چرا ایلان ماسک چهره سال نشریه تایم در سال ۲۰۲۱ شد؟
در بحبوحه آماده‌کردن ویژه‌نامه یلدا و آماده‌کردن همه‌چیز، اینکه بخواهی سراغ مقاله‌ای از منبعی مثل تایم بروی، اصلا کار عاقلانه‌ای نیست؛ اما «مرد سال تایم» فارغ از آنکه کیست، آنقدر جذابیت دارد که کمی بی‌خوابی به بی‌خوابی‌های این روزها اضافه کنی. برای همین هم، بخشی از مقاله بلند‌بالای چهره سال نشریه تایم درباره ایلان ماسک، مرد سال تایم۲۰۲۱ به قلم مولی بال، جفری کلوگر و الخاندرو دلا گرازا را آماده چاپ در شنبه مگ کردم.
دلقک، نابغه
ثروتمندترین مرد جهان، خانه ندارد و به‌تازگی هم اقدام به فروش سهام خود کرده است، ماهواره به مدار می‌فرستد و انرژی خورشید را مهار میکند. ماشینی را می‌راند که خودش ساخته و هیچ بنزینی مصرف نمی‌کند و حتی آنقدرها هم به راننده نیاز ندارد. با یک حرکت انگشتش، بازار سهام اوج می‌گیرد یا فرو می‌ریزد. لشکری از عاشقان سینه‌چاک دارد که به تک‌تک کلماتی که از دهانش خارج می‌شود، گوش می‌کنند. او رویای حضور در مریخ را در سر می‌پروراند؛ رویایی که به آن نزدیک هم شده است. در ضمن، عاشق توییت‌کردن هم هست!
ابرمیلیاردر پنجاه‌ساله ما در شب ۲۹ نوامبر به ۶۶میلیون فالوئر توییتری‌اش، که قبلا به آنها گوشزد کرده بود حداقل نیمی از توییت‌هایش را از روی «تخت‌عاج» می‌زند، گفته بود «می‌خواهم چند تا از دوستانم را به استخر ببرم». اگر دوست دارید ادامه ماجرا را بدانید، باید بگوییم بعد از فاصله‌ای ۲۱دقیقه‌ای، ماسک توییت کرد «شلپ شلپ». ماسک در مورد این نوشته‌های نابخردانه خود می‌گوید: «گاهی اوقات حس شوخ‌طبعی من گل میکند و چیزهایی می‌گویم، اما خب می‌دانید، گاهی جوک‌ها آنطور که می‌خواهید خود را نشان نمی‌دهند.»
این همان مردی است که آرزو دارد سیاره ما را نجات داده و سیاره جدیدی را برایمان به ارمغان بیاورد: دلقک، نابغه، جریان‌ساز توییتری، رویاپرداز، صنعتگر، شومن. ترکیبی دیوانه‌وار از توماس ادیسون، پی.تی. بارنوم، اندرو کارنگی و شخصیت دکتر منهتن در «واچمن»، خدا-انسانی با پوستی روشن که ماشین برقی اختراع میکند و به مریخ می‌رود. استارتاپ موشکی او، اسپیس‌ایکس، بوئینگ و دیگر بازیگران بازار هوانوردی را در برابر آینده فضانوردی به چالش کشانده است. شرکت خودروسازی او، تسلا، دو‌سوم بازار خودروهای برقی چند‌میلیارد‌دلاری را کنترل میکند و ارزش آن یک تریلیون دلار است.
آقای دلار
همین پیشرفت‌ها، ماسک را با دارایی خالص بیش از ۲۵۰میلیارد دلار، حداقل روی کاغذ، به ثروتمندترین شهروند خصوصی تاریخ تبدیل کرده است. او بازیگر حوزه ربات و انرژی خورشیدی، ارزهای دیجیتال، اقلیم زیستی، کاشت چیپ‌های مغزی برای از بین بردن خطر هوش مصنوعی و تونل‌های زیرزمینی برای جابه‌جایی افراد و محموله‌ها با سرعت فوق‌العاده است. ماسک بر وال استریت نیز تسلط دارد. مت لوین، ستون‌نویس بلومبرگ می‌نویسد: «روش کار اکنون اینگونه است که چیزها نه بر اساس جریان نقدی، بلکه بر اساس نزدیکی آنها به ایلان ماسک ارزش پیدا می‌کنند.» اتفاقات بعد از توییت Gamestonk!! ماسک، گواه همین نکته است.
