استارتاپ‌های شهر هوشمند
رویکردهای نو در توسعه و برنامه‌ریزی شهری در عصر جدید
نویسندگان :حسین رفیعیان، مهدی کاکاوند
افزایش جمعیت جهان و تمایل به شهرنشینی مشکلات عدیده‌ای را موجب شده‌اند. شهرها تا سال ۲۰۵۰، حدوداً ۷۰درصد جمعیت ۹بیلیون نفری جهان را به خود اختصاص خواهند داد و شاید این مشکلات زیرساختی زیادی را به وجود آورد. ترافیک و مشکلات حمل‌ونقل، آلودگی هوا و محیط‌زیست، مشکلات زیرساختی و الخ ازجمله مهم‌ترین چالش‌های مطرح‌شده در شهرهای آینده خواهند بود.
حال، برای حل این مشکلات، جوامع و نهادهای مختلف باید رویکردی جدید به برنامه‌ریزی شهری داشته باشند. یکی از رویکردهای اصلی مطرح در برنامه‌ریزی شهری در عصر جدید توسعه شهر هوشمند است. برای رسیدن به این مهم استفاده از فناوری و نوآوری بسیار حیاتی است و استفاده از آن را باید یک الزام برای آینده شهرها دانست. شهرهای هوشمند تجسم رویایی در آینده نیستند.
بلکه به لطف توسعه فناوری‌های جدید هم‌اکنون هوشمندسازی در دستور کار بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا قرارگرفته است. می‌توان مشخصه شهر هوشمند را به‌کارگیری فناوری به‌منظور ارتقاء سطح رفاه زندگی شهروندان، توسعه پایدار شهری و توسعه اقتصادی شهرها دانست. برای حرکت به سمت هوشمندسازی شهرها، نیاز است سه گام در توسعه شهرها برداشته شود.
گام اول حرکت به سمت شهر هوشمند و ایجاد پایگاه فناوری و داده است. در گام دوم، اپلیکیشن‌های کاربردی، با توجه به اطلاعات به‌دست‌آمده از گام اول و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات، تولید می‌گردند. این برنامه‌ها، اطلاعات را تجزیه‌وتحلیل می‌کنند یا با ایجاد کاربری مناسب از سنسورها خدمات خود را در حوزه آلودگی شهری، ترافیک و به شهروندان و ارگان‌ها ارائه می‌دهند و در گام سوم که یک گام حیاتی است باید ترویج و فرهنگ‌سازی و توسعه به‌کارگیری توانمندی‌های شهر هوشمند از طریق عموم جامعه ارتقاء یابد. با تمام این تفاسیر، می‌توان گفت که توجه به برنامه‌ریزی شهری بر پایه شهر هوشمند یک روند مهم در کلانشهرهای مختلف در دنیا و یک فرصت بسیار جذاب برای شرکت‌های نوپا، نوآوران و کارآفرینان است.
رشد حجم بازار و نرخ رشد مرکب این حوزه تا سال ۲۰۲۵ به‌ترتیب ۹۰بیلیون دلار و ۱۰٫۳درصد بوده است که خود گواهی است بر اهمیت این فرصت برای شرکت‌های نوپا. وجود فرصتهای مناسب در حوزه حمل‌ونقل شهری، محیط‌زیست شهری و بازیافت، برنامه‌ریزی و شفاف‌سازی اطلاعات، توسعه زیرساخت‌های شهری (مانند حوزه انرژی و آب و فاضلاب شهری و…) را می‌توان از مهم‌ترین حوزه‌های فعالیت شرکت‌های نوپا در شهر هوشمند دانست. تا اینجا به اهمیت و فرصتهای موجود در شهر هوشمند اشاره شد و در ادامه به معرفی چند استارتاپ شاخص در حوزه شهر هوشمند پرداخته خواهد شد.
معرفی شرکت‌ها
Metrotech
این شرکت سال ۲۰۱۱ در کشور آمریکا تأسیس شد. شرکت مذکور یک سیستم برای کنترل ترافیک شهری توسعه می‌دهد، به‌طوری‌که اطلاعات مربوط به دوربین‌ها و سنسورهای حمل‌ونقل را جمع‌آوری کرده و در کمترین زمان تجزیه‌وتحلیل می‌کند و بلافاصله در اختیار دولت، رانندگان و مسافران قرار می‌دهد.
