-
بحث جذب سرمایه آروان الان خیلی پررنگ است؛ میخواهم در مورد روند جذب سرمایه این کسبوکار از ابتدا تاکنون با جزئیات بیشتری صحبت کنید و بگویید که این چندمین مرحله جذب سرمایه آروان است؟
نخستین مرحله سرمایهگذاری روی آروان در سال۹۴ اتفاق افتاد با ارزش ۳۰۰میلیون تومان و در مرحله دوم که در سال۹۷ رخ داد، توانستیم ۲۰میلیارد تومان جذب سرمایه داشته باشیم.
الان جذب سرمایه ۵۰۰میلیارد تومانی از گروه مالی فناپ، سومین مرحله جذب سرمایه آروان به شمار میرود که با ارزشگذاری پست مانی (Post Money) به ارزش ۱۵۰۰میلیارد میلیون تومان، توانستهایم ۵۰۰میلیارد تومان سرمایه جذب کنیم.
-
در مورد جذب سرمایه طی 3راند یا 3مرحله صحبت کردید؛ جزئیاتی دارید که در هر مرحله آروان چه میزان ارزشگذاری شده بود؟ اشاره کردید که با ارزشگذاری پست مانی، الان آروان ۱۵۰۰میلیارد تومان ارزشگذاری شده است. در مرحله اول که شما ۳۰۰میلیون تومان سرمایه جذب کردید و در مرحله دوم که ۲۰میلیارد تومان روی آروان سرمایهگذاری شد، ارزشگذاری آروان چه میزان بود؟
البته مرحله اول به اصطلاح مرحله سیدمانی بوده و به معنای ارزشگذاری نمیتوان از آن نام برد. در آن زمان آروان 750میلیون تومان ارزشگذاری شد.
در مرحله دوم آروان 12۰میلیارد تومان ارزشگذاری شد. در مرحله کنونی یعنی مرحله سوم جذب سرمایه، آروان ۱۵۰۰میلیارد تومان ارزشگذاری شده است.
-
3مرحله جذب سرمایه داشتهاید؛ چه میزان سهام تاکنون واگذار کردهاید؟
گروه مالی فناپ بعد از اینکه در این مرحله ۵۰۰میلیارد تومان روی آروان سرمایهگذاری میکند، مجموعه سهامش به ۶۵درصد میرسد.
-
این جذب سرمایه برای چه اهدافی انجام شده و قرار است چه مصارفی داشته باشد؟
ما برای توسعه زنجیره محصولات ابر آروان، گسترش زیرساختها و حضور جدیتر در در بازارهای خارجی، این سرمایه را جذب کردهایم. بخش زیادی از این سرمایه برای توسعه دیتاسنتر نیما که در پردیس قرار دارد، صرف خواهد شد.
-
به صورت ملموستر میتوانید بگویید که بعد از جذب این سرمایه ما شاهد چه اتفاقات یا انجام چه مراحلی در ارتباط با آروان خواهیم بود؟
به طور کلی وقتی جذب سرمایه انجام میشود، 3 اتفاق مهم شکل میگیرد؛ یکی به لحاظ فناوری و محصول است که آروان تلاش میکند همچون سالهای گذشته در مسیر رشد نمایی و توسعه بیشتر چه در ایران و چه در سطح جهان قرار بگیرد. همچنین زنجیره محصولاتش را افزایش دهد و فناوری قدرتمندتری در اختیار بگیرد تا بتواند در بازارهای بینالمللی رقابت کرده و به این رقابت ادامه دهد.
موضوع دیگر این است که راهاندازی و توسعه دیتاسنتر نیما در پردیس، توسعه زیرساختها و سختافزارها را برای ما تامین میکند که ما بتوانیم به کسبوکارهای مختلف از کوچک تا بزرگ و کسبوکارهای استارتاپی تا Enterpriseها را … سرویسدهی بیشتری داشته باشیم.
هدف سوم ما، گسترش و توسعه خدمات آروان در بازار بینالمللی است؛ یعنی ارتقای کیفیت محصولات، گسترش سطح خدمات و حضور پررنگتر در سطح جهانی، 3هدف عمده ما بعد از جذب این سرمایه است.
