دوران «دبل ونچر» شروع نهضت نمی‌دانم

سرمقاله 96 هفته نامه شنبه به قلم اکبر هاشمی

0

پابلو‭ ‬نرودا،‭ ‬شاعر‭ ‬شیلیایی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬۱۹۷۱‭ ‬جایزه‭ ‬نوبل‭ ‬ادبی‭ ‬را‭ ‬دریافت‭ ‬کرد،‭ ‬شعر‭ ‬زیبایی‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬حتما‭ ‬شنیده‌اید‭.‬

نان‭ ‬را‌،‭ ‬هوا‭ ‬را

روشنی‭ ‬را،‭ ‬بهار‭ ‬را

از‭ ‬من‭ ‬بگیر‭ ‬

اما‭ ‬خنده‌ات‭ ‬را‭ ‬هرگز‭ ‬

تا‭ ‬چشم‭ ‬از‭ ‬دنیا‭ ‬نبندم

این‭ ‬شعر‭ ‬حکایت‭ ‬همه‭ ‬جوان‌های‭ ‬تنها‭ ‬و‭ ‬بی‌پناه‭ ‬استارتاپی‭ ‬ایران‭ ‬است‭. ‬تنهایی‌شان‭ ‬از‭ ‬جنس‭ ‬تن‭ ‬نیست‭. ‬

دوروبرشان‭ ‬پر‭ ‬است‭ ‬از‭ ‬آدم‌های‭ ‬جور‌واجور‭ ‬و‭ ‬بی‌پناهی‌شان‭ ‬هم‭ ‬درد‭ ‬بی‌خانمانی‭ ‬یا‭ ‬مفلسی‭  ‬نیست‭. ‬تنها‭ ‬هستند‭ ‬چرا‭ ‬که‭ ‬کسی‭ ‬نیست‭ ‬به‭ ‬آنها‭ ‬بگوید‭ ‬چگونه‭ ‬شروع‭ ‬کنند‭ ‬یا‭ ‬چگونه‭ ‬ادامه‭ ‬راه‭ ‬را‭ ‬بپیمایند‭  ‬یا‭ … ‬بی‌پناهند‭ ‬چون‭ ‬در‭ ‬تاریکی‭ ‬ندانستن‭ ‬به‌دنبال‭ ‬ناجی‭ ‬می‌گردند‭ ‬که‭ ‬دستشان‭ ‬را‭ ‬بفشارد‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬شرایط‭ ‬سختی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬گرفتار‭ ‬شده‌اند،‭ ‬بیرون‭ ‬بکشد‌،‭ ‬نجات‭ ‬دهد‭ ‬در‭ ‬حالی‭ ‬که‭ ‬‮«‬نجات‌دهنده‭ ‬در‭ ‬گور‭ ‬خفته‭ ‬است‮»‬‭. ‬

در‭ ‬دوران‭ ‬غریبی‭ ‬به‭ ‬سر‭ ‬می‌بریم؛‭ ‬دورانی‭ ‬که‭ ‬من‭ ‬به‭ ‬آن‭ ‬‮«‬دبل‭ ‬ونچر‮»‬‭ ‬می‌گویم‭. ‬ذات‭ ‬کار‭ ‬استارتاپ‌ها‭ ‬خطرپذیر‭ ‬است‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬ایران‭ ‬مشکلات‭ ‬اقتصادی،‭ ‬سیاسی،‭ ‬فرهنگی‭ ‬واجتماعی‭ ‬و‭ …‬همه‭ ‬و‭ ‬همه‭  ‬دست‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬هم‭ ‬داده‌اند‭ ‬تا‭ ‬می‌توانند‭ ‬کار‭ ‬استارتاپ‌ها‭ ‬را‭ ‬مخاطره‌آمیز‌تر‭ ‬کنند‭.‬

