صندوق‌های وام خانوادگی که اغلب به صورت قرعه‌کشی ماهیانه برگزار می‌شود، در اکثر خانواده‌ها رواج دارد. استارتاپ همیان به نشانی hamyanapp.com با ارائه اپلیکیشنی تلاش کرده نحوه مدیریت و اداره این صندوق‌ها را برای اعضا و مدیران آن تسهیل کند.
امیررضا زنگنه به همراه علی سدیفی، عماد مخاطب و سینا زندکریمی این استارتاپ را بنیانگذاری کرده‌اند. امیررضا زنگنه ۲۵ ساله است و کارشناسی فیزیک شهید بهشتی دارد و دانشجوی ارشد کارآفرینی در دانشگاه علم و صنعت است. علی سدیفی ۲۶سال دارد و ارشد مدیریت کارآفرینی در دانشگاه شهیدبهشتی خوانده است. عماد مخاطب ۴۳ ساله است و کارشناسی ارشد مخابرات از دانشگاه علم و صنعت دارد و سینا زندکریمی ۲۵ ساله است و کارشناسی نرم‌افزار از دانشگاه شریف دارد.
امیررضا زنگنه داستان استارتاپشان را برایمان بازگو کرده است.
من، علی و سینا از ۲ سال پیش است روی یک پروژه در حوزه فینتک کار می‌کنیم که به محصولی رسیدیم که هنوز آن را منتشر نکرده‌ایم و در واقع استارتاپ همیان، یکی از فیچر‌های این محصول است که در آینده قصد داریم به بازار معرفی کنیم. بعد از مدتی عماد به تیم اضافه شد و به صورت جدی‌تر روی ایده همیان کار کردیم.
ایده همیان از تجربه شخصی من در حضور در یکی از صندوق‌های خانوادگی به ذهنمان رسید. من مدتی در یک صندوق خانگی عضو شدم و با مشکلات آن آشنا بودم، با بررسی‌های بیشتری که انجام دادیم، متوجه شدیم که این مشکلات در باقی صندوق‌ها نیز وجود دارد و چالش‌هایی میان اعضا و مدیر صندوق وجود دارد که همیان می‌تواند تا حدی آن را مرتفع سازد. بر همین اساس تصمیم گرفتیم این استارتاپ را راه بیندازیم و همیان در اسفند ۹۶ وارد بازار شد.
همیان چه کار می‌کند
همیان یک سامانه هوشمند برای مدیریت و استفاده از صندوق‌های وام خانوادگی و قرض‌الحسنه است و تقریبا تمام انواع مدل‌های صندوق‌ها را پوشش می‌دهد. به طور کلی، در همیان صندوق‌ها به دو مدل قرعه‌کشی و قرض‌الحسنه تقسیم شده‌اند. در مدل قرعه‌کشی تعدادی افراد دور هم جمع می‌شوند و ماهیانه مبلغ مشخصی به صندوق واریز می‌کنند و در هر ماه بین اعضا قرعه‌کشی صورت می‌گیرد و مبلغ جمع‌آوری شده به فرد برنده قرعه‌کشی به صورت وام تعلق می‌گیرد.
این روند تکرار می‌شود تا همه اعضا یک بار برنده قرعه‌کشی شوند و دوره صندوق کامل شود. در مدل قرض‌الحسنه اعضا مبلغ ثابتی را پرداخت نمی‌کنند و برای صندوق حداقل پرداخت ماهیانه که به نوعی حق عضویت صندوق به حساب می‌آید، تعیین می‌شود. افراد با یک آورده اولیه وارد صندوق می‌شوند و بعد از مدتی صندوق وام‌دهی را آغاز می‌کند و اعضایی که وام می‌گیرند، علاوه بر حق عضویتی که ماهیانه پرداخت می‌کنند، مکلف به بازپرداخت وام می‌شوند.
در این مدل وام‌دهی می‌تواند هم براساس قرعه‌کشی میان افرادی که نیازمند وام هستند صورت گیرد و هم براساس امتیازی که اعضا براساس آورده خود کسب کرده‌اند. البته حالت‌های دیگری نیز می‌تواند تعریف شود که برای هر صندوق می‌تواند متفاوت باشد و اگر فردی بخواهد از صندوق خارج شود، بررسی می‌شود که فرد چقدر بدهکار یا بستانکار است و پس از تسویه می‌تواند از صندوق خارج شود.در این مدل از صندوق‌ها حسابداری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
در ایران حدود ۳۰۰ هزار صندوق خانوادگی وجود دارد که ما حدود ۴ درصد از این تعداد را هدف‌گذاری کرده‌ایم که تا یک سال آینده به این هدف برسیم.
