پیدا‌کردن نیروی کار یکی از مهم‌ترین چالش‌های استارتاپ‌ها و شرکت‌های مدرن است؛ نیروی کاری که بتواند خود را با ساختار انعطاف‌پذیری که در فضای بازار کار جدید وجود دارد، وفق دهد و در آن ارزش‌آفرینی کند.
با رشد شرکت‌های استارتاپی در دنیا و در ایران، دیگر تخصص محض به درد افراد جویای کار نمی‌خورد، بلکه توانایی برقراری ارتباطات موثر و ویژگی‌های شخصیتی که منجر به تعامل بهتر در محیط کار می‌شود، بیشتر می‌تواند برای کارجویان راهگشا باشد.
بر همین اساس فراز کریمی به همراه دو هم‌بنیانگذارش سینا ملکی و سجاد هاشمیان با شناسایی این نیاز، استارتاپی را به نشانی karjoo.plus راه انداخته‌اند که مهر‌ماه امسال یکساله می‌شود.
فراز کریمی و سینا ملکی سال‌های زیادی است که با هم دوست هستند و حدود ۷ سال است که با هم کار می‌کنند. این دو با سجاد هاشمیان در هکاتون البرز آشنا می‌شوند و دوستی و همکاریشان از همان جا آغاز می‌شود تا اینکه با هم استارتاپ کارجوپلاس را راه‌اندازی می‌کنند.
با فراز هم‌صحبت شدیم تا داستان شکل‌گیری استارتاپشان را برایمان روایت کند :
من در حوزه‌های مختلفی فعالیت داشتم و از حدود ۳ سال پیش که بازار تجارت الکترونیک در ایران رونق گرفت، من هم وارد این حوزه شدم (فراز از سال ۸۶ در حوزه تجارت الکترونیک فعال بوده اما از ۳ سال پیش همه زمان و تمرکز روی این حوزه قرار گرفت) و به همراه چند تن از دوستان تیمی را تشکیل دادیم و به فروشگاه‌ها و سازمان‌های بزرگ خدمات تجارت الکترونیک مانند برنامه‌نویسی و طراحی اپلیکیشن و استارت فروشگاه اینترنتی ارائه می‌دادیم.
وقتی این کار را شروع کردیم، برای بخش‌های مختلف نیازمند این بودیم که نیرو جذب کنیم و می‌خواستیم یک تیم منسجم و کوچک را شکل دهیم، ولی در فرآیند جذب افراد با مشکلات زیادی روبه‌رو شدیم. بر همین اساس تلاش کردیم ساختاری را برای جذب و مصاحبه افرادی که نیاز داشتیم، ایجاد و ساماندهی کنیم.
در ابتدا سیستمی را راه‌اندازی کردیم که براساس تخصص افراد، امکان جست‌وجو را فراهم می‌کرد ولی بعد از مدتی متوجه شدیم تخصص به‌تنهایی نمی‌تواند بیانگر توانایی‌های فرد باشد و برای ارزیابی لازم است ویژگی‌های شخصیتی نیز لحاظ شود.
آنها با بررسی‌ای که انجام دادند، به این نتیجه می‌رسند که در حال حاضر در جهان ترندی دنبال می‌شود که در آن توجه به مهارت‌های نرم و فرهنگ افراد در فرآیند جذب نسبت به تخصص اولویت دارد.
مهارت‌های نرم مانند انجام کارهای تیمی یا قدرت تفکر استراتژیک برخلاف مهارت‌های سخت (Hard Skills) که فقط به بحث در خصوص مجموعه‌ای از توانایی‌های فرد برای به انجام رساندن وظایف یا فعالیت‌هایی خاص می‌پردازد، به طور معمول بر پایه صفات شخصی و یا توانایی‌های ارتباطی که با تکرار و تمرین می‌توان به‌دست آورد، شرح داده می‌شود. از روی این ویژگی‌ها این امکان وجود دارد که شایستگی‌های فرد سنجیده شود.
کارجو پلاس چه کار می‌کند
کارجو پلاس پلتفرمی است که در آن سرویسی به شرکت‌های مدرن و به‌روز ارائه می‌شود تا اینکه بتوانند از آن طریق افراد کم‌تجربه و کم‌سابقه را جذب کنند و به آنها در عنوان‌های شغلی مورد نظرشان آموزش دهند.
