محی سنیسل، مدیرعامل استارتاپ کراودفاندینگ دونیت با بیان این جملات، به گفت‌وگو با «شنبه» پرداخته است.
- وقتی صحبت از موانع می‌کنید، دقیقا چه مصداق‌هایی در ذهن‌تان دارید؟
به عنوان مثال، ما پیش‌نویسی برای قانونمندکردن و قانونگذاری در حوزه کراودفاندینگ تهیه کردیم. تهیه این پیش‌نویس هم دوسال زمان برد. در بانک مرکزی هم آن را شخم زدند و دوسال از زحمت ما را به باد دادند. نقطه‌نظرات بانک مرکزی را هم که در پیش‌نویس اعمال کردیم، باز فرابورس باید تغییراتی ایجاد می‌کرد. ارگان‌های دولتی، متولیانی هستند که با هم هماهنگی ندارند. اما به‌طورکلی، اینکه بانک مرکزی چراغ سبز نشان می‌دهد، خوب است و البته این چراغ سبز، نتیجه زحمات بچه‌های اکوسیستم است تا اینکه ارگان‌های دولتی، خواهان شفاف‌کردن این حوزه باشند.
- چرا اینقدر حساسیت وجود دارد؟
چون بحث پول است و بحث پول‌های بزرگ مطرح است. همچنین امکان تخلف هم زیاد است.
- یکی از تخلف‌ها را پولشویی می‌دانند.
بله دقیقا. به‌ویژه در حوزه جمع‌سپاری. مثلا دونیت، از بهترین جاها برای پولشویی است. اما آیا این معنایش این است که پلتفرم دونیت، با توجه به پتانسیلی که برای پولشویی دارد، باید تعطیل شود؟ پس رانندگی هم نکنیم چون احتمال تصادف وجود دارد یا کارخانه‌های خودروسازی را تعطیل کنیم، چون اتومبیلی که می‌سازند می‌تواند تصادف ایجاد کند و فردی را بکشد.
شما از نخستین‌های این حوزه هستید، بنابراین تجارب زیسته زیادی دارید. لطفا مصداقی اشاره کنید.
همین امروز ممنوع‌الخروج شدم؛ یعنی من به‌عنوان یک کارآفرین، ممنوع‌الخروج شدم، به دلیل بدهی مالیاتی. مشکل مالیاتی هم از این جهت به‌وجود آمده که اداره مالیات، مدل کسب‌وکار من را درک نمی‌کند و قانونی برای این حوزه ندارد و تنها ممنوع‌کردن و مسدودکردن را می‌داند. این نوع کارها، در نهایت همه را به‌سمت دورزدن و غیرقانونی رفتارکردن، هدایت می‌کند.
قانون، کلیه نهادهای دولتی را از بنگاه‌داری منع کرده است. کار دولت، پول‌درآوردن نیست؛ بلکه ایجاد زیرساخت برای پول‌درآوردن مردم است. اما الان ۶۰درصد از بانک‌ها، پلتفرم کراودفاندینگ خودشان را راه‌اندازی کرده‌اند
- شما در کل با پرداخت مالیاتی استارتاپ‌ها مشکل دارید یا به‌دنبال تصویب آیین‌نامه خاصی ویژه کسب‌وکارهای این حوزه هستید؟
بشخصه، مشکلی با پرداخت مالیات ندارم و این کار را بخشی از وظیفه شهروندی می‌دانم اما اداره مالیات، باید بداند که اگر ۱۰۰میلیون‌تومان برای یک مورد تامین می‌کنم، ۷میلیون‌تومان کمیسیون، متعلق به من است و مالیات ۹درصد باید روی این ۷میلیون‌تومان وضع شود و نه روی ۱۰۰میلیون‌تومان. الان میزان بدهی دونیت به اداره مالیات، از کل سود مدت فعالیتش، بیشتر است. باید ۱۰میلیون‌تومان، به درآمد این سه‌سال، اضافه کنیم و به اداره مالیات بدهیم. مثلا در سال ۹۴، برای دونیت، ۳۶میلیون‌تومان مالیات حساب کرده‌اند؛ درحالی‌که ما در این سال، ۸میلیون‌تومان سود کرده‌ایم. من به این نتیجه رسیده‌ام که کارکردن در این حوزه، نوعی دیوانگی است.
- مشکلات این حوزه، حل‌شدنی نیست؟
اگر خیلی خیلی خوشبین باشیم، می‌توانیم به حل‌شدن این مشکلات خوشبین باشیم! الان کشوری مانند ارمنستان، همه‌گونه خدمات و تسهیلاتی در اختیار ما قرار می‌دهد و خواهان حضورمان در آن کشور است. کیفیت زندگی هم بالاتر است و هزینه‌ها کمتر از ایران.
