گفتگوی صنف با استارتاپ‌های خشکشویی

ابوالفضل رجب‌زاده، رییس اتحادیه صنف خشکشویی تهران، سال گذشته و امسال در چند نوبت به استارتاپ‌های خشکشویی آنلاین با این اتهام که آن‌ها لباس‌های مردم را در شرایط غیربهداشتی می‌شویند حمله کرد. خشکشویی‌های آنلاین هم که این روزها بی‌سروصدا در حال رشد هستند گلایه‌های زیادی درباره عدم همکاری اتحادیه و حتی سنگ‌اندازی‌های آن دارند.

نکته‌ای واضح و روشن است اینکه خشکشویی‌های سنتی و خشکشویی های آنلاین هیچ‌گاه پای صحبت همدیگر ننشسته‌اند. در میزگردی که شنبه‌پرس برگزار کرد تلاش شد تا میان دو سر این مناقشه، گفت‌وگویی شکل بگیرد و درخواست‌ها و انتظارهای طرفین مشخص شود. میزگردی که در نوع خودش اولین گفت‌وگوی مستقیم رسانه‌ای بخشی از اکوسیستم استارتاپی با یک اتحادیه سنتی بود.

در این گفت‌و‌گو رییس اتحادیه خشکشویی‌های تهران در برابر محمد رهی، بنیانگذار استارتاپ زودشور، حسام بصیری هم‌بنیان‌گذار استارتاپ واش‌لین و مجید یساری از خشکشویی آنلاین پاکلین نشست و در یک بحث داغ دوساعته با آن‌ها گفت‌وگو کرد.

گفت‌وگویی که می‌توان از روند آن متوجه شد که چطور نگاه رییس اتحادیه‌ای که خودش اعتقاد دارد فرهنگی بسیار سنتی دارد به استارتاپ‌های این حوزه تغییر کرد. از آن سو هم خشکشویی‌های آنلاین متوجه شدند برای رشد کردن در این بازار باید به دغدغه‌های اتحادیه بی‌توجه نباشند. این گفت‌وگو در دفتر شنوتو برگزار شد و می‌توانید نسخه صوتی آن را هم بشنوید.

• آنچه در این مطلب خواهید آموخت نمایش سرفصل ها Toggle

  جمیلی: آقای رجب‌زاده می‌خواهیم این میزگرد را با شما آغاز کنیم. پیش از آغاز، از شما تشکر ویژه دارم و به جمع حاضر تبریک می‌گویم که همه شما میل به گفتگو دارید. حضور شما باعث خوشحالی است چون استارتاپ‌ها کمتر با اتحادیه‌های سنتی در ارتباط هستند و بسیاری از اتحادیه‌ها حتی جواب تلفن استارتاپ‌ها را هم نمی‌دهند. این شاید نخستین‌بار است که یک رییس اتحادیه در جمع استارتاپی‌ها قرار می‌گیرد.

• در آغاز درباره وضعیت بازار و صنعت خشکشویی‌ها بگویید تا بدانیم در این بازار با چه وضعیتی روبرو هستیم، سپس وارد موضوع گفتگوی امروز یهنی وضعیت خشکشویی آنلاین شویم.

رجب‌زاده: بازار صنف خشکشویی، به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی، مانند کلیه صنوف، وضعیت خوبی ندارد. صنف ما تبدیل به یک صنف لوکس شده است. برای همه مردم، در درجه اول نیازهای اولیه مهم است و اگر خانواده‌ها مازاد درآمد داشته باشند، به خشکشویی اختصاص می‌دهند.

از سویی با آمدن ماشین لباسشویی‌ها، اتوها و خشک‌کن‌های جدید، همچنین از آنجا که در ایران نسبت به کشورهای اروپایی، هزینه انرژی پایین‌تر است، مردم ترجیح می‌دهند در خانه از این لوازم استفاده کنند. مگر اینکه به شستشوی ویژه، دستگاه خشکشویی و اتوی خاصی نیاز باشد یا لباسی برای تن مانکن باشد. از طرفی مردم در زندگی روزمره انگیزه ندارند و گرفتاری‌های ذهنی زیاد است، برای همین نوع شستشو و اتوی لباس برایشان اهمیت زیادی ندارد.

نکته دیگر این است که هزینه خرید لباس در سال‌ها و به‌ویژه ماه‌های اخیر بسیار بالا رفته است. قیمت بسیاری از برندهای خارجی که در ایران مجوز فروش دارند، تقریبا دو برابر شده است. ما باید قیمت انواع لباس را داشته باشیم تا بر اساس آن برای خدماتی که روی لباس غیرمعمولی انجام می‌دهیم، قیمت‌گذاری کنیم. لباس معمولی هم شامل هفت قلم کالا است که نرخ مشخصی دارد.

در حدود سال ۵۸ و با جمعیت آن زمان، حدود هزار و ۷۰۰ واحد صنفی در تهران داشتیم. الان جمعیت تهران چند برابر شده و واحدهای صنفی ما به هزار واحد کاهش یافته است.

یکی از مسائلی که در یکی دو سال گذشته بروز کرده، خدمات اینترنتی و آنلاین است که به صنف ما هم رسید و ما از آغاز با آن مخالف بودیم. زمانی که خشکشویی‌های آنلاین می‌خواستند کار را آغاز کنند، برخی از آن‌ها به اتحادیه آمدند. ولی کسی که از بیرون نگاه می‌کند، به مشکلات درون صنف آگاه نیست.

برخی از آن‌ها کار را نیمه رها کردند و برخی اصلا آغاز نکردند. حدود ۳۰ فعال استارتاپی با ما در اتحادیه جلسه گذاشتند و گفتند که می‌خواهند اپلیکیشنی بسازند و در اختیار اعضای اتحادیه قرار دهند. من و اعضای هیات مدیره نپذیرفتیم.

همه این کارها از اسنپ و موفقیت آن آغاز شد. درحالی که اسنپ در حوزه حمل‌ونقل فعالیت می‌کند و شاید یک مسافر سال‌ها بگذرد و یک راننده را دو بار نبیند. یعنی در صورت نارضایتی از راننده، از رانندگی و رفتار او ناراضی هستیم. اگر دوباره تقاضای ما توسط آن راننده پذیرفته شود، رد می‌کنیم.

ولی در شغل ما، مردم امانت خود را به دست ما می‌سپارند. این امانت باید از نظر بهداشت و کیفیت، درست به مشتری برگردانده شود. خشکشویی‌های آنلاین، کار عملیاتی روی لباس انجام نمی‌دهند. کار دلیوری و خدمات حمل‌ونقل آن را انجام می‌دهند و نام خود را خشکشویی آنلاین گذاشته‌اند!

اصلا خشکشویی آنلاین در صنف ما مفهومی ندارد. کار صنف ما خدمات فنی است. خشکشویی‌های آنلاین فقط لباس را از مردم می‌گیرند و برای شستشو به واحدهای دیگر می‌دهند. خبر ندارند که آن واحدها، خودشان می‌شویند یا به جای دیگری می‌فرستند.

اطلاعات ما این است که بسیاری از واحدهایی که این دوستان با آن‌ها قرارداد دارند، لباس را به کارگاه‌های دیگر ارائه می‌دهند. شب عید رسانه‌ها درباره قیمت و خدمات خشکشویی‌ها زیاد با ما مصاحبه می‌کردند و من از آن‌ها می‌خواستم که به این موضوع بیشتر بپردازند.

کسانی لباس را به نام خشکشویی تحویل می‌گیرند، چون حجم لباس زیاد است، آن‌ها را به کارگاه‌های زیرزمینی می‌فرستند که ممکن است ملحفه‌های بیمارستانی و لباس‌های عفونی شسته شوند. لباس به صورت کاور شده و مرتب به مشتری تحویل داده می‌شود ولی از میکروب و آلودگی آن کسی خبر ندارد. علت اصلی مخالفت ما این است.

• جمیلی: از آقای بصیری سوال دارم و اگر نکته‌ای هم درباره سخنان آقای رجب‌زاده دارید، بگویید. ایشان گفتند این بازار مانند بسیاری از بازارهای دیگر با رکود و تنزل مواجه است. نکاتی را در انتقاد و شاید فراتر از انتقاد در حد اتهام مطرح کردند. شما پاسخ دهید که به عنوان یک سرویس خشکشویی آنلاین با چه خشکشویی‌هایی کار می‌کنید؟

• یکی از شعارهای استارتاپ‌های این حوزه این است که می‌توانیم به رونق دوباره بازار کمک کنیم. آیا شما هم این اعتقاد را دارید؟

بصیری: خشکشویی‌هایی که ما با آن‌ها کار می‌کنیم، مجوز رسمی اتحادیه را دارند و درحال کار هستند. لباس را برای شستشو به کارگاه‌های دیگر نمی‌فرستند. کار جلوی چشم خودمان انجام می‌شود و ما بازرسی هم داریم. یعنی همین اتحادیه‌ای که آقای رجب‌زاده رییس آن است بر خشکشویی‌هایی که ما با آن‌ها کار می کنیم نظارت می‌کند. پس اتهامی که آقای رجب‌زاده وارد می‌کند در واقع به کار خودشان به عنوان اتحادیه وارد می‌کند نه به ما به عنوان خشکشویی آنلاین!

