علیرضا توکلی كاشی معاون سرمایه گذاری کانون نهادهای مالی در گفتگو با بورس نیوز در خصوص تامین سرمایه استارتاپ‌ها و دانش‌بنیان‌ها از بازار سرمایه بیان کرد: شرکت‌های استارتاپ دو هدف را در تلاش برای ورود به بازار سرمایه دنبال می‌کنند، به عبارت دیگر علاوه بر تامین مالی که بر آن تاکید می‌شود، اين شركتها به دنبال كشف ارزش واقعي خود نيز هستند.
وی اضافه کرد: حقیقت این است که تنها مشکل اين شركتها، تامین مالی به معنای ورود پول به شرکت نیست. هر چند یکی از نیازهای استارتاپ‌ها برای توسعه، تامین منابع مالی است و بورس یکی از راه‌هایی است که می‌تواند به آنها در اين زمينه کمک کند.
توکلی کاشی ادامه داد: دلیل مهمتری که استارتاپ‌ها قصد ورود به بازار سرمایه را دارند این است که به دنبال كشف قیمت شفاف هستند. یعنی می‌خواهند بدانند که چه میزان ارزش واقعی دارند. ممکن است یک شرکت استارتاپ به دو یا سه شرکت مشاور سرمایه‌گذاری یا تامین سرمایه مراجعه كرده و از آنها بخواهند شرکت را ارزشگذاری کنند. اما همه ما مي دانيم قيمت كارشناسي با ارزش روز تفاوت دارد. تفاوت قابل توجه ارزشهاي كارشناسي توسط شركت‌هاي ارزشگذار و همچنين تجربه عرضه اوليه و نوسان قيمت چند ماه اوليه پس از پذيرش شركت ها در بورس‌ها، شاهدي بر اين مدعاست.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: اگر شرکتی در تابلوی بورس قیمت شفافی داشته باشد، با هر جایی برای فروش سهام یا افزایش سرمایه وارد مذاکره شود؛ با رقم قابل اعتمادتری مذاكره خواهد كرد. شرکت‌های استارتاپ به دنبال چنین اتفاقی هستند. هدف هم این است که بتوانند با فروش سهام تامین مالی کنند.
وی اضافه کرد: از طرفی این شرکت‌ها نیروهایی کلیدی دارند و به واسطه کاهش هزینه نمی‌توانند پرداخت‌های بالایی به اين افراد كليدي داشته باشند، درصورتی که به خدمات آن شخص كليدي نياز دارند.
يكي از روش هايی كه در دنيا بكار گرفته می شود، اعطاي سهام به صورت قطعي يا مشروط به نيروهای كليدی است. در اين شرايط هم مشخص شدن ارزش سهام هر شركتی اهميت كليدي دارد. اگر اين قيمت شفاف نباشد، نيروهاي كليدی هم از پذيرش آن امتناع مي‌كنند.
اما اگر قيمت سهم بر روي تابلوي بورس مشخص شده و ملموس باشد، اشخاص حاضر خواهند بود به جای پول، سهام را از شرکت دریافت کنند.
توکلی در پاسخ به این سوال که “آیا با در نظر گرفتن تمامی جوانب، ورود استارتاپ‌ها به بورس اتفاق خوبی است یا نه”، گفت: بله، در واقع تامین مالی از طریق فروش سهام تسهیل و ساده‌سازی می‌شود که نکته مهمی است. استارتاپ‌هایی که بیرون از بازار سرمایه هستند بواسطه غيرشفاف بودن ارزشگذاری، در تامين مالي هم دچار مشکل هستند.
این کارشناس بازار سرمایه در واکنش به اینکه آیا سازوکار بازار سرمایه اجازه ورود آسان استارتاپ‌ها را به بازار سرمایه می‌دهد؛ اظهار کرد: ورود به بازار سرمایه، یک مسیر صعب‌العبور دارد که تا اندازه‌ای هم درست است و نباید خیلی هم ساده باشد، بخشی از این سختی به این دلیل است که این کسب‌وکارها جدید بوده و براي فعالان بازار سرمايه ناآشنا محسوب می‌شوند. البته خوشبختانه در چند سال اخير اقدامات خوبی براي تسهيل پذيرش اين شركت ها رخ داده است، از آن جمله می توان به تدوين مقررات جديد حسابداری و حسابرسی توسط سازمان حسابرسی اشاره كرد. اين سازمان در یکی دو سال اخیر برخی از استانداردهایش را تغییر داد و چند استاندارد جدید برای استارتاپ‌ها تعریف کرده است. نحوه شناسايي و ارزشگذاری دارايي هاي نامشهود، شناسايي هزينه‌هاي انجام شده براي توسعه، بازاريابي و تبليغات به عنوان سرمايه‌هاي نامشهود، مقررات محاسبه استهلاك و محاسبه سود و همچنين مسائل مالياتي در اين زمينه، از جمله مسائلي هستند كه بخشي از آنها تاكنون حل شده و بخش ديگري از آنها نيز در حال رايزني است.
توکلی افزود: اینکه ورود استارتاپی نظیر تپسی به بازار سرمایه دو سال طول کشیده منطقی بوده، چراکه آماده‌سازی‌هایی هم در سازمان حسابرسی و هم در سازمان بورس در حال انجام بوده است. به‌نظر می رسد استارتاپ‌های بعدی در زمان کمتری وارد بازار سرمایه خواهند شد.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: برمبنای جمع‌بندی نظرات کارشناسان در حوزه‌های مختلف معتقدم اصولا تامین مالی زیر ۱۰۰ میلیارد تومان از بازار سرمایه کار درستی نیست. به واسطه هزینه‌هاي سربار و بروکراسی که وجود دارد شرکت‌های معتبری که حتما بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان نياز مالي دارند باید برای تامین مالی به سراغ بازار سرمایه بیایند.
توکلی گفت: موضوع دیگر این است اصولا شرکت‌های دانش‌بنیان یا استارتاپ‌هایی که عمر کمی دارند و مراحل بلوغ خود را کامل طی نکرده‌اند یا اصولا کسب‌وکار آنها جدید محسوب شده و به بلوغ رسیدن آنها زمانبر است و به واسطه ریسکی که به دلیل جدید بودن دارند باید از ساير شركت ها تفكيك شده و در بازار مجزايي پذيرش شده و مورد معامله قرار بگيرند. به همين دليل پيشنهاد مي شود تا بورس ها تابلوی جداگانه اي براي پذيرش و معاملات اين شركتها اختصاص دهند.
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: به‌عبارت دیگر این شرکت‌ها باید تحت عنوان شرکت‌های دانش‌بنیان یا شرکت‌های نوظهور در بازار سرمايه پذيرش شوند تا اگر کسی تمايل به خريد اين نوع سهام دارد، با بررسي ريسك ها و مخاطرات و کاملا آگاهانه نسبت به خرید سهام آنها اقدام نمايد، همچنين اين اشخاص باید مسئولیت این سهام را حتي در صورت ورشکست شدن آنها بپذيرند. و یا اگر شركت به سود مورد نظر نرسید یا به جای یکسال در پنج سال به سود رسید؛ بپذیرند و معترض به سازمان بورس یا وزارت اقتصاد نشود. به همين منظور حتما لازم است كه برای معاملات اين شركت ها فرم مخصوصی نيز بنام بيانيه پذيرش ريسك تهيه شده و به امضای متقاضيان خريد سهام اين گونه شركت ها برسد.