ما با توجه به پیچیدگی‌هایی که برای هر یک از انواع مدل‌های صندوق وجود داشت، تلاش کردیم در همیان پلتفرمی را ارائه دهیم که افراد بتوانند براساس نیازهای خود آن را سفارشی‌سازی کنند و برای مدیریت بهتر صندوق از آن استفاده کنند. خدماتی که در همیان ارائه می‌شود، به این ترتیب است که افراد می‌توانند از طریق اپلیکیشن موبایل یک گروه مالی برای صندوق خود ایجاد کنند و اعضا به صورت آنلاین مبالغ خود را واریز کنند و از رویدادهای صندوق مطلع شوند.
در صندوق‌های قرعه‌کشی زمانی که تمام اعضا سهم خود را واریز کردند، به مدیر از طریق پیام اطلاع‌رسانی می‌شود که امکان انجام قرعه‌کشی وجود دارد. مدیر به دو صورت دستی در دورهمی‌های اعضا و اتوماتیک در همیان می‌تواند قرعه‌کشی را انجام دهد. ما سعی می‌کنیم شفافیت صندوق‌ها را بالا ببریم، چراکه در صندوق‌هایی مانند صندوق‌های قرض‌الحسنه که گاهی با مبالغ بالا اداره می‌شوند، امکان اعمال سلیقه در پرداخت وام‌ها وجود دارد و همیان قصد دارد در این حوزه شفاف‌سازی انجام دهد تا همه از نحوه تعلق‌گرفتن وام‌ها مطلع شوند.
مدل بیزینسی در همیان به این صورت است که مبالغ به حساب همیان واریز می‌شود و بعد از انتخاب فرد وام‌گیرنده از طریق شبا وام برای او واریز می‌شود. این حوزه یکی از خدمات محبوب همیان به حساب می‌آید چراکه دریافت وام برای افراد ساده‌تر شده است. همچنین پیگیری بازپرداخت‌ها و ارائه تاریخچه‌ای از پرداخت‌های هر یک از اعضا از دیگر ویژگی‌های مورد توجه در همیان به حساب می‌آید. تاکنون حدود ۱۰۰۰ صندوق در همیان ایجاد شده که به طور میانگین در ماه ۱۰۰ صندوق فعال هستند و حدود ۷۰۰ کاربر نیز در همیان فعالیت می‌کنند.
فراز و نشیب‌های همیان
تیم همیان راه‌های درآمدی مختلفی را برای خود در نظر گرفته که به صورت کلی به دو دسته b2b و b2c تقسیم می‌شوند. در حال حاضر راه درآمدی b2c در همیان عملی شده است. به این ترتیب که از اعضا هزینه اشتراک برای شرکت در صندوق‌های قرعه‌کشی دریافت می‌شود. اعضا پس از ۳ نوبت استفاده رایگان از خدمات همیان برای استفاده مجدد مبلغی بین ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ تومان را به عنوان هزینه اشتراک پرداخت می‌کنند که مبلغ اشتراک براساس مبلغ پرداختی اعضا مشخص می‌شود.
امیررضا می‌گوید هنوز به نقطه سر به سر نرسیده‌اند و پیش‌بینی می‌کنند در اواسط سال ۹۸ به این مرحله برسند. آنها موفق شده‌اند در ابتدای کار مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان سرمایه جذب کنند و تاکنون با سرمایه‌ای که دریافت کرده‌اند، هزینه‌ها را مدیریت کرده‌اند.
ما تخمین‌هایی را در مورد ارزش بازار داشتیم که با حضور در الکامپ امسال بیشتر برایمان مشخص شد. در الکامپ با حدود ۴۰۰۰ نفر صحبت کردیم که بالای ۹۰ درصد آنها یا خودشان عضو صندوقی بودند یا اینکه یکی از اعضای خانواده‌شان عضو یکی از صندوق‌ها بودند. علاوه بر این، با بررسی‌هایی که انجام دادیم، متوجه شدیم در ایران حدود ۳۰۰ هزار صندوق خانوادگی وجود دارد که ما حدود ۴ درصد از این تعداد را هدف‌گذاری کرده‌ایم که تا یک سال آینده به این هدف برسیم.
آنها در این راه با چالش‌هایی نیز روبه‌رو بوده‌اند .مهم‌ترین چالش برای ما اتفاقاتی است که در مورد موسسات مالی و اعتباری افتاده که منجر به بی‌اعتمادی مردم به استفاده از این خدمات شده است. این موضوع باعث شده که از ۱۰۰درصد بازاریابی که در ماه انجام می‌دهیم، تنها ۲۰ درصد را بتوانیم متقاعد کنیم که این موضوع منجر به کاهش رشد همیان می‌شود.
بر همین اساس ما تضمین‌هایی را در نظر گرفته‌ایم که اعتماد افراد به استفاده از همیان جلب شود. به عنوان مثال، برای هر پرداخت رسیدی چاپ می‌شود که کاملا قابل پیگیری است و پرداخت‌ها از درگاه مستقیم بانک پارسیان انجام می‌شود و به دنبال همکاری با بانک‌های دیگر هم هستیم.