- با همه این شرایط، استارتاپ‌های زیادی به این حوزه ورود می‌کنند. چرا؟
حوزه پول، جذاب است و استارتاپ‌های زیادی می‌توانند در این حوزه راه‌اندازی شوند؛ اما تا وقتی استارتاپ‌ها روی پرداخت‌های خرد سرمایه‌گذاری کنند و روی این محورها راه‌اندازی شوند، کاری با آنها ندارند. اما چرا امثال زرین‌پال و پی‌پینگ را فیلتر می‌کنند؟ به دلیل اینکه به آنها می‌گویند تجمیع‌کننده پول هستید و این ارقام، بزرگ است. اما دونیت و سایر پلتفرم‌های کراودفاندینگ خیلی بیشتر از امثال زرین‌پال، تجمیع‌کننده هستند. اگر آنها سه‌روز، پول را در حساب می‌خوابانند، ما دوماه نگه می‌داریم؛ اما چون رقم قابل‌توجهی نیست، ما را فیلتر نمی‌کنند. وقتی ما هم در ماه، چندین‌میلیاردتومان گردش مالی ایجاد کنیم، به سراغ ما هم می‌آیند. شاید با بدبینی نگاه می‌کنم، اما این بدبینی، نتیجه رفتارهای سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی است.
- آورده‌های حوزه کراودفاندینگ برای جامعه چه بوده است که به‌خاطر آن، نباید اینقدر سنگ جلوی پای‌شان بیندازند؟
تنها در استارتاپ دونیت، تاکنون زمینه جمع‌آوری هزینه برای ساخت ۸مدرسه فراهم شده است و این، تنها جنبه خیریه کراودفاندینگ است. درحالی‌که کراودفاندینگ، جنبه دیگری هم دارد که می‌تواند مستقیما به اقتصاد کشورمان کمک کند. مثلا تامین مالی راه‌اندازی کسب‌وکارها. تجارب کشورهای دیگر می‌گوید که باور به این حوزه، نتایج درخشانی دارد. مثلا در آمریکا در سال ۲۰۱۶، کراودفاندینگ، جای انجل اینوستور را گرفته است؛ یعنی میزان مبالغ تامین‌شده از طریق کراودفاندینگ، از سرمایه‌گذاران فرشته بیشتر شده است. پس حتما ارزش‌افزوده‌هایی در این میان، وجود داشته است. حتی دولت یونان، برای تامین بدهی‌های یک دولت به اتحادیه اروپا، کمپین کراودفاندینگ راه‌اندازی کرد؛ یعنی اینقدر اهمیت دارد.
- حضور بانک‌ها را در این حوزه، مانع می‌دانید یا فرصت؟
برای جواب به این سوال، به تجربه شخصی‌ام اشاره می‌کنم. من به بزرگ‌ترین بانک کشور رفتم و از آنها خواستم که از من حمایت کنند. مثلا گفتم ۶۰۰میلیون‌تومان باید در این کار سرمایه‌گذاری کنندکه گفتند زیاد است. اما چندروز بعد، کپی پلتفرم دونیت را به بازار عرضه کردند! وقتی اعتراض کردم، گفتند برو شکایت کن. چون می‌دانند زور من به قدرت بانک‌ها نمی‌رسد.
- بنابراین شما این حضور را مثبت ارزیابی نمی‌کنید؟
قبل از اینکه من نظری بدهم، متن صریح قانون، بانک‌ها را از چنین فعالیت‌هایی منع کرده است. قانون، کلیه نهادهای دولتی را از بنگاه‌داری منع کرده است. کار دولت، پول‌درآوردن نیست؛ بلکه ایجاد زیرساخت برای پول‌درآوردن مردم است. اما الان ۶۰درصد از بانک‌ها، پلتفرم کراودفاندینگ خودشان را راه‌اندازی کرده‌اند. هیچ کاری هم نمی‌کنند، ولی از دونیتی که دارد کار می‌کند، حمایت نمی‌شود.
- مردم به پلتفرم‌های بانک‌ها اعتماد خواهند کرد؟
به نظر من نه. مردم، به پلتفرم‌های کراودفاندینگ بانک‌ها اعتماد نمی‌کنند. تا الان هم موفق نبوده‌اند. اگر هم تامینی کرده‌اند، از مدیربانک و معاون بانک و… بوده است. مردم اقبالی به آنها نداشته‌اند. دونیت و امثال دونیت، فرهنگ را ساخته‌اند؛ اما حامی ندارند. بانک‌ها هم تنها به خریداری ما راضی هستند. من هم نمی‌توانم کسب‌وکاری را که این همه زمان برایش صرف کرده‌ام، به دست بانک‌ها بسپارم که نابودش کنند. بانک‌ها در این حوزه، به‌دنبال انحصارطلبی هستند و تنها خودشان سود می‌کنند.