• جمیلی: مشخص‌تر بگویید که استارتاپ شما با چه خشکشویی‌هایی کار می‌کند. همه مجوز اتحادیه را دارند؟

بصیری: خشکشویی‌هایی که ما با آن‌ها کار می‌کنیم مجوز اتحادیه دارند و همه کارها را در همان خشکشویی انجام می‌دهند. ما در مناطق یک تا هشت کار می‌کنیم و کل تهران را به صورت غیررسمی پوشش می‌دهیم.

• جمیلی: تاکنون شکایتی معطوف به بحث‌های آقای رجب‌زاده داشته‌اید؟

بصیری: مشتریانی که این صحبت‌ها را شنیده بودند با ما تماس گرفتند ولی هیچ کدام بدبین نبودند. یک بار که با ما کار می‌کنند، اعتماد به وجود می‌آید.

یساری: آمارها نشان می‌دهند که خدمات مختلف در کشورها درحال رشد هستند. اگر درباره آمار خدمات خشکشویی در اروپا و امریکا جستجو کنید، می‌بینید که رشد مرکب سالانه خشکشویی ‌های آنلاین ۲۵ تا ۴۰ درصد است. خدمات آنلاین در ایران هم رو به رشد است و نمی‌توانیم بگوییم خشکشویی آنلاین در اروپا و امریکا رشد می‌کند ولی در ایران متوقف می‌شود. می‌توان آن را بومی کرد و با مدل دیگری در کشور پیاده کرد.

در مورد اسنپ، آقای رجب‌زاده نکته خوبی گفتند. مردم راننده را نمی‌شناسند؛ اسنپ را می‌شناسند. به همین دلیل سوار می‌شوند، اگر شکایت داشته باشند مطرح می‌کنند و پیگیری می‌شود.

آقای رجب‌زاده تفکیکی از لباس‌های معمولی و غیرمعمولی کردند. ما همه لباس‌ها را یک‌جور می‌شوییم. اگر لباسی برای یک برند بزرگ باشد ممکن است خدماتی هم روی آن انجام شود. لباس‌ها را جدا نمی‌کنیم که پول کمتر یا بیشتر بگیریم.

اگر یک خشکشویی مجوزدار لباس را زیرزمینی می‌شوید، مجوز آن را ما که صادر نکرده‌ایم. ولی ما با خشکشویی‌های خوب کار می‌کنیم.

در مکانیزم کارمان ریتینگ (درجه‌بندی) داریم. یعنی مشتری می‌گوید لباس من خراب است، بد شسته شده، بو می‌دهد و مشکلات دیگر. آمار داریم که چه لباسی، چه زمانی، از کدام مشتری، به کدام خشکشویی داده شده است. اگر ببینیم چند نفر چنین گزارشی از یک خشکشویی دادند، با آنکه مجوز هم دارد، دیگر با آن خشکشویی کار نمی‌کنیم.

در بخش پرسش و پاسخ سایت‌مان نوشتیم که ما خشکشویی نیستیم. بلکه با خشکشویی‌های مجوزدار درجه یک تهران کار می‌کنیم.

رهی: ما با خشکشویی مجاز کار می‌کنیم. بر فرض که نمی‌کنیم، ما را زیرمجموعه اتحادیه کنید و بگویید که با کدام واحدها کار کنیم. نه اینکه کارمان را از اساس رد کنید. ما شرکت ثبت‌شده، شماره و آدرس ثبت‌شده داریم و در سایت ما همه این موارد هست. عضو انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی هم هستیم.

• جمیلی: یعنی پلتفرمی هستید که با خشکشویی‌های مجوزدار کار می‌کنید. اگر مجوز ندارند، یا مجوز آن‌ها ایراد دارد و تخلف می‌کنند، مرجع دیگری مسئول آن است.

رجب‌زاده: باز هم رسیدیم به نکته من که کار آقایان دلیوری است. یعنی هیچ کار خدماتی ویژه‌ای روی لباس انجام نمی‌شود.

• جمیلی: بله دوستانی که پلتفرم هستند، ادعایی هم ندارند.

رجب‌زاده: درباره واحدهای مجوزدار، می‌توانیم به اتفاق شما و این سه دوست به ۱۰ واحد خشکشویی که با آن کار می‌کنند، برویم. من یک به یک نکات را می‌گویم به شرط آنکه در رسانه خود منعکس کنید.

دوستان یا نمی‌دانند دستگاه خشکشویی چگونه است و یا نمی‌دانند آن واحد، خشکشویی می‌کند یا نه. ما صنف خود را بهتر می‌شناسیم. کسی که بخواهد، می‌تواند تقلب کند.

خشکشویی یک دست کت‌وشلوار در واحد درجه یک که هزینه‌های آب، برق، چوب‌لباسی، کارگر، بیمه، مالیات و عوارض دارد، ۲۴ هزار تومان است. این قیمت با آنالیز هزینه‌ها به‌دست آمده‌است. چگونه می‌شود که کت‌وشلوار را به یک واحد خشکشویی تحویل می‌دهند، پس از شستشو تحویل مشتری می‌دهند و هزینه تمام شده برای مشتری ۲۰ هزار تومان است؟

یساری: اگر یک خشکشویی مجوزدار لباس را زیرزمینی می‌شوید، مجوز آن را ما که صادر نکرده‌ایم. ولی ما با خشکشویی‌های خوب کار می‌کنیم. در مکانیزم کارمان ریتینگ (درجه‌بندی) داریم. یعنی مشتری می‌گوید لباس من خراب است، بد شسته شده، بو می‌دهد و مشکلات دیگر. آمار داریم که چه لباسی، چه زمانی، از کدام مشتری، به کدام خشکشویی داده شده است.

• جمیلی: آقای رهی شما زودشور را به عنوان اولین خشکشویی آنلاین ایران را راه انداخته‌اید. بهتر است شما درباره قیمت‌گذاری پاسخ دهید.

رهی: پاسخ خیلی واضح است. آقای رجب‌زاده یک کت‌وشلوار را درنظر می‌گیرد، ولی ما تعداد زیادی لباس داریم. روزهای نخست یک دست کت‌وشلوار ۱۸ هزار تومان می‌شد و ما مثلا به خشکشویی ۱۶ هزار تومان می‌دادیم که همان نرخ اتحادیه بود. خودمان هم لباس را بسته‌بندی می‌کردیم.

ولی وقتی تعداد بالاست، هزینه سرشکن می‌شود. ما به هر خشکشویی یک کت‌وشلوار تحویل نمی‌دهیم. تعداد زیادی کت‌وشلوار می‌دهیم. یعنی ما از رفیت خالی خشکشویی‌ها استفاده می‌کنیم و تخفیف‌های خوب می‌گیریم.

رجب‌زاده: تعداد زیاد یعنی بالای ۲۰۰ یا ۳۰۰ تا. ولی هیچ کدام از شما این تعداد کت‌وشلوار در روز ندارید.

رهی: ما ۲۰۰ – ۳۰۰ تکه لباس در روز داریم ولی این تعداد کت‌وشلوار نداریم.

رجب‌زاده: آن واحد دستگاه خشکشویی دارد، ولی شما از مواد درون آن خبر ندارید.

• جمیلی: من مصرف‌کننده هم وقتی کت‌وشلوارم را خودم به خشکشویی می‌دهم، از مواد درون آن خبر ندارم.

• در کسب‌وکارهای آنلاین، پلتفرم‌هایی مانند اسنپ و زودفود مثال‌های خوبی هستند. یکی سرویس‌دهنده و یکی سرویس‌گیرنده هست، پلتفرم میان آن‌ها می‌ایستد و می‌گوید من این فرایند را تسهیل می‌کنم.

• من هر روز ظهر از رستوران‌های محدوده خیابان سهروردی ناهار سفارش می‌دهم. پیش از این، باید به رستوران می‎رفتم. اگر ناراضی بودم، اعلام می‌کردم و معمولا می‌گفتند خوش آمدی و دیگر نیا. کسانی که مشتری‌مدارتر بودند، عذرخواهی می‌کردند. در بهترین حالت می‌گفتند فردا تشریف بیاورید تا جبران کنیم. الان برنامه زودفود را باز می‌کنم و می‌بینم یکی از رستوران‌های نزدیک ما امتیاز بالایی دارد. قیمت‌ها را می‌سنجم، نظرات کسانی که پیش از من خرید کرده‌اند را می‎خوانم و انتخاب می‌کنم. اگر راضی بودم، امتیاز می‌دهم. اگر راضی نبودم، زنگ می‌زنم به اسنپ‌فود، شکایت می‌کنم و نمره پایین می‌دهم. آن‌ها هم پیگیری می‌کند. این کاری است که پلتفرم‌ها ادعای انجام آن را دارند.

• بنابراین نقد شما در مورد کیفیت اگر به پلتفرم‌ها باشد، وارد نیست ولی درباره خشکشویی‌ها دوستان باید پاسخ دهند که سیستم قیمت‌گذاری آن‌ها چگونه است. اگر به گفته آقای رجب‌زاده این قیمت‌ها غیرواقعی است، ناشی از این است که با خشکشویی‌های کم‌کیفیت کار می‌کنید یا روالی وجود دارد که برای خشکشویی‌ها می‌صرفد و با همان کیفیت این قیمت را می‌پذیرند؟

رجب‌زاده: اجازه دهید نکته‌ای بگویم. برخی می‌گویند ارزان‌فروشی جرم نیست ولی آن هم جرم است. وقتی برای خدماتی قیمت مصوب وجود دارد، واحدها باید آن را اجرا کنند. ساعت‌ها کار و آنالیز انجام شده و آن قیمت تصویب شده است. وقتی قیمت پایین می‌آید، یک جای کار می‌لنگد.

