گزارشی از پریسا امام‌وردی‌لو
شمارش معکوس برای برگزاری سومین گردهمایی بزرگ یلدای استارتاپی آغاز شده و سالن همایش‌های برج میلاد چشم‌به‌راه حضور گسترده کارآفرینان، سرمایه‌گذاران و دیگر اعضای اکوسیستم استارتاپی است تا شاهد رویدادی چالشی باشد.
یلدای کارآفرینی، رویدادی است که هر سال در آستانه شب یلدا و با حضور مدیران استارتاپ‌ها، صندوق‌های خطرپذیر، شتاب‌دهنده‌ها، فضای کار اشتراکی، استودیوها، فعالان استارتاپی، مدیران دولتی و حاکمیتی، مدیران اتحادیه‌ها، سرمایه‌گذاران سنتی و علاقه‌مندان به کسب‌وکارهای استارتاپی برگزار می‌شود.
موضوعات یلدای کارآفرینی با رصد مهم‌ترین و جدیدترین چالش‌های اکوسیستم استارتاپی تعیین می‌شود و نیازمند پویایی است تا بتواند بالاترین اثربخشی را در بررسی چالش‌های این اکوسیستم داشته باشد. به همین دلیل، یلدای پیش‌رو در مقایسه با ۲ سال گذشته تغییرات و تفاوت‌هایی خواهد داشت.
اکبر هاشمی، مدیرمسئول هفته‌نامه شنبه و برگزارکننده این همایش، درباره محورهای سومین یلدای استارتاپی می‌گوید:
کشورمان در دهه‌های گذشته فراز و نشیب‌های زیادی داشته ولی امسال همه متفق‌القول هستند که در یکی از سخت‌ترین پیچ‌های تاریخی کشور هستیم. تاثیر فشارهای اقتصادی داخلی و بین‌المللی بر استارتاپ‌ها مضاعف است، زیرا این شرکت‌های نوپا مانند نهال تازه‌ای هستند که با کوچک‌ترین سرما و آسیب از بین می‌روند و برای رشد کسب‌وکار به فضای امن نیاز دارند. از طرفی، میانگین سنی مدیران استارتاپی ایران تقریبا ۲۲ تا ۲۵ سال است، هرچند که آمار دقیقی از میانگین سنی آنان نداریم. این نشان می‌دهد که اغلب اعضای اکوسیستم هنوز تجربه زیادی از زندگی و کسب‌وکار ندارند و شرایط سخت و عبور از بحران را تجربه نکرده‌اند.
ما در میان جوانان شاهد فضای ناامیدی نسبت به آینده هستیم و چشم‌اندازی فردا ندارند. جوانان و سرمایه‌گذاران نمی‌دانند ۶ماه یا یک سال بعد چه رخ خواهد داد و آیا می‌توانند شرکت استارتاپی راه بیندازند یا نه. بنابراین در یلدا دو محور اصلی را دنبال خواهیم کرد؛ یکی امید است. ما می‌خواهیم به اکوسیستم امید بدهیم ولی نه امید واهی
با بررسی مشکلات خواهیم گفت که در تجربه جهانی و تجربه کشورمان، استارتاپ‌های موفق از دل بحران‌ها و شرایط سخت بیرون آمده‌اند. پس می‌توانیم به این شرایط به عنوان یک فرصت نگاه کنیم، ولی از سوی دیگر هم می‌گوییم که چه تهدیدهایی به این اکوسیستم آسیب می‌زند و چطور باید از کسب‌وکار خود مراقبت کنیم. معتقدیم آینده قابل پیش‌بینی نیست، ساختنی است. ما با بررسی پیش‌بینی‌هایی که درباره سختی‌های سال آینده انجام می‌شود، می‌خواهیم در یلدا به یک هم‌اندیشی برسیم که چگونه اکوسیستم را بسازیم.