-
در اینجا میخواهم برگردم به بحث سهم بنیانگذاران آروان از سهام این استارتاپ. با توجه به سهم 65درصدی گروه مالی فناپ، الان 35درصد باید در اختیار بنیانگذاران آروان باشد. ترکیب این سهام به چه صورت است؟
میزان سهام باقیمانده یعنی ۳۵درصد، به نوعی بین بنیانگذاران و همکاران قدیمی ما در آروان که تعدادشان به حدود ۳۰ نفر میرسد، تقسیم میشود. بخشی از این سهام هم تا قبل از مرحله ورود به بورس شناور باقی میماند که پیشبینی میشود به بیش از ۵۰نفر دیگر از همکاران با سابقه بیش از ۴سال تعلق بگیرد.
-
از گسترش سطح خدمات آروان در سطح جهان صحبت کردید؛ حالا میخواهم بگویید که برای پیشبرد اهدافتان و ارائه خدمات در بازارهای جهانی از همین تیم داخل ایران استفاده میکنید یا تیم دیگری در سطح جهان در حال انجام این کار است؟
فعالیتهای ما در داخل ایران و خارج از کشور به دلیل تحریمها و محدودیتهای مختلف کاملا مستقل از همدیگر هستند. تمام تلاش ما این است که در چارچوب قوانین بینالمللی و با رعایت حساسیتهای موجود، فعالیت بینالمللی داشته باشیم.
-
شاید بتوان گفت که آروان نخستین استارتاپ ایرانی است که مدعی ارائه خدمات در بازارهای بینالمللی است؛ در ابتدا توضیح دهید که این دیدگاه جهانی فکر کردن از چه چیزی سرچشمه و نشأت میگیرد و اینکه الزامات حضور در یک بازار بینالمللی چیست؟
بهطور کلی، شرایط ایران، شرایط خیلی خاص و سختی است. به همین دلیل فعالیت در بازارهای بینالمللی برای شرکتهای استارتاپهای داخلی سخت است. نهتنها در حوزه تکنولوژی بلکه سایر کمپانیها و شرکتهای ایرانی مثلا در حوزه مواد غذایی و سایر حوزهها نیز که قصد فعالیت در بازارهای بینالمللی را دارند، با سختیهای زیادی مواجه میشوند؛ یعنی با چالشها و مشکلاتی مواجه هستند که فراتر از چالشهای فناوری و محصول است.
اما وقتی از یک «تِک کمپانی» صحبت میکنیم یا اجازه بدهید به این صورت بگویم که وقتی از آرزوی ساختن یک تک کمپانی صحبت میکنیم، در این صورت محکوم هستیم به جهانیشدن. منظورم این است که اگر نتوانیم با آرزوی جهانیشدن و با تفکر جهانیشدن فعالیت کنیم، حرکت بر لبههای تکنولوژی اتفاق نخواهد افتاد.
-
شما الان تاکید زیادی روی فعالیتهای بینالمللی و شرکت مستقل و مسائلی از این دست دارید؛ چه تعداد مشتری تاکنون در سطح بازارهای بینالمللی جذب کردهاید که از خدمات شما استفاده میکنند؟
تاکنون ۱۵هزار مشتری بینالمللی، از محصولات و خدمات ما استفاده کردهاند. این عدد مستقل از سهمی است که ما از بازار ایران داریم. ضمن اینکه من صرفا در مورد کمیت و تعداد صحبت نمیکنم؛ صحبت من روی کیفیت میچرخد. مثلا CDN آروان در سطح جهانی جزو بهترینهاست؛ یعنی فناوری پیشرفته و قابلرقابتی را تولید کردهایم که نهتنها در بازار ایران به کسبوکارها خدمات ارائه میدهد بلکه در سطح جهانی و در کنار بزرگان این بازار حرفهای زیادی برای گفتن دارد.