آن تخفیف در غذا با این خدمات فرق دارد. من اگر آن غذا را نپسندم، دیگر نمی‌خورم و نهایتا اعتراض می‌کنم و با یک عذرخواهی تمام می‌شود. اما در اتحادیه خشکشویی مثلا مشتری به اتحادیه شکایت می‌کند که یکی از واحدهای صنفی شما لباس مرا خراب کرده است. ما مشتری و واحد صنفی را دعوت می‌کنیم و لباس را جلوی کارشناس می‌گذاریم. کارشناس تشخیص می‌دهد که لباس خراب بود یا خراب شد و علت آن چه بود.

ولی در خدمات آنلاین، مشتری می‌گوید لباس را بردند و خراب کردند. در این زمان چه کسی پاسخگو است؟ به استارتاپ‌ها دسترسی نداریم و واحد صنفی زیر بار نمی‌رود. اتفاقی که می‌افتد این است که دیدگاه مشتری به صنف بد می‌شود.

رجب‌زاده: آیا درست است که ایشان در خانه یک کامپیوتر بگذارد و کار واحد صنفی ما را بگیرد؟ مالیات، عوارض، هزینه کارگر و باقی هزینه‌ها را ما می‌دهیم، سود را دیگری ببرد!

• جمیلی: این موضوع یک دغدغه جدی است. استارتاپ‌های خشکشویی آنلاین خود را بخشی از صنف می‌دانند و تصویر و اعتبار صنف برای آن‌ها مهم است؟ یا اگر صنف خشکشویی لطمه ببیند، آن‌ها لطمه نمی‌بینند و به کار ادامه دهند؟ مهم‌تر اینکه فرایند پاسخگویی به مشتریان در خشکشویی های آنلاین چگونه است؟

رهی: اگر دید مشتری به خشکشویی بد شود، چه آنلاین و چه سنتی، به همه بدبین می‌شود و دیگر لباس به خشکشویی نمی‌دهد. یکی از اهداف بیزینس ما به عنوان خشکشویی آنلاین این است که کاری کنیم تا مردم بیشتر به خشکشویی‌ها لباس بدهند، این فرایند برای مشتری تسهیل شود و قیمت ارزان‌تر شود.

اسنپ در روزهای اول از مطهری تا شیان مثلا ۷ هزار تومان می‌گرفت. آیا با ماشین خراب می‌آمد؟ نه! هزینه‌هایی از جیب می‌دهد تا مشتری جذب و به این سرویس وابسته‌تر شود. این به معنی کاهش کیفیت کار نیست.

بیزینس ما هنوز به سوددهی نرسیده است و ما برای بزرگ کردن بازار خشکشویی داریم تلاش می‌کنیم. من تعجب می کنم که چرا آقای رجب‌زاده این نکته اساسی را نمی‌بیند که خشکشویی های آنلاین در حال بزرگ کردن بازار آن‌هاست.

رجب‌زاده: شما از سود هزینه می‌کنید. ما از مواد اولیه هزینه می‌کنیم و نمی‌توانیم از مواد اولیه کم بگذاریم. اگر قرار است در ماشین ۴۰ لیتر آب ریخته شود، می‌توانم با ۲۰ لیتر هم آن را بچرخانم و بجای نیم ساعت، پنج دقیقه بچرخانم. این کارها هزینه ما را پایین می‌برد.

رهی: نه، ما از سود هزینه نمی‌کنیم. من برمی‌گردم به صحبت اول شما که در سال ۵۸ صنف خشکشویی در تهران هزار و ۷۰۰ واحد داشت و حالا هزار واحد دارد. جمعیت زیاد شد ولی خشکشویی‌ها کم شدند. مسلما همه دلایل آن سیاسی و اقتصادی نیست. شاید مشکل در خود صنف باشد. شاید برای این است که ارائه خدمات در این ۴۰ سال تغییر نکرده است. شما قبلا هم در مصاحبه‌ها گفتید ۸۵ درصد واحدهای این صنف در تهران تعطیل شدند. چرا اینطور شده است؟

یساری: قطعا این جوازها هم مطمئن هستند و هم قابل پیگیری. جواز را اهدا نمی‌کنند و نمی‌گویند بفرمایید کار کنید. زیرساخت‌ها و شرایطی نیاز است که باید داشته باشیم و بسیار سختگیرانه است. همه آیتم‌ها را چک می‌کنند و سپس جواز می‌دهند. ما همه مجوزها و قیمت‌های‌مان را روی سایت منتشر کرده‌ایم پس خواهشمندیم آقای رجب‌زاده آنالیز قیمت‌هایی که گفتند را منتشر کنند.

• جمیلی: صحبت آقای رهی این است که از ظرفیت استارتاپ‌ها استفاده کنیم تا این صنعت رشد کند.

رجب‌زاده: یکی از دلایل اصلی این رکود ورود وسایل خانگی جدید است.

یساری: این وسایل در اروپا هم هست. مثلا شما لباس را به یک خشکشویی می‌برید. کسی برای تحویل گرفتن نیست. یک کارت می‌کشید دریچه‌ای باز می‌شود، لباس را داخل می‌اندازید، کام‌وایر لباس را برمی‌دارد و یک رسید می‌دهد و زمان تحویل را به شما اعلام می‌کند. هنگام تحویل هم اگر کسی آنجا نباشد، دوباره کارت می‌کشید، کام‌وایر حرکت می‌کند، شیشه باز می‌شود و فرد لباس خود را برمی‌دارد.

رجب‌زاده: ما درباره ایران صحبت می‌کنیم. در اروپا شاید برای یک پیراهن ۳۵ هزار تومان پول بگیرند. اینجا با ۱۵ هزار تومان می‌شویند.

یساری: درباره رفاه صحبت می‌کنیم و شما می‌گویید وسایل جدید آمدند. مطمئنا چیزی که اینجا آمد، آنجا زودتر آمده بود. درباره آنالیز قیمت، واحدهای خشکشویی می‌دانند هزینه شستشوی هر تکه لباس چقدر برایشان تمام می‌شود. مدلی که خودشان آنالیز می‌کنند این است که سالانه ۱۰۰ هزار تکه لباس می‌شویم، فلان قدر هم هزینه داریم. پس هر لباس برای ما این قیمت تمام می‌شود. آنالیز قیمت شما برای مثلا کت‌وشلوار خوب است ولی من می‌گویم باید آن را ضربدر تعداد کت‌وشلوارها کنیم.

رجب‌زاده: ما هفت قلم کالای قیمت‌گذاری شده داریم و بقیه در حضور مشتری قیمت‌گذاری می‌شود.

رهی: بله این یکی از مشکلات صنف است.

رجب‌زاده: دلیل دارد. مثلا پیراهن شما تیره است. ممکن است ماشین‌های ما روزی سه بار رنگ تیره بشویند. ولی برای پیراهن رنگ روشن شاید یک بار ماشین پر بشود یا نشود. یعنی اگر در یک ماشین ۴۰ تکه لباس ریخته می‌شود، ممکن است برای یک دور ۴۰ تکه ریخته نشود. اگر کمتر باشد، برای همان ۴۰ تکه لباس آب و مواد مصرف می‌شود. پس قیمت آن بالاتر می‌شود.

رهی: مسئله اساسی همین است. یعنی خود خشکشویی نمی‌تواند ۴۰ تکه را پر کند. اما ما به عنوان خشکشویی آنلاین آن را پر می‌کنیم. به همین دلیل برای خشکشویی آنلاین می‌صرفد که با قیمت پایین شستشو انجام دهد.

رجب‌زاده: نه نمی‌صرفد. او لباس تیره شما را با لباس روشن قاطی می‌کند!

• جمیلی: خب اینجا و در چنین مواردی این وظیفه شما است که رسیدگی کنید.

رجب‌زاده: خیر. وظیفه من زمانی است که مشتری گلایه کند.

• جمیلی: ببینید همان‌طور که مثال زدم زودفود مسئول کیفیت غذا نیست ولی پیگیری می‌کند، به رستوران گزارش می‌دهد و رستوران باید پاسخ دهد.

رجب‌زاده: در اینجا مشتری خبر ندارد که لباس را به کدام خشکشویی می‌دهید.

• جمیلی: بحث همین است که اگر اتحادیه استارتاپ‌ها را به رسمیت بشناسد، به نفع خودش و کل صنف خشکشویی است یا نه.

رجب‌زاده: من چند روز پیش در این باره گفتگویی با آقای سینکی، معاون بازرگانی داخلی وزیر صنعت و معدن و تجارت داشتم. به ایشان گفتم که استارتاپ‌ها، به چه دلایلی برای ما مشکل‌ساز هستند. راهکار ما این است که استارتاپ‌ها زیرمجموعه این صنف و اتحادیه باشند.

رهی: ولی شما اصلا جواب ما را نمی‌دهید.

رجب‌زاده: من اجازه ندارم به شما جواز بدهم.

رهی: برای همین هم ۸۵ درصد خشکشویی‌ها تعطیل شدند. هربار خشکشویی می‌روید، همین جواب را می‌دهند. پیش از رفتن به خشکشویی نمی‌دانید هزینه چقدر می‌شود. خودروی مشتری را نگاه می‌کنند و قیمت می‌دهند!