معمولا شرکت‌های مدرن به پوزیشن‌هایی احتیاج دارند که تا پیش از این در بازار کار تعریف نشده و شاید برای اولین‌بار باشد که در بازار برای این پوزیشن‌ها به دنبال نیروی کار باشند. از این رو کارجوپلاس می‌تواند برایشان راهگشا باشد.
ما در استارتاپ ویکندی که در دانشگاه قزوین برگزار می‌شد، توانستیم رتبه اول را کسب کنیم و از همان زمان نیز کار را شروع کردیم. بعد از مدتی وارد آواکمپ شدیم و در آن دوران تغییرات زیادی را در سیستم اعمال کردیم و از طریق مصاحبه‌های متعددی که با مدیران مختلف در شرکت‌هایی مانند سرآوا، آواتک، دیجی‌کالا و سایر استارتاپ‌ها انجام دادیم، روند استخدام در بازار ایران را به صورت کلی بررسی کردیم.
بعد از این بررسی‌ها به طراحی یک اپلیکیشن رسیدیم که کارجوها بتوانند از طریق آن پروفایل ایجاد کنند و علاوه بر ارائه رزومه و تخصص‌های خود، مهارت‌های مختلف خود را ذکر کنند؛ مهارت‌هایی مانند کافه‌گردی، سفرنامه نوشتن و … که ربطی به تخصص هم ندارد.
بخش اصلی اپلیکیشن کارجو مربوط به تست‌های روانشناسی می‌شود که این تست‌ها، تست‌هایی هستند که در حال حاضر شرکت‌های بزرگ برای جذب نیرو از آن استفاده می‌کنند. تست‌ها هم از طریق کارجوپلاس و هم براساس سفارش کارفرما‌ها روی اپلیکیشن قرار می‌گیرند.
ارزیابی و تحلیل تست‌ها نیز به صورت رایگان به تمام کارجویان ارائه می‌شود و براساس تست‌هایی که کارجویان انجام می‌دهند، یک سری شایستگی به پروفایل آنها تگ می‌شود. علاوه بر این، کارجوها بنا به دسترسی که تعریف می‌کنند، می‌توانند نتایج تست‌های خودشان را با سایر همکارانشان در حوزه تخصصی که دارند، مقایسه کنند و از شبکه کاری هم‌رشته‌های خود مطلع شوند.
این کار به کسانی که تازه فارغ‌التحصیل شده‌اند، کمک می‌کند که یک دید کلی نسبت به بازار کار رشته خود به‌دست بیاورند. در نهایت اطلاعاتی که توسط کاربران در کارجوپلاس تولید می‌شود، به صورت یک داشبورد در اختیار کارفرما‌ها قرار می‌گیرد تا بتوانند براساس شایستگی‌هایی که نیاز دارند، افراد مورد نظر خود را انتخاب کنند.
کارفرمایان که اکثرا از شرکت‌های پیشرو هستند و با علم روز فرآیند استخدام خود را انجام می‌دهند، مخاطب اصلی کارجوپلاس هستند. در داشبورد مدیریتی که کارفرمایان به آن دسترسی دارند، اطلاعات رزومه کارجویان در اختیار آنها قرار می‌گیرد که می‌توانند به صورت دسته‌ای آنها را با هم مقایسه کنند و یا تست‌هایی را که تمایل دارند کارجویان انجام دهند، تعریف کنند و در نهایت نیروی کار مناسب خود را بیابند.
این فرآیند به کارفرما کمک می‌کند که بزرگ‌ترین مشکل خود را در استخدام افراد حل کند. این مشکل شامل دریافت تعداد زیاد رزومه‌های ناقص و نامعتبری است که زمان مدیران منابع انسانی را می‌گیرد و در نهایت بعد از انجام مصاحبه نیز منجر به استخدام نمی‌شود.
در صورتی که از طریق کارجوپلاس کارفرما‌ها می‌توانند با فیلتر‌کردن افراد انتخاب بهینه‌تری داشته باشند و با تعداد کمتری مصاحبه کنند و در نهایت نیروی مورد نظر خود را جذب کنند.