جهانی فکرکردن برای ما از ابتدا که کارمان را شروع کردیم، یک الزام بوده و این الزام جهانی فکرکردن یکی از اهرمهای محرک ما بوده تا بتوانیم به سطحی که امروز در آن قرار دارد، برسیم.
-
برای ورود به بازارهای بینالمللی تمرکز شما روی چه کشورهایی قرار دارد و میخواهید در بازار کدام مناطق جهان حضور داشته باشید؟
تاکنون تمرکز ما روی کشورهای در حال توسعه بوده است. کشورهایی مانند برزیل، آرژانتین، هند، اندونزی، پاکستان و ترکیه بیشترین سهم را در میان مشتریان بینالمللی ما دارند. سازگاری ما با GDPR یعنی قوانین حفاظت از اطلاعات اتحادیه اروپا هم گام بزرگ دیگری است که برداشتهایم تا بتوانیم در بازارهای جهانی با گستره بزرگتری فعالیت کنیم و ارائه فعالیتها و خدماتمان را در اتحادیه اروپا توسعه بدهیم.
-
به 15هزار مشتری خارجی آروان اشاره کردید؛ این میزان از مشتری چقدر درآمد دلاری یا ارزآوری ایجاد کرده است؟
تمرکز ما تاکنون در ارائه خدمات رایگان به مشتریان خارج از کشور بوده است. حتی در ایران هم 94درصد مشتریان از خدمات و سرویسهای آروان به شکل رایگان استفاده میکنند. در بخش بینالمللی این عدد درصدش بالاتر است چون روی ارائه رایگان محصولاتمان تمرکز کردهایم. بنابراین تا الان درآمد ارزی آروان، رقم چشمگیری نبوده است.
-
بالاخره قرار نیست شما همیشه خدمات و سرویس رایگان در بازارهای بینالمللی عرضه کنید. برنامهای دارید برای درآمدزایی؟ اگر پاسختان مثبت است، روی چه عددی برای درآمدزایی و در چه بازه زمانی حساب کردهاید؟
تا 2سال آینده، هدف ما در بازارهای جهانی، گسترش بازار و افزایش مشتریان است و بعد از آن به سمت درآمدزایی حرکت خواهیم کرد. مثلا ما پیشبینی کردهایم که تا پایان سال2022، آروان یک میلیون دلار درآمد ارزی خواهد داشت.
-
به لحاظ فنی، آروان چقدر با شرکتهای مشابه خودش در سطح جهان تفاوت دارد؟ آیا آروان توانسته ابعاد فنی محصولات و سرویسهایش را به جایگاهی برساند که وقتی درآمدزاییاش در بازار بینالمللی شروع شد، بتواند رقابت کند؟
این مسئله در ارتباط با محصولات و سرویسهای مختلف، متفاوت است. مثلا در حوزه کلاود، شرکت پیشرو، AWS است. از نظر درآمدی، ما یک بیستهزارم این شرکت هستیم. بنابراین وقتی به لحاظ درآمدی این تفاوت فاحش وجود دارد، یعنی فاصله بین این دو شرکت بسیار زیاد است.
ما الان در آروان 210 نفر همکار مستقیم داریم اما AWS، 40هزار همکار مستقیم دارد. همین نسبت 200 نفر به 40هزار نفر هم گویای تفاوتهای زیادی است. پس ما نمیتوانیم ادعا کنیم که مجموعه محصولات یا سرویسهایی تولید کردهایم که از مجموع محصولات AWS بهتر است. این حرف معتبری نخواهد بود.
ما میتوانیم به آروان به این صورت توجه کنیم که از تعداد زیادی از سرویسهای ابری که در جهان وجود دارند، آروان بخشی از آنها را ارائه میدهد که در حوزه زیرساخت قرار میگیرند. به تعبیر دیگر در لایه Infrastructure قرار دارند. در این لایه ما محصولاتی را داریم که این محصولات با نمونههای خارجی خود، بسیار قابلرقابت هستند.