ماسک یک عمر را صرف گردن‌کشی در برابر متنفران خود کرده اما اکنون به نظر می‌رسد که بالاخره در موقعیتی قرار گرفته که آنها را سر جای خود بنشاند. سال۲۰۲۱ سال رها‌شدن ماسک از بند بود (اشاره به توییت ایلان ماسک، Prometheus Unbound، پرومتئوس از بند رها شده؛ داستانی از اساطیر یونانی که در آن، پرومتئوس عاشق آتنا شده و به دلیل دزدیدن آتش، به بند کشیده می‌شود اما آتنا هر هفته به او سر می‌زند). در آوریل، اسپیس‌ایکس قرارداد انحصاری با ناسا امضا کرد که طی آن، فرستادن فضانوردان آمریکایی روی ماه را برای اولین‌بار از سال۱۹۷۲ به دست آورد. در ماه مه، ماسک میزبان برنامه Saturday Night Live بود. در ماه اکتبر، غول اجاره خودرو هرتز اعلام کرد که قصد دارد ۱۰۰هزار تسلا را به ناوگان خود اضافه کند. آواتار توییتر او که چند روز پس از پرتاب اولین آزمایش دفاع سیاره‌ای ضد‌سیارک ناسا توسط یکی از موشک‌های او منتشر شد، تب و تاب شدیدی میان نوجوانان به راه انداخت.
آن هم درست چند هفته پیش از یکی دیگر از اولین ماموریت‌ها در نوع خود، برای مطالعه پرتوهای ایکس کیهانی و در بحبوحه فروش ۱۰درصد سهام تسلا توسط ماسک؛ فرآیندی که بازارها را متلاطم کرد، میلیاردها دلار هزینه روی دستش گذاشت و مجبور شد تا درآمد مالیاتی یک‌ساله کافی برای ارائه به وزارت بازرگانی را تامین کند. تصمیم برای این فروش سهام با نظرسنجی توییتری رقم خورد که ماسک در واکنش به پیشنهاد سناتورهای لیبرال برای دریافت مالیات از میلیاردرها منتشر کرده بود.
افراد بسیاری هستند که با عبارت «فراتر از زندگی روزمره» توصیف شده‌اند، اما تعداد کمی از آنها لیاقت چنین لقبی را داشته‌اند. چند نفر از ما واقعا فراتر از زندگی روزمره رفته‌ایم؟ در کتاب‌های درسی دیجیتالی که فرزندان فضایی ما مطالعه خواهند کرد، کدام‌یک از ما حضور خواهیم داشت؟ آنطور که شکسپیر در ژولیوس سزار اشاره میکند، بسیار آسان‌تر است که به‌خاطر انجام‌دادن کارهای بد به خاطرها سپرده شویم تا با کارهای نیک. چه تعداد از آنها با جنایاتشان، اثری را در جهان – و نه حتی در کیهان – به جای می‌گذارند؟
از میان گل‌و‌لای
تا همین چند سال پیش، ماسک به‌عنوان یک شیاد دیوانه که در آستانه ورشکستگی است، مورد تمسخر قرار می‌گرفت. اکنون این فرد خجالتی اهل آفریقای جنوبی و مبتلا به سندرم آسپرگر، که از کودکی وحشیانه‌اش فرار کرده و بر تراژدی شخصی خود غلبه کرده، به جایی رسیده که دولت‌ها و صنایع در برابر نیروی جاه‌طلبی ماسک سر تعظیم فرود می‌آورند.
