سال ۹۷، سال درگیری‌های بزرگ شرکت‌های نوپا، با سازمان‌ها و شرکت‌های کهنه و به ویژه درگیری با سازمان‌ها و نهادهای دولتی ـ حاکمیتی بود. امید و ناامیدی در پی همدیگر، اگر شیشه بودیم، دیرزمانی ترک برمی‌داشتیم.
همچنین با توجه به اینکه حمایت مالی به ویژه در زمینه امور خیریه، همواره تهِ صفِ فهرست پرداخت‌های هر فرد قرار می‌گیرد، اولین نقطه آسیب‌پذیر در شرایط نابسامان اقتصادی است.
از آنجا که گردش پلتفرم‌های کراودفاندینگ و دونیشن به این بخش وابسته است، این موضوع، یکی از سختی‌های عمده بود که همچنان ادامه دارد.
برای عبور از بحران‌ها و سختی‌ها، تیم را کوچک کردیم، در فضاهای کار اشتراکی و از خانه با هم در ارتباط هستیم که به رشد بیشتر نیز منجر شده است.
استارتاپ‌های زیادی در سال۹۷ از بازار کنار رفتند و سال۹۸ را به چشم نخواهند دید. به نظر من عدم دانش و تجربه کافی، نه فقط در نزد موسسان و مدیران استارتاپ‌ها که به طور کل در اکوسیستم و بازار نوپایی که هنوز راه زیادی برای موفقیت دارد و آزمون و خطاهای بسیاری پیش‌روی همه ماست، دست به دست هم داد تا کسب‌وکارهایی شکست بخورند.
درست است که هر بازار، هر فرهنگ و هر شرایط اقتصادی، رفتارها و واکنش‌های خودش را می‌طلبد، اما در دسترس‌ترین و کم‌ریسک‌ترین کار در شرایط سختِ پیشِ رو، مطالعه و بررسی علل موفقیت و شکست هم‌صنفی‌ها در دیگر جوامع است که می‌تواند در بسیاری از موارد، ما را از خطاهای تکراری مصون بدارد.
ناامیدی وضعیت را بدتر می‌کند
در سختی و پیچیدگی شرایط حاضر شکی نیست اما ناامیدی وضعیت را از آنچه هست، وخیم‌تر خواهد کرد. به طور کل دنیا و به طور خاص کشور ایران، سختی‌ها و سرفرازی‌های بسیاری را در دوره‌های مختلف تاریخی پشت سر گذاشته‌اند و ماندگاری و موفقیت همواره از آن کسانی بوده که تاب آورده، واکنش خلاقانه نشان داده و جا نزده‌اند. باید هر چه که داریم را رو کنیم.
برای جذب سرمایه، پیشنهاد من بدون‌شک، بوت‌استرپ است. موفقیتی که از این مسیر به دست آید، قابل اتکا‌ست و در آینده، معتمد سرمایه‌گذاران نیز خواهد بود. در مورد نیروی انسانی هم باید بگویم که تجربه خود ما نشان داد با تیم کوچک‌تر، در فضای کوچک‌تر، تیم‌های چابک‌تر و بهره‌وری بالاتری ایجاد می‌شود.
استفاده از فضاهای کار اشتراکی در این برهه می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌ها باشد. ضمن اینکه به نظرم مهم‌ترین کار، پرداختن به نیازهای واقعی است. نیازهایی که به دنبال آشفتگی‌های ایجاد‌شده در سطح مدیریت کلان کشور و وضعیت نابسامان اقتصادی ـ معیشتی مردم به وجود آمده‌اند و تشنه راه‌حل هستند.
مدیران و تصمیم‌گیران سالخورده هر‌چه در چنته داشتند، ارائه کردند، به نظر درمانده و نیازمند کمک هستند. من احساس می‌کنم نوبت ماست، وقت وقتِ تلاش و مبارزه و اثبات خود است. وقتِ نشان‌دادن راهکارهای جدید و ساده و سهل‌الوصول است. نوبتِ ما فرا رسیده است، چه خوشمان بیاید، چه خوشمان نیاید.