-
مثلا کدام محصول آروان چنین ویژگیای دارد؟
مثلا محصول CDN آروان در اکثر شاخصها، یکی از CDNهای برتر دنیا به شمار میرود. مثلا از نظر تکنولوژی یکی از برترین CDNهای دنیا محسوب میشود و حتی به لحاظ اقتصادی هم اقتصادیترین CDN دنیایم. یعنی حتی از کلاود فلر هم که قبلا اقتصادیترین CDN دنیا بوده، حدود 30درصد قیمت پایینتری ارائه میدهیم در حالی که در 2 پلن پایه و رشد، فیچرهای بیشتر هم در اختیار مشتریان آروان قرار میدهیم.
پس عملا محصولات آروان با نمونههای مشابه خود در بازار بینالمللی، قابل رقابت هستند. ما در مواجهه با مشتریانمان روی این شاخصها تاکید میکنیم. مثلا روی اینکه چه فیچرهای بیشتری ارائه میدهیم، چقدر به لحاظ پایداری میتوانیم نیازهای مشتریان را برطرف کنیم و… پس ما روی قسمتهایی که به صورت عمیق کار کردهایم، محصولات رقابتی داریم.
درواقع، ما تلاش کردهایم که در بخش زیرساخت ابری، یک سرویس یکپارچه ارائه بدهیم که نیازهای کسبوکارهای کوچک تا بزرگ را برطرف کند و هم اینکه در این لایه فضای رقابتی خودمان را هم داشته باشیم و عمیقتر کار کنیم تا بتوانیم سرویسهای فوقالعادهای به مشتریانمان ارائه بدهیم.
-
در پایان این گفتوگو میخواهم در مورد مسائل حاشیهای که در ارتباط با آروان وجود دارد، صحبت کنید. الان دیگر صرفا بحثهای حاشیهای هم نیست بلکه هستند افرادی که با قاطعیت آروان را به همکاری با حکومت برای قطعکردن اینترنت، فیلترینگ و… متهم میکنند. اکوسیستم استارتاپی چقدر در کنار آروان بوده از این لحاظ؟ آیا این احساس را دارید که آروان را آنطور که باید ندیدهاند و در حق آروان و تیمش اجحافی صورت گرفته است؟ اصلا تو حقی برای افرادی که آروان را شریک قطعکردن اینترنت یا ملیشدن اینترنت میدانند، قائل هستید؟
من نمیخواهم بگویم که در اکوسیستم استارتاپی ایران به آروان اجحاف شده است. ما نمیخواهیم نقش قربانی را داشته باشیم. اتفاقا بسیاری از چهرههای شناختهشده و افراد حوزه فناوری با من و همکارانم تماس میگیرند و همدلی میکنند و میگویند که بابت این دروغها و تهمتهایی که نسبت به آروان و تیمش وجود دارد، ناراحت هستند. حتی وقتی این افراد در فضاهای عمومی از آروان دفاع میکنند، مورد حمله و هجمههای زیادی واقع میشوند. به خاطر این شرایط، من علاقهمند نیستم که با حمایت از آروان مورد حمله واقع شوند و امنیت ذهنی و روانیشان به خطر بیفتد.
اما این اتهام تنها رو به آروان نیست و رو به کل اکوسیستم فناوری ایران است. ما در پنجمین رویداد سوار ابرهای آروان هم خیلی شفاف و روشن بیان کردیم که نهتنها آروان بلکه هیچ کدام از شرکتهای حوزه فناوری ابری و شرکتهای استارتاپی ایران به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، نمیتوانند در آنچه در مورد قطعی اینترنت یا ملیشدن اینترنت گفته میشود، تاثیری داشته باشند. حتی اگر سیر تحول دیجیتال در ایران را هم ردیابی کنیم، میبینیم که کسبوکارهای حوزه فناوری، نقش مهمی در فرهنگسازی و ساختن سبک زندگی بهتری برای مردم ایفا کردهاند.
میگویند وقتی قرار است شخصی یا جایی را مورد هجمه قرار بدهی، در موردش صدها دروغ بگو. بالاخره آدمها چند تا از این دروغها را باور میکنند چون با خودشان فکر میکنند که احتمالا برخی از این دروغها راست باشد.