از نظر خود ماسک، ثروت هنگفت او صرفا اثر جانبی از توانایی‌اش نه فقط در تصور‌کردن، بلکه در انجام کارهایی است که دیگران نمی‌توانند به سراغ آنها بروند. آنتونیو گراسیاس، دوست صمیمی ماسک که در هیات مدیره تسلا و اسپیس‌ایکس حضور داشته، می‌گوید: «او در محیطی سخت بزرگ شد و با مغزی بسیار خاص متولد شده است. ۹۹.۹درصد از افرادی که در آن موقعیت هستند، از چنین شرایطی نمی‌توانند خارج شوند. درصد کمی از آنها با توانایی او برای گرفتن تصمیمات بزرگ تحت فشار فوق‌العاده و انگیزه بی‌پایان برای تغییر مسیر بشریت از آن مهلکه کودکی بیرون می‌آیند.»
چنین جاه‌طلبی در این ابعاد، به‌ندرت بدون عواقب باقی می‌ماند و ماسک هنوز باید به مقامات زمینی پاسخ دهد. شرکت‌های او با اتهامات آزار جنسی و شرایط بد کاری مواجه شده‌اند. در ماه اکتبر، هیات منصفه فدرال، تسلا را به پرداخت ۱۳۷میلیون دلار به یک کارمند سیاه‌پوست، برای نادیده‌گرفتن آزار نژادی محکوم کرد. کسب‌و‌کارهای او به دلیل تخلفات نظارتی بارها جریمه شده‌اند.
اسپیس‌ایکس
ماسک اما در زیر حلقه فولادی عظیمی قرار می‌گیرد که بلندترین و قوی‌ترین موشک طراحی شده او را در خود جای داده و به ده‌ها نازل موتور که به آن نیرو می‌دهند، نگاه میکند. سگ خاکستری پشمالوی او، ماروین، پشت پاشنه‌های چکمه‌های کابوی مشکی ماسک که آن را با کت مشکی تام فورد و شلوار جین مشکی ست کرده، ایستاده است. صدای هیجان‌زده ماسک ناگهان خاموش می‌شود؛ چیزی را در انبوه لوله‌های فلزی می‌بیند که او را ناراضی کرده است. او توضیح می‌دهد: «اگر یک موتور آتش بگیرد، می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم که آتش در کل حجم پخش نمی‌شود.» برای این منظور موانعی بین موتورها قرار گرفته، اما ماسک متقاعد نشده است که این تاسیسات کافی باشند.
ماسک آرام دست می‌دهد و صدایی یکنواخت دارد که خشم، شادی و جاه‌طلبی نفسگیرش را با همان صدای یکنواخت به زبان می‌آورد. شاید تسلا منبع اصلی ثروت و شهرت خیره‌کننده ماسک و همچنین بزرگ‌ترین تاثیر او روی سیاره تا به امروز باشد، اما این فضاست که وحشیانه‌ترین و افراطی‌ترین جاه‌طلبی‌های او را به حرکت در‌می‌آورد. کودک نوپای ماسک، X Æ A-Xii به‌تازگی زبان باز کرده و می‌تواند بگوید «ماشین»؛ که پدرش پاسخ می‌دهد: «راکت!»
ماسک می‌گوید: «هدف کلی این بوده که زندگی را چند‌سیاره‌ای کرده و این قابلیت را برای انسان به وجود بیاوریم که به یک تمدن فضایی تبدیل شود؛ نه به این دلیل که سودآور است، بلکه به این دلیل که حداقل برای او «هیجان‌انگیز» خواهد بود. نکته بسیار مهم بعدی، ساختن یک شهر خودکفا در مریخ و آوردن حیوانات و موجودات زمین به آنجا‌ست؛ چیزی شبیه به یک کشتی نوح آینده‌نگر. البته مزیت‌های بیشتری نیز خواهیم داشت. اگر فقط همین دو مزیت بود که خیلی عجیب می‌شد!»
پیش از ماسک، صنعت فضایی آمریکا رو به نابودی بود. در سال۲۰۱۱، ناسا پس از امضای قرارداد با اسپیس‌ایکس برای ارسال مجدد محموله‌های بدون خدمه به ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) آخرین شاتل فضایی خود را بازنشسته کرد. اسپیس‌ایکس اولین سفر خود را در سال۲۰۱۲، دو سال زودتر از موعد مقرر انجام داد و در سال۲۰۱۴، ناسا از شرکت و غول بوئینگ برای پرواز خدمه به ایستگاه فضایی بین‌المللی استفاده کرد. اسپیس‌ایکس اولین خدمه خود را با فضاپیمای دراگون به ایستگاه فضایی بین‌المللی فرستاد. بوئینگ که به دلیل مشکلات توسعه به تعویق افتاده بود، حتی یک پرواز آزمایشی بدون سرنشین هم تا سال بعد از آن نتوانست اجرایی کند.
