شهرستان‌ها اکوسیستم می‌خواهند!

0

به‌طور کلی در دنیا به روش‌های مختلف اکوسیستم‌های کارآفرینی را ارزیابی می‌کنند که روش بوم‌ اکوسیستم کارآفرینی یکی از معروف‌ترین روش‌ها است. قسمت‌های مختلف یک اکوسیستم کارآفرینی، اگر یک‌جا مورد بررسی قرار نگیرد، ممکن است از چشم افراد تازه‌وارد پنهان بماند که این موضوع برای استارتاپ‌های محلی و رشد آن‌ها، نتیجه خوبی نخواهد داشت. طبق این چارچوب، کارآفرینی به سه مرحله ایده‌پردازی، راه‌اندازی و رشد تقسیم‌بندی می‌شود. در مرحله ایده‌پردازی نیاز به الهام‌بخشی (مثلا توسط رسانه‌های استارتاپی)، آموزش (مانند آموزش‌های ابتدایی بهره‌برداری از فرصت‌های کسب‌وکار) و اعتباربخشی است که اعتبار مورد نیاز برای تشکیل تیم و ایجاد محصول اولیه تامین می‌شود. در این مرحله همچنین حضور مبلغان پرانرژی مانند کارآفرینان محلی برای تشویق افراد به‌منظور ایده‌پردازی، می‌تواند بسیار موثر باشد. در تهران رویدادهای الهام‌بخش کارآفرینی مانند استارتاپ ویکند تهران و استارتاپ تریگر شتاب‌دهنده شریف وجود دارد. به‌علاوه در یک‌سال اخیر رسانه‌های استارتاپی مانند تک‌راسا و هفته‌نامه شنبه نیز کار خود را آغاز کرده‌اند که فرآیند ایده‌پردازی میان افراد را تشویق می‌کنند. هر چند که این رسانه‌ها کوشش دارند تمام سطح کشور را پوشش دهند، باید پذیرفت که تمرکز آن‌ها بر تهران است و بیشتر مخاطبان نیز در پایتخت هستند. در حوزه مربوط به تامین اعتبار تیم‌سازی و ساختن محصول اولیه نیز هاکا تهران و هاکارستان هستند که به افرادی که بر روی ایده‌های استارت‌‌آپی خود کار می‌کنند، کمک می‌کنند. مشاهدات نشان می‌دهد که به‌جز اصفهان که دارای امکانات ایده‌پردازی مانند رسانه‌های استارتاپی محلی و مراجع تامین اعتبار تیم‌سازی و طراحی محصول اولیه است، شهرهای دیگر حتی مشهد و شیراز در این زمینه دارای خلأهای غیرقابل انکاری به‌ویژه در حوزه تامین اعتبار ایده‌پردازی و تشکیل تیم هستند. چنین خلأهایی بر تعداد و کیفیت کارآفرین‌ها در این شهرها تاثیر منفی می‌گذارد.