• جمیلی: خشکشویی آنلاین نیاز به جواز اتحادیه دارد؟

بصیری: ما نیاز به جواز اتحادیه نداریم.

رجب‌زاده: من اجازه ندارم به شما مجوز بدهم و نیازی هم ندارم. ولی دفتر شما کجاست؟

رهی: ما لویزان هستیم.

بصیری: ما در یک خانه در وزرا هستیم.

رجب‌زاده: آیا درست است که ایشان در خانه یک کامپیوتر بگذارد و کار واحد صنفی ما را بگیرد؟ مالیات، عوارض، هزینه کارگر و باقی هزینه‌ها را ما می‌دهیم، سود را دیگری ببرد!

رهی: ما مشتری را فراهم می‌کنیم.

رجب‌زاده: زمانی که من به خانه کسی نروم، مشتری خودش می‌آید. دفاتری که ما آمار از آن‌ها نداشته باشیم، بلافاصله برای پلمب آن اقدام می‌کنیم. حتی مورد ایشان را به معاون وزیر نشان دادم و گفتم در تبلیغات خود نشانی خیابان وزرا را نوشتند ولی چنین آدرسی نیست. ایشان هم تعجب کرد.

• جمیلی: اینجا دو سه نکته مطرح شد که باید به آن‌ها بپردازیم. یک اینکه زودفود از اتحادیه رستوران‌داران و اسنپ از آژانس‌داران مجوز نگرفتند. این دوستان می‌گویند ما از واحدهای ثبت شده اتحادیه استفاده می‌کنیم و بازار این صنف را بزرگ می‌کنیم. شما باید نسبت به مجوزی که به واحدها دادید، پاسخگو باشید. شما به این موضوع اعتقاد دارید یا خیر؟ شما گمان می‌کنید این استارتاپ‌ها سهم بازار خشکشویی‌ها را کم می‌کنند.

رجب‌زاده: مطمئنا همین است. مشتری بابت حمل‌ونقل به استارتاپ هزینه می‌دهد. در صورتی که خود واحد خشکشویی می‌آید و لباس را می‌برد.

• جمیلی: ولی این کار را نمی‌کنند.

رجب‌زاده: مغازه‌ای که نتواند سرویس سیار بدهد، کیفیت خوب هم ندارد و تعطیل می‌شود.

• جمیلی: ما نمی‌توانیم بگوییم مغازه‌ها باید سرویس سیار بدهند وگرنه تعطیل شوند.

رجب‌زاده: برای بررسی حرف من، برویم ۵ واحد از واحدهایی که این استارتاپ‌ها با آن کار می‌کنند را ببینیم.

• جمیلی: این موضوع ثانویه است و بعدا می‌توانیم آن را پیگیری کنیم. ما الان درباره دو موضوع، صحبت می‌کنیم. در لاجستیک یا حمل‌ونقل، مثلا الوپیک می‌گوید من کالایی را از شما می‌گیرم و به دیگری می‌رسانم. خدماتی هم روی آن انجام نمی‌دهم. من حتی می‌توانم چک ۵۰ میلیون تومانی با الوپیک بفرستم. پس فرستادن چند تکه لباس توسط خشکشویی آنلاین یک مسئله غیرقابل درک نیست.

رجب‌زاده: من سوالی از شما دارم. خبری منتشر شد که راننده اسنپ به یک خانم مسافر تجاوز کرده است. من نتیجه این ماجرا را نفهمیدم. شما فهمیدید که در نهایت چه شد؟

• جمیلی: بله؛ دستگیر شد. خیلی راحت‌تر از یک راننده سنتی او را پیدا کردند. چون شماره پلاک و آدرس او ثبت شده بود، لوکیشن او هم احتمالا روشن بوده و پلیس به راحتی او را پیدا کرد. در نهایت به مراجع قضایی تحویل داده شد.

رجب‌زاده: ولی مردم در یک مقطعی از اسنپ ترسیدند. بعد از آن چنین اتفاقی برای من افتاد. روزی اسنپ گرفتم که جایی بروم. در مشخصات ماشین برای من نوشته بود پراید نقره‌ای با پلاک ماشین و عکس و شماره راننده. به ماشین زنگ زدم و گفتم کجایید؟ گفت ماشین من تعمیرگاه است و با ماشین دیگری می‌آیم.

رهی: خب این تخلف است و شما به راحتی می‌توانید آن را گزارش کنید یا حتی با امتیازدهی خود آن راننده را تنبیه کنید. این کاری است که استارتاپ‌ها می‌کنند.

رجب‌زاده: در اینجا راننده خشکشویی آنلاین در خانه مردم می‌رود تا لباس را تحویل بگیرد. فرض کنید زنی در خانه باشد. اگر اتفاقی برای او رخ دهد و راننده تخلف کند، دیدگاه مردم به خشکشویی چه می‌شود؟

• جمیلی: آقای رجب‌زاده اگر بخواهیم این فرض‌ها را در نظر بگیریم می‌توان این سوال را هم پرسید که اگر کسی به خشکشویی برود، در را به روی او ببندند و بلایی سر مشتری بیاورند، بر عهده کیست؟

رجب‌زاده: در مغازه این اتفاق نمی‌افتد.

• جمیلی: شما روی احتمالات بحث می‌کنید. اگر بحث احتمالات بود، صنف خشکشویی به وجود نمی‌آمد. مردم می‌گفتند لباس را در خانه می‌شوییم، چرا مثلا لباس زیرمان را به غریبه بدهیم!

رجب‌زاده: در قانون صنف ما، اگر واحدی بخواهد راننده سیار داشته باشد، باید او را به اماکن معرفی کند، گواهی عدم اعتیاد و سوءپیشینه داشته باشد. چون مرجع قضایی ما را مسئول می‌داند. اگر تخلفی رخ دهد، نشانی، مشخصات و شماره‌اش را داریم و در اختیار مراجع قضایی می‌گذاریم.

بصیری: راننده‌های ما عدم سوءپیشینه دارند. کارگران صنف شما هم دارند؟

رجب‌زاده: کارگر نیاز ندارد.

رهی: آقای رجب‌زاده، ما هم به عنوان یک خشکشویی آنلاین مجوز واحد صنفی و ای‌نماد از وزارت صنعت، معدن و تجارت داریم که بسیار سختگیرانه‌تر از قوانین شما برای خشکشویی‌ها است. اگر کسی آدرس و تجهیزات درست داشته باشد، شما به او مجوز می‌دهید. شاید دوره‌هایی هم بگذراند. ولی برای ما در صنف خشکشویی آنلاین، چیزی وجود دارد به نام قانونمندی کسب‌وکار.

من که اولین خشکشویی آنلاین بودم وقتی کارم را شروع کردم چنین فیلدی برای خشکشویی آنلاین وجود نداشت، بارها رفتم و کار را توضیح دادم. خود وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌گوید اگر خودت کار خشکشویی انجام نمی‌دهی در سایت بنویس که ما لباس را به خشکشویی‌های مجاز می‌دهیم.

رجب‌زاده: می‌دانند که از خشکشویی مجاز استفاده نمی‌کنید؟

رهی: ما با خشکشویی مجاز کار می‌کنیم. بر فرض که نمی‌کنیم، ما را زیرمجموعه اتحادیه کنید و بگویید که با کدام واحدها کار کنیم. نه اینکه کارمان را از اساس رد کنید. ما شرکت ثبت‌شده، شماره و آدرس ثبت‌شده داریم و در سایت ما همه این موارد هست. عضو انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی هم هستیم.

• جمیلی: مثال اسنپ مثال خوبی بود. ما در آن زمان پرونده‌ای به نام استارتاپ هراسی کار کردیم و نوشتیم استارتاپ هراسی نکنید. شاید شما لوله‌کش به خانه بیاورید و به همسر شما هم متلکی بگوید. به این معنی نیست که لوله‌کش‌ها شریف نیستند و از فردا باید راه بیفتیم مردم را از لوله‌کش‌ها بترسانیم.

• در این میزگرد می‌خواهیم به این نتیجه برسیم که نباید کل این فضا را زیر سوال برد و استارتاپ‌هراسی کرد و از این جدل‌ها به همدلی برسیم. آقای رجب‌زاده سال‌ها در این حوزه کار کرده‌است. اگر شما به عنوان خشکشویی آنلاین نتوانید ایشان را قانع کنید که خشکشویی آنلاین ضرری برای مردم ندارد، در جامعه هم مشکل خواهید داشت.

• اگر ایشان نمی‌تواند شما را قانع کند که چرا باید ذیل اتحادیه قرار بگیرید، خشکشویی‌های صنف را هم نمی‌تواند قانع کند!

رجب‌زاده: الان بجز آقای رهی یعنی استارتاپ خشکشویی آنلاین زودشور، کدام یک از آقایان مجوز دارند؟

یساری: ما داریم.

بصیری: ما هم داریم.

رجب‌زاده: از کجا؟

همه با هم: از وزارت صنعت، معدن و تجارت، ای‌نماد، سازمان نظام صنفی، انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی و…

بصیری: ما خشکشویی‌ آنلاین هستیم و می‌خواهیم با کمک اتحادیه کار کنیم و این بیزینس را جلو ببریم. نه اینکه آن را نابود کنیم. اگر با هم به راهکار برسیم و تعامل داشته باشیم، بهتر می‌توانیم کار را جلو ببریم.