از‭ ‬همه‭ ‬اینها‭ ‬خطرناک‌تر‭ ‬‮«‬بحران‭ ‬ندانستن‮»‬‭ ‬است‭. ‬بحران‭ ‬ندانستن‭ ‬یعنی‭ ‬فقر‭ ‬اطلاعات،‭ ‬دانش‭ ‬و‭ ‬کمبود‭ ‬سواد‭ ‬مدیریتی‭ ‬و‭ ‬آنچه‭ ‬این‭ ‬ندانستن‭ ‬را‭ ‬تبدیل‭ ‬به‭ ‬بحران‭ ‬می‌کند،‭ ‬مخفی‌کردن‭ ‬و‭ ‬لاپوشانی‭ ‬‮«‬ندانستن‮»‬‭ ‬است‭. ‬

در‭ ‬اکوسیستمی‭ ‬زیست‭ ‬می‌کنیم‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬من‭ ‬رسانه‌دار‭ ‬تا‭ ‬بخش‭ ‬قابل‌توجهی‭ ‬از‭ ‬فعالان‭ ‬استارتاپی‭ ‬برای‭ ‬هر‭ ‬سوال‭ ‬نامکشوف‭ ‬و‭ ‬مجهولی‭ ‬پاسخی‭ ‬در‭ ‬چنته‭ ‬دارند‭. ‬آنچه‭ ‬در‭ ‬آستین‭ ‬نداریم‭ ‬و‭ ‬بر‭ ‬زبانمان‭ ‬جاری‭ ‬نمی‌شود‭ ‬کلمه‭ ‬‮«‬نمی‌دانم‮»‬‭ ‬و‭ ‬‮«‬اطلاعی‭ ‬ندارم‮»‬‭ ‬است‭. ‬از‭ ‬آن‌سو‭ ‬در‭ ‬هر‭ ‬ایونتی‭ ‬کارت‭ ‬ویزیت‭ ‬پشت‭ ‬کارت‭ ‬ویزیت‭ ‬و‭ ‬پسوند‭ ‬پشت‭ ‬پسوند‭ ‬‮«‬منتور‮»‬،‭ ‬‮«‬منتور‌شیپ‮»‬‭.

‬تصور‭ ‬کنید‭ ‬هر‭ ‬کس‭ ‬در‭ ‬کارت‭ ‬ویزیت‭ ‬خودش‭ ‬بنویسد‭ ‬فاتح‭ ‬قله‭ ‬اورست‭. ‬در‭ ‬حالی‭ ‬که‭ ‬پل‭ ‬ورسک‭ ‬را‭ ‬هم‭ ‬فتح‭ ‬نکرده‭ ‬است!‭ ‬با‭ ‬علم‭ ‬به‭ ‬اینکه‭ ‬فهرست‭ ‬فاتحان‭ ‬اورست‭ ‬مشخص‭ ‬و‭ ‬ثبت‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬باید‭ ‬شرایطی‭ ‬را‭ ‬پیش‭ ‬بیاوریم‭ ‬کسانی‭ ‬که‭ ‬مدعی‭ ‬منتوری‭ ‬هستند،‭ ‬نام‭ ‬قله‌ای‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬فتح‭ ‬کرده‌اند،‭ ‬با‭ ‬دلایل‭ ‬و‭ ‬مستندات‭ ‬در‭ ‬رزومه‌شان‭ ‬بیاورند‭. ‬

کدام‭ ‬استارتاپ‭ ‬را‭ ‬مدیریت‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬موفق‭ ‬شده‌اند‭. ‬اینکه‭ ‬فردی‭ ‬با‭ ‬سیاهه‌ای‭ ‬از‭ ‬شکست‌های‭ ‬متعدد‭ ‬ادعای‭ ‬منتوری‭ ‬کند،‭ ‬سرمنزل‭ ‬مقصود‭ ‬ما‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬ته‭ ‬دره‌ای‭ ‬که‭ ‬آدرسش‭ ‬را‭ ‬خوب‭ ‬بلد‭ ‬است،‭ ‬هدایت‭ ‬خواهد‭ ‬کرد‭. ‬تجربه‭ ‬شکست‭ ‬زمانی‭ ‬معنا‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬بعدش‭ ‬موفقیتی‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬آمده‭ ‬باشد‭. ‬

