در فضای مجازی، هر وقت می‌خواهند سختی یک کار را نشان بدهند، آن را در مقام دوم سخت‌ترین کار دنیا قرار می‌دهند. مقام اول همیشه در اختیار کار در معدن است. اما کار در معدن و صنایع وابسته به آن، همیشه یکی از کسب‌و‌کارهای در پس پرده است و با آنکه در طول روز همه ما با جنبه‌های مختلف مواد معدنی که از دل زمین بیرون می‌آید، سر و کار داریم، کمتر به آن فکر می‌کنیم. شاید مهم‌ترین دلیل آن این است که فرآیند تبدیل این مواد معدنی را هیچ‌وقت نمی‌بینیم. روندی که اکنون یک استارتاپ کوچک اما موفق، در دل جنوب شرق کشور و در زاهدان، در حال انجام آن است. خانم ریگی و همکارانش در حال ساخت 2 روند تبدیل مواد معدنی هستند که یکی از آن‌ها در ایران برای بار اول رخ می‌دهد. در گفت‌وگویی کوتاه با این استارتاپ حوزه معدن بیشتر آشنا شدیم.
کمی درباره نحوه سازوکار استارتاپ حوزه معدن خودتان بگویید
کسب‌و‌کار ما، فرآوری سنگ معدن منیزیت است. این کار را از استان خودمان آغاز کردیم و از آنجایی‌که صادرات مواد خام منیزیت ممنوع بود، تصمیم گرفتیم وارد بازار فرآوری این ماده معدنی شویم. در همین راستا، به 2 محصول نانو ذرات منیزیم و منیزیم کربنات با خلوص بالای 98 رسیدیم. علاوه بر حاشیه سود بسیار مناسب، می‌توانیم مواد اولیه خلوص بالای صنایع ایران را تامین کنیم و هم در جهت صادرات این ماده قدم برداریم.
بنا بر گزارش شرکت «Technavio» که تحت عنوان «گزارش بازار جهانی نانو ذرات اکسید منیزیم» انتشار یافته، بازار جهانی نانو ذرات اکسید منیزیم به دلیل افزایش تقاضا در کشورهای چین، هند، آمریکا و نیز کشورهای «EMEA» (متشکل از 116 کشور اروپایی، خاورمیانه و آفریقا)، از رشدی چشمگیر برخوردار است. در همین راستا در این گزارش شرکت‌های برجسته تأثیرگذار روی بازار این محصول و تولیدکنندگان اصلی آن معرفی شده‌اند.
گسترش مستمر زمینه‌های جدید و کاربردی برای نانوذرات اکسید منیزیم، یکی از دلایل عمده رشد قابل توجه بازار آن است. در پیشرفت‌های ناشی از فعالیت‌های تحقیق و توسعه، منجر به شناسایی کاربردهای نوین در زمینه‌های فضایی، افزودنی‌های سوختی در نفت و گاز و بازدارنده شعله شده است.
امروزه پیشرفت‌های فناوری نانو، امکان تولید نانو ذرات اکسید منیزیم را براساس نیازهای متفاوت فراهم آورده است که همین عامل منجر به فعالیت طیف وسیعی از فروشندگان در حوزه‌ها و صنایع مختلف شده است و تولیدکنندگان نانو ذرات اکسید منیزیم، انواع مختلفی از محصولات را برای کاربردهای مختلف ارائه می‌دهند.
از کربنات منیزیم به عنوان یک ماده افزودنی خوراکی عمومی در تنظیم اسیدیته غذاها به عنوان قلیایی استفاده می‌شود. علاوه بر پیش‌بینی، کربنات منیزیم، پرمصرف‌ترین نمک منیزیم، به عنوان ماده خشک‌کننده، ماده سفید‌کننده است. سایر کاربردهای نمک‌های منیزیم شامل مواد سفت‌کننده، روان‌کننده‌ها، مواد تقویت‌کننده طعم و مواد کمکی برای فرآیند است. از نظر دارویی، از کربنات به عنوان ضد‌اسید استفاده می‌شود.