رشد کمی و کیفی همایش نمونه خروار است
در نخستین یلدای کارآفرینی ۴۵۰ نفر و در سال دوم ۷۵۰ نفر حضور یافتند. امسال پیش‌بینی شده است که هزار و ۵۰۰ تا ۲هزار نفر که عمدتا از فعالان اصلی اکوسیستم هستند، در سالن مرکز همایش‌های برج میلاد حضور یابند. استارتاپ‌های کوچک و بزرگ، وی‌سی‌ها، صندوق‌های خطرپذیر و شتاب‌دهنده‌ها عمده حاضران این همایش خواهند بود.
هاشمی درباره تفاوت‌های کمی و کیفی همایش امسال با ۲ سال گذشته می‌گوید: «یلدای کارآفرینی دو بخش کمی و کیفی دارد؛ یکی از تفاوت‌های کمی و کیفی امسال این است که شرکت‌کنندگان بسیاری از بیرون اکوسیستم به این برنامه خواهند آمد؛ بخش‌های دولتی و حاکمیتی، سرمایه‌گذاران سنتی و حتی افراد عادی که به دنبال دانستن بیشتر درباره استارتاپ‌ها هستند و می‌خواهند کسب‌وکار جدیدی راه‌اندازی کنند.»
بدیهی است که رشد کمی همایش نیازمند مکانی بهتر با خدماتی گسترده‌تر است. از این رو سالن همایش‌های برج میلاد تهران برای یلدای امسال انتخاب شده تا علاوه بر کیفیت بهتر در برگزاری، فعالان اکوسیستم حضور حداکثری داشته باشند.
مدیر برگزاری سومین یلدای کارآفرینی می‌گوید: «می‌خواهیم با این گردهمایی بزرگ نشان دهیم که این خانواده بزرگ‌تر شده است. هدف ما این است که به بیرون از اکوسیستم استارتاپی و به جامعه پیام بدهیم که فضای کسب‌وکار استارتاپی نسبت به سال گذشته توسعه یافته است، استارتاپ‌ها می‌خواهند زندگی را برای مردم راحت‌تر کنند، بخش بزرگی از اقتصاد را به دست بگیرند و موتور محرک این اقتصاد باشند.»
هاشمی درباره نوآوری کیفی این برنامه در مقایسه با برنامه ۲سال گذشته نیز می‌گوید:
همایش یلدا اگرچه سابقه طولانی ندارد، ولی یک ساختار سنتی یافته که متشکل از چند پنل است. ما در هر دو همایش گذشته چهار یا پنج پنل داشتیم. در همایش امسال می‌خواهیم فضا و موضوعات برای مخاطب جذاب باشد. به جای پنج پنل، دو پنل خواهیم داشت. موضوع یکی از پنل‌ها تامین سرمایه مالی برای استارتاپ‌هاست و خواهیم گفت که وضعیت سرمایه‌گذاری صندوق‌های خطرپذیر و وی‌سی‌ها در سال آینده چگونه خواهد بود.
امیدواریم در این پنل به سوال اصلی بچه‌های اکوسیستم پاسخ داده شود که وی‌سی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و وی‌سی‌ها خواهند گفت که در سال سخت ۹۸ آیا سرمایه‌گذاری خواهند کرد یا نه! اگر سرمایه‌گذاری خواهند کرد، در چه حوزه‌هایی و به چه میزان خواهد بود. گزارشی با مشارکت انجمن وی‌سی ایران تهیه شده و در آن گزارش وی‌سی‌ها اعلام خواهند کرد که مجموع سرمایه‌گذاری‌شان در سال آینده در چه حوزه‌هایی و چه مقدار خواهد بود.
حاضران پنل تامین سرمایه مالی استارتاپ‌ها، صاحبان وی‌سی‌های بزرگ ایران و مدیران ارشد شرکت‌های بورسی بزرگ هستند. هاشمی می‌گوید: «از بخش دولتی نیز نهادهایی که بیشترین پول و توان سرمایه‌گذاری دارند، حاضر خواهند شد تا اعلام کنند چقدر، چگونه، با چه شرایطی روی چه مجموعه‌هایی سرمایه‌گذاری خواهند کرد.»