شبکه اجتماعی کارجوپلاس
کاربران بعد از اینکه رزومه خود را در کارجو قرار می‌دهند، ۸ تست خودشناسی از آنها گرفته می‌شود که ۵ تست مربوط به مباحث شناختی و ۳ تست روانشناسی است. از طریق این تست‌ها کارجویان با مهارت‌های نرم خود آشنا می‌شوند و از مهارت‌هایی که لازم است بیاموزند، آگاه می‌شوند.
کارجویان می‌توانند نتایج تست خود را با سایر دوستان و همکاران خود مقایسه کنند. متوجه شوند افراد دارای مهارت‌های مشابه با آنها در چه کارهایی موفق‌تر هستند. این خروجی‌ها به دانشجویان و کسانی که در ابتدای راه استخدام هستند، کمک می‌کند متوجه شوند در چه تخصص‌هایی می‌توانند موفق‌تر ظاهر شوند.
تفاوت اصلی کارجوپلاس با سایر سرویس‌های کاریابی این است که کاربران به صورت موقت از خدمات آنها استفاده می‌کنند، در صورتی که کارجوپلاس یک شبکه اجتماعی است که کاربران در آن می‌توانند رفت‌و‌آمد داشته باشند و به صورت روزانه تمرین‌های تست‌های روانشناسی خود را انجام دهند و به مرور رزومه خود را ارتقا دهند.
هدف اصلی کارجوپلاس کمک به افراد برای ایجاد شبکه‌سازی است. بر همین اساس کاربران در آن می‌توانند از طرق مختلف با هم در ارتباط باشند. به این ترتیب کاربران می‌توانند کاربران دیگر را براساس مهارت‌هایی که دارند، جست‌وجو کنند و با آنها تماس بگیرند. از طرف دیگر کارجوپلاس افراد با مهارت‌های مشابه را به هم پیشنهاد می‌دهد تا شبکه‌ای از افراد با تخصص‌های مشابه ایجاد شود.
امروز اهمیت شبکه افراد از تخصص آنها بااهمیت‌تر است و اکثر شرکت‌های بزرگ شبکه افراد را معیار استخدام خود قرار می‌دهند و ارتباط افراد با سایر کسانی که در تخصص آنها کار می‌کنند، برای کارفرمایان با‌ارزش‌تر است.
در شبکه اجتماعی کارجوپلاس افراد از طریق مهارت‌هایی که دارند با هم در ارتباط هستند و محیطی را فراهم آورده که دانشجویان و افرادی که به‌تازگی قصد دارند وارد بازار کار شوند، بتوانند با هم در ارتباط باشند. کاربران در کارجوپلاس می‌توانند از مهارت‌های سایر افراد و اینکه هر‌کس در چه دوره‌هایی شرکت می‌کند، اطلاع یابند و خودشان هم در دوره‌هایی که نیاز دارند شرکت کنند.
باشگاه کار در کارجوپلاس
مشکل اصلی بازار کار در ایران این است که مهارت‌هایی که افراد در اتمام دوران تحصیل خود در دانشگاه کسب می‌کنند، با بازار کار تطبیق ندارند و دانشگاه و صنعت با هم در ارتباط نیستند. از این رو کارجوپلاس با همکاری با بنگاه‌های آموزشی سعی کرده است دوره‌هایی را به کارجویان پیشنهاد دهد که با شرکت در آن مهارت‌های مورد نیاز با بازار کار را کسب کنند.
اکثر این دوره‌ها به صورت رایگان برگزار می‌شود. کارجویان پس از اینکه شبکه‌سازی خود را در کارجوپلاس انجام دادند، می‌توانند عضو باشگاه کار شوند و از آموزش‌های رایگانی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، استفاده و در دوره‌هایی که مرتبط با مهارت‌هایشان است، شرکت کنند.
در باشگاه کار تعاملی بین کارجوپلاس و کارفرما‌ها نیز شکل می‌گیرد به این ترتیب که کارفرمایان می‌توانند دوره‌هایی که نیاز دارند را تعریف کنند تا در باشگاه کار برگزار شود و پس از آن نیروهای متخصص مورد نیاز خود را انتخاب کنند.
