در منطقه اروپایی مرکزی و شرقی ۱۸ کشور واقع شده که هر یک به یک زبان خاص صحبت میکنند. این تنوع منطقهای و ارتباط بین آنها روی اکوسیستم استارتاپی این منطقه و چالشهای مربوط به آن نیز تاثیر میگذارد.
کارآفرینی در این منطقه به عنوان یک توسعه اجتماعی و اقتصادی در نظر گرفته میشود. طبق گفته دکتر پیتر ووگل، اکوسیستم کارآفرینی از انواع مولفههایی ساخته میشود که تاثیر چشمگیری روی فعالیتهای کارآفرینی میگذارند. اینها را میتوان عوامل ویژه و خارجی، عوامل محیطی کارآفرینی و کارآفرینان فردی تقسیم کرد.
عوامل غیر کارآفرینی
بازارها: تنوع از نظر زبانی میتواند یک مانع برای اندازه بازار منطقهای باشد. این چالش را میتوان با تمرکز روی کسبوکار آنلاین برطرف کرد.
اروپای مرکزی و شرقی به شدت از نوآوری استقبال میکنند. برای مثال ۸۰ درصد از مردم در لتونی، ۷۱درصد در لهستان و ۸۵ درصد در صربستان سعی دارند از شیوههای جدید پرداخت استفاده کنند.
زیرساخت: دسترسی به اینترنت باند وسیع بسیار مهم است زیرا اکوسیستم منطقه به شدت فناوریمحور است. پوشش اینترنت با باند وسیع در اسلواکی، رومانی و لهستان بسیار پایینتر از سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپاست درحالیکه کشورهای حوزه بالتیک پوشش بیشتری دارند. پیشبینی میشود نرخ رشد نفوذ اینترنت در سال۲۰۱۸ به ۴٫۵ درصد برسد و بازار باند وسیع به سرعت رشد کند.
فرودگاههای بینالمللی با اتصالات مناسب به سایر شهرهای اروپایی و پروازهای بینقارهای بدون وقفه یکی دیگر از عوامل مهم برای توسعه اکوسیستم این منطقه به شمار میروند. زیرساختهای داخلی مانند جادهها و اتصالات راهآهن پرسرعت بسیار مفید بوده است.
فضاهای همکاری نیز در همه جای این منطقه به وجود آمدهاند و به دلیل تقاضای بالا در حال توسعه هستند.
نوآوری: پی بردن به کمیت نوآوری در این منطقه کار سادهای نیست زیرا معیارهای استفاده شده فقط بر تعدادی از اختراعات ثبت شده و مقالههای علمی منتشر شده تمرکز دارند. از سوی دیگر جنبههایی که یک تصویر دقیقتر را نشان میدهند، دانش یا ایجاد مهارت را نمیتوان اندازهگیری کرد.
در کل، سطح نوآوری در منطقه شرق و مرکز اروپا بسیار متنوع است. استونی، برای مثال بالاترین سطح نوآوری را دارد و رتبه ۲۴ را در شاخص نوآوری جهانی ۲۰۱۸ کسب کرده است. اتریش، نیوزلند و ایسلند در بالای این جدول قرار دارند.
از سوی دیگر بلاروس پایینترین رتبه را (۸۶) دارد و کمی پیشرفتهتر از جمهوری دومینیک، سریلانکا و پاراگوئه است. اکثر کشورهای اروپای شرقی و مرکزی را میتوان در رتبههای نزدیک به ۴۰ پیدا کرد.
دولت و مقررات: دولت استونی از نوآوری و استارتاپها بسیار استقبال میکند. برای مثال، از بلاکچین در حوزه سلامت ملی، قضایی، قانونی، امنیتی و تجاری استفاده میکند و برنامههایی برای توسعه آن در سایر حوزهها دارد از قبیل پزشکی، امنیت سایبری و غیره. استونی و لتونی نیز ویزایهای استارتاپی خاص را در اختیار کارآفرینان قرار میدهند.
در لهستان، دولت از جامعه استارتاپی در سطح محلی و نیز کشوری پشتیبانی میکند و این کار را از طریق سازمانهای توسعه یا دولت منطقهای انجام میدهد. از سال ۲۰۱۴، استارتاپهای منتخب هر سال به کاخ ریاست جمهوری دعوت میشوند تا کارهای خود را ارائه دهند.
فرهنگ و آموزش: از نظر انگیزه و دیدگاه، این منطقه نسبت به بسیاری از مناطق دیگر پیشرفتهتر است. برای مثال، از نظر خوداشتغالی، لهستان و جمهوری چک در این حوزه پیشرو هستند و حتی لتونی و استونی نسبت به ایالات متحده آمریکا دیدگاه کارآفرینی مناسبتری دارند. آموزش از نظر فرهنگی در این منطقه بسیار اهمیت دارد.
دانشگاههای پلیتکنیک در همه جا تاسیس شدهاند. طبق گزارشها، ۱٫۲ میلیون نفر هر سال در اروپای مرکزی و شرقی فارغالتحصیل میشوند. از نظر رتبهبندی بهترین نمرات در رشته ریاضی، لهستان، اسلوونی، جمهوری چک و لتونی جزو ۳۰ کشور برتر به شمار میروند.
پشتیبانی و شبکهها: میتوان گفت عرضه و تقاضا با همدیگر متناسب است. در تمام این منطقه، جلسات، بنیادهای اجتماعی، پارکهای فناوری و غیره راهاندازی شدهاند. در لهستان بهتنهایی هر سال ۲ رویداد استارتاپی برگزار میشود.