طی سال‌های اخیر همواره یکی از دغدغه‌های مهم فعالان محیط زیست، جدا‌کردن زباله‌های خشک و تر از یکدیگر جهت تسهیل فرایند بازیافت بوده است. بهماند، یک استارتاپ محیط زیستی نوپا‌ست که سعی در حل این دغدغه دارد و با ایجاد یک پلتفرم زیست‌محیطی، فرایند بازیافت زباله‌ها را ساده‌تر کرده است. به سراغ محمد موسوی مدیرعامل استارتاپ بهماند رفته‌ایم تا با او درباره این ایده استارتاپی و چشم‌انداز و اهداف آنها در آینده صحبت کنیم.
- زمینه کاری شما پیش از شروع این استارتاپ چه بود؟
من دانشجوی سال آخر کارشناسی ارشد رشته علوم محیط زیست دانشگاه امیرکبیر بودم که به واسطه یکی از دوستانم با استارتاپ بهماند آشنا شدم. استارتاپ بهماند در سال۱۳۹۶ در مرکز شتاب‌دهنده سامسونگ امیرکبیر مستقر بود و تقریبا یک ماه بود که فعالیت خود را آغاز کرده بود و تقریبا از همان ابتدا در کنار تیم بودم.
- اﯾﺪه ﺷﺮوع اﯾﻦ اﺳﺘﺎرﺗﺎپ از ﭼﻪ زﻣﺎﻧﯽ و چگونه شکل گرفت؟
ایده این استارتاپ توسط آقای هادی عسگرزاده، مهندس صنایع، که فعالیت وی در حوزه مدیریت استراتژی سیستم‌ها بوده، مطرح شد. وی در شرکت‌های دارویی به مدت ۱۰ سال در رده مدیریتی سابقه فعالیت داشت و مدت‌ها بود که تصمیم به راه‌اندازی کسبوکار خود گرفته بود. آقای عسگرزاده خود به دلیل دغدغه‌های محیط‌زیستی بسیاری که داشت، سال‌ها بود که پسماندهای تر و خشک را جدا می‌کرد اما راهکاری برایش وجود نداشت که بتوانند به صورت درست این مسئله را مدیریت کنند، بنابراین، این ایده در ذهن ایشان شکل گرفت که کسب‌و‌کاری را راه‌اندازی کنند که این مشکل را بتوانند در تهران و حتی ایران حل کنند و در کنار حل این مشکل بتوانند از طریق راه‌اندازی این استارتاپ کسب درآمد هم داشته باشند.
در سال ۱۳۹۶ در شرکت داده‌پردازی یک استارتاپ ویکند برگزار شد که هادی عسگرزاده با این ایده در این رویداد شرکت کرد و مقام اول را آورد و همان شروعی بود برای کسبوکار بهماند. در نهایت هادی عسگرزاده با یکی از دوستان خود تیم بهماند را تشکیل دادند و کار خود را آغاز کردند که بعدها من نیز به ایشان پیوستم و از مرداد سال۱۳۹۶ کسبوکار بهماند رسما کار خود را آغاز کرد.
- اﺳﺘﺎرﺗﺎپ ﺷﻤﺎ دﻗﯿﻘﺎ ﭼﻪ ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ را اراﺋﻪ می‌دهد و اﻓﺮاد چطور ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ؟
در چرخه مدیریت پسماند بحث تفکیک صحیح پسماند از مبدأ و جمع‌آوری اصولی آن هزینه بسیار زیادی را به حوزه مدیریت پسماند وارد می‌کند و باعث می‌شود که امکان بازیافت پسماند به صورت صحیح و با کیفیت وجود نداشته باشد و کار در این چرخه بسیار سخت بشود. بنابراین راهکاری که بتوان این مشکل را از طریق آن حل کرد، تفکیک از مبدأ به صورت اصولی و صحیح و جمع‌آوری آن است. کسبوکار ما به این شکل است که افراد می‌توانند از طریق اپلیکیشن ما آموزش‌های لازم را ببینند و پسماند خشک و تر را تفکیک کنند، سپس از طریق اپلیکیشن در روز و ساعت مشخصی درخواست جمع‌آوری پسماندها را بدهند که در آن زمان نزدیک‌ترین خودروی ما به آنها مراجعه کرده و پسماندها را از آنها تحویل می‌گیرند. سپس پسماندهای تحویل‌گرفته شده را وزن کرده و به ازای وزن پسماند خشکی که به ما تحویل می‌دهند، امتیاز شهروند در اپلیکیشن شارژ می‌شود.
همچنین برای تشویق شهروندان گزینه‌هایی را نیز قرار داده‌ایم که از طریق آن افراد به ازای امتیازاتی که می‌گیرند، می‌توانند ازامتیازهایی بهره‌مند بشوند. امتیازهای مختلفی وجود دارد مثلا می‌توانند از این طریق محصولات محیط زیستی مانند گل‌های طبیعی، کیسه‌های پارچه‌ای یا محصولات اینچنینی را دریافت کنند. همچنین خدمات دیگری مانند کد تخفیف بخش‌های مختلف اسنپ و دیجی‌کالا.
به علاوه اینها، افراد می‌توانند به موسسات خیریه‌ای که با ما همکاری می‌کنند نیز کمک کنند و یا امتیاز خود را در پروژه‌های زیست‌محیطی خرج کنند و برای پیشبرد این طرح‌ها کمک کنند.
