جویندگان کار و کسانی که به‌تازگی مدرک دانشگاهی خود را گرفته‌اند و به دنبال موقعیت شغلی مناسبی برای خود می‌گردند، اغلب به ویژگی‌های فنی و توانمندی‌های آکادمیک خود توجه می‌کنند و کمتر به این فکر می‌کنند که شرکتی را برای شاغل‌شدن در آن انتخاب کنند که از نظر ویژگی‌های روانشناختی نیز با آنها انطباق داشته باشد. امین‌رضا جوانشیر به همراه هم‌بنیانگذارانش هاتف زمانی، حوریه رضایی و آرمان جباری استارتاپ جاب‌یار به نشانی jobyaar.com را با این هدف راه انداخته‌اند که به کارجویان در انتخاب کارفرمای مناسب – چه از نظر فنی و چه روانشناسی- کمک کنند. امین‌رضا متولد تبریز است و با هاتف نزدیک به ۱۲ سال است که دوست هستند هر دو متولد دهه ۷۰ هستند و لیسانس صنایع از دانشگاه شریف دارند. امین‌رضا ارشد خود را در رشته MBA و هاتف رشته صنایع را در شریف ادامه داده است. حوریه رضایی نیز کارشناس جذب در سازمان هواپیمایی است و در زمینه مباحث روانشناسی به تیم کمک می‌کند. آرمان جباری نیز دکترای کارآفرینی و مهندسی صنایع از دانشگاه برکلی آمریکا دارد و بابت استفاده از سیستم هوش مصنوعی با آنها همکاری می‌کند. امین‌رضا می‌گوید: «من حدود ۲ سال در حوزه منابع انسانی و آموزش به عنوان کارشناس جذب در شرکتی فعالیت می‌کردم و قبل از آن نیز مدیر آموزشی در مرکز تجاری‌سازی دانشگاه شریف بودم. روزی هاتف قصد داشت برای شرکتی که در آن کار می‌کرد، نیروی جدیدی را معرفی کند و چون من در حوزه منابع انسانی بودم و در دانشگاه با دانشجویان در ارتباط بودم، از من خواست که یک نیروی مناسب برای شرکت پیدا کنم. بر همین اساس از بچه‌های صنایع شریف رزومه‌هایی را دریافت کردیم و افراد را دعوت به مصاحبه کردیم. از بین آنها یک نفر که مهارت‌های لازم را دارا بود، انتخاب کردیم و او در شرکت استخدام شد، ولی متاسفانه پس از ۳ ماه این فرد از شرکت اخراج شد. این موضوع برای ما تعجب‌برانگیز بود چرا‌که فردی که ما انتخاب کرده بودیم، مهارت‌های فنی لازم را برای کاری که برای او در نظر گرفته شده بود، داشت و این سوال ایجاد شد که چه اتفاقی باعث این اخراج شده است. پس از تحقیقاتی که انجام دادیم، متوجه شدیم مشکل کمبود ویژگی‌هایی فنی نبوده است بلکه از نظر روانشناسی فرد با محیط شرکت همخوانی نداشته است به این ترتیب که مدیر شرکت فرد سختگیری بود ولی فرد ترجیح می‌داد در محیط منعطفی کار کند و عدم تطابق فرد با فرهنگ شغلی شرکت منجر به اخراج او شده بود. این اتفاق باعث شد که ما در این حوزه تحقیقات بیشتری کنیم. در آن زمان نمایشگاه کار دانشگاه شریف برگزار می‌شد و ما با حدود ۲۰۰ مدیر منابع انسانی صحبت کردیم تا مشکل را از ابعاد مختلف بررسی کنیم و متوجه شدیم مشکل فرهنگی شرکت‌ها در اکثرموارد وجود دارد و بعضی کسانی که استخدام می‌شوند از نظر روانشناختی و فرهنگی با فرهنگ شرکت تطابق ندارند و این موضوع باعث شده است که درصد خروج از شرکت افراد از سازمان‌های ایرانی بالا باشد. بر همین اساس تصمیم گرفتیم این مشکل را حل کنیم.»