محصول شما در چه صنایعی کاربرد دارد؟
نانوذرات اکسید منیزیم را می‌توان در الکترونیک، کاتالیز، سرامیک، محصولات پتروشیمی، پوشش‌ها و بسیاری از زمینه‌های دیگر استفاده کرد. نانوذرات اکسید منیزیم را می‌توان در کنار تراشه‌های چوب و خراطان چوب برای ساخت موادی از قبیل ضد‌صدا، وزن سبک، عایق حرارتی و تخته فیبر نسوز و سرامیک فلزی استفاده کرد. ماده رقیق‌کننده دمای بالا که برای تولید ورق فولادی سیلیکون، مواد سرامیکی با درجه بالا، مواد صنعت الکترونیکی، چسب و مواد افزودنی در مواد اولیه شیمیایی استفاده می‌شود. استفاده به عنوان ماده عایق برقی برای ساختن مجرای قابل تراش، ذوب، عایق، نوار الکترود و ورق الکترود. همچنین در تولید فرکانس بالای آنتن میله مغناطیسی، پرکننده دستگاه مغناطیسی، پرکننده مواد عایق و حامل‌های مختلف مورد استفاده در صنعت رادیو نیز کاربرد دارد.
در فیبرهای نسوز و مواد نسوز، آجر منیزیت-کروم، پرکننده برای پوشش نسوز، عایق نسوز و عایق، برق، کابل، مواد نوری، مواد برای کوره ذوب فلز و سایر کوره‌های با دمای بالا، مواد گرمایشی و صفحه پایه سرامیکی و همچنین به عنوان نگهدارنده آتش در معاملات فیبرهای شیمیایی و پلاستیک استفاده می‌شود. همچنین نانو ذرات اکسید منیزیم به عنوان افزودنی سوخت، پاک‌کننده، ماده ضد‌انعطاف‌پذیر و مهار‌کننده خوردگی در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیر‌د.
کربنات منیزیم، آلیاژهای منیزیم، اجزای ساختاری اتومبیل‌ها و ماشین‌آلات را تشکیل می‌دهند. کاربرد دیگر این فلز، کمک به جداسازی گوگرد از آهن و فولاد است. منیزیم مانند آلومینیوم محکم و سبک است، بنابراین اغلب در چرخ‌های مرغوب که mag wheels نامیده می‌شوند، به کار می‌رود. آلیاژ این فلز در ساخت هواپیما و موشک ضروری است. عامل کاهنده برای ساخت اورانیوم خالص و فلزات دیگر از نمک‌هایشان نیز هست. عامل افزودنی برای پیشران‌های معمولی و مورد استفاده در تولید گلوله‌های کوچک گرافیت در چدن نیز هست.
هیدروکسیدمنیزیم در شیر منیزی، کلرید و سولفات آن در سولفات دومنیزی و سیترات‌های آن در پزشکی کاربرد دارد. این ماده با خلوص بالا به عنوان یک ضد‌اسید عمل می‌کند؛ از این رو، انتخاب مناسبی برای افراد مبتلا به سوءهاضمه و رفلکس اسید معده است.
آیا محصولتان نمونه خارجی یا داخلی دارد؟
نانوذرات منیزیا تولید داخل ندارد اما نمونه خارجی آن تولید می‌شود. منیزیم کربنات ولی نمونه داخلی و خارجی دارد.
مزیت رقابتی محصول استارتاپ حوزه معدن شما نسبت به دیگر رقبا چیست؟
محصول نانوذرات منیزیا تولید‌کننده صنعتی فعلا داخل ایران نداریم پس خاص این محصول رقیب داخلی نداریم. نسبت به نمونه خارجی که قیمت دلار در ایران بالاست، قیمت داخلی خیلی مناسب‌تر از وارداتی است. محصول منیزیم کربنات خیلی از رقبا با خلوص پایین عرضه می‌شوند اما کار ما دارای خلوص بالاست(بالای 98درصد) و تولید‌کننده با خلوص بالا داخل ایران محدود است. قاعدتا قیمت تولید داخل نسبت به محصول وارداتی خیلی مناسب‌تر است و از خروج ارز جلوگیری می‌کند و باتوجه به شرایط خاص ایران، صنعت دغدغه تامین مواد اولیه نخواهد داشت.