بخش تحلیل بازار کار اخیرا به شبکه اجتماعی کارجوپلاس اضافه شده که در اولین سالگرد تولد کارجوپلاس در ۹ مهر ماه امسال قرار است از آن رونمایی شود. در این بخش کارجویان می‌توانند پر‌تقاضا‌ترین مهارت‌هایی را که در بازار کار نیاز است، مشاهده و از بین آنها انتخاب کنند
تحلیل بازار کار در کارجوپلاس
بخش تحلیل بازار کار اخیرا به شبکه اجتماعی کارجوپلاس اضافه شده که در اولین سالگرد تولد کارجوپلاس در ۹ مهر ماه امسال قرار است از آن رونمایی شود. در این بخش کارجویان می‌توانند پر‌تقاضا‌ترین مهارت‌هایی را که در بازار کار نیاز است، مشاهده و از بین آنها انتخاب کنند. کارجوپلاس نیز اطلاعات ۵۰ هزار آگهی آفلاین و آنلاینی را که در بازار کار ایران به صورت ماهانه منتشر می‌شود، در اختیار کارجویان قرار می‌دهد.
به این ترتیب کاربران از طرفی می‌توانند تحلیل درستی از این داشته باشند که بنا به مهارت‌هایی که دارند چه تعداد فرصت شغلی برایشان وجود دارد و از طرف دیگر حدود در‌آمدی که می‌توانند کسب کنند، چقدر خواهد بود. این اطلاعات به کارجویان این امکان را می‌دهد که در مصاحبه کاری که با کارفرمایان دارند، انتخاب بهتری داشته باشند و آگاهانه تصمیم بگیرند.
علاوه بر این، در بخش تحلیل بازار کار کارجوپلاس کاربران می‌توانند متوجه شوند با توجه به مهارت‌هایی که دارند، لازم است چه مهارت‌های دیگری را کسب کنند تا بتوانند موقعیت‌های شغلی بهتر با درآمد بالاتری را کسب کنند.
به عبارت بهتر در کارجوپلاس یک فرآیند دائمی بهبود شغل برای کارجویان شکل می‌گیرد که می‌توانند از این طریق مهارت‌های خود را ارتقا دهند.
هدف‌گذاری ۱۰۰هزار نفری!
خدمات کارجوپلاس برای کارجویان رایگان است اما کارجویان می‌توانند با پرداخت ماهیانه ۱۰ هزار تومان از خدمات ویژه دوره‌های رایگان آموزشی استفاده و پیشنهادهایی برای ارتقای شغل فعلی دریافت کنند و بنا به میزان استفاده تخفیفاتی به آنها تعلق می‌گیرد که در نهایت استفاده از سرویس‌ها برایشان رایگان تمام می‌شود.
از طرف دیگر بنا به درخواست‌هایی که از سوی کارفرمایان صورت گرفته، در حال حاضر برخی امکانات داشبورد مدیریتی روی اپلیکیشن نیز در دسترس قرار داده شده که کارفرمایان راحت‌تر از خدمات کارجوپلاس استفاده کنند و هزینه استفاده از خدمات برای کارفرمایان ماهیانه ۵۰هزار تومان تعریف شده است.
تاکنون ۱۰ هزار کارجو از خدمات کارجوپلاس استفاده کرده‌اند که از این تعداد حدود ۳۰۰۰ نفر از آنها کارجویان فعال هستند و به صورت ماهانه از خدمات استفاده می‌کنند. به ترتیب شهرهای تهران با ۲۵۰۰رزومه، کرج و قزوین بیشترین تعداد کارجو را به خود اختصاص داده‌اند و از حدود ۵۰ شهر دیگر نیز در کارجوپلاس رزومه ثبت شده است.
بازار کارجوپلاس
استارتاپ کارجوپلاس هنوز به نقطه سر‌به‌سر نرسیده و تمرکز اصلی خود را روی جذب کاربران بیشتر و بزرگ‌تر‌کردن شبکه قرار داده است و در حال حاضر در مرحله جذب راند اول سرمایه‌گذاری هستند.
فراز می‌گوید در این مدت با مراکز زیادی همکاری داشته‌اند «از حدود یک سال و نیم پیش با شتاب‌دهنده سورس در دانشگاه قزوین همکاری خود را آغاز کردیم و اولین سیدمانی از این دانشگاه دریافت کردیم. پس از آن در دوره آواکمپ شرکت کردیم و از این طریق اطلاعات خوبی را از بازار به‌دست آوردیم.
