در سال ۲۰۱۳ استارتاپی در برلین آلمان راه‌اندازی شد که خیلی زود پله‌های ترقی را طی کرد و در زمینه تجارت الکترونیک و فروش آنلاین، در ردیف خرده‌فروشی‌های برتر جهان قرار گرفت.
به طوری که موفق شد بازار خود را در بسیاری از کشورهای اروپایی گسترش بدهد و حتی از طریق تأسیس یک دفتر نمایندگی دیگر در چین، برنامه توسعه خود در بازارهای آسیایی را نیز در دستور کار داشت.
با توجه به پیشرفتی که این کسبوکار در سال‌های اولیه خود پیدا کرد، خبر شکست و کناره‌گیری آن، شوک عظیمی را در بازار تجارت الکترونیک جهان ایجاد کرد، به طوری که رسانه‌های مختلف جهان، این خبر را در ابعاد گستردهای منعکس کرده و به دنبال کاویدن دلایل شکست آن بودند.
در ادامه با ما همراه باشید تا با لغزش‌های استراتژیک یک استارتاپ موفق آشنا شده و زمینه‌های شکست کسب‌وکارهای حوزه خرده‌فروشی آنلاین را بهتر بشناسیم.
روزنه‌های امید بسته شد!
فروشگاه آنلاین Lesara بسته شد! این عبارت، خبری است که مشتریان فروشگاه مذکور هنگام خرید با آن روبه‌رو می‌شوند. نداشتن سرمایه‌گذار و عدم توانایی در جذب سرمایه، به عنوان مهم‌ترین عوامل برای شکست این استارتاپ ذکر شده‌اند.
این شرکت الکترونیکی که در سال ۲۰۱۳ در آلمان راه‌اندازی شده بود، در مدت زمان فعالیت خود، رشد قابل توجهی پیدا کرد و موفق به جمع‌آوری ده‌ها میلیون یورو شد، اما در نوامبر سال ۲۰۱۸ با مشکلات عدیده مالی روبه‌رو شد و برای جلوگیری از ورشکستگی، درهای خود را به روی سرمایه‌گذاران باز کرد.
در ادامه نیز با پیداشدن یک سرمایه‌گذار که به تصاحب این وب‌سایت علاقه‌مند بود، روزنه امیدی پیدا شد، اما سرمایه‌گذار مورد نظر، در آخرین لحظه همکاری خود را قطع کرد و در نتیجه وب‌سایت فروش آنلاین Lesara رسما بسته شد.
این کسبوکار به عنوان یکی از اولین شرکت‌های خرده‌فروشی شناخته می‌شود که توانست مدل فروش مستقیم به مصرف‌کننده را به اجرا در آورد و در نهایت نیز موفق شود موقعیت مناسبی را در مدل مذکور کسب کند.
در روند فعالیت خود نیز موفقیت‌های قابل‌قبولی را به دست آورد؛ ولی شاید بتوان گفت که اتکا به شرایط مطلوبی که حاصل شده بود و عدم درک موقعیت تغییر‌پذیر بازار، به مرور، مقدمات شکست آن را فراهم کرد.
از سوی دیگر تعهد این استارتاپ نسبت به مشتریان نیز قابل توجه است، به طوری که در وب‌سایت خود، در کنار خبر ورشکستگی، به مشتریان خود این اطمینان را می‌دهد که به سفارشات در حال انجام آنها جامه عمل پوشانده و محصولات را به دست مشتریان خواهد رساند.
نداشتن برنامه منسجم در جذب سرمایه
تأمین اعتبار و سرمایه، فرایندی است که برای هر کسبوکار به شکلی خاص نمایان می‌شود و اگر از زمان لازم و ضروری آن تخطی شده و دیر یا زود شود، استارتاپ مورد نظر را به بیراهه خواهد برد.
وب‌سایت فروش Lesara در تأمین بودجه خود با مشکل مواجه شد، به این معنا که خیلی دیر به فکر سرمایه‌گذاری افتاد و این در حالی است که برای تأمین هزینه‌های بزرگ، باید زمان متناسب با آن در نظر گرفته شود، به این معنا که مرحله جذب بودجه از طریق یک سازماندهی منظم پیش برود.
کسبوکار مورد نظر ما در زمان‌بندی و سازماندهی بودجه خود، بدون برنامه پیش رفت، اول اینکه نیاز به سرمایه را درک نکرده و خیلی دیر به فکر جذب آن افتاد و دوم اینکه برای جذب سرمایه و سازماندهی آن، بدون برنامه عمل کرد.
اتکا به فروش خوب، جذب کاربران و کسب درآمد مناسب، باعث شد که این استارتاپ در ارتباط با ارتقا و توسعه خود بی‌تفاوت باشد؛ در حالی که چنین وب‌سایت موفقی، قطعا رو به رشد بوده و برای بزرگ‌ترشدن و رشدکردن، به سرمایه نیاز داشت.
توجه به این نکته برای کسب‌وکارهای نوپا ضروری است که از موفقیت‌های اولیه خود، چندان خشنود نبوده و این تصور را نداشته باشند که این شرایط مطلوب، دائمی خواهد بود.
بلکه باید با بررسی اندازه بازار و نوسانات آن، شرایط تغییر و یا حتی گسترش کسبوکار خود را از نظر دور نداشته و برنامه‌ریزی منسجمی برای سرمایه‌گذاری‌های بیشتر داشته باشند.
عدم زمان‌بندی در فرایند توسعه
از نظر کارشناسان، شکست استارتاپی مانند Lesara می‌تواند یک نمونه بارز از کسب‌وکارهایی باشد که در فرایند تصمیم‌گیری برای رشد، زمان‌بندی دقیقی نداشته‌اند.
