«کافه‌بازار» در گزارش یک‌ساله‌اش (از سال ۹۷) از افزایش ۴۰درصدی نصب برنامه‌های مالی روی تلفن‌های همراه خبر داده، در حالی که سهم دو اپ هف‌هشتاد و آپ در این بازار بیشتر از سایرین است. کافی است تلویزیون را روشن کنید یا سری به فضاهای عمومی شهر بزنید تا از رقابت اپ‌های پرداخت مطلع شوید.
اوج این تبلیغات را هم می‌توان در برنامه‌های فوتبالی دید که البته صدای خیلی‌ها را درآورده است. با این حال، انگار حجم زیاد این تبلیغات به افزایش چشمگیر نصب برنامه‌های مالی در سال ۹۷ انجامیده است.
گزارش کافه‌بازار از وضعیت سال پیش صنعت برنامه و بازی‌های موبایلی نشان می‌دهد که جمعیت ۴۰میلیون نفری کاربران اندروید [این مؤسسه] دو برنامه آپ و هف‌هشتاد را بیش از سایر برنامه‌های مالی ایرانی نصب کرده است.
آپ با ۵۰درصد افزایش نصب تعداد کاربرانش را به حدود ۹میلیون نفر و هف‌هشتاد با ۱۰۰درصد افزایش تعداد آنها را به ۲میلیون نفر رسانده است. این در حالی است که تعداد برنامه‌های مالی هر کاربر کافه‌بازار ۶/۱ گزارش شده است.
اپ‌های مالی برنامه‌هایی هستند که دسترسی به حساب‌های مالی را ممکن می‌کنند و خدماتی چون خرید شارژ و پرداخت قبوض را ارائه می‌دهند. در اینجا قصد داریم تا جدای از بحث‌های فنی هر برنامه به بررسی تجربه کاربران در استفاده از این برنامه‌ها بپردازیم.
آپ
آپ، برنامه پرداخت موبایلی شرکت آسان‌پرداخت است؛ یکی از اولین برنامه‌هایی که خدمت «کارت به کارت» را [از بانک‌های مختلف به کارت دیگری در سیستم شتاب] ارائه می‌دهد. به جرأت می‌توان گفت که این خدمت یکی از علل اصلی و عمده موفقیت آپ بود.
وقتی آپ گزینه مزبور را به خدماتش افزود، بیشتر اپ‌های پرداخت بانکی به بانک‌ها تعلق داشتند و فقط به دارندگان کارت‌های همان بانک اجازه انتقال پول را در شبکه شتاب می‌دادند. پیش‌فرض‌گرفتن از کارت‌های متعدد یکی از امکانات بی‌نظیر این برنامه بود.
علاوه بر این، سرعت عمل آن در همکاری با تعداد بیشتری از بانک‌ها نیز ستودنی بود و طی مدت کوتاهی بر تعداد بانک‌های مبدأ و مقصد افزوده شد. خدمت مزبور یکی از نیازهای برآورده‌نشده بازار آن موقع بود که آپ با هوشمندی آن را شناسایی و به مزیت رقابتی خویش بدل کرد.
یکی دیگر از عوامل موفقیت برنامه آپ عملکرد ساده آن نسبت به سایر برنامه‌های مالی بود که استفاده همگانی از آن را موجب شد. اما این ویژگی‌ها تا زمانی برای کاربران عالی بود که انتخاب دیگری نداشتند؛ وگرنه گاه پیغام‌های نامشخص و گنگی دریافت می‌کردند و بعضا نمی‌دانستند برخی از گزینه‌ها را کی و کجا انتخاب کنند.
به عنوان مثال، گزینه ذخیره شماره کارت مخاطب به راحتی قابل تشخیص نبود و تعداد زیادی شماره‌کارت بی‌مصرف ذخیره می‌شد. مثلا اگر ۲سال پیش پول خرید میوه را با آپ کارت به کارت کرده باشید، به احتمال زیاد شماره‌کارت میوه‌فروش سر کوچه هنوز روی گوشی‌تان ذخیره شده و مانده است!
البته این ویژگی بد، روی خوبی هم دارد. اگر ماهانه یا به صورت هفتگی از شماره‌کارت‌های ذخیره‌شده متعددی استفاده کنید، حذف این برنامه و جایگزینی‌اش با سایر برنامه‌ها چندان دشوار نخواهد بود. می‌توان دیگر نواقص این برنامه را اینگونه برشمرد: امکان محدود فیلترکردن در گزارش تراکنش‌ها، عدم اجازه برای کپی‌کردن شماره‌کارت‌ها و درج دستی آن.