- بهماند از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
مهم‌ترین بخش بهماند بخش حملونقل و پشتیبانی است. بخش حملونقل مربوط به همکارانی است که برای جمع‌آوری به افراد مراجعه کرده و پسماندها را دریافت می‌کنند که افرادی کاملا آموزش‌دیده هستند و وظیفه خود را به درست‌ترین شکل ممکن انجام می‌دهند. همچنین پشتیبانی ما یک پشتیبانی ۲۴ساعته است و افراد ابهاماتی را که دارند، در هر زمانی می‌توانند با تیم پشتیبانی در میان بگذارند.
- راه‌اﻧﺪازی اﺳﺘﺎرﺗﺎپ بهماند ازﭼﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻠﯿﺪ ﺧﻮرد؟
همانطور که پیش‌تر گفته شد، بهماند در سال۱۳۹۶ کلید خورد و تقریبا طی ۴ماه ما بخش مارکتینگ خود را کامل کردیم و توانستیم به صورت گسترده تحقیقات بازار را انجام دهیم، بعد از آن محصولات خود را به صورت بی‌تو‌بی به شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ منطقه۲۱ تهران مراجعه می‌کردیم و به آنها آموزش‌های لازم را می‌دادیم، آنها را تجهیز کرده و بعد از درخواستشان پسماندهای آنها را دریافت می‌کردیم که بعد از آن به این نتیجه رسیدیم که برای اینکه این معضل را به شکل جامع‌تر ببینیم و بتوانیم برای آنها راهکاری را ارائه بدهیم، باید شهروندان را هم در این پروژه درگیر کنیم، بنابراین اپلیکیشن بهماند را طراحی کردیم.
از مهر سال۱۳۹۷ ما در منطقه۴ در شرق تهران کار خود را آغاز کردیم و با استقبال بی‌نظیری مواجه شدیم و به سرعت توانستیم طی حدودا ۶ ماه تعداد کاربران خود را به ۱۵هزار نفر برسانیم و خدماتی که می‌دادیم تا قبل از کرونا یعنی تقریبا اواخر سال۱۳۹۸ روزانه تقریبا به ۱۵۰ تا ۲۰۰ درخواست جمع‌آوری هم رسیده بود.
- ﺷﯿﻮه درآﻣﺪزاﯾﯽ اﺳﺘﺎرﺗﺎپ ﺷﻤﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟
شیوه درآمدزایی بهماند به این صورت است که پسماندها را از شهروندان دریافت می‌کنیم و به مراکز بازیافت می‌فروشیم.
ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اﻣﻮر ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ و ﻣﻌﺮﻓﯽ اﺳﺘﺎرﺗﺎپ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺮدم ﭼﻪ کارهایی را اﻧﺠﺎم داده‌اﯾﺪ؟
برای امور تبلیغاتی، ما بیشتر از تبلیغات آفلاین استفاده کرده‌ایم. در این راه از کمک شهرداری هم بهره برده‌ایم. حمایت شهرداری از تیم ما به این صورت بود که افرادی را برای آموزش به مناطق پرتردد و همچنین مکان‌های مهمی مثل مدارس و دانشگاه‌ها می‌فرستاد و ما از کمک ایشان برای اطلاع‌رسانی به مردم استفاده می‌کردیم. در فضای دیجیتال هم تمرکز خود را روی فضای مجازی گذاشتیم به ویژه برخی گروه‌های تلگرامی منطقه‌ای.
- از چالش‌هایی که بهماند با آنها روبه‌رو شده است، بگویید.
مهم‌ترین چالشی که بهماند با آن روبه‌رو شده، چالش‌های مربوط به قانونگذاری است که بسیار مانع بزرگی برای استارتاپ بهماند محسوب می‌شد. چالش جدی دیگری که پیش‌روی بهماند است، هزینه بسیار بالای این مدل از کسب‌و‌کارها‌ست که ادامه کار استارتاپ را سخت می‌کند.
- ﺷﯿﻮع وﯾﺮوس ﮐﺮوﻧﺎ روی ﮐﺴﺐوﮐﺎر ﺷﻤﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮی داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟
ویروس کرونا مانند یک سیل بزرگ کسبوکار ما را با خود برد و اکنون بهماند در یک شرایط بحرانی به سر می‌برد و به نوعی جلوی فعالیت ما را گرفت.
در ماه‌های اسفند، فروردین و اردیبهشت که برای استارتاپ ما زمان پیک محسوب می‌شد و هرسال بیشترین میزان جمع‌آوری پسماند را داشتیم، یک ضربه شدیدی را به کسبوکار ما وارد کرد و بعد از آن تقریبا از خرداد۱۳۹۹ که فعالیت‌ها شروع شد، تصمیم گرفتیم که فعلا خدمتی را ارائه ندهیم تا بتوانیم دوباره خود را بازسازی کنیم و حتی مجبور به تعدیل نیرو شدیم.
- از اهداف آینده بهماند بگویید.
همانطور که گفته شد، ما در حال حاضر به دنبال بازسازی خود هستیم و در حال رایزنی و صحبت با برخی سازمان‌ها برای جذب سرمایه هستیم که به محض جذب سرمایه این بار در کل شهر تهران خدمت‌رسانی خود را آغاز می‌کنیم.