زمانی که یک کسبوکار به موقعیت ارتقا‌ی خود نزدیک می‌شود، قطعا نیاز به سرمایه خواهد داشت و برای جذب سرمایه مذکور نیز باید یک برنامه‌ریزی دقیق را از ماه‌ها قبل شروع کند.
این در حالی است که این وب‌سایت فروش آنلاین، خیلی دیر به فکر توسعه خود و بزرگ‌تر شدن افتاد و در این میان، برای جذب سرمایه‌گذارها نیز تعلل به خرج داد.
یک استارتاپ موفق باید بتواند به این درک درباره خود برسد که چه زمانی موقعیت رشد و ارتقا داشته، برای رسیدن به یک میزان رشد مشخص، به چه مقدار سرمایه نیاز دارد و در نهایت سرمایه مورد نظر را از چه منابعی و با چه راهکارهایی می‌تواند جذب کند.
آینده‌نگری در فرایند رشد یک استارتاپ بسیار تأثیرگذار خواهد بود. Lesara باید موقعیت کنونی خود را درک می‌کرد و متوجه این نکته می‌شد که به عنوان یک خرده‌فروشی آنلاین، رشد قابل توجهی یافته است و باید به فکر توسعه خود در مقیاس‌های بزرگ‌تر باشد.
اگرچه دست‌اندرکاران این کسبوکار، مسئله رشد و توسعه را درک کردند، اما نداشتن یک زمان‌بندی دقیق در مراحل کسب سرمایه، باعث عدم موفقیت آنها در جذب بودجه شد و در نهایت نتوانستند بازار گستردهای را که به صورت بالقوه فراهم کرده بودند، به صورت بالفعل گسترش دهند.
مرز باریک موفقیت و شکست در تجارت الکترونیک
بنیانگذار این استارتاپ، Roman Kirsch، تجارت الکترونیک را کسبوکار بزرگی می‌داند که بر پایه سرمایه شکل می‌گیرد و بنابراین خط باریکی را بین موفقیت و شکست چنین شرکت‌هایی ترسیم می‌کند.
به زعم وی، خرید محصولات، هزینه‌های مربوط به بازاریابی و لجستیک، نیاز به سرمایه قابل توجهی دارند و در این میان، خصوصا هنگامی که بحث توسعه شرکت در مقیاس بزرگ‌تر مطرح می‌شود، اهمیت این مرز و هزینه‌های مربوط به کسبوکار پررنگ‌تر جلوه می‌کند.
بنیانگذار Lesara معتقد است که در ۵سال اول فعالیت خود، سرمایه‌گذاری زیادی را برای توسعه کسبوکار خود انجام داده و نتایج قابل قبولی را نیز به دست آورده بودند، به طوری که در سال ۲۰۱۷ به لحاظ درآمدی، بیش از ۴۵درصد رشد داشتند، اما فرایند سوددهی شرکت نیاز به زمان بیشتری داشت و طبق پیش‌بینی آنها ۲ تا ۳سال دیگر طول می‌کشید.
بنابراین در ادامه راه به سرمایه جدیدتر نیاز داشتند، ولی متأسفانه موفق به جذب چنین بودجه‌ای نشدند که قطعا عدم توجه به اهمیت چنین فرایندی، در موفق نشدن آنها در جذب سرمایه مذکور تأثیر زیادی داشت.
هزینه‌های اشتباهی
شاید بتوان گفت یکی از اشتباهات استراتژیکی که این استارتاپ در فرایند رشد و توسعه مرتکب شد، راه‌اندازی یک مرکز لجستیک برای خود شرکت بود.
اگرچه وب‌سایت فروش آنلاین Lesara در سال‌های آغازین فعالیت خود رشد قابل توجهی را تجربه کرد، اما اقدام به چنین کاری (راه‌اندازی یک مرکز لجستیک اختصاصی) هزینه‌های بالایی را رقم می‌زد که در آن زمان چندان مناسب به نظر نمی‌رسید.
فرایند حمل‌ونقل، انبار‌داری، یکپارچه‌سازی کالاها، جابه‌جایی، بسته‌بندی و… هزینه‌بر بوده و حدود ۴۰میلیون یورو صرف آن شده بود و این در حالی است که چنین هزینه‌‌هایی برای شرکتی که تازه روی پای خود ایستاده و به یک رشد نسبی دست یافته است، سنگین به نظر می‌رسید.
شکست استارتاپی مانند Lesara می‌تواند یک نمونه بارز از کسب‌وکارهایی باشد که در فرایند تصمیم‌گیری برای رشد، زمان‌بندی دقیقی نداشته‌اند. این وب‌سایت فروش آنلاین خیلی دیر به فکر توسعه خود و بزرگ‌ترشدن افتاد و در این میان، برای جذب سرمایه نیز تعلل به خرج داد
اهمیت‌دادن به پیشرفت ساختار لجستیکی شرکت و سرمایه‌گذاری برای پیشرفت فناوری آن، در نوع خود یک رویکرد مناسب و دقیق محسوب می‌شود، اما این فرایند زمانی راهگشا بوده و باعث پیشرفت شرکت می‌شود که در زمان مناسب خود انجام گرفته و سرمایه لازم برای آن وجود داشته باشد.
به نظر می‌رسد اگر سرمایه‌گذاری فوق در بخش‌هایی مثل خرید کالا و بازاریابی صورت می‌گرفت، می‌توانست در فرایند رشد شرکت و خصوصا روند جذب سرمایه‌گذاران موفق‌تر عمل کند.