• جمیلی: بیایید درباره همین موضوع صحبت کنیم که این جوازها، چقدر به کاربران اطمینان می‌دهد و چقدر دغدغه‌های آقای رجب‌زاده را برطرف می‌کند؟

یساری: قطعا این جوازها هم مطمئن هستند و هم قابل پیگیری. جواز را اهدا نمی‌کنند و نمی‌گویند بفرمایید کار کنید. زیرساخت‌ها و شرایطی نیاز است که باید داشته باشیم و بسیار سختگیرانه است. همه آیتم‌ها را چک می‌کنند و سپس جواز می‌دهند. ما همه مجوزها و قیمت‌های‌مان را روی سایت منتشر کرده‌ایم پس خواهشمندیم آقای رجب‌زاده آنالیز قیمت‌هایی که گفتند را منتشر کنند.

رجب‌زاده: شما یک پیراهن مردانه سفید را نمی‌توانید با پیراهن تیره بشویید.

رهی: برای همین هم ۸۵ درصد خشکشویی‌ها تعطیل شدند. هربار خشکشویی می‌روید، همین جواب را می‌دهند. پیش از رفتن به خشکشویی نمی‌دانید هزینه چقدر می‌شود. خودروی مشتری را نگاه می‌کنند و قیمت می‌دهند!

رجب‌زاده: اگر در یک واحد صنفی باشید، من آن را مستند نشان می‌دهم. قیمت در حضور مشتری تعیین می‌شود. به او می‌گوییم مثلا شستشوی این پیراهن متفاوت و زحمت آن بیشتر است، قیمت هم بالاتر است.

یساری: اگر کسی پیراهن ۹۰۰ هزار تومانی را به یک واحد ممتاز یا درجه یک ببرد، همان قیمت واحد ممتاز دیگر را می‌دهند؟ یا اگر با پراید و لندکروز برود، متفاوت است؟

رجب‌زاده: مگر جلوی همه مغازه‌ها جای پارک هست که مغازه‌دار ماشین را ببیند؟

رهی: متاسفانه خشکشویی‌ها در قیمت دادن به ظاهر مشتری توجه می‌کنند.

رجب‌زاده. ما می‌خواهیم مشتری را حفظ کنیم. گوش مردم را نمی‌بریم. برای رقابت هم که شده، می‌خواهیم این موضوع را به نحوی حل کنیم تا به یک رقم روشن برسیم.

یک لباس عروس به اتحادیه آوردند که خراب شده بود. یکی از واحدهای صنفی خودمان آن را با آب شسته بود و پلیسه‌های آن باز شده بود. لباس را شکافتند و دادند پلیسه شود و دوباره دوختند. خلاصه لباس خراب شد. مشتری می‌گفت من هفت هزار لیر ترکیه برای این لباس پول دادم. ما گفتیم که با ریال کار می‌کنیم. به‌ویژه الان که وضعیت ارز نابسامان است. بر اساس لیر محاسبه کردیم و قیمت لباس هشت میلیون و ۴۰۰ هزار تومان شد. ما باید چه خسارتی تعیین کنیم؟ از همکار پرسیدیم که برای شستن این لباس چقدر گرفتید؟ گفت ۱۶۰ هزار تومان. گفتم جواب همین است که لباس هشت میلیون تومانی را با ۱۶۰ هزار تومان می‌شویید!

رهی: چرا خشکشویی‌ها را بیمه نمی‌کنید؟

رجب‌زاده: بیمه‌ها زیر بار نمی‌روند.

رهی: بیمه آسیا بارها به ما زنگ زده است که خدمات ما را بیمه  کنند.

رجب‌زاده: ببینید بیمه می‌کند؟ من به عنوان سرگروه این صنف به شما می‌گویم. بیمه پاسارگاد، بیمه سینا و چند بیمه دیگر یک بار قرارداد بستند، دیدند خرج از برج بیشتر است، رها کردند.

رهی: شاید به دلیل تخطی از قوانین بود. مثلا به لباس آسیب می‌رسانند و از بیمه مطالبه می‌کنند. ما برای راه انداختن این بیزینس، با واحد شما تماس گرفتیم و پرسیدیم چند خشکشویی دارید. شما هم آمار دادید که چند خشکشویی دارید و چند مجوز در ماه صادر می‌کنید. ولی هیچ دیتای خاصی درباره اندازه بازار خود نداشتید.

رجب‌زاده: مگر می‌شود؟ من نه به شما که فقط به بالادستی خودم آمار مکتوب می‌دهم.

رهی: نه! دیتا درباره صنعت خشکشویی، نه درباره میزان فروش شما.

رجب‌زاده: این اطلاعات را هیچ اتحادیه‌ای نمی‌دهد.

رجب‌زاده: آن ۸۰۰ واحد هم می‌گویند که تو باید حامی ما باشی و از آنجا که نماینده ما هستی، نباید اجازه دهی دیگران حق ما را خراب کنند. مثلا همکاری می‌گوید من در مغازه ایستاده‎ام که می‌بینم ماشین سرویس سیار می‌آید و زنگ خانه بغلی ما را می‌زند. جواب من به او این است که اگر خدمات تو خوب باشد و خوب با مشتری تا کنی، مشتری جای دیگری نمی‌رود.

• جمیلی: موضوع دیتا بحثی ثانویه است و قانون هم دارد. قانون دسترسی آزاد به اطلاعات این است که فکر می‌کنم باید اطلاعات بدهید.

رهی: ولی شما مخالفت کردید. قبلا اگر یک خشکشویی در خیابانی بود، به دیگری می‌گفتید باید از آن فاصله داشته باشد ولی الان برای تاسیس خشکشویی کنار خشکشویی قبلی مجوز می‌دهید و این یعنی رقیب.

رجب‌زاده: صنف خشکشویی خدماتی و مانند صنف قنادی است. تعدادی از اصناف از ۴۰ یا ۵۰ سال پیش حدود صنفی داشتند. مجلس این حدود صنفی را برداشت تا رقابت ایجاد شود. الان پشیمان شدند و می‌خواهند دوباره آن را برگردانند.

رهی: ما الان از پراید، از شرکت سایپا و ایران‌خودرو راضی هستیم؟ نمی‌گذارند هیچ ماشین دیگری بیاید و این همان حدود صنفی است و به دلیل عدم رقابت، خدمات درستی به مردم ارائه نمی‌شود.

رجب‌زاده: مشکل قانونگذاری در اصناف این است که پشت در بسته قانون را وضع می‌کنند و به اتحادیه بخشنامه می‌کنند که باید این قانون را اجرا کنید. از ما درباره آن نپرسیدند.

رهی: مسلما مثل شما که درباره قیمت شستشوی لباس کارشناسی می‌کنید، کارشناسی کرده‌اند!

بصیری: آقای رجب‌زاده درباره خارج از اتحادیه خشکشویی قشنگ صحبت می‌کنند. یعنی می‌گویند مجلس دربسته تصمیم می‌گیرد ولی خودشان دیتا و قیمت نمی‌دهند، می‌گویند خودمان می‌دانیم و دربسته کار می‌کنند.

رجب‌زاده: شما به عنوان مسئول یک قسمت، همه اطلاعات آن قسمت را می‌دهید؟

رهی: ما میزان خرید، میزان فروش، نیروی کار و همه اطلاعات را در سایتمان نوشته‌ایم.

• جمیلی: این بحث خوبی است. یکی از ادعاهای استارتاپ‌ها موضوع شفافیت است.

رجب‌زاده: اگر نوشته‌اید پس مالیات آن را هم بدهید!

رهی: ما مالیات هم می‌دهیم.

رجب‌زاده: شما از مبلغ دریافتی چند درصد به خشکشویی می‌دهید و چند درصد برمی‌دارید؟

رهی: بر اساس نرخ اتحادیه ۵۰ درصد برمی‌داریم و ۵۰ درصد به خشکشویی می‌دهیم. حتی درصد را اعلام می‌کنیم.

• جمیلی: این موارد برای استارتاپ‌ها مهم است و باید به آن توجه کنند. در آغاز گفتگو گفتم که حضور شما در اینجا باارزش است. یکی از ادعاهایی که کلیه استارتاپ‌ها دارند، شفافیت است. مسئولان رده بالای کشور به رشد استارتاپ‌ها اهمیت می‌دهند چون در همه دنیا فهمیده‌اند که فناوری و نوآوری می‌تواند اقتصاد را نجات دهد.

• بخش‌هایی از اقتصاد راکد است، زیرا با فناوری و نوآوری آشتی نکرده است. آقای حسین‌نژاد بنیانگذار استارتاپ علی‌بابا سال گذشته در مراسمی شرکت کرده بود. از او پرسیدیم روزانه چقدر بلیت هواپیما می‎فروشید؟ گفت: «روزی ۱۵ هزار بلیت هواپیما می‎فروشیم. نمی‌توانم در این باره به شما دروغ بگویم چون کار ما با تراکنش آنلاین است و ثبت می‌شود. بانک مرکزی آمار تراکنش‌ها را دارد.» ولی اگر از آژانس هواپیمایی سر کوچه این سوال را بپرسید، اگر شما را بیرون نکنند، مطمئن باشیدجواب پرت می‌دهند.