برق در برابر بنزین
قبل از اینکه ماسک وارد صنعتی شود که در آن آموزش آکادمیک ندیده بود، خودروهای برقی، مانند موشک‌های دست‌ساز، گورستان سرمایه‌گذاری با نیت خوب بود. برای دهه‌ها، خودروسازان سنتی با استفاده از لابی قدرتمند خود، از توسعه خودروهای الکتریکی و ارتقای استانداردهای بهره‌وری سوخت جلوگیری کرده و حتی علیه دستورات دولتی برای توسعه خودروها شکایت کرده بودند. کسب‌وکار تسلا تا حدی با حمایت سخاوتمندانه دولت فدرال تداوم یافت. وام ۴۶۵ میلیون دلاری فدرال در سال ۲۰۱۰ به حمایت از تسلا در یک مقطع حساس کمک کرد و مشتریان آن از مشوق‌های مالیاتی سنگین بهره‌مند شدند.
ماسک از همان ابتدا بر این باور بود که پیشرفت در فناوری باتری‌های لیتیوم یونی، امکان ساخت وسایل نقلیه الکتریکی دوربرد را فراهم خواهد کرد. هرچند ساخت آنها در عمل، آنقدرها هم آسان نبود. دهه اول عمر تسلا با ضرب‌الاجل‌های برآورد نشده، مشکلات فنی و گرانی هزینه‌ها همراه بود. در طول بحران مالی سال ۲۰۰۸، نقدینگی آنقدر کم بود که شرکت نمی‌توانست حقوق کارمندانش را پرداخت کند. ماسک با ثروتی رو به کاهش، ۲۰ میلیون دلار از اسپیس‌ایکس وام گرفت تا به تسلا تزریق کند، ۲۰میلیون دلار دیگر از سرمایه‌گذاران گرفت و برای زنده‌ماندن، قیمت اولین خودروی اسپورت شرکت را افزایش داد.
بحران ناتمام
تسلا در سال۲۰۱۰ عرضه عمومی شد، اما سال‌ها در وضعیت بحرانی باقی ماند. در حالی که تولید از برنامه عقب بود و شرکت در خطر تمام‌شدن نقدینگی قرار داشت، ماسک بیشتر آوریل ۲۰۱۸ را در کارخانه گذراند و تلاش می‌کرد تا مشکلات خط مونتاژ را برطرف کند. امید افشار، مشاور ماسک می‌گوید: «او روی زمین می‌خوابید و من روی یک تخت مسافرتی. از خواب بیدار می‌شد، به مانیتورهای روی دیوار نگاه می‌کرد و به سراغ کار می‌رفت. در آنجا بود و سیستم را بررسی می‌کرد، خودش کد را دوباره انجام می‌داد، مشکلات را حل می‌کرد، از یک ایستگاه به ایستگاه دیگر می‌پرید. او بیشترین درد و رنج را تحمل میکند تا الگو باشد و ما اطرافیانش واقعا نمی‌توانیم شکایت کنیم وقتی آنقدر سخت کار نمی‌کنیم.» افشار برای تولد ۴۷سالگی ماسک در ژوئن، یک توقف کوتاه در غرفه نانوایی داشت و سپس به غرفه رنگ‌فروشی بازگشت.
امروز، تا حد زیادی به لطف سرعت ماسک، شرکت‌های خودروسازی از فولکس‌واگن گرفته تا نیسان در تلاش هستند تا میلیاردها دلار در بخش خودروهای الکتریکی سرمایه‌گذاری کنند. هرچند آنها اینطور نشان می‌دهند که انگیزه‌های نوع‌دوستی پشت این پروژه‌ها‌ست، اما نمی‌توان ربودن بازارشان از سوی ماسک را نادیده گرفت. میشل کربس، تحلیلگر شرکت خودروسازی کاکس می‌گوید: «ماسک و تسلا این تغییر را اجباری کردند. او ثابت کرد که بازار برای خودروهای الکتریکی وجود دارد.»