عده‌ای‭ ‬منتوری‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬پیامبری‭ ‬و‭ ‬موعظه‭ ‬اشتباه‭ ‬گرفته‌اند‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬قاطعیت‭ ‬نسخه‭ ‬می‌پیچند‭ ‬و‭ ‬جوانان‭ ‬استارتاپی‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬دره‭ ‬شکست‭ ‬هدایت‭ ‬می‌کنند‭. ‬هر‌گاه‭ ‬کسی‭ ‬ادعای‭ ‬منتوری‭ ‬کرد،‭ ‬از‭ ‬او‭ ‬بخواهید‭ ‬اسم‭ ‬استارتاپ‭ ‬موفقش‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬بازار‭ ‬را‭ ‬ترکانده،‭ ‬بگوید‭. ‬در‌غیر‌این‌صورت‭ ‬به‭ ‬داشته‌های‭ ‬تخیلی‌اش‭ ‬دل‭ ‬نبدید،‭ ‬حتی‭ ‬اگر‭ ‬آن‭ ‬آدم‭ ‬خارج‭ ‬رفته‭ ‬باشد‭ ‬و‭ ‬لهجه‭ ‬انگلیسی‭ ‬هم‭ ‬به‭ ‬خودش‭ ‬گرفته‭ ‬باشد‭ ‬و‭ ‬قهوه‭ ‬بنوشد‭. ‬یا‭ ‬در‭ ‬سیلیکون‌ولی‭ ‬بوده‭ ‬باشد‭ ‬یا‭ ‬از‭ ‬کنارش‭ ‬رد‭ ‬شده‭ ‬باشد‭.‬

برای‭ ‬موفقیت‭ ‬در‭ ‬دوران‭ ‬‮«‬دبل‭ ‬ونچر‮»‬‭ ‬باید‭ ‬نهضت‭ ‬نمی‌دانم‭ ‬راه‭ ‬بیندازیم‭. ‬بی‌آنکه‭ ‬خجالت‭ ‬بکشیم،‭ ‬هر‭ ‬آنچه‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬نمی‌دانیم،‭ ‬بگوییم‭ ‬نمی‌دانیم‭ ‬تا‭ ‬هم‭ ‬دیگران‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬خطا‭ ‬نیندازیم‭ ‬و‭ ‬هم‭ ‬اینکه‭ ‬بر‭ ‬ندانستن‭ ‬خودمان‭ ‬نیز‭ ‬مشرف‭ ‬و‭ ‬پی‭ ‬دانستن‭ ‬باشیم‭. ‬‌آنهایی‭ ‬که‭ ‬تجربه‭ ‬دارند،‭ ‬می‌دانند‭ ‬یا‭ ‬دست‭ ‬به‭ ‬قلم‭ ‬دارند‭ ‬و‭ ‬آنهایی‭ ‬که‭ ‬مسلط‭ ‬به‭ ‬زبان‭ ‬هستند،‭ ‬بخوانند‭ ‬و‭ ‬بنویسند‭ ‬آنچه‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬آموخته‌اند‭ ‬و‭ ‬آموخته‌هایشان‭ ‬و‭ ‬تجربیاتشان‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬یکدیگر‭ ‬شِیر‭ ‬کنند‭.‬

ما‭ ‬چاره‌ای‭ ‬جز‭ ‬این‭ ‬کار‭ ‬نداریم‭. ‬کسی‭ ‬به‭ ‬شما‭ ‬نخواهد‭ ‬گفت‭ ‬چگونه‭ ‬موفق‭ ‬شوید‭ ‬الا‭ ‬خود‭ ‬شما‭. ‬در‭ ‬بهترین‭ ‬شرایط‭ ‬منتور‭ ‬خوب‭ ‬و‭ ‬با‌سواد‭ ‬هم‭ ‬چند‭ ‬گزینه‭ ‬و‭ ‬چند‭ ‬سوال‭ ‬پیش‭ ‬روی‭ ‬شما‭ ‬خواهد‭ ‬گذاشت‭. ‬