در حال حاضر نیز در مرکز فناوری و نوآوری سینتک دانشگاه باراجین مستقر هستیم. برای جذب سرمایه با سرمایه‌گذاران مختلفی در حال مذاکره هستیم و تا یکی دو ماه آینده به جمع‌بندی خواهیم رسید. ما به دنبال جذب اسمارت‌مانی هستیم تا از سرمایه‌ای که جذب می‌کنیم، به بهترین نحو استفاده کنیم.» فراز می‌گوید آنها پیش‌بینی می‌کنند تا پایان امسال بتوانند به مرحله مطلوبی از درآمدزایی برسند و برای اینکه به این مرحله برسند لازم است تعداد کارجویان به ۱۰۰ هزار نفر برسد.
ارزش بازار کارجوپلاس
تعداد زیاد افراد بیکار از یک طرف و وجود شرکت‌هایی که به دنبال جذب نیرو برای رشد هستند، از طرف دیگر نشان می‌دهد بازار کشش مناسبی دارد. فراز می‌گوید بازار کار ایران سنتی است و همچنان از روش‌های قدیمی برای جذب نیرو در آن استفاده می‌شود. ایجاد شبکه‌سازی در این بازار ارزشی است که کارجوپلاس به دنبال آن است.
ارزش ریالی بازار قابل ارزیابی دقیق نیست چون آمار دقیقی از آن در دسترس نیست. برآوردی که ما تاکنون از بازار داشته‌ایم، این است که برای استخدام هر فرد مناسب برای هر شغل به طور متوسط باید ۲ ماه زمان صرف شود که متوسط هزینه آن برای شرکت‌ها حدود ۲ میلیون تومان است.
از طرف دیگر تعداد افرادی که از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند و به دنبال کار می‌گردند، حدود ۳ میلیون نفر است که هر سال به این تعداد اضافه می‌شود. همچنین به طور ماهانه حدود ۵۰ هزار آگهی منتشر می‌شود که نیمی از این آگهی‌ها مربوط به مشاغل سطح پایین می‌شود.
حدود ۲۰ درصد مربوط به جذب افراد با سابقه کار و حدود ۳۰ درصد باقیمانده به دنبال مهارت‌های افراد هستند تا کارهای جدیدی که در حال شکل‌گیری است را انجام دهند. در این شرایط وجود پلتفرمی مانند کارجوپلاس می‌تواند این اطلاعات را منسجم کند تا هم کارجویان بتوانند به موقعیت‌های شغلی مرتبط با مهارت‌های خود دسترسی داشته باشند و هم کارفرمایان بتوانند نیروهای کاری که مد نظر دارند، راحت‌تر بیابند.
فراز و نشیب‌های کارجوپلاس
فراز معتقد است که دوری دانشگاه و صنعت مهم‌ترین چالشی بوده که تاکنون با آن مواجه بوده‌اند.
ما افراد را برای استخدام معرفی می‌کنیم ولی مهارت‌هایی را که برای بازار کار مورد نیاز است، اکثر کارجویان دارا نیستند و این موضوع برای کارفرمایان راضی‌کننده نیست. بر همین اساس بزرگ‌ترین چالشی که با آن برخورد کرده‌ایم، فاصله‌ای بوده که بین صنعت و دانشگاه وجود دارد که در واقع این یک چالش عمومی است و باید در سطح کلان به آن پرداخته شود.
در حال حاضر شناخت کاملی نسبت به بازار کار ایران وجود ندارد و مرجعی که بتوان به این اطلاعات دسترسی داشت نیز موجود نیست. ما زمانی که در حال طراحی بخش تحلیل بازار در کارجوپلاس بودیم، علی‌رغم جست‌وجوهایی که انجام می‌دادیم، موفق نشدیم مرجعی در این زمینه پیدا کنیم و خلأ اطلاعاتی در این حوزه بسیار احساس می‌شود و اگر بتوان اطلاعات موجود در بازار را به نوعی جمع‌آوری کرد و به صورت نمودارهای استاندارد و قابل استناد در اختیار کارجویان قرار داد، کارجویان نسبت به بازاری که قرار است در آن حضور پیدا کنند آگاهی بیشتری پیدا می‌کنند و می‌توانند مهارت‌های خود را هم‌راستا با آن تقویت کنند و گسترش دهند.