دولت‌ها از پلتفرم این مجموعه که تحت پردازش ابری است برای بهینه‌سازی زیرساخت‌های حمل‌ونقل استفاده می‌کنند. این سیستم با جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌های ترافیکی به شرکت‌ها قادر به پیش‌بینی وقایع جاده‌ای پیش رو است و می‌تواند نقشه‌های جدید، مسیرها و موقعیت‌ها را بهتر طراحی کند و بر اساس آن برنامه‌ریزی دقیق‌تری ارائه دهد.
Plume Labs در سال ۲۰۱۴ در کشور فرانسه تأسیس شد. این شرکت دستگاهی با نام flow تولید می‌کند که میزان آلودگی هوا را در هر مکان نشان می‌دهد ـ با روشن‌کردن تعدادی LED. یک برنامه کاربردی متصل به داده‌های این دستگاه را نیز توسعه داده است که کاربران برای به دست آوردن اطلاعات دقیق‌تر در مورد میزان و نوع آلاینده‌های هوای آن منطقه می‌توانند از آن استفاده کنند.
این برنامه کاربردی میزان آلودگی هوا را در زمان‌ها و مکان‌های مشخص پیش‌بینی می‌کند. علاوه بر آن، با استفاده از GPS گوشی مسیری را به مخاطب برای رسیدن به مقصد نشان می‌دهد که دارای کمترین آلودگی هوا است و فرد در معرض هوای سالم‌تری قرار می‌گیرد.
Rubicon Global در سال ۲۰۰۸ در کشور آمریکا تأسیس شد. این شرکت یک پلتفرم نرم‌افزاری برای ارتباط میان تولید‌کنندگان پسماندهای حجیم و ویژه، شرکت‌های جمع‌آوری پسماند و رانندگان کامیون‌ها ارائه کرده است.
مخالفان هوش مصنوعی گاهی آن‌را جایگزینی برای بشریت دانسته و پایان حیات بشریت را در دستان هوش مصنوعی می‌دانند. اما موافقان، هوش مصنوعی را همچون دیگر فناوری‌ها ابزاری برای رشد و ارتقای سطح زندگی بشریت می‌دانند
مشتریانی که نیاز دارند پسماندهای خود را خارج از برنامه‌های معمول جمع‌آوری پسماند شهری جمع‌آوری کنند، می‌توانند از طریق این نرم‌افزار به‌صورت آنلاین ثبت سفارش کرده، هزینه جمع‌آوری را پرداخت و گزارش‌های مربوط به عملکرد خود را مشاهده کنند.
این شرکت دارای یک شبکه از کامیون‌های جمع‌آوری زباله است و به مشتریان خود این امکان را می‌دهد که از طریق اپلیکیشن درخواست جمع‌آوری زباله بدهند یا برای آن برنامه تنظیم کنند. علاوه بر دریافت هزینه‌های دوره‌ای از مشتریان که بر مبنای میزان و تعداد دفعات جمع‌آوری پسماند هر مشتری تعیین می‌شود، با فروش مواد قابل بازیافت نیز کسب درآمد می‌شود. اما تولید‌کنندگان پسماندهای حجیم یا ویژه صنعتی، خانگی، شرکت‌ها و سازمان‌هایی که تولید پسماند بالایی دارند و خارج از محدوده سرویس‌دهی شهرداری‌ها هستند از مخاطبان این پلتفرم هستند.
We-convert در سال ۲۰۱۵ در کشور هند تأسیس شد. این شرکت سطل زباله هوشمند جهت جمع‌آوری بطری‌های پلاستیکی و ارائه بن‌های تخفیف جهت تشویق افراد به استفاده از آن ارائه کرده است. به‌منظور فرهنگ‌سازی هرچه بیشتر در استفاده از سطل‌های زباله خشک در هند، هر کاربر پس از ایجاد حساب کاربری بر اساس میزان پسماند خشک (تعداد بطری‌های پلاستیکی و فلزی) ارائه‌شده، کد و یا بن تخفیف را از فروشگاه‌ها و مراکز طرف قرارداد با این شرکت دریافت می‌کنند.