پنل کارآفرینان، پذیرای استارتاپ‌های بزرگ ایران است. مدیران استارتاپ‌های بزرگ در این پنل آمار رشد سال گذشته خود را اعلام خواهند کرد.
مدیرمسئول هفته‌نامه شنبه می‌گوید: «علاوه بر آن، بررسی خواهیم کرد که در سال سخت ۹۸ نحوه رقابت آنان به چه شکل خواهد بود. آیا استراتژی خود را از رقابت به همکاری‌های مشترک می‌برند؟ موضع آنها در مورد انحصار چیست و آیا موافق وجود انحصار هستند یا خیر؟»
صندلی داغ؛ مواجهه‌ای بی‌تعارف، کوششی برای پاسخگویی
یلدای کارآفرینی امسال قرار است جذابیت و اثربخشی توامان داشته باشد. در این همایش شاهد سه صندلی داغ خواهیم بود که در آن پرسش‌های بی‌پرده و چالشی با شرکت‌کنندگان مطرح خواهد شد.
هاشمی درباره اینکه چه کسانی روی صندلی داغ می‌نشینند و چگونه به چالش کشیده می‌شوند، می‌گوید: «برادران محمدی، بنیانگذاران دیجی‌کالا در این برنامه به سوالات چالشی پیرامون شرکت‌شان پاسخ خواهند داد. ژوبین علاقبند مدیرعامل اسنپ و مدیرعامل پیام‌رسان سروش نیز روی صندلی داغ خواهد نشست. به نظر می‌رسد حرف‌های مهم و جدیدی در این برنامه خواهیم شنید. برنامه ما این است که به‌جز دو مجری، حاضران سالن هم بتوانند سوالات خود را مطرح کنند.»
امیدوار باشیم یا نباشیم؟
در آغاز این گزارش گفته شد که یکی از اهداف یلدای استارتاپی ۹۷ ایجاد امید با نگاه به شرایط واقعی کشور است و برای این کار چهار گفت‌وگوی انگیزشی پیش‌بینی شده است. مدیر برگزاری برنامه همایش درباره موضوع این گفت‌وگوها می‌گوید:«امیدآفرینی و الهام‌بخش‌بودن، محور چهار گفت‌وگوی کوتاه و انگیزشی همایش است و افراد بزرگ و صاحب‌نام اکوسیستم در آن شرکت می‌کنند.»
یلدای استارتاپی ۹۷ سراسر متفاوت با همایش‌های ۲ سال گذشته نیست. امسال نیز همچون سال گذشته تندیس یلدا اعطا خواهد شد. هاشمی درباره ضرورت اجرای این بخش از برنامه می‌گوید: «فلسفه تندیس یلدا، جایزه دادن نیست، بلکه تقدیر از کسانی است که در این سال‌ها برای توسعه اکوسیستم استارتاپی ایران زحمت کشیده‌اند. تفاوت اجرایی آن این است که اگر از ۱۵ نفر در این مراسم تقدیر کنیم، ۳۰ نفر از دوستان استارتاپی روی سن می‌آیند و تندیس را اهدا می‌کنند. علاوه بر آن، می‌خواهیم اکثریت فعالان این خانواده همدیگر را ببینند و با هم بیشتر آشنا شوند.»
در قیمت‌گذاری بلیت، گرانفروشی نکردیم
اما چالش یلدای کارآفرینی ۹۷ در روزهای گذشته، انتقاد تعدادی از علاقه‌مندان به قیمت بلیت این همایش است و در توییتر و شبکه‌های مجازی به این هزینه‌ها خرده گرفتند.
مدیر برگزاری سومین همایش یلدای کارآفرینی در پاسخ به این انتقادات می‌گوید:
اغلب کسانی که در شبکه‌های مجازی برای هزینه بلیت به ما انتقاد می‌کنند، تمایل دارند درباره گران‌ترین بلیت ما صحبت کنند. در کنفرانس‌ها بلیت VIP و Vvip برای افرادی است که تمایل دارند در ردیف‌های جلو بنشینند. شاید فروش صندلی‌های این بخش به ۱۰ یا ۲۰ بلیت هم نرسد. به همین دلیل ما بلیت Vvip را ۷۰۰ هزار تومان قیمت‌گذاری کردیم، ولی بلیت اصلی یلدا ۲۵۰ هزار تومان است.