اکنون در چه مرحله‌ای از تولید هستید؟
در حال راه‌اندازی خط تولید کارگاهی (نیمه‌صنعتی) هستیم.
اکنون تیم شما چند نفر است و چه تخصص‌هایی دارید؟
در حال حاضر 4 نفر هستیم. ابتدا پروژه را خودم که مدرک کارشناسی ارشد علوم و فناوری نانو دارم، شروع کردم، سپس برادرم که دانشجوی مهندسی مکانیک است به من ملحق شد و یک دانشجوی مکانیک برای بخش انفورماتیک(سایت وIT) به تیم آمد. به دلیل اینکه بخش مدیریتی و ایجاد بازار به عهده خودم است، یک دانشجوی شیمی محض به عنوان دستیار به تیم اضافه شدند.
چه تصوری از آینده استارتاپ حوزه معدن خودتان دارید؟
تا 5سال آینده کارگاه به کارخانه تولیدی قوی تبدیل شده و بخش قابل‌توجهی از بازار ایران و منطقه را در دست داشته باشیم و سبد محصولمان را گسترش دهیم.
شرایط کار در زاهدان چگونه است؟ چه مشکلاتی دارید و به چه حمایت‌هایی نیاز دارید؟
با توجه به معادن مناسب و غنی در استان، از لحاظ تامین مواد اولیه مشکلی نداریم اما به دلیل نبود یا کم‌بودن صنایع مصرف‌کننده مرتبط، قاعدتا بازار‌سازی استانی سخت‌تر است و باید با استان‌های دیگر بیشتر تعامل داشته باشیم. مشکل اصلی قاعدتا بازار‌سازی است و چون محصول نانوذره منیزیا از صنایع جدید به حساب می‌آید، خیلی تمایل به امتحان ماده جدید ندارند.
مشکل دیگر اینکه چون نانو یک تکنولوژی جدید است، دسترسی به افراد باتجربه محدود یا ناممکن بوده و خودمان باید آزمون و خطا کنیم. مشکل دیگر، چون صنایع تولید‌کننده تجهیزات در چند شهر اصلی ایران هستند، سفارش تجهیزات کمی سخت‌تر است.
حمایت از تولید داخلی به این صورت که یا واردات محدود شود یا تعرفه‌های گمرکی محصول افزایش یابد که بتوانیم با محصول خارجی رقابت کنیم؛ همانند چین که حمایت ویژه از تولید داخل دارد و یارانه‌های ویژه در اختیار تولید‌کننده می‌گذارد که بتواند با قیمت مناسب در بازار جهانی رقابت کند (هرچند هیچ کشوری نمی‌تواند با مدل چین رقابت کند). همچنین در صورت رقابتی‌بودن قیمت محصول، ادارات بالا‌دستی همچون معاونت علمی ریاست جمهوری یا صنعت و معدن و تجارت ما را به صنایع مرتبط معرفی کرده و برای حضور در نمایشگاه‌ها و بازارهای بین‌المللی از ما حمایت کنند.
اصلا علاقه‌ای دارید که بیرون از زاهدان ادامه بدهید؟
پس از ورود به بازار و شناخته‌شدن محصول، جهت ارتباط با صنایع و صادرات و… به احتمال قوی دفتری در تهران خواهیم داشت و در صورت نیاز بازار اگر معادن مرتبط بخواهند از خط مشابه ما استفاده کنند، تمایل به گسترش خواهیم داشت که نیاز به بررسی پارامترهای مختلف دارد.
مطلب پیشنهادی: راهنمای برآورد هزینه راه اندازی استارتاپ