رجب‌زاده: من می‌خواهم از دوستان خشکشویی آنلاین بپرسم و می‌خواهم صادقانه جواب بگیرم. آیا در مجموع، از این کار راضی هستید؟

• جمیلی: منظور شما دقیقا این است که آیا به سوددهی رسیدند یا نه؟ چون درباره استارتاپ‌ها موضوع سود شکل دیگری دارد. مثلا احتمالا اسنپ هنوز زیان‌ده است. اوبر که بزرگ‌ترین استارتاپ جهان است، هنوز زیان‌ده است.

رجب‌زاده: بله ولی اگر امروز این برند را واگذار کند، برند سودده است. شاید بالای ۵۰ میلیارد ارزش داشته باشد.

• جمیلی: بله. چون چیزی را خلق کرده است. ارزش در جای دیگری است.

رهی: درباره راضی بودن، من بسیار راضی هستم. چون ارزشی می‌آفرینم و خدماتی می‌دهم که تاکنون در کشور نبوده است.

رجب‌زاده: ولی شما سرمایه‌ای نگذاشتید.

• جمیلی: آقای رهی تا حالا سرمایه جذب کرده‌اید؟

رهی: بله یک راند سرمایه جذب کردیم و درحال جذب راند دوم هستیم.

• جمیلی: چقدر؟

رهی: حدود ۳۵۰ میلیون تومان..

رجب‌زاده: شما ۳۵۰ میلیون سرمایه گذاشتید. با این سرمایه از درآمد راضی نیستید.

یساری: من مطمئنم شما بیزینس‌من هستید، شعبه دارید و در این شغل ریشه دارید. نخستین اصل بازار این است که بازار همیشه و در همه حال در تغییر است. اگر با تغییر همراه نشویم، شکست می‌خوریم.

• جمیلی: این مفهوم استارتاپ است که باید سرمایه بگذارید و حتی در یک دوره ضرر بدهید و با رشد بالا ارزش کسب کنید.

رجب‌زاده: بله این را می‌دانم. من می‌گویم کسی که ۳ و نیم میلیارد پول مغازه داده است، چه بگوید؟

یساری: ما که میلیاردی هزینه کردیم چه بگوییم؟

رجب‌زاده: شما اشتباه کردید!

یساری: نه. ما راضی هستیم.

• جمیلی: دلسوزی برای هم نکنیم و با استدلال صحبت کنیم.

رهی: شما از صنف خشکشویی راضی هستید؟

رجب‌زاده: نه!

رهی: من می‌خواهم کاری کنم شما راضی باشید.

رجب‌زاده: من اگر الان مغازه‌هایم را بفروشم و پول آن را در بانک بگذارم، درآمد بالاتر و دردسر کمتر دارم.

رهی: شما ۹درصد ارزش افزوده را نمی‌دهید ولی ما همان را هم می‌دهیم.

رجب‌زاده: من ۲۰ پرسنل در واحدم دارم.

رهی: بعد از چند سال؟

رجب‌زاده: ۵۰ سال.

رهی: آقای رجب‌زاده من امروز ۱۸ نفر نیروی کار دارم و به همه هم حقوق می‌دهم. شما بعد از ۵۰ سال می‌گویید ۲۰ نفر نیرو دارید! اما من در کمتر از دو سال برای ۱۸ نفر شغل ایجاد کرده‌ام. این ارزش کار من است.

شما به چند منطقه تهران سرویس می‌دهید؟ روزی چند تکه دارید و چند تکه می‌توانید داشته باشید؟ من روزی چند تکه دارم و چند تکه می‌توانم داشته باشم؟ من می‌توانم افرادی که به هر دلیلی به خشکشویی‌ها سفارش نمی‌دهند، را به بازار شما بیاورم و بازار شما را بزرگ کنم.

یساری: مردم به ما جوراب هم می‌دهند. به شما هم جوراب می‌دهند؟

رجب‌زاده: نه! این اشتباه است. کیفیت و کلاس کار پایین می‌آید.

رهی: نه؛ ما برای آن ۱۵ هزار تومان پول می‌گیریم.

یساری: جوراب‌ها حتی ۲ میلیون تومان قیمت دارند.

رهی: آقای رجب‌زاده ما دیتاهایی درباره اتحادیه و صنف داریم که شما شاید به آن توجه نمی‌کنید.

رجب‌زاده: یکی از اعضای صنف به من زنگ زد و داد و هوار کرد که با استارتاپ‌ها کار نکنید. گفتم که من به همه اعلام کردم که کار نکنید ولی نمی‌توانم واحد به واحد سر بزنم.

رهی: چرا می‌خواهید درآمد ۱۸ نفر را آجر کنید؟

رجب‌زاده: من استارتاپ‌های خشکشویی آنلاین را قبول دارم.

رهی: اگر رییس اتحادیه قبول دارد، مگر می‌تواند کاری نکند؟

رجب‌زاده: من چیزی با حساب و کتاب به شما می‌گویم. ببینید از هزار واحد ما، شاید ۲۰۰ واحد بتواند سرویس سیار بدهد. ۸۰۰ واحد نمی‌تواند این کار را بکند.

رهی: آن ۲۰۰ واحد هم سرویس سیار خوب نمی‌دهند.

رجب‌زاده: چون کار آن‌ها این نیست. کار آن‌ها شستشو است.

رهی: ولی کار ما این است. پس بسپارند به ما.

رجب‌زاده: آن ۸۰۰ واحد هم می‌گویند که تو باید حامی ما باشی و از آنجا که نماینده ما هستی، نباید اجازه دهی دیگران حق ما را خراب کنند. مثلا همکاری می‌گوید من در مغازه ایستاده‎ام که می‌بینم ماشین سرویس سیار می‌آید و زنگ خانه بغلی ما را می‌زند. جواب من به او این است که اگر خدمات تو خوب باشد و خوب با مشتری تا کنی، مشتری جای دیگری نمی‌رود.

یساری: من مطمئنم شما بیزینس‌من هستید، شعبه دارید و در این شغل ریشه دارید. نخستین اصل بازار این است که بازار همیشه و در همه حال در تغییر است. اگر با تغییر همراه نشویم، شکست می‌خوریم.

رجب‌زاده: من در حضور ایشان برای این کار با شما قرار می‌گذارم. فردا قرار است جلسه هیات مدیره داشته باشیم ولی نمی‌توانم شما را دعوت کنم. چون بازرسی اتاق اصناف هم قرار است که بیاید. ولی برای دو هفته دیگر فقط برای اینکه صنف را ببینید، دعوت می‌کنم که تشریف بیاورید.

• جمیلی: آقای رجب‌زاده نکات بسیار خوبی می‌گویید. یک ساختار سنتی از بازار برآمده است، با تکنولوژی آشنا نیست، از این نوع کار هراس دارد و گاهی کدها و اطلاعات نادرستی دریافت کرده است و کسانی با غرض می‌گویند اگر این‌ها بیایند، شما نابود می‌شوید.

• زمانی به راننده‌ها گفتند جلوی اسنپ تجمع کنید، بعد دیدند در اسنپ ۳۰۰ هزار راننده کار می‌کند. افراد زیادی که در عمرشان از آژانس استفاده نکرده بودند، مشتری اسنپ شدند. چون بازار حمل‌ونقل بهینه شد. هزینه‌ها ارزان‌تر، پاسخگویی و استفاده راحت‌تر شد و بازار حمل‌ونقل گسترش پیدا کرد.

• این استارتاپ‌های خشکشویی آنلاین هم ادعا می‌کنند که می‌خواهند بازار شما را بزرگ‌تر کنند.

رجب‌زاده: من سوالی از آقایان دارم. شما سه نفر همدیگر را از قبل می‌شناسید یا در اینجا آشنا شدید؟ شما که همکار هستید، چرا جمع نشدید که با هم کارگاهی بزنید و کارهایتان را همانجا انجام دهید؟

• جمیلی: آن‌ها ادعایی در این زمینه ندارند. می‌گویند ما کار را می‌گیریم و به شما (خشکشویی‌های سنتی) می‌دهیم که انجام دهید.

رجب‌زاده: در یک زمانی کسی که استارتاپ «ببر و بشور» داشت، توسط آقای شیرازی رییس اتحادیه پوشاک به ما معرفی شد. ایشان گفت که این جوان با پسر من دوست است.

او یک پارت لباس برای ما آورد. هنوز هم صورت آن را دارم. گفت بشویید. گفتم قیمت من با همه متفاوت است. باید از مردم پول خوب بگیری. حدود ۱۲۰ تکه لباس بود. همه نوع لباس هم بود. سریع شستیم و دادیم برد. اگر شما او را دیدید، من هم دیدم. نه آمد تشکر کند و نه حساب کرد. من ارادت بسیاری به آقای شیرازی دارم و اصلا دلگیر هم نشدم.

هفته گذشته آقای عرفانی خشکشویی هرمس چهار تکه کار را خراب کرد. دو بارانی، یک شلوار سوارکاری و یک جفت کفش. الان مشتری ۴۰ میلیون فاکتور آورده است و می‌گوید این خسارت من است.

ایشان آمد و گفت من می‌خواهم خشکشویی زنجیره‌ای راه بیندازم. من کار را تا معاون وزیر رساندم تا مانع او شوم. چون من حافظ منافع صنف هستم.