این شرکت به‌عنوان واسطی برای بازیافت‌کنندگان نیز عمل می‌کند و با هزینه کمتر پسماندها را در اختیار آنها قرار داده و درآمد حاصل از آن را با مشتریان خود از طریق مشوق‌های مذکور سهیم می‌شود. One Concern در سال ۲۰۱۵ در کشور آمریکا تأسیس شد.
One Concern این مأموریت را برای خود تعیین کرده است که زندگی آدم‌ها را قبل، حین و بعد از یک حادثه طبیعی حفظ کند. این شرکت در دانشگاه استنفورد پایه‌گذاری شده است و با به‌کارگیری علم بلایای طبیعی و علم داده (data science) و تکنولوژی هوش مصنوعی به پیش‌بینی و کنترل بحران شهری می‌پردازد.
به عنوان مثال، این نرم‌افزار احتمال وقوع رخ‌دادن زلزله را در سریع‌ترین زمان ممکن روی نقشه نمایش می‌دهد و در حین رخ‌دادن حادثه به افراد اطلاعاتی در مورد راه‌های قابل‌عبور و جاهایی که به دلیل ریزش آوار مسدود شده است می‌دهد و بر اساس آن امن‌ترین راهکار‌های موجود در نواحی را مشخص می‌کند که موجب آگاهی بیشتر افراد برای حفظ جان خود می‌شود.
Dispatchr در سال ۲۰۱۵ در کشور آمریکا تأسیس شد. پدیده‌های طبیعی، تغییرات آب‌وهوایی، خطاهای انسانی و حوادث غیرقابل‌پیش‌بینی به‌طور مداوم به زیرساخت‌هایی مانند شبکه‌های برق، ارتباطات مخابراتی، پل‌ها، جاده‌ها، تونل‌ها و شبکه آب‌رسانی آسیب می‌زند.
این شرکت با استفاده از یکپارچه‌سازی داده‌های جغرافیایی، پیش‌بینی مجموعه‌ای از خدمات تحت سیستم ابری و تلفن همراه به ارائه‌دهندگان زیرساخت مانند آب و برق کمک می‌کند تا فاجعه‌های انسانی و خسارت‌های ناشی از قطع شدن زیرساخت‌ها را به حداقل برساند. برخی از مزایای استفاده از این پلتفرم شامل کاهش خطاها، تعمیرات دوباره، کاهش زمان تعمیرات، کاهش زمان قطعی و هزینه زیرساخت‌ها تا جای ممکن و جلوگیری از قطع‌شدن‌های مکرر است.
Valor Water در سال ۲۰۱۳ در کشور آمریکا تأسیس شد. این شرکت سیستمی را توسعه می‌دهد که داده‌های مربوط به جریان و مصرف آب را جمع‌آوری و گزارش می‌کند. فعالیت‌های عمده این پلتفرم شامل تحلیل‌های قطع جریان آب و انرژی، ذخیره هوشمند، کنترل مصرف و شناسایی نقاط نشتی آب هست.
این سیستم در راستای کنترل مصرف و جریان آب برای حفظ ذخایر و استفاده بهینه از منابع شهری فعالیت می‌کند. علاوه بر آن، پلتفرم این شرکت رفتار مصرف مشتریان را شناسایی و میزان مصرف آنها را کنترل و پایش می‌کند و بر اساس آن تمامی ریسک‌ها و هزینه‌ها را تحلیل می‌کند. توزیع آب به‌گونه‌ای صورت می‌گیرد که کمترین انرژی جهت انتقال آب مصرف شود.
ستاد اقتصاد دیجیتال معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در جهت کمک به تنوع‌بخشی به اکوسیستم از منظر حوزه‌های فناوری‌محور و مسئله‌محور، مجموعه‌ای از برنامه‌های حمایتی و ترویجی را در قالب کتاب تهیه و توزیع کرده است.
این ستاد با همکاری هفته‌نامه شنبه بر آن است که هر هفته گزارشی از کسب‌وکارهای پیشران در حوزه‌های فناوری جدید تهیه کند. در شماره قبل استارتاپ‌های پیشران هوش مصنوعی معرفی شدند و این بار به معرفی استارتاپ‌های حوزه شهر هوشمند پرداختیم.
علاقه‌مندان این حوزه درصورت تمایل می توانند نسخه کامل این سلسله گزارشات را در قالب کتاب الکترونیک، از طریق سایت ستاد اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی، به صورت رایگان دریافت کنند.