در دنیای تجربه کاربری تعاریف و بخشبندیهای مختلفی برای این حوزه تعریف شده است. هرشخص، گروه یا سازمانی که در این حوزه بهصورت حرفهای کار میکند، یک تعریف و بخشبندی خاصی از خود دارد. یکی از معروفترین بخشبندیها چتر یوایکس یا چتر تجربه کاربری (Ux Umberella) است.
چتر تجربه کاربری که توسط danwillis معرفی شده است، یک دستهبندی کلی از بخشهایی که در تجربه کاربری مطرح هستند را ارائه میدهد. برای این چتر فلسفههای مختلفی مطرح شده، ولی مهمترین و بارزترین آنها زیر چتر گرفتن و پوششدادن حوزههایی است که در همه پروژهها، جدای از وسعت و بزرگیشان، بهطور کامل لازم است اجرا بشوند.
دن ویلیس در تعاریف خود نسبت به این چتر بیان میکند که UX چطور میتواند چارهساز و حلال مشکلات باشد. از طرفی این چتر نیز میتواند معرف تخصصهای عمده و اصلی در حوزه تجربه کاربری باشد.
این چتر شامل شش جزء اصلی است:
Visual design
Infotmation architecture
Interaction design
Usability
User research
Content strategy
این شش بخش هیچ ترتیب خاصی ندارند و به منگولههای چتر تشبیه شدهاند تا بیشتر در ذهن باقی بمانند.
طراحی بصری (Visual design)
در ساخت وبسایتها و برنامههای موبایلی زیبایی و خوشسیمایی محصول بسیار حائز اهمیت است. درواقع میتوان گفت که بسیاری از کسبوکارها، حساب ویژهای روی این بخش باز میکنند و این مسئله هم کاملا بدیهی و قابل درک است؛ چراکه انسان کمال به زیبایی دارد و به زیبایی واکنش مثبت نشان میدهد.
طراحی بصری بخشی از تجربه کاربری است. به عبارت دیگر، میتوان گفت همه زحمات تیم تجربه کاربری را در آخرین مرحله، طراحی بصری به بار مینشاند. طراحی بصری هم مانند دیگر فیلدهای این رشته دارای بخشها و حوزههای متعددی است که در ادامه مطالب آینده به آنها نیزخواهیم پرداخت.
معماری اطلاعات (Infotmation architecture)
معماری اطلاعات را میتوان بخشی از فرایند تجربه کاربری، قبل از فرایند اجرای طراحی و بعد از تحقیقات کاربری دانست. در واقع میتوان گفت وظیفه و مسئولیتی است که اغلب توسط طراحان، توسعهدهندگان و استراتژیست محتوا توسعه داده و منتشر میشود.
اما صرفنظر از اینکه چه کسی مسئولیت چه کاری را بر عهده دارد، معماری اطلاعات فیلد و رشتهای مستقل، با تاثیرات، ابزارها و منابعی است که خود بهتنهایی ارزش بررسی دارد.
مبحث معماری اطلاعات (Information Architecture) مباحثی همچون چگونگی بهکارگیری یک روش مقرونبهصرفه، افزایش میزان رضایت کاربران و سطح تعاملی بودن یک وبسایت را دربرمیگیرد که از مواردی پراهمیت در زمینه انتخاب یا بهبود روش ارائه اطلاعات به کاربران وبسایت و یا دیگر برنامههای کاربردی هستند.
اگر بخواهم به زبانی سادهتر اشاره کنم، معماری اطلاعات به معنی چگونگی چینش دادهها و اطلاعات در مقابل کاربران است؛ یعنی چه مطلبی را چطور، کی و در کجا بهتر است استفاده کنیم. جهت آشنایی بیشتر با مفهوم معماری اطلاعات میتوانید به آدرس زیر مراجعه کنید.
کاربردپذیری(usability)
کاربردپذیر بودن در زندگی همه انسانها غیرقابل انکار است. شاید بعید به نظر برسد، اما حتی برای خوردن یک لواشک هم ذهن کاربر با کاربردپذیر بودن آن درگیر میشود.
کاربردپذیربودن در این مثال تعریفی در مزه محصول دارد. پس با این تعریف من کاربردپذیر بودن را باید از جهات مختلفی بررسی کنم تا معانی مناسبی را متناسب با موقعیت خاص خود تعریف کنم. جایگاه کاربردپذیری در تجربه کاربری بسیار حائز اهمیت و قابل تامل است.
زمانی که نرمن و نیلسون، موسسان وبسایت https://www.nngroup.com کاربردپذیری را تعریف میکردند، خیلی از مدیران محصول تنها به زیبایی و فروش محصولات میاندیشیدند. اما با رقابتیترشدن بازارها مبحث کاربردپذیری هم توسعه پیدا کرد. با بررسی رفتارهای کاربران خود، میتوانید بفهمید که کدام قسمت از محصول یا خدمت شما کاربردیتر است.
آیا اصلا ایده یا فرایندی که برای کاربرانتان در نظر گرفتهاید، مسیری کاربردی را طی میکند؟ آیا مشکلی از آنها را حل میکند؟