هف‌هشتاد
بسیاری از کاربران برنامه هف‌هشتاد، این برنامه را در آغاز با خدماتی که به صورت آفلاین ارائه می‌داد، شناختند. برخی از این خدمات عبارتند از: خرید شارژ، اعلام موجودی و … . مراحل معدود برنامه مزیتی بود که کاربر را خیلی زود به هدفش می‌رساند.
به این خدمات خوب بازاریابی صحیح و جایزه وسوسه‌انگیز ۵۰۰میلیون تومانی هم اضافه شد که کمک شایانی به دیده‌شدن برنامه کرد. تا اینجا همه‌چیز خوب به نظر می‌رسید تا اینکه با انبوه تبلیغات استفاده از اپ تلفن‌همراه این برنامه مواجه شدیم؛ نصب برنامه‌ای که خدمات بیشتری ارائه می‌داد و بر شانس ربودن جایزه تا چند برابر می‌افزود.
شرایط برای اقناع کاربران و نصب اپ موبایلی مهیا شده بود. با این حال، اگر برنامه را نصب و باز می‌کردید، به دنیایی از آشفتگی برمی‌خوردید. دقیقا در هنگامه پخش تبلیغات مربوط به این برنامه از تلویزیون گزینه کارت به کارت آن مشکل داشت (خدمتی که به صورت آفلاین ارائه نمی‌شد و جزء مزایای نصب برنامه موبایلی آن بود) و با چرخ‌دنده بی‌استفاده‌ای مواجه می‌شدید؛ باید کارت مقصد را انتخاب می‌کردید و همیشه به صورت یخ‌زده عمل نمی‌کرد.
استفاده از این برنامه گیجم می‌کرد. به همین دلیل آن را پاک کردم. با این حال، حین نوشتن این گزارش دوباره برنامه را نصب و خدماتش را مرور کردم و متوجه شدم که مشکل مزبور در نسخه‌های به‌روزرسانی‌شده حل شده است و آن چرخ‌دنده‌های مزاحم، به جز صفحه اول برنامه (که اتفاقا اینجا درست کار می‌کنند)، در بقیه قسمت‌ها حذف شده‌اند، ولی آن تجربه ناخوشایند باعث شده که دیگر [برای انجام امور بانکی] به سراغ آن برنامه نروم. اما این برنامه رشد کرده است، به دلیل حل مشکلات در به‌روزرسانی‌ها و تمرکز بیشتر بر تجربه مخاطبان.
به طور کلی، باید گفت که وقتی رقبای بهتر یا هم‌ترازی در بازار وجود داشته باشد، مخاطب صبر نمی‌کند تا مشکلات فنی حل شود. مهم‌ترین هدف قشری که خدمات آنلاین را برمی‌گزیند، صرفه‌جویی در زمان و راحت انجام‌شدن امور است. اگر این دو اصل را فراموش کنیم، کسب‌وکار اینترنتی‌مان به خطر خواهد افتاد.
امکانات جانبی
این دو برنامه علاوه بر خرید شارژ و کارت به کارت، گزینه‌های متنوع دیگری نیز دارند. این گزینه‌ها تحت‌تأثیر رقابت با برنامه‌های رقیب هر دم افزایش می‌یابد. خرید بلیت برای سفر و نیکوکاری و همراهی با برنامه‌های تلویزیونی از این دست خدمات جانبی‌اند. باید دید کاربران چقدر از این خدمات استقبال می‌کنند.
رقابت در دنیای اپ‌های پرداخت
در گزارش کافه‌بازار دو اپ مالی بانک‌های ملت و ملی در جایگاه سوم و چهارم قرار گرفته‌اند. حدودا ۲میلیون کاربر فعال کافه‌بازار «همراه‌بانک ملت» را نصب کرده‌اند که رشد ۱۰۰درصدی این اپ را نشان می‌دهد. «همراه‌بام ملی» با رشد ۵۰درصدی نصب تعداد کاربران فعالش را به حدود یک میلیون نفر رسانده است.
اما نکته اینجاست که این اپ‌ها با اینکه خدمات متنوع و مدرن بانکداری الکترونیکی را ارائه می‌دهند، کاربران محدودی دارند، زیرا خدماتشان فقط به درد مشترکان همان بانک می‌خورد. از طرفی، بیشترین میزان رشد به این برنامه‌های پرطرفدار تعلق ندارد و «همراه بانک تجارت» و «ایوا» با حدود ۱۰۰۰درصد افزایش تعداد نصب نشان دادند که در آینده به رقیبان سرسخت اپ‌های پرداخت مالی تبدیل می‌شوند.