ما با موجی از دروغها و تهمتها مواجه شدهایم؛ گروهی هستند که میگویند آروان قرار است اینترنت را قطع کند! این حرف و ادعا بسیار عجیب است. چطور یک مصرفکننده میتواند به جای کسی که از آن سرویس میگیرد، تصمیمگیری کند. آروان خودش مصرفکننده اینترنت است. اینترنت توسط شرکت ارتباطات زیرساخت که یک شرکت ۱۰۰درصد دولتی است به صورت انحصاری وارد میشود و بین اپراتورها توزیع میشود و آنها اینترنت را بین دیتاسنترها و کاربران خانگی تقسیم میکنند. پس آروان و تمام شرکتهای ابری و استارتاپهای فناوری در انتهای این چرخه قرار میگیرد.
وقتی این استدلال را پیش میکشیم، همین گروه میگویند که ما مدعی نیستیم که آروان قرار است اینترنت را قطع کند بلکه به شکلی غیرمستقیم، هزینههای اجتماعی قطع اینترنت را کاهش میدهد. این حرف هم کاملا غلط است. به لحاظ فنی بارها توضیح دادهایم که درگاههای اینترنتی در ایران همین الان هم میتوانند تصمیم بگیرند که مثلا اینترنت همه سایتها قطع باشد و صرفا چند سایت خاص بتوانند همچنان به اینترنت وصل باشند. الان فیلترینگ در ایران به همین صورت عمل میکند.
یا میتوان گفت که همه اینترنت قطع باشد و صرفا سایتهایی که اینماد دارند، باز باشند. هیچ تفاوتی ندارد که این سایتهایی که باز هستند، داخل ایران میزبانی میشوند یا خارج از ایران. داخل ایران یا روی یک سرویس ابری حضور دارند یا یک دیتاسنتر سنتی.
باز عدهای هستند که میگویند شما قراردادی امضا کردهاید که اطلاعات مردم را در اختیار نهادها یا سازمانهای خاصی قرار بدهید. مسئله این است که ما علاوه بر اقدامات گستردهای که انجام دادهایم و شاید یکی از پیشروترین شرکتهای حامی حریم خصوصی باشیم، اصلا خدماتی به کاربران خانگی نمیدهیم، این کسبوکارها هستند که مشتریان آروان هستند. مردم این مطالبه بحق را باید از کسبوکارهایی داشته باشند که اطلاعاتشان را در اختیارشان قرار میدهند. در بیشتر موارد اطلاعات کسبوکارهایی که مشتری آروان هستند، رمزنگاریشده است یا امکان رمزنگاریشدن را دارند. و همه اینها همگی در چارچوب قوانین بینالمللی اتفاق میافتد.
ما هر چقدر که توضیح بدهیم، باز هم هستند افرادی که حرف دیگری بزنند. برخی دیدگاهشان این است که هیچ شرکتی نمیتواند در ایران رشد کند مگر اینکه رانت داشته باشد. چنین فردی هیچ استدلالی را نمیپذیرد. پاسخدادن پیاپی به این هجمهها ما را در یک چرخه بیپایان قرار میدهد که راه فراری از آن نیست.
-
برگردیم به بحث سرمایهگذاری؛ از اینکه سرمایهگذار شما اکثریت سهام را در اختیار دارد، نگران نیستید در آینده آنها کنترل شرکت را در دست بگیرند؟
فناپ از همان ابتدا یعنی سال۹۴ به عنوان سرمایهگذار در کنار آروان بود و در تمام این سالها با حمایت حداکثری تلاش کرده استقلال شرکت حفظ شود، در نتیجه من از این بابت نگرانی ندارم. علاوه بر اینکه طبق توافق انجامشده، انتخاب مدیرعامل شرکت همچنان توسط گروه سهامداران ۳۵درصدی (که متشکل از همبنیانگذاران و همکاران قدیمی آروان است) انجام میشود.
