نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، بزرگ‌ترین گردهمایی فرهنگی کشور است که در چندسال گذشته به دلیل شیوع بیماری کرونا امکان برگزاری آن به صورت حضوری مهیا نبود، اما در طول این مدت با فراهم‌شدن زیرساخت‌ها این فرصت به وجود آمد تا به صورت مجازی برگزار شود. برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب، میزان دسترسی افراد به خرید کتاب را در همه نقاط کشور گسترش داد که گام مهمی برای دستیابی به عدالت فرهنگی به شمار می‌رود و آمارهای استقبال نیز شاهدی بر این موضوع هستند.
نمایشگاه مورد نظر در دسترس نیست!
یکی از چالش‌هایی که در نخستین تجربه نمایشگاه مجازی کتاب به وجود آمد، این بود که به دلیل تبلیغات فراوان و استقبال مردم، سامانه نمایشگاه از دسترس خارج می‌شد. مخاطبان کتاب از کند‌بودن سایت برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب گله‌مند بودند. به نظر می‌رسید زیرساخت‌ها برای برگزاری چنین رویدادی به صورت آنلاین فراهم نبود. متاسفانه این مشکلی است که در سال‌های اخیر، بارها در سامانه‌های آنلاین پرمخاطب، از ثبت‌نام خودرو تا بلیت کنسرت با آن مواجه هستیم، به گونه‌ای که گویی این مشکلات بخش جدایی‌ناپذیر رخدادهای آنلاین هستند.
این اتفاق معمولا به این دلیل می‌افتد که با افزایش حجم درخواست‌ها به سامانه، بار پردازشی سرورها افزایش می‌یابد و باز کردن صفحات زمان زیادی می‌طلبد. این موضوع که کاربر برای باز‌کردن هر صفحه مدت زمان زیادی منتظر بماند، قطعا تجربه بدی برای او ایجاد می‌کند و حتی ممکن است مخاطب را از سفارش کتاب به صورت آنلاین پشیمان کند. در نمایشگاه امسال خوشبختانه این مشکل وجود نداشت و کاربران می‌توانستند بدون مشکل در سامانه گشت‌وگذار کنند و کتاب‌های مورد نظر خود را سفارش دهند.
در نشست فنی دومین نمایشگاه مجازی کتاب این موضوع مطرح شد که به دلیل اشکالاتی در معماری سامانه و زیرساخت‌های آن، در نخستین نمایشگاه کتاب شاهد کندی و قطعی سرویس بودیم که تجربه نامناسبی برای بازدیدکنندگان رقم زد. تیم فنی نمایشگاه در این نشست اعلام کرد که برای حل این مشکل به سراغ مجموعه هم‌روش رفته است که به صورت تخصصی در زمینه خدمات رایانش ابری فعالیت می‌کند. در ادامه گفت‌وگویی داریم با فرید ستاری، مدیرعامل شرکت هم‌روش، ارائه‌دهنده خدمات در لایه زیرساخت به نمایشگاه مجازی کتاب.
چرا نمایشگاه مجازی کتاب امسال با اختلال مواجه نشد؟
گاهی در کمپین‌های تبلیغاتی یا رویدادهای آنلاین پرمخاطبی مانند نمایشگاه کتاب، به علت استقبال بسیار مخاطبان، سامانه‌ها تحت فشار زیادی قرار می‌گیرند که در مواجهه با این حجم از فشار، ممکن است کوچک‌ترین اشکالات در نرم‌افزار، معماری، زیرساخت و یا شبکه منجر به کندی یا از کارافتادن سرویس‌ها شوند و در نهایت، تجربه نامطلوبی برای کاربران ایجاد شود. یکی از بخش‌های کلیدی در برگزاری مناسب نمایشگاه مجازی کتاب، بستر استقرار و اجرای آن بود. در نخستین دوره برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب، شاهد اشکالاتی در ارائه خدمات به دلیل ضعف در زیرساخت‌های سامانه نمایشگاه بودیم. در دوره اول معماری سامانه زیرساخت نمایشگاه مجازی کتاب متناسب با این حجم طراحی و پیاده‌سازی نشده بود. با توجه به تجربه دوره اول، استراتژی تیم فنی نمایشگاه، تغییر معماری و پیاده‌سازی مقیاس‌پذیر سیستم و همچنین شبیه‌سازی و تست بار بود. شرکت هم‌روش، بستر مناسبی را برای تیم فنی نمایشگاه فراهم کرد تا زیرساخت خدمات نمایشگاه را به صورت مقیاس‌پذیر توسعه دهند. سامانه‌‌ای مانند نمایشگاه مجازی کتاب برای ارائه خدمات پایدار و با کیفیت، پیچیدگی‌هایی در ابعاد مختلف فنی دارد و نیازمند طراحی و پیش‌بینی دقیق است که ما توانستیم با تجربه‌ای که در این زمینه داشتیم، زیرساختی را برای این سامانه طراحی کنیم تا مقیاس‌پذیر باشد و بتواند درخواست‌های نمایشگاه کتاب را حتی در ایام پرترافیک مدیریت کند. برای اینکه نمایشگاه با اختلال مواجه نشود، ما از ماه‌ها قبل، بستر استقراری را برای سرویس نرم‌افزار نمایشگاه مجازی کتاب تهران آماده کردیم و کلیه آن سرویس‌های زیرساختی که نرم‌افزار این رویداد باید روی آن مستقر شود، روی پلتفرم ابری هم‌روش قرار گرفت. به لطف خدا، همکاری تیم فنی نمایشگاه و مجموعه هم‌روش موفقیت‌آمیز بود و امسال این مشکلات حل شد و کاربران از اولین روز توانستند بدون مشکل از سامانه خرید کنند.