برای اینکه افراد بیشتری بتوانند در این برنامه شرکت کنند، کسانی که به صورت گروه‌های سه تا شش نفره ثبت‌نام کنند، ۱۲۰ هزار تومان برای بلیت می‌پردازند، ایونت‌هایی در ایران برگزار می‌شود که مهمانان آن تنها دو یا سه نفر از مهمانان سرشناس همایش یلدا هستند و بلیت آنها نزدیک به همین رقم و گاهی گران‌تر است.
از طرفی هزینه‌های برگزاری همایش در برج میلاد بسیار بالا‌ست و تعرفه‌های آن هم در سایت برج منتشر شده است. این هزینه‌ها قابل قیاس با برگزاری یک ایونت در فرهنگسرا یا دانشگاه نیست. در برج میلاد بابت متراژ، سرقفلی ورود به سالن لابی، غرفه‌سازی و بقیه خدمات باید پول پرداخت شود.
هاشمی در نقد منتقدین نیز می‌گوید: «نمی‌دانم چرا برای کارآفرینانی که چنین توییت می‌کنند، خلق ارزش و کسب درآمد ضدارزش است و چرا معتقدند کسی که ایونت برگزار می‌کند و مخاطب هم از کیفیت آن راضی است، نباید پول به دست آورد! ما بخش خصوصی هستیم و افتخار می‌کنیم که برنامه‌ای با کیفیت بالا برگزار می‌کنیم و امیدواریم تیم شنبه برای توسعه، ذخیره خوبی به دست بیاورد. تارگت ما برای سال آینده این است که به جای ۲۸ شهر، شنبه را در ۴۰ شهر توزیع کنیم. مخاطبان آنلاین را بیشتر کنیم و روی رادیو و تلویزیون شنبه نیز سرمایه‌گذاری کنیم. همه این موارد نیازمند هزینه است. »
فنجانی سرمایه بنوشید
یکی از بخش‌های یلدای امسال همچون سال گذشته، برپایی بخش نمایشگاهی آن است. در حاشیه یلدا شاهد دو رویداد خواهیم بود؛ یک رویداد، برگزاری نمایشگاهی با حضور ۴۰ تا ۵۰ استارتاپ است و ماهیت غرفه‌ها نت‌ورکینگ و شبکه‌سازی است. آنان یک ساعت پیش از آغاز همایش، یک ساعت در زمان استراحت و یک ساعت هنگام پذیرایی پایان همایش می‌توانند نت‌ورک داشته باشند
همچنین بخش قابل‌توجهی از لابی را به «کافه‌سرمایه شنبه» اختصاص دادیم که بیش از ۱۰ وی‌سی در آن حضور دارند. در کافه‌سرمایه، وی‌سی‌ها بی‌آنکه غرفه مجزایی داشته باشند، کنار هم خواهند بود و جوانانی که به دنبال جذب سرمایه هستند، از طریق سایت ایوند ثبت‌نام می‌کنند و وقت می‌گیرند تا در کافه‌سرمایه با وی‌سی‌ها مذاکره کنند. برای ورود به کافه‌سرمایه هم وی‌سی‌ها و هم کسانی که می‌خواهند سرمایه جذب کنند، ورودی می‌پردازند.
گفتنی است شرکت‌های همراه اول، تامین سرمایه لوتوس، موسسه دانش‌بنیان برکت، چیلیوری، ژاکِت، دیجی‌کالا و یکتانت اسپانسرهای اصلی یلدای استارتاپی هستند. مرکز شتابدهی پارک علم و فناوری پردیس، سازمان فناوری اطلاعات وزارت ICT و انجمن وی‌سی ایران حامیان معنوی همایش هستند.
برنامه پایانی این همایش پذیرایی با انار و میوه‌های یلدایی خواهد بود.