آقای عرفانی الان حدود ۱۵ پرسنل دارد. در شلوغ‌ترین زمان ۲۰ پرسنل دارد. هر دستگاه یک اپراتور می‌خواهد. کار زیاد یا کم هم باشد، هر دستگاه بیش از یک اپراتور نمی‌تواند داشته باشد. یعنی دستگاه پیراهن‌زنی ایشان ساعتی ۳۵ تا ۴۰ پیراهن می‌زند.

ولی یک پرس‌کار اگر خودش را بکشد، نهایتا ۱۵ پیراهن در ساعت می‌زند. لباس‌ها چه هزار تکه باشد، چه پنج هزار تکه، این ۲۰ نفر ثابت هستند.

رهی: می‌تواند شیفت شب بگذارد تا ۴۰ پرسنل داشته باشد.

رجب‌زاده: من می‌گویم ساعتی ۴۰ تا. در روز نهایتا ۴۰۰ تکه دارد که در ۱۰ ساعت می‌شوید.

رهی: ولی تا ۵هزار تا می‌تواند افزایش دهد.

رجب‌زاده: ۵ هزار تا نمی‌شود. حالا اگر هم بشود، ۳۰ نفر پرسنل بیشتر که نمی‌شود. اصلا بشود دو شیفت. ایشان می‌گوید که من بیایم در فلان سوپر مارکت میز بگذارم و لباس از مردم جمع کنم. این مسالهمشکل  بهداشتی دارد که لباس‌ها را کجا جمع کند.

یساری: این کار را قبلا در فرمانیه انجام داده‌اند.

رجب‌زاده: همه‌اش جمع شد. حالا سر بزنید ببینید هست یا نه!

• جمیلی: آقای رجب‌زاده شما می‌خواهید نتیجه‌گیری کنید که دارند دامپینگ می‌کنند؟

رجب‌زاده: نه. من می‌گویم ایشان که ۴۰ نفر پرسنل ثابت دارد، اگر قرار باشد کنار هر واحد صنفی یک دفتر بزند، ۱۰ پرسنل آن واحد صنفی به ۴ نفر می‌رسد. ۶ پرسنل او می‌روند ولی ۴۰ پرسنل ایشان ثابت هستند. پس اشتغال‌زایی نکرده است.

بصیری: بهینه سازی انجام می‌دهد.

• جمیلی: این بحث همان مبنای تکنولوژیک خشکشویی آنلاین است.

رهی: بگذارید من پاسخ دهم که چرا ما با هم جمع نشدیم که یک کارگاه خشکشویی بزنیم. چون نیازی نیست. ما از ظرفیت خالی خشکشویی‌ها استفاده می‌کنیم. شما می‌گویید یک ظرفیت کامل پیراهن سفید ۴۰ تا است ولی با ۲۰ تا هم باید دستگاه را روشن کند. من به عنوان خشکشویی آنلاین آن را پر می‌کنم تا ۴۰ تا شود.

رجب‌زاده: ولی شما هم تکه تکه لباس می‌دهید.

رهی: زمانی که پر شد این کار را می‌کنیم. نه اینکه دوتا به این دو تا به آن بدهیم که خودمان بیشتری بگیریم!

رجب‌زاده: شما فرهنگ خشکشویی‌های سنتی را نمی‌شناسید و به شما آمارهای غلط می‌دهند.

رهی: همه می‌گویند ما بهتریم.

• جمیلی: شما صنف خودتان را بهتر می‌شناسید.

رجب‌زاده: اینجا همه خود را استاد می‌دانند. مثلا گاهی من حتی طرف را نمی‌شناسم. گلایه می‌کند یا می‌گوید در اتحادیه از شما شکایت می‌کنم. می‌گویند برو بابا رییس اتحادیه کارگر من بود. درصورتی که من هرگز برای کسی کارگری نکردم و در مغازه پدرم بزرگ شدم.

• جمیلی: این همان فرهنگ سنتی است که این استارتاپ‌ها می‌خواهند آن را بشکنند. در خشکشویی آنلاین دیگر کسی با آن شخص که خود را استاد می‌داند، روبرو نیست. با یک پلتفرم روبرو است و کامنت‌ها و امتیازهای هر واحد ثبت می‌شود.

• من هم زمانی می‌رفتم رستوران غذا می‌خوردم و اگر درباره چیزی اعتراض داشتم، طرف می‌گفت من ۲۰۰ سال است که اینجا رستوران دارم. تو چه می‌گویی! تو اصلا غذا را نمی‌شناسی. ولی حالا کسی که ۲۰۰ سال رستوران داشت، در کنار کسی که تازه رستوران زده است، امتیازهایشان در پلتفرم ثبت شده و گاهی رستوران جدید امتیاز بالاتری دارد.

• این کاری است که استارتاپ‌ها می‌کنند. اصلا موضوع خشکشویی‌ها نیست. بحث سر ماهیت استارتاپ‌ها است. ما باید تکنولوژی و نوآوری را بپذیریم.

• در سوال آخر که جمع‌بندی است، می‌خواهم همه دوستان پاسخ دهند. پیشنهاد و راهکار هریک از شما چیست؟

• آقای رجب‌زاده شما امروز این دوستان را شناختید. آن‌ها نیامده‌اند که این صنف را نابود کنند. می‌گویند ما دو اصل داریم. بازار را بزرگ و کار را شفاف می‌کنیم تا رقابت بهتر شود. اگر کسی ادعا می‌کند که استاد است ولی کارش خوب نیست، باید همه او را بشناسند. سیستم رتبه‌دهی و نظردهی در خشکشویی آنلاین برای همین است.

• در برنامه‌هایی مانند ریحون ببینید که چند رستوران پرمدعا هر روز حذف می‌شوند. این باعث شد رستوران‌ها بفهمند که یک نور تابیده است. شما باید از این تابیدن نور استقبال کنید. شاید خیلی‌ها استقبال نکنند.

• الان پیشنهاد شما چیست تا هم از حقوق صنف بر اساس مسئولیتی که دارید، دفاع کنید، هم استارتاپ‌ها بتوانند درست کار کنند و خدمات آن‌ها به گونه‌ای باشد که شما هم در نهایت بگویید این برنامه‌ها به بازار ما کمک می‌کنند و باید از آن‌ها حمایت کرد.

رجب‌زاده: من سوالی از دوستان دارم و پاسخ صادقانه می‌خواهم. بجز مناطق یک و دو تهران، به بقیه مناطق بیشتر سرویس می‌دهید یا کمتر؟ دوستان با درصد بگویند.

رهی: ما فقط در این مناطق نیستیم. حدود ۶۰ درصد تقاضا در مناطق یک تا چهار است.

رجب‌زاده: ببینید بخش‌هایی از مناطق یک و دو منطقه شمیرانات است و من درباره آن نمی‌توانم چیزی بگویم. چون اتحادیه جداگانه دارد و مطمئنا همکاران ما در آن مناطق هم نظر ما را دارند. دوستان استارتاپ خشکشویی آنلاین با هم در ارتباط هستند و خودشان می‌‎دانند چند نفرند.

پیشنهاد می‌کنم که جلسه‌ای در اتحادیه بگذاریم تا ببینیم خواست آن‌ها چیست. من هم مشکلات صنف را به آن‌ها بگویم و ببینیم به نتیجه‌ای می‌رسیم یا نه. در درجه اول حفظ صنف برای من مهم است. دوستان همین امروز در این جلسه گفتند که ما جذابیتی ایجاد می‌کنیم تا کسانی که از صنف خشکشویی استفاده نمی‌کردند، برای استفاده از آن ترغیب شوند. من می‌دانم کسی که استفاده نمی‌کند، دلایل مالی دارد ولی باید دید تا چه خشکشویی های آنلاین اندازه می‌توانند مردم را ترغیب کنند.

رهی: نه علت آن عمدتا مالی نیست.

• جمیلی: تجربه شخصی من برای استفاده کمتر از خدمات خشکشویی مشکل رفت‌وآمد است. من امیرآباد پایین میدان گل‌ها زندگی می‌کنم و سه خشکشویی آنجا هست. ولی سبک زندگی من به گونه‌ای است که نمی‌رسم حتی برای دریافت خدمات به خشکشویی دو کوچه پایین‌تر بروم.

• ولی خیلی راغب هستم که این دوستان لباس‌هایم را ساعت ۱۱ شب در خانه‌ام از من بگیرند و هر ساعتی که خودم گفتم به من تحویل دهند.

رجب‌زاده: در آن محدوده، چند نفر مانند شما هستند؟

• جمیلی: خیلی زیاد. در ایران ۶ میلیون نفر فقط از آیفون که گرانترین گوشی دنیا است، استفاده می‌کنند. ما مردم اهل تکنولوژی هستیم و ضریب نفوذ اینترنت در ایران خیلی بالا است.

رجب‌زاده: اما کسانی قسطی آیفون می‌خرند تا فقط خودشان را باکلاس نشان دهند.

بصیری: ما می‌خواهیم  با کمک اتحادیه کار کنیم و این بیزینس را جلو ببریم. نه اینکه آن را نابود کنیم. اگر با هم به راهکار برسیم و تعامل داشته باشیم، بهتر می‌توانیم کار را جلو ببریم.