- جاب‌یار چه‌کار می‌کند
جاب‌یار یک سامانه استخدام هوشمند است که بر اساس ویژگی‌های روانشناختی و شغلی، افراد را به سازمان‌هایی که بیشترین تناسب را با آنها دارند، وصل می‌کند. «ما بعد از اینکه مشکل را شناسایی کردیم، متوجه شدیم باید از ویژگی‌های روانشناسی سمت کارجو هم استفاده کنیم و از طرف دیگر ویژگی‌های روانشناسی و فرهنگ شغلی کارفرما را نیز شناسایی کنیم. بر همین اساس برای هر دو گروه تست‌های روانشناسی که با هم همخوانی داشتند، طراحی کردیم.» کارجو زمانی که وارد سیستم می‌شود می‌تواند رزومه خود را آپلود کند و یا رزومه را در سایت پر کند. پس از رزومه فنی، سوالات روانشناسی وجود دارد. سپس می‌تواند فرصت‌های شغلی که برایش وجود دارد، مشاهده کند. افراد کارجو زمانی که تست‌های روانشناسی را تکمیل می‌کنند، میزان تطابق آنها با موقعیت‌های شغلی که برایشان فراهم است، از طرف جاب‌یار تعیین می‌شود و پس از آن رزومه برای شرکت مورد نظر ارسال می‌شود. از طرف دیگر شرکت‌ها نیز زمانی که فرصت‌های شغلی خود را در سایت قرار می‌دهند، علاوه بر اینکه ویژگی‌های فنی مورد نظر خود را ذکر می‌کنند به چند سوال روانشناسی به صورت غیر‌مستقیم پاسخ می‌دهند تا فرهنگ شغلی که مد‌نظر است مشخص کنند و رزومه‌ها براساس میزان تطابق با فرهنگ شغلی مورد نظر شرکت به صورت رتبه‌بندی‌شده از طرف جاب‌یار برایشان ارسال می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود که شرکت‌ها علاوه بر بررسی ویژگی‌های فنی کارجویان میزان تطابق آنها با فرهنگ شرکت را نیز ارزیابی کنند. «ما در ابتدا از تست‌های روانشناسی استانداردی که در دنیا استفاده می‌شد و امتحان خود را پس داده بود، استفاده می‌کردیم و به‌تدریج تیم روانشناسی روی تست‌ها کار کردند و تست‌ها را متناسب با فرهنگ ایران تنظیم کردند.»
تیم جاب‌یار در ابتدا خدمات خود را برای طیف خاصی از مخاطبان ارائه داده و دانشجویان رشته‌های مهندسی صنایع و مدیریت از مخاطبان اصلی آنها بوده‌اند ولی قصد دارند در آینده خدمات را به سایر رشته‌های دانشگاهی نیز ارائه دهند. «ما به دلیل اینکه کار خود را از نمایشگاه‌های مجازی کار شروع کردیم، خدمات را برای دانشگاه‌ها و دانشجوهای خاصی طراحی کردیم. یکی از این نمایشگاه‌ها، نمایشگاه کار دانشگاه شریف بود که دانشجوهای صنایع از دانشگاه‌های مختلف ایران و شرکت‌ها متقاضی مهندسی صنایع در این نمایشگاه حضور داشتند. علاوه بر این، ما با دانشکده مدیریت دانشگاه شریف نیز در ارتباط هستیم و نمایشگاهی برای رشته مدیریت و اقتصاد برگزار کردیم. براساس جامعه هدفی که داشتیم تا‌کنون ۵۰۰۰ کاربر از این جوامع از خدمات ما استفاده کردند.» آنها از وقتی که کار را شروع کرده‌اند تا‌کنون با حدود ۵۰ شرکت کارفرما در ارتباط بوده‌اند و حدود ۴۰ درصد افرادی که از طریق جاب‌یار به شرکت‌ها معرفی شده‌اند، موفق شده‌اند جذب کار شوند.
- شیوه درآمدزایی در جاب‌یار
خدمات جاب‌یار برای کارجویان رایگان است و درآمد آنها از طریق آگهی‌های شغلی که کارفرمایان روی سایت قرار می‌دهند، تامین می‌شود. علاوه بر این، از جمله خدماتی که جاب‌یار به کارفرمایان ارائه می‌دهد، دسترسی به بانک رزومه‌های برتر است که شرکت‌ها باید بابت دسترسی به آن هزینه کنند. هزینه تبلیغات در جاب‌یار برای هر آگهی عادی ۶۰ هزار تومان و اگر به طور ماهانه خریداری شود هر ۵ آگهی ۲۰۰ هزار تومان هزینه خواهد داشت. امین می‌گوید از طریق شرکت در نمایشگاه‌ها موفق شده‌اند به مرحله درآمدزایی برسند و هزینه‌ها را پوشش بدهند و در حال حاضر در مرحله جذب سرمایه برای گسترش کار هستند. آنها در این حوزه رقبای زیادی دارند ولی امین می‌گوید کار اصلی رقبا انتشار آگهی است و در حوزه تطابق شغلی فعالیت نمی‌کنند که این مزیت اصلی رقابتی آنهاست. او می‌گوید تعداد افراد تحصیل‌کرده در سطح کارشناسی و بالاتر ۲میلیون نفر هستند که این تعداد افراد دانشجو، جویای کار و یا افرادی که قصد دارند شغل خود را تغییر دهند، در‌بر‌می‌گیرد. از طرف دیگر میانگین هزینه جذب یک نیروی جدید و آموزش آن برای یک شرکت حدود یک میلیون تومان است که بر این اساس اندازه این بازار بیش از ۲هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود و آنها قصد دارند در ۵ سال آینده به حدود ۵درصد از این بازار دست پیدا کنند.