توسعه و رقیب
علی‌رغم کمبودهای زنجیره تامین، تسلا ۲۴۱۳۰۰ خودرو در سه‌ماهه اخیر تحویل داده که یک رکورد برای این خودروساز است. ارزش بازار ترکیبی فورد و جنرال موتورز کمتر از یک‌پنجم تسلاست، حتی اگر آنها روی هم سه‌و‌نیم برابر بیشتر خودرو فروخته باشند. تسلا مدل۳ در ماه سپتامبر به پرفروش‌ترین خودرو در اروپا تبدیل شد و این شرکت در سفارش‌های جدید غرق شد. با افزایش تقاضا، ماسک در حال گسترش تولید است و آماده می‌شود تا تولید خود را با کارخانه‌های جدید در آلمان و تگزاس دو برابر کند.
دستاوردهای تسلا سرمایه‌گذاران را ترغیب کرد تا میلیاردها دلار برای استارتاپ های خودروهای الکترونیکی مانند Rivian و Fisker سرمایه‌گذاری کنند. یکی از رقبا، Lucid Motors، توسط یک مهندس سابق تسلا اداره می‌شود که به ایجاد مدل S کمک کرد. سدان Lucid Air اخیرا به عنوان خودروی سال MotorTrend انتخاب شد. فورد و جنرال‌موتورز برای خنثی‌کردن توسعه تسلا به کامیون‌های پیکاپ، سودآورترین بخش بازار داخلی، سرمایه تزریق کرده‌اند. اما ماسک می‌گوید که نگران خارج‌شدن از رقابت نیست. او می‌گوید: «اگر کسی ماشین‌های بهتری از ما بسازد و بعد از آن ماشین‌های بیشتری از ما بفروشد، فکر می‌کنم این خیلی خوب است. هدف ما از تسلا همیشه این بود که نمونه‌ای برای صنعت خودرو باشیم و امیدواریم که آنها نیز خودروهای برقی بسازند تا بتوانیم انتقال به فناوری پایدار را تسریع کنیم.»
پسر نابغه
مادر ماسک یک مدل و پدرش یک هیولا بود. ایلان که در سال۱۹۷۱ در پورتوریا به دنیا آمد، به سکوت طولانی و تندخوانی دایره‌المعارف تمایل داشت. زمانی که ۱۲ ساله بود، کد یک بازی ویدئویی به نام Blastar را نوشت و آن را به قیمت ۵۰۰دلار به یک مجله کامپیوتری فروخت. مادرش، مایه ماسک، در مصاحبه با تایم می‌گوید: «او همیشه متفاوت بود. او پسر نابغه کوچک من بود. از زمانی که ۳ ساله بود، ما او را اینطور صدا می‌کردیم؛ پسر نابغه.»
زمانی که ماسک ۸ ساله بود، والدین از یکدیگر جدا شدند. پس از طلاق، ایلان و برادرش کیمبال برای زندگی با پدرشان رفتند. ارول ماسک یک مهندس و کارآفرین باهوش بود. او همچنین، به گفته ایلان، یک «شیطان» بود که پسرش را از نظر روانی به گونه‌ای عذاب می‌داد که هنوز هم صحبت‌کردن درباره آن برای ماسک عذاب‌آور است. ارول ماسک به رولینگ استون گفت که یک بار به ۳ سارق مسلح که به خانه‌اش آمده بودند، شلیک کرد و آنها را کشت. در سال۲۰۱۷، ارول اذعان کرد که از دختر ناتنی سابق خود که ۴۲سال از او کوچک‌تر بود، صاحب فرزندی شد. ماسک گفته است که دیگر با پدرش ارتباطی ندارد.
در مسیر مخالف
مدرسه هم برای این کودک تقریبا به اندازه خانه بد بود. قلدرهای مدرسه همیشه ماسک را آزار می‌دادند و حتی یک بار آنقدر او را کتک زدند که کارش به بستری در بیمارستان کشیده شد. پدربزرگ مادری ماسک در