به منظور انجام امور مالی نصب کرده است، نمی‌تواند خدمات تاکسی ارائه دهد یا بالعکس، اپی که برای خدمات تاکسی مورد استفاده قرار می‌گیرد، نمی‌تواند برای اهدافی مانند شارژ و خدمات پرداخت استفاده شود. نظر من این است که مردم ایران با سوپراپ‌ها چندان میانه خوبی ندارند. البته همیشه در ایران این روند وجود داشته است که هر چیزی که بورس شده و رونق بگیرد، بازیگران زیادی به سمت آن می‌روند، ولی مهم این است که سایرین را آنالیز کنیم و با قدرت به راه خود ادامه دهیم. بر این اساس من می‌توانم این اطمینان را بدهم که پزشکت در چند سال آینده بزرگترین سوپراپ پزشکی و سلامت کشور می‌شود.
- برنامه شما برای رشد و توسعه‌تان چیست؟ سال آینده این موقع ما چه تصویری از پزشکت خواهیم دید؟
توسعه مجموعه پزشکت در چند ماه اخیر به خوبی رویکرد رو به رشد آن را منعکس می‌کند، به طوری که ما تا کنون، پس از 6 ماه، بیش از 55 نسخه بروزرسانی داشتیم و جدیدا نیز خدمات دیگری از جمله پزشک در منزل، خدمات پرستاری و پیراپزشکی را اضافه کردیم و نسخه بسیار جذابی با خدمات کلینیک مجازی ارائه دادیم. برنامه‌های آتی ما بر رفتن به سمت هوش مصنوعی، خدمات پرونده سلامت، آزمایشگاه‌های سیار و آنلاین، نسخه دیجیتال و بیمارستان مجازی است که در نقشه راه 2 سال آینده پزشکت قرار دارند.
چشم‌انداز پزشکت سوپر اپلیکیشن پزشکت است
اپلیکیشن پزشکت با داشتن بیش از 500هزار کاربر و نزدیک به 2 هزار پزشک، جایگاه خود را در بازار خدمات پزشکی آنلاین تا حدی به دست آورده و با برنامه‌های توسعه‌ای که در راستای ارتقا و خدمت‌رسانی به بیماران طراحی کرده است، انتظار می‌رود طی سال‌های آینده نیز با قدرت بیشتری به رشد خود ادامه دهد. در ادامه گفت‌وگو با اعضای این مجموعه، در خدمت خانم سپیده میرکریمی، مدیر پروژه و از اعضای هیأت مدیره استارتاپ پزشکت بودیم تا درباره رویکردهای درون‌سازمانی مجموعه، تعداد کاربران و پزشکان، چالش‌هایی که بشخصه با آن روبهرو بودند و خصوصا چالش‌های پیش‌روی پلتفرم‌های مشاورهای، صحبت کنند.
- خانم میرکریمی، در پزشکت چه تعداد کاربر، چه تعداد پزشک و چه تعداد نیروی انسانی دارید؟
خوشبختانه ما توانستیم طی مدت کوتاه فعالیت‌مان، جامعه کاربر قابل‌توجهی را در پزشکت جمع کنیم، به طوری که در حال حاضر تعداد کاربران مجموعه پزشکت، ۵۸۴ هزار نفر و تعداد پزشکان و مشاوران بیش از ۱۹۰۰ نفر است. ضمن اینکه تعداد نیروی انسانی به صورت مستقیم ۲۰ نفر و به صورت غیر‌مستقیم حدود ۵۰نفر هستند.
- بزرگترین چالشی که در پزشکت با آن روبهرو بوده یا هستید، چه بوده است؟
بزرگترین چالش کنونی ما، افزودن امکانات جدید و تکمیل اپلیکیشن، به عنوان اپلیکیشن جامع و دارای رتبه یک در حوزه سلامت در کشور است. در این میان، برخی چالش‌های پیش‌رو، روند رسیدن ما را به اهداف‌مان کندتر کرده است، مانند نبود قوانین مدون و مشخص و عدم تطابق و به‌روز بودن نهادهای قانونگذار مربوط به حوزه سلامت و خدمات نوین پزشکی و سلامت نوین که جزو بزرگترین مشکلات پیش روی ما محسوب می‌شوند. با این وجود و در کنار چالش‌هایی از این دست، از همان آغاز پروسه شکل‌گیری تیم، یعنی زمانی که پروژه در مرحله تکمیل ایده‌پردازی بود، سرمایه‌گذار با شناختی که از بنده و عملکردم داشتند، از من دعوت به همکاری کردند و پزشکت را با کمک تک تک نفراتی که به تیم اضافه شدند، شکل دادیم و توانستیم آن را به صورت هدفمند پیش ببریم.
- بزرگترین مشکل پیش‌روی پزشکت و کلا پلتفرم‌های مشاورهای از نظر شما چیست؟
در میان چالش‌هایی که ما در مجموعه پزشکت با آنها روبهرو بوده‌ایم، یکی از بزرگترین مشکلات نبود قوانين مدون و مشخص و عدم تطابق و به‌روز بودن نهادهاي قانونگذار است که این موارد به طور کلی در پلتفرم‌های مشاورهای وجود دارند، به ويژه در حوزه پزشكي كه با خدمات نوين پزشكي اپليكيشن‌هاي مشاوره‌اي همگام نيستند و باعث ايجاد سردرگمي شده‌اند که این سردرگمی‌ها در نهایت به بدنه اين خدمت نوين، ضرباتي وارد خواهد كرد.
در پایان باید خاطرنشان کنم که سوپر‌اپلیکیشن پزشکت که هدف اصلی ما در این مجموعه است، قطعا به تثبیت خواهد رسید و از طریق فرهنگ‌سازي كه در حال انجام است و تكميل خدمات‌مان، سوپراپ پزشكت به عنوان اپلیکیشن پيشرو در ارائه خدمات سلامت الكترونيك كشور تثبيت خواهد شد.