-
فناپ از ابتدا تک سرمایهگذار بوده و عمده سهام شما را در اختیار دارد؛ این سرمایهگذاری فناپ در آروان تا کجا پیش خواهد رفت و قرار نیست فناپ اگزیت داشته باشد یا به تنوعی از سرمایهگذاران برسید؟
ما امیدواریم این آخرین مرحله افزایش سرمایه قبل از IPO باشد و در گام بعدی و قبل از ۱۴۰۴ (در یک فاصله ۱۰ساله از تاسیس شرکت) آروان وارد بورس شود. از این طریق تنوع سهامداران بیشتر خواهد شد، ولی فناپ علاقهمند که است در آن مرحله هم سهام اکثریت را داشته باشد. خوشبختانه نگاه فناپ به آروان یک نگاه طولانیمدت و راهبردی است و نگاه سرمایهگذاری کوتاهمدت یا خروج از شرکت ندارد.
-
آیا با رقیقشدن سهام شما به عنوان بنیانگذار و کارآفرینان در هر راند از سرمایهگذاری و افزایش سهام فناپ انگیزههایتان رقیق نخواهد شد؟ اگر نه، چه انگیزهای به این نه گفتن کمک خواهد کرد؟
درصد سهام برای بنیانگذارها معمولا 2 کارکرد اصلی دارد؛ یکی ارزش اقتصادی آن است و دیگری، اختیارات و حوزه تاثیرگذاری در مسیر آینده شرکت است. اگرچه در افزایش سرمایه معمولا ارزش شرکت افزایش مییابد و در واقع با کاهش درصد سهام، ارزش ریالی مجموع آن بیشتر میشود، اما این متغیر حداقل برای من در تصمیمگیری متغیر بااهمیتی نبوده است. اما قسمت دوم، یعنی حوزه اختیارات همیشه متغیر کلیدی و اصلی من در تصمیمگیری بوده است. فکر میکنم وظیفه دارم از مسیر شرکت در راستای تحقق آرزوهای جمعی خودم و همکارانم دفاع کنم.
این موضوع برای فناپ هم روشن است و اتفاقا همینطور که گفتم فناپ همواره تلاش کرده به استقلال و فرهنگ متفاوت آروان احترام بگذارد و از آن حمایت کند، در این مرحله هم اختیارات کافی در اختیار بنیانگذاران و همکاران قدیمی آروان باقی خواهد ماند.
-
بعد از برگزاری ایونت امسال عدهای که کم هم نبودند به شما انتقاد کردند چرا نبشقبر کردید و موضوع قدیمی حمله به آروان را تبدیل به موضوع افتتاحیه ایونت کردید. به نظر میرسد آنها میخواهند این موضوع را فراموششده بدانند اما گویا موضوع حمله به آروان برای شما تمام نشده، آیا نگران آیندهای هستید که با احتمال قطعی اینترنت، حملههای دیگر به آروان صورت بگیرد؟
اگر خاطرتان باشد، قرار بود رویداد سوار ابرها ۸ اسفند برگزار شود که به دلیل همزمانی با پیک اومیکرون لغو شد. جالب اینجاست که ۸ و ۹ اسفند بیش از ۳ هزار فحش در توییتر به ابر آروان داده شد. بدون اینکه هیچ محتوایی تولید شده باشد یا حرفی از موضوعی زده شده باشد.
برای ما مشخص بود که بعد از هر قدمی که آروان رو به جلو بر میدارد، دوباره موج جدیدی از دروغها و تهمتها به سمت ما روانه خواهد شد. اما وظیفه داشتیم یک بار از نظر فنی دقیق و مرحله به مرحله، موضوع را کاملا شرح بدهیم تا بیپایه و اساس بودن این تهمتها برای کسانی که گوشی برای شنیدن دارند، مشخص بشود و حتما هیچ تریبونی به اندازه سوار ابرها اجازه شنیدهشدن این توضیحات فنی را نمیداد.
-
شرکتهای ایرانی به دلیل محدودیتها و تحریمها تجربه مشتری جهانی ندارند؛ شما این چالش را در تعامل با مشتری جهانی چگونه برطرف خواهید کرد؟
فعالیتهای بینالمللی آروان کاملا مستقل از ایران و در چارچوب کامل قوانین بینالمللی انجام میشود.