اگر نمایشگاه خوب برگزار نمی‌شد، چالش‌های متعددی برای شما ممکن بود به وجود بیاید، چطور به این اطمینان رسیدید که توانایی مدیریت زیرساخت یک رویداد ملی مانند نمایشگاه کتاب را دارید؟
ارائه خدمات زیرساختی با کیفیت در این مقیاس، نیازمند دانش و تجربه فنی در بخش‌های مختلف نرم‌افزاری است تا بتوان از قبل نیازمندی‌ها را به صورت دقیق پیش‌بینی و تحلیل کرد و متناسب با آن نیازمندی‌ها، زیرساختی مقیاس‌پذیر و قابل‌اتکا در اختیار تیم فنی قرار داد. همکاران فنی ما با تجربه چندساله ارائه خدمات زیرساخت به مجموعه‌هایی همچون ترب، همراه اول، اسنپ‌کیو، اسنپ ساپلای، ایوند، سنجاق، بهترینو و… با انواع چالش‌های زیرساختی این کسب‌وکارها آشنا هستند و به این مجموعه‌ها کمک کرده‌اند تا با استفاده از تکنولوژی‌های روز زیرساخت، خدماتشان را به مخاطبان ارائه کنند.
در این مدت علاوه بر کسب تجربه، تیم‌های فنی ما به توسعه و بهبود ابزارهای مختلف بر بستر تکنولوژی‌هایی همچون کوبرنتیز مشغول بوده‌اند که بتوانند راهکارهای زیرساختی قابل اطمینانی در اختیار تیم‌های فنی قرار دهند تا این تیم‌ها بدون دغدغه زیرساخت بر رشد محصولات خود تمرکز کنند.
در مورد نمایشگاه مجازی کتاب هم با شناختی که از تیم فنی نمایشگاه داشتیم، به این ارزیابی رسیدیم که می‌توانیم با کمک و همراهی همدیگر، زیرساخت این رویداد را تامین کنیم.
برای برگزاری موفق چنین رویدادی چه برنامه‌ریزی‌ها و هماهنگی‌هایی انجام می‌شود؟
در چنین مواردی، خلق یک تجربه خوب برای مخاطب نهایی، حاصل همکاری و هماهنگی تیم‌های مختلف نرم‌افزاری و زیرساختی است. در مقیاس‌های بالا، گاهی اوقات کوچک‌ترین مشکلات نیز می‌توانند نتیجه تلاش‌های بخش‌های دیگر را تحت‌الشعاع قرار دهند. این مشکلات ممکن است در بخش نرم‌افزار، زیرساخت، شبکه یا جاهای دیگر باشد. بنابراین بایستی اشراف خوبی به بخش‌های مختلف داشت. تیم فنی نمایشگاه کتاب، با انتخاب‌های مناسبی که در زمینه معماری، تکنولوژی و… داشتند، نقش کلیدی در ایجاد این هماهنگی داشتند.
ما در هم‌روش تلاش می‌کنیم تا علاوه بر پشتیبانی زیرساخت، تجربیاتمان در زمینه‌های دیگر را هم در اختیار مجموعه‌ها قرار دهیم و همراه آنها باشیم تا به هدف نهایی که رضایت کاربران سیستم است، برسیم. برای این کار به صورت مستمر و دقیق بخش‌های مختلف سیستم را پایش می‌کنیم تا از کوچک‌ترین اتفاقات به‌موقع مطلع شویم و با کمک تیم‌های توسعه، مشکلات احتمالی را در سریع‌ترین زمان حل کنیم.