یساری: بیش از ۵۰ سال است که در کشور ما از تجهیزات خیلی خوب در خشکشویی استفاده نمی‌شود. ما جزو کسانی هستیم که می‌رویم به دنبال خشکشویی‌هایی که مجوز دارند، درجه یک هستند، تجهیزات را به‌روز کردند و برای آن‌ها در ظرفیت‌های خالی که دارند، لباس می‎بریم.

رجب‌زاده: شما با کسانی که کار می‌کنید، از آن‌ها بپرسید میز لکه‌گیری دارند یا نه.

یساری: بله دارند.

رجب‌زاده: چجوری است؟ در صنف ما میز لکه‌گیری شامل یک میز با پایه فلزی است که روی آن یک صفحه سنگ است، روی لباس فرچه می‌کشند و می‌گویند لکه‌گیری کردیم. ولی میز لکه‌گیری سه پدال دارد، داروی لکه‌گیری هم کنار آن است و یک متخصص از دارو برای لکه‌گیری استفاده می‌کند. شما کل کشور را بگردید، ۵۰ نفر کارشور که بتواند با پرکلر کار کند، پیدا نمی‌کنید.

یساری: چرا آدمی که تا این اندازه کاربلد باشد در خشکشویی‌ها کم است؟ شما باید آموزش دهید. رییس اتحادیه خشکشویی هستید. کار شما فقط صدور مجوز نیست. شما از آموزش غفلت کرده‌اید!

رجب‌زاده: این کاری نیست که در چند روز بتوان انجام داد. زمانی در این صنف فردی به نام حیدر فتاحی بود و مغازه‌اش در خیابان شریعتی بود. ایشان یک میز لکه‌گیری داشت و زمانی که می‌خواست لکه‌گیری کند، می‌رفت پشت پرده و لکه‌گیری می‌کرد تا کارگر یاد نگیرد. قدیمی‌ها چنین دیدگاهی داشتند و از زیر دست آن‌ها ۵۰ نفر کارشور بیرون نیامد.

یساری: چرا آدمی که تا این اندازه کاربلد باشد در خشکشویی‌ها کم است؟ شما باید آموزش دهید. رییس اتحادیه خشکشویی هستید. کار شما فقط صدور مجوز نیست. شما از آموزش غفلت کرده‌اید!

• جمیلی: خشکشویی های آنلاین می‌توانند در حوزه آموزش به اتحادیه کمک کنید؟ شاید بشود از ظرفیت استارتاپ‌ها استفاده کرد.

یساری: ما در وبلاگ‌مان همه این موارد را آموزش می‌دهیم.

رجب‌زاده: در این کار، در کنار آموزش، تجربه هم باید کسب شود. در مغازه خودم پرسنل به صورت چرخشی در مسئولیت‌ها جابجا می‌شوند تا همه کار یاد بگیرند تا اگر روزی از کنار ما رفتند، کار را بلد باشند.

رهی: خواسته ما از شما این است که ما در این صنف با واحدی کار نکنیم که آبشویی کند. اگر شما به ما که اولین خشکشویی آنلاین هستیم یاد داده بودید، الان شاید وضع صنعت خشکشویی خیلی بهتر بود و الان هم نگذارید دیر شود تا ما بگوییم که به همکاری اتحادیه نیاز نداریم و با همان مجوز کسب‌وکارهای اینترنتی کار می‌کنیم.

من از خدا می‌خواهم که ما را در کنار خودتان جمع کنید. شما اگر نمی‌توانید به همه آموزش دهید، فقط به من آموزش دهید و من اینترنتی به همه آموزش می‌دهم. تبلت می‌گیرم و به همه خشکشویی‌ها آموزش می‌دهم که کار را چگونه باید بشویند.

رجب‌زاده: من قول گرفتم در ارتباط با کسب‌وکارهای اینترنتی که باید از اتحادیه مربوطه تاییدیه بگیرند. در این باره با معاون وزیر صحبت کردم. ایشان و من اعتقاد داریم که با تکنولوژی روز نمی‌توان جنگید. اما هر چیزی روی قاعده و قانون باشد.

رهی: من یک نکته بگویم. شما حتی به پرسنل و اعضای اتحادیه خودتان نمی‌توانید آموزش دهید ولی ما به مشتری آموزش می‌دهیم. همه ما یک بلاگ داریم و تولید محتوا می‌کنیم. مفهوم خشکشویی آنلاین خیلی تفاوت‌ها با خشکشویی سنتی دارد.

رجب‌زاده: چه چیزی را آموزش می‌دهید؟

رهی: این که مثلا لکه لباس را چگونه از لباس پاک کنید.

رجب‌زاده: چرا این را آموزش می‌دهید؟

رهی: برای اینکه بدانند.

رجب‌زاده: بدانند که دیگر به شما مراجعه نمی‌کنند!

رهی: مراجعه می‌کنند. اینجوری بیشتر اعتماد می‌کنند. پس شما هم مانند همان آدم قدیمی هستید که نمی‌گذارید روش کار را کسی ببیند! کسی که اطلاعات بیشتری داشته باشد، از خدمات ما بهتر استفاده می‌کند. چون متوجه می‌شود دستگاه پرس خشکشویی، با دستگاه پرس خانه یکی نیست.

ما باید به مشتری آموزش دهیم که آبشویی کردن الیاف لباس را باز و بسته می‌کند، آن را خشک می‌کند و از زیبایی می‌اندازد. این کاری است که در بلاگ‌های خشکشویی آنلاین انجام می‌شود. و این یعنی خشکشویی آنلاین به شفافیت و کیفیت کار کمک می‌کند.

رجب‌زاده: بگذارید تجربه خودم را بگویم. شما لباسی اگر به مغازه من بیاورید، توی قبض سه روز دیگر تاریخ تحویل است. در صورتی که ممکن است سه ساعت بعد هم بتوان آن را آماده کرد. ولی مشتری این دید را ندارد و می‌گوید لباس را نشستند، فقط اتو کردند.

بصیری: ولی بیشتر مشتریان ما التماس می‌کنند که لباس را زود تحویل بگیرند و حاضرند پول بیشتر بپردازند.

رجب‌زاده: واحدی که با شما کار می‌کند، می‌تواند این کار را انجام دهد؟

بصیری: بله می‌توانند.

• جمیلی: منظور آقای رجب‌زاده این است که شما واحدهای اکسپرس را شناسایی کردید؟

رهی: بله ما الان سرویس ۲۴ ساعته و سرویس ۴۸ ساعته داریم. یعنی خشکشویی آنلاین می‌تواند با خشکشویی‌های مختلف کار کند و خدمات متنوع ارائه دهد.

رجب‌زاده: ما در واحد صنفی خودمان که ۵۰ سال قدمت دارد، اگر برق قطع شود، برق اضطراری داریم. در تهران شاید ۱۰ خشکشویی این امکان را نداشته باشند. شما اگر بخواهید لباس‌های مشکی و سفید هم‌زمان آماده شوند باید دو تا دستگاه همزمان کار کنند.

رهی: قیمت شستشوی مشکی و سفیددر واحد شما یکی است؟

رجب‌زاده: مسلما نه.

رهی: مواد فرق دارد؟

رجب‌زاده: مواد یکی است.

رهی: پس چرا قیمت فرق دارد؟ چرا گنگ کار می‌کنید؟ تفاوت ما با شما این است که شما می‌خواهید کسی نداند که چگونه کار می‌کنید، ما به عنوان خشکشویی آنلاین می‌گوییم همه بدانند که چگونه کار می‌کنیم.

رجب‌زاده: خیر این مستلزم این است که شما یک بعدازظهر که کارها جمع می‌شوند، تشریف بیاورید به مغازه ما، تا حجم کار، مقدار کار سفید و مقدار کار مشکی را ببینید. آن ماشین که برای مشکی می‌چرخد، برای سفید هم باید بچرخد، اما با چهار پنج تکه کار. ما نمی‌توانیم سفید را با طوسی و طوسی را با آبی بیندازیم.

رهی: من به شما قول می‌دهم اگر با ما و با قیمت مناسب کار کنید، دیگر دستگاه برای ۴ تکه نمی‌چرخد.

رجب‌زاده: من نمی‌توانم با چنین قیمتی کار کنم. کار باکیفیت انجام می‌دهم با قیمت بالا.

رهی: اگر مشتری به شما بگوید ۵۰ تا پیراهن دارم. به من ۲ درصد تخفیف بدهید، شما تخفیف نمی‌دهید؟

رجب‌زاده: چند روز پیش یکی از پرسنل ما به یک آتلیه کودک در نزدیکی مغازه رفته بود. مسئول آنجا هم وضع خوبی دارد. ایشان به همکار ما گفته بود به رییس‌تان بگویید به ما تخفیف بدهد. من کارهایم را جای دیگر می‌برم، خراب می‌کنند. من هم گفتم ما تخفیف نداریم. اگر دوست داشت، تشریف بیاورد.

بصیری: هزینه انجام یک آیتم برای شما گران تمام می‌شود چون مشتری زیادی ندارید. می‌تواند قیمت‌تان این نباشد و ورودی‌ها را بالا ببرید. این کاری است که خشکشویی آنلاین برای شما انجام می‌دهد.

رهی: پس چرا قیمت فرق دارد؟ چرا گنگ کار می‌کنید؟ تفاوت ما با شما این است که شما می‌خواهید کسی نداند که چگونه کار می‌کنید، ما به عنوان خشکشویی آنلاین می‌گوییم همه بدانند که چگونه کار می‌کنیم.