اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی تلاش دارد تا راهکارهای جامعه اطلاعاتی را در جهت نیل به اهداف توسعه پایدار عملیاتی کند.
این اجلاس فرصتی را فراهم می‌کند تا اعضا و شرکت‌کنندگان مختلف آن بتوانند اطلاعات خود را تبادل و تولید دانش کنند و آخرین روندهای اطلاعاتی و فناوری‌های مرتبط را با هم به اشتراک بگذارند.
اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی ۱۵ سال است که برگزار می‌شود و امسال هم قرار است فروم آن ۸ تا ۱۲ آوریل ۲۰۱۹ در ژنو سوئیس برگزار شود.
این فروم با همکاری یونسکو، دفتر برنامه توسعه سازمان ملل و اتحادیه جهانی ارتباطات راه دور برگزار می‌شود و نهادهای مختلف دیگری از جمله نهادهای زیرمجموعه سازمان ملل مثل فائو و سازمان بهداشت جهانی هم در برگزاری آن همکاری می‌کنند.
هدف غایی این فروم ارائه راهکارهایی برای دستیابی به برنامه توسعه پایدار ۲۰۳۰ سازمان ملل از طریق توسعه جامعه اطلاعاتی است.
دو فاز مهم اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی
اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی یک اجلاس با دو فاز مختلف است که سازمان ملل متحد با هدف ایجاد یک پلتفرم مشارکتی آن را به وجود آورده است؛ پلتفرمی که قصد دارد مسائل و چالش‌هایی را که به دنبال توسعه و گسترش تکنولوژی و فناوری اطلاعات در دنیا پدید می‌آیند، با رویکردی ساختاری و اختصاصی و در سه سطح ملی، منطقه‌ای و جهانی بررسی و راهکاریابی کند.
هدف اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی (WSIS) رسیدن به یک چشم‌انداز، خواست و تعهد مشترک برای ساختن یک جامعه اطلاعاتی مردم‌محور، اختصاصی و توسعه‌محور است که در آن هرکسی قادر خواهد بود اطلاعات را تولید کند، به اشتراک بگذارد، مورد استفاده قرار دهد و به آن دسترسی داشته باشد.
اهدافی که به شکل مشخص‌تر بعدها در موارد زیر تبیین شد:
- متصل‌کردن روستاها به جامعه جهانی اطلاعاتی با استفاده ازفناوری اطلاعات و ارتباطات ICT و ایجاد نقاط دسترسی عمومی
- مجهز‌کردن دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی سطوح پایین‌تر مانند دبیرستان‌ها و مدارس راهنمایی و ابتدایی به ICT
- اتصال مراکز تحقیقاتی و علمی با استفاده از IC به جامعه جهانی
- وصل‌کردن کتابخانه‌های عمومی، مراکز فرهنگی، موزه‌ها، ادارات پست و بایگانی‌ها با استفاده از ICT
- لینک‌بودن مراکز بهداشتی و سلامتی
- به هم متصل‌کردن تمامی ادارات دولتی و فراهم‌کردن نشانی اینترنتی و پست الکترونیکی برای آنها
- سازگار‌کردن برنامه‌های آموزشی مقاطع تحصیلی ابتدایی و راهنمایی برای مقابله با چالش‌های موجود در جامعه اطلاعاتی
- تضمین دسترسی تمام مردم جهان به خدمات تلویزیونی و رادیویی
- تسهیل استفاده از همه زبان‌های دنیا روی شبکه اینترنت
- تضمین دسترسی حداقل نیمی از مردم جهان به خدمات ICT
بر‌اساس قطعنامه‌ای که سازمان ملل در سال ۲۰۰۱ مصوب کرد، اجلاس جامعه اطلاعاتی (WSIS) در دو فاز برگزار شد؛ فاز اول در دسامبر ۲۰۰۳ در ژنو و فاز دوم در نوامبر ۲۰۰۵ در تونس برگزار شد.
بیش از ۱۱ هزار نفر از ۱۷۵ کشور دنیا در این دو رویداد شرکت کردند و در سال‌های بعد هم رویدادهای مرتبط دیگری با این اجلاس در کشورهای مختلف برگزار شد و در نهایت در سال ۲۰۱۱ عنوان اجلاس به نام اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی تغییر پیدا کرد و از آن سال به شکل سالانه و با عنوان اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی برگزار می‌شود.
خروجی اولین فاز اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی، صدور بیانیه‌ای بود که بر اراده سیاسی کشورهای شرکت‌کننده برای برداشتن گام‌های محکمی تاکید می‌کرد که بنیان‌هایی را محقق پایه می‌گذاشت تا این اطمینان به وجود بیاید که همه افراد دسترسی به جامعه اطلاعاتی خواهند داشت؛ جامعه‌ای که بازتاب‌دهنده مشارکت دیدگاه‌ها و اقشار مختلف باشد.