حین برگزاری نمایشگاه، غافلگیر هم شدید؟
یکی از مباحثی که در سامانه‌های مطرحی چون سامانه نمایشگاه مجازی کتاب مطرح است، ارزیابی رخدادهای غیرمنتظره است. در چنین مواردی که وب‌سایت یا اپلیکیشن ترافیک یک‌دفعه‌ای دارند، بحث پیش‌بینی بسیار اهمیت پیدا می‌کند. به عنوان مثال، ممکن است به خاطر نمایش یک زیرنویس در یک برنامه پرطرفدار تلویزیونی، به یک‌باره حجم زیادی از درخواست‌ها به سمت سامانه بیاید یا ممکن است هم‌زمان با این رویداد، اتفاقات دیگری در زیرساخت کشور اتفاق رخ دهد، بنابراین غافلگیری بخشی از ماهیت این نوع کارهاست، اما این به این معنا نیست که چاره‌ای برای آن وجود ندارد. آمادگی برای چنین اتفاقات غیرمنتظره‌ای یکی از نیازمندی‌های اصلی کار است.
بخشی از این آمادگی، از طریق پیش‌بینی و شبیه‌سازی و تست‌های مختلف به دست می‌آید که تجربه هر بار برگزاری چنین رویدادی به این پیش‌بینی‌ها کمک می‌کند. همانطور که اشاره کردم، تکنولوژی کوبرنتیز که ما استفاده می‌کنیم، راهکارهایی دارد که بحث مقیاس‌پذیری را حل می‌کند ولی همواره بخشی از اتفاقات هم هستند که قابل پیش‌بینی نیستند و باید در همان حین با آنها روبه‌رو شد و برایشان راه‌حل مناسبی پیدا کرد. واکنش مناسب و به‌موقع، نیازمند تیمی چابک و باتجربه است که این مشکلات را به سرعت تشخیص دهد. تجربه تیم فنی ما نیز بسیار کمک کرد تا رخدادهای غیرمنتظره را پیش‌بینی کنیم. ما تجربیات بسیاری در این زمینه داشتیم که در زمان‌های پرفشار بتوانیم به خوبی عمل کنیم، همانطور که اشاره کردم ما تلاشمان را می‌کنیم تا همراه و پشتیبان تیم‌های فنی باشیم. هم‌روش چندین سال است که این پشتیبانی را به صورت ۲۴ساعته در اختیار مشتریانش قرار داده و نمایشگاه کتاب هم یکی از همکاری‌های موفق ما بوده است.
برای جلوگیری از وقوع این حوادث غافلگیر‌کننده، تیم ما با همکاری تیم فنی نمایشگاه کتاب در چندین مرحله، احتمالات رویدادهای نامطلوب را بررسی کردیم و پروژه‌هایی را در راستای آمادگی و رفع و کاهش ریسک‌ها انجام دادیم تا احتمال این غافلگیری‌های نامطلوب هم کاهش داده شود. اقداماتی مانند شبیه‌سازی رفتار کاربران و انجام تست‌های مختلف برای پیدا‌کردن مشکلات برنامه از جمله اقدامات پیش از برگزاری نمایشگاه بود. ما در هم‌روش علاوه بر اقدامات پیشگیرانه، ابزارهایی را به تیم فنی نمایشگاه ارائه دادیم که بتوانیم در زمان برگزاری نمایشگاه به طور مداوم سامانه را پایش کنیم تا تیم فنی بتواند ایرادات احتمالی را به‌موقع شناسایی و رفع کند.
وظیفه و دغدغه شما در اکوسیستم کارآفرینی چیست؟ چه مشکلاتی از تیم‌های فنی برطرف می‌کنید؟
«هم‌روش» یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات زیرساخت رایانش ابری است و به نوعی خدمات مدیریت‌شده زیرساخت مبتنی بر کوبرنتیز ارائه می‌کند. ما خدمات متعددی را به کسب‌وکارها و به خصوص تیم‌های فنی ارائه می‌کنیم تا بتوانند بدون دغدغه زیرساخت، کسب‌وکار یا محصول خود را توسعه بدهند و امیدواریم که با خدماتی که ارائه می‌دهیم به رشد این اکوسیستم کمک کنیم.