در‭ ‬این‭ ‬شرایط‭ ‬سخت‭ ‬تنها‭ ‬چیزی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬کنار‭ ‬شرایطی‭ ‬مثل‭ ‬ایده‭ ‬خوب،‭ ‬تیم‭ ‬قوی‭ ‬و‭ ‬پشتکار،‭ ‬تمرکز‭ ‬و‭ ‬سرمایه‭ ‬مناسب‭ ‬می‌تواند‭ ‬شما‭ ‬را‭ ‬نجات‭ ‬دهد،‭ ‬صداقت‭ ‬و‭ ‬رو‌راست‭ ‬بودن‭ ‬با‭ ‬خودتان‭ ‬است‭. ‬بیایید‭ ‬صادقانه‭ ‬حرف‭ ‬بزنیم‭. ‬اینجا‭ ‬سیلیکون‌ولی‭ ‬نیست‭. ‬

در‭ ‬جایی‭ ‬که‭ ‬همه‭ ‬چیز‭ ‬سرجای‭ ‬خودش‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬مشکلات‭ ‬اقتصادی‭ ‬و‭ ‬سیاسی‭ ‬ما‭ ‬را‭ ‬هم‭ ‬ندارند،‭ ‬شانس‭ ‬موفقیت‭ ‬۱۰‭ ‬درصد‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬نگارنده‭ ‬معتقد‭ ‬است‭ ‬در‭ ‬خوشبینانه‌ترین‭ ‬حالت‭ ‬این‭ ‬شانس‭ ‬موفقیت‭ ‬در‭ ‬ایران‭ ‬که‭ ‬هنوز‭ ‬اکوسیستم‭ ‬کاملی‭ ‬ندارند،‭ ‬۱‌درصد‭ ‬است‭. ‬آنهایی‭ ‬شانس‭ ‬‌بودن‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬یک‭ ‬درصد‭ ‬را‭ ‬دارند‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬خودشان‭ ‬روراست‭ ‬و‭ ‬صادق‭ ‬باشند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬دنبال‭ ‬ندانستن‌ها‭ ‬بروند‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬راه‭ ‬نگذارند‭ ‬کسی‭ ‬با‭ ‬آنها‭ ‬تحت‭ ‬عنوان‭ ‬منتور‌شیب‭ ‬شوخی‭ ‬تلخ‭ ‬کند‭. ‬

‭ ‬نکته‭ ‬آخر‭:

‬‭  ‬همه‭ ‬اینها‭ ‬را‭ ‬ننوشتم‭ ‬که‭ ‬ناامید‭ ‬شوید؛‭ ‬چرا‌که‭ ‬همواره‭ ‬معتقدم‭ ‬اکوسیستم‭ ‬استارتاپی‭ ‬ایران‭ ‬با‭ ‬شما‭ ‬جوانان‭ ‬سختکوش‭ ‬و‭ ‬نجیب‭ ‬آینده‭ ‬درخشانی‭ ‬دارد‭. ‬هرگز‭ ‬و‭ ‬هرگز‭ ‬ناامید‭ ‬نشوید‭.‬

شاید‭ ‬اگر‭ ‬نرودا‭ ‬ایرانی‭ ‬بود‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬دوران‭ ‬ما‭ ‬زیست‭ ‬می‌کرد،‭ ‬به‭ ‬جای‭ ‬کلمه‭ ‬‮«‬خنده‮»‬،‭ ‬‮«‬امید‮»‬‭ ‬را‭ ‬جایگزین‭ ‬می‌کرد‭. ‬‮«‬تا‭ ‬چشم‭ ‬از‭ ‬دنیا‭ ‬نبندم‮»‬‭ ‬با‭ ‬همه‭ ‬سختی‌های‭ ‬دوران‭ ‬‮«‬دبل‭ ‬ونچر‮»‬‭ ‬بیایید‭ ‬امیدوارانه‭ ‬این‭ ‬راه‭ ‬را‭ ‬بپیماییم‭ ‬و‭ ‬داشته‌‌‌هایمان‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬مهربانی‭ ‬با‭ ‬هم‭ ‬تقسیم‭ ‬کنیم‭.‬

ارسال دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.