نشست جهانی جامعه اطلاعاتی یک نشست با دو فاز مختلف است که سازمان ملل متحد با هدف ایجاد یک پلتفرم مشارکتی آن را به وجود آورده است؛ پلتفرمی که قصد دارد مسائل و چالش‌هایی را که به دنبال گسترش فناوری اطلاعات در دنیا پدید می‌آیند، بررسی و راهکاریابی کند
در اجلاس تونس هم تلاش شد تا دستورالعمل ژنو با ارائه راهکارهایی به منظور رسیدن به توافق‌هایی در زمینه‌هایی چون حکمرانی اینترنت، مکانیسم‌های مالی و … تحقق یابد.
در واقع حاصل این اجلاس‌ها تدوین سندهای نهایی جامعه اطلاعاتی بود که به اسناد WSIS معروف شدند. در این سندها ۱۰ هدف و ۱۱خط عمل، برای یک دوره ۱۰ ساله از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ میلادی تعیین‌شده بود که تاکید می‌کردکشورها باید در قالب برنامه‌های ملی خود سعی در پیاده‌سازی آنها کنند.
از سال اول پس از تصویب اسناد، روند پیگیری آنها توسط نهادهای بین‌المللی آغاز شد. برای این منظور فروم‌های سالانه با محوریت اتحادیه جهانی مخابرات و همکاری ۳ نهاد دیگر زیرمجموعه سازمان ملل یعنی UNCTAD، UNESCO و UNDP شکل گرفت.
از سال ۲۰۱۳ برای تدوین سندهای بعدی با عنوان اسناد جامعه اطلاعاتی به‌علاوه۱۰ (WSIS+10) اقداماتی آغاز شده است. این اجلاس در فوریه ۲۰۱۳ در مقر یونسکو در پاریس برگزار شد. سپس با یک مجموعه اقدامات ۶ مرحله‌ای از مذاکرات چند ذی‌نفعی در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ در ژنو، دو سند تدوین و به تایید اجلاس عالی جامعه اطلاعاتی به‌علاوه ۱۰ رسید.
این اسناد با طرح در شورای ITU در ژنو و پس‌ازآن در اجلاس سران مختار (PP-14) در بوسان مطرح و تایید شد و به‌عنوان ورودی برای مذاکرات ۲۰۱۵ در مجمع عمومی سازمان ملل منظور شد.
به‌صورت موازی دو روند دیگر نیز در جریان بود؛ یکی از طریق فروم حاکمیت اینترنت یا IGF و یکی از طریق WGEC در کمیسیون علم و فناوری برای توسعه (CSTD) سازمان ملل متحد.
IGF فرومی است که در آن، در خصوص حاکمیت اینترنت که یکی از موضوعات محوری اجلاس‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۵ و اسناد WSIS است، بحث می‌شود.
فروم IGF عملا با تکیه بر مدل چند‌ذی‌نفعی اینترنت (همان مدلی که ICANN از آن تبعیت می‌کند) آن را در مقابل ایده همکاری فزاینده که هر دو از اولویت‌های اجلاس‌های سران ۲۰۰۳ و ۲۰۰۵ است، طرح می‌کند و عملا در پی حفظ ساختار موجود در مدیریت اینترنت در جهان است.
گزارش‌های مربوط به فعالیت‌های این حوزه پس از طرح در کارگروه‌ها در CSTD و سپس در کمیسیون اجتماعی و اقتصادی (ECOSOC) در مجمع عمومی سازمان ملل طرح می‌شود.
برای مرور نتایج حاصل در ۱۰ سال اول از ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ و تعیین افق‌های بعدی مقرر بود یک اجلاس دو‌روزه سطح عالی در شورای عمومی سازمان ملل در دسامبر ۲۰۱۵ برگزار شود.
روند نهایی در اول ژوئن ۲۰۱۵ با انتصاب نمایندگان دو کشور لیتوانی و امارات به‌عنوان هم‌تسهیل‌کننده از سوی رئیس مجمع عمومی برای همکاری در این حوزه آغاز شد و با سند ۲۰۱۵ جامعه اطلاعاتی که به سند نیویورک مشهور است، پایان یافت.
بر اساس این سند مقرر شد برای یک دوره ۱۰ساله دیگر یعنی تا سال ۲۰۲۵ موضوع پیاده‌سازی خطوط عمل جامعه اطلاعاتی پیگیری شود؛ خطوطی که شامل موارد زیر می‌شود:
- نقش دولت‌ها و ذینفعان در ترویج فاوا برای توسعه
-
زیرساخت اطلاعاتی و مخابراتی: زیربنای اساسی برای جوامع اطلاعاتی
-
دسترسی به اطلاعات و دانش
-
ظرفیت‌سازی
-
ایجاد اعتماد و امنیت در استفاده از فاوا
-
توانمندسازی محیط
-
کاربردهای فاوا (دولت الکترونیکی، تجارت الکترونیکی، یادگیری الکترونیکی، سلامت الکترونیکی، اشتغال الکترونیکی، محیط الکترونیکی، علم الکترونیکی)
-
تنوع فرهنگی و هویت، تنوع زبانی و محتوای محلی و بومی
-
رسانه
-
ابعاد اخلاقی جامعه اطلاعاتی
-
همکاری بین‌المللی و منطقه‌ای
