بی‌دود برانید!

حمل‌و‌نقل پاک و استفاده از دوچرخه در سطح شهر به خصوص شهرهای بزرگ و پر‌جمعیتی مانند تهران یکی از راهکارهای مقابله با ترافیک از یک طرف و کاهش آلودگی هوا از طرف دیگر به شمار می‌رود ولی همواره ترغیب شهروندان به استفاده از دوچرخه کار دشواری بوده است.

استارتاپ بیدود به نشانی bdood.ir با ارائه خدمات استفاده از دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی می‌خواهد شرایطی را فراهم کند تا استفاده از دوچرخه در سطح شهر برای شهروندان تسهیل شود و بتوانند تا مقاصد نهایی خود از دوچرخه بدون اینکه لازم باشد حتما آن را به پارکینگ‌های اختصاصی تحویل دهند، استفاده کنند.

سعید بابایوسفی، مدیرعامل شرکت پاک‌چرخ ایرانیان یکی از هم بنیانگذاران بیدود است که تقریبا ۹ ماه است همکاری خود را با شرکت آغاز کرده. او که ۴۱ سال دارد و متولد تهران است، لیسانس صنایع و ارشد مدیریت صنعتی دارد و دکترای خود را در رشته مدیریت صنعتی گرایش مدیریت استراتژیک از دانشگاه تهران گرفته است.

مجموعه پاک‌چرخ ایرانیان مجموعه‌ای است که قصد دارد به طور کلی در حوزه حمل‌و‌نقل پاک فعالیت‌های خود را دنبال کند و کار خود را با پروژه دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی شروع کرده است. ایده بیدود نیز با سفرهایی که اعضای هیات مدیره به چین داشتند، در ذهنشان شکل گرفت.

در واقع زادگاه دوچرخه‌های اشتراکی در چین است و از سال ۲۰۱۴ این ایده اجرایی شده و در حال حاضر در حدود ۲۲۰ شهر در جهان از تکنولوژی دوچرخه‌های اشتراکی هوشمند استفاده می‌شود. حدود یک سال و نیم روی این پروژه کار شده تا به نقطه فعلی برسد.

در حال حاضر زیرساخت‌های آی‌تی و نسخه بتا اپلیکیشن آماده است و دوچرخه‌ها تولید شده و آماده ورود به خیابان‌ها هستند. حدود ۲۰ هزار دوچرخه تولید شده و طبق زمانبندی که داریم، می‌خواهیم در اواخر مهرماه دوچرخه‌ها را وارد خیابان‌ها کنیم.

دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی بیدود

دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی بیدود دوچرخه‌های نارنجی‌رنگی هستند که با سایر دوچرخه‌ها متمایزند. علاوه بر این، هر یک از دوچرخه‌های بیدود شماره شاسی اختصاصی دارند و دارای پلاک و QR کد منحصر‌به‌فرد هستند. تکنولوژی دوچرخه‌های هوشمند در حوزه اینترنت اشیاء تعریف می‌شود.

قفل هوشمندی که به دوچرخه‌ها وصل می‌شود، نقش مهمی را در این فرآیند بازی می‌کند. قفل‌های دوچرخه از طریق اپلیکیشن و به واسطه QR کد باز می‌شود و باقی فرآیند از ثبت‌نام و تایید کاربر گرفته تا گرفتن دوچرخه و محاسبات مالی و غیره از طریق اپلیکیشن دنبال می‌شود.

دوچرخه‌ها به تکنولوژی GPS مجهز هستند و قفل آنها دارای بلوتوث است و قابلیت اتصال به اینترنت را دارند، تمام این فرآیند از باز شدن قفل، حرکت دوچرخه و ایستادن مجدد آن در اتاق مانیتورینگ بیدود قابل رهگیری است.

علاوه بر این، از سیستم هوش تجاری نیز در بیدود استفاده می‌شود. به عنوان مثال، دوچرخه‌هایی که برای مدت زمانی بلااستفاده مانده‌اند شناسایی می‌شوند و لجستیک بیدود آنها را جمع‌آوری می‌کند و به مکان‌هایی که درخواست دوچرخه بیشتری وجود دارد، منتقل می‌کنند.

هر یک از دوچرخه‌های بیدود شماره شاسی اختصاصی دارند و دارای پلاک و QR کد هستند. تکنولوژی دوچرخه‌های هوشمند در حوزه اینترنت اشیاء تعریف می‌شود

کاربران باید از طریق اپلیکیشن بیدود ثبت‌نام کرده و هزینه عضویت را پرداخت کنند. پس از آن به عنوان کاربر بیدود شناخته می‌شوند. بیمه دوچرخه‌ها یکساله است و کاربر باید هزینه بیمه را به صورت سالانه پرداخت کند. پس از ثبت‌نام در اپلیکیشن کاربر می‌تواند نزدیک‌ترین دوچرخه‌های بیدود به خود را مشاهده کرده و برای استفاده از آن به محل مراجعه کند.

کاربران می‌توانند دوچرخه‌ها را پس از استفاده در هر محلی که می‌خواهند رها کنند تا کاربران دیگر از آن استفاده کنند، ولی ما ایستگاه‌هایی را هم با عنوان پارکینگ بیدود مشخص کرده‌ایم. پارکینگ‌های بیدود در نقاط پر‌تردد شهر مانند ایستگاه‌های مترو تعبیه شده‌اند. ما دوچرخه‌هایی را که برای مدت زمان طولانی مورد استفاده قرار نگرفته‌اند، از سطح شهر جمع‌آوری کرده و به پارکینگ‌های بیدود منتقل می‌کنیم.

با توجه به اینکه سری اول دوچرخه‌ها دوچرخه‌های دنده‌ای نیستند، ما مسیرهای شرق به غرب و بالعکس را برای استقرار در نظر گرفته‌ایم. برای شروع ۲۷ نقطه را در سطح شهر در چهار خیابان اصلی بلوار کشاورز و در ادامه خیابان کریمخان، خیابان آزادی از میدان آزادی و میدان امام حسین، خیابان بهشتی و خیابان مطهری برای پارکینگ‌های بیدود در نظر گرفته‌ایم تا مردم بیشتر با نحوه استفاده از دوچرخه‌ها آشنا شوند.

کاربر پس از اینکه از دوچرخه استفاده می‌کند، می‌تواند آن را درب منزل یا محل کار خود پارک کند و قفل آن‌را ببندد و پس از پرداخت هزینه در اپلیکیشن آن‌را رها کند. البته این امکان برای کاربران وجود دارد تا زمان استفاده مجدد از دوچرخه هزینه استفاده قبلی را پرداخت کنند و پس از تسویه مجددا از دوچرخه‌های بیدود استفاده کنند. 

شرایط استفاده از دوچرخه‌های بیدود

سه بخش پرداختی در بیدود تعریف شده است؛ بخش اول ودیعه یا سپرده است که حکم ضمانت استفاده از دوچرخه را دارد و یک بار توسط کاربر پرداخت می‌شود و هر زمان که کاربر بخواهد از اپلیکیشن بیدود خارج شود، قابل برداشت است. این مبلغ حدود ۱۵۰ هزار تومان است. این ودیعه حس مسئولیت کاربران را در استفاده از دوچرخه بالا می‌برد.

بخش دوم مربوط به حق بیمه سالانه می‌شود که این مبلغ حدود ۳۵ هزار تومان است که  به صورت سالانه پرداخت می‌شود و شامل بیمه کاربر و شخص ثالث است و بخش سوم پرداخت مربوط به هزینه استفاده دوچرخه‌های هوشمند توسط کاربر می‌شود.

بازه‌های استفاده از دوچرخه نیم‌ساعته تعریف شده و هزینه استفاده به ازای هر نیم ساعت ۱۵۰۰ تومان است. پس از اینکه در اپلیکیشن اتمام سفر وارد می‌شود هزینه محاسبه و توسط کاربر پرداخت می‌شود. کاربرانی که کثیرالسفر هستند، می‌توانند کیف پول خود را در اپ شارژ کنند تا به صورت خودکار هزینه استفاده از حسابشان کسر شود. 

فراز و نشیب‌های بیدود

 سعید بابایوسفی می‌گوید پیش‌بینی می‌کنند بتوانند زیر یک سال به نقطه سربه‌سر برسند و طی تحقیقات بازاری که انجام داده‌اند، استقبال خوبی از سوی جامعه برای استفاده از این دوچرخه‌ها وجود دارد. آنها در این مسیر با چالش‌هایی نیز روبه‌رو بوده‌اند:

زیرساخت‌های خیابان‌های شهر برای استفاده از دوچرخه مناسب نیست و مکان‌هایی برای رفت و آمد دوچرخه پیش‌بینی نشده است که اگر وجود داشت، پذیرش جامعه برای استفاده از این خدمات بیشتر می‌شد. البته با صحبت‌هایی که با شهرداری داشتیم، قرار شده ‌براساس گزارش‌های ما در مسیرهایی که از دوچرخه بیشتر استفاده می‌شود، مسیرهای دوچرخه تعبیه شود.