مرحله دوم، مرحله راه‌اندازی کسب‌وکار است که کارآفرینان برای شروع به کار، نیاز به حمایت مراکز حقوقی و مالی برای تسهیل هرچه بیشتر راه‌اندازی کسب‌وکار است. برای رسمی کردن فعالیت‌های کاری، وجود شتاب‌دهنده‌ها در این مرحله که مشاوره‌های مدیریتی بدهند و از نظر فکری و مالی استارتاپ‌ها را حمایت کنند، بسیار مفید است. شتاب‌دهنده‌های گوناگونی که در سال‌های اخیر رشد زیادی داشته‌اند مانند آواتک، دیموند و ستاک کمک بزرگی برای راه‌اندازی کسب‌و‌کارها در ماه‌های اولیه هستند. همچنین وجود سکویی برای نمایش استارتاپ‌ها برای جذب سرمایه‌گذاران در مرحله بعدی (رشد) مانند نمایشگاه‌ها نیز از اجزای این مرحله است. در نهایت نهادهای عمومی و دولتی مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، دانشگاه‌های صنعتی و مدرسه‌های بازرگانی هم می‌توانند افراد دارای ایده‌های جذاب را به کارآفرینی جذب کنند. در تهران مرکز تسهیل‌گری و توانمندسازی کسب‌وکارهای نوپا از جمله مراکز حمایتگر برای شروع کسب‌و‌کار هست. همچنین نمایشگاه‌هایی مانند الکامپ و اینوتکس سکویی برای کارآفرینان هستند تا با سرمایه‌گذاران تماس برقرار کنند. با این همه پایتخت در مرحله راه‌اندازی، کاستی‌هایی را تجربه می‌کند؛ مانند کمبود فضای کاری اولیه کارآفرینان و عدم وجود مشوق‌های مالی برای کارآفرینان توسط دولت. در شهرهای دیگر وضعیت به مراتب بدتر است و حتی شتاب‌دهنده‌های باتجربه نیز چندان در دسترس نیستند، جایی که بتواند حامی کارآفرینان نوپا باشد. بسیاری از کارآفرینان صاحب ایده به همین خاطر نیاز به حضور در تهران دارند تا از حمایت‌های لازم توسط شتاب‌دهنده‌های موجود در تهران برخوردار شوند. مرحله سوم و آخر، رشد و شکوفایی کسب‌و‌کارهای نوپاست که این مرحله نیاز به درک و مراقبت دقیق دارد؛ چراکه رشد، فرآیند پیچیده‌ای است. این مرحله برای کارآفرینان دوران جدیدی است که در آن فروش افزایش می‌یابد، مشتریان میل به وفاداری دارند و فشار مضاعفی به مدیریت و کارکنان وارد می‌شود. کارآفرینان معمولا در این مرحله گرایش به رشد سریع (بدون در نظر گرفتن ظرفیت خود) و نیاز به جذب سرمایه و راهنمایی شدن دارند. اجزای این مرحله، شناخته شدن (ارتباط با سرمایه‌گذاران)، وجود سرمایه‌گذاران شخصی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری  (VCs)، زیرساخت‌ها، منابع انسانی و مشاوران مدیریت مجرب است. تهران همانند مراحل بالا، در زمینه رشد نیز پیشتاز شهرهای ایران محسوب می‌شود و امکانات و فرصت‌های بیشتری را در اختیار کارآفرینان قرار می‌دهد. به‌طور مثال در حوزه شناخته شدن، آوا انجلز و کارایا زمینه مورد نیاز برای اتصال کارآفرین و سرمایه‌گذار حرفه‌ای را فراهم می‌آورد. همچنین چندین شرکت سرمایه‌گذاری مجرب مانند سرآوا و رهنما در تهران وجود دارند که آمادگی حمایت مادی و غیرمادی از شرکت‌های نوپا و خوش‌آتیه را دارند. در میان شهرهای دیگر، اصفهان تنها شهری است که تا حدی در زمینه رشد، از کسب‌وکارهای نوظهور حمایت می‌کند؛ به‌عنوان مثال می‌توان به شرکت‌های سرمایه‌گذاری کارن و مهراک و همچنین پارک فناوری شیخ‌بهایی اشاره کرد که بسترهایی را برای رشد شرکت‌ها ایجاد می‌کنند. در میان شهرهای دیگر در زمینه رشد، تنها شهرهای یزد و مشهد اندکی در این زمینه رشد کرده‌اند و تعداد محدودی سرمایه‌گذار و پارک فناوری دارند. شهرهای دیگر حتی از این نیز کمتر رشد داشته‌اند.

شهرهای ایران (به‌جز تهران و تا حدی اصفهان) در بخش ایده‌پردازی تا حدی اکوسیستم کارآفرینی را تشکیل داده‌اند. این شهرها در بخش‌های راه‌اندازی و به‌ویژه رشد (که بسیار برای کارآفرینی تعیین‌کننده است) بسیار کم به تکمیل اکوسیستم کارآفرینی پرداخته‌اند. با این‌همه، آینده روشنتر از وضعیت فعلی است؛ چراکه شهرستان‌ها تا حد مناسبی به کمبودهای خود در زمینه اکوسیستم‌های کارآفرینی پی برده‌اند و سعی در برطرف نمودن آن دارند. به‌عنوان مثال شتاب‌دهنده پرش و آواتک اخیرا اقدام به برگزاری ویتاتک فارس در شیراز برای آماده‌سازی مراحل پیش‌شتابدهی کرده‌اند. چنین همکاری‌هایی می‌تواند خلأهای موجود در شهرستان‌ها را تا حدی پوشش دهد.

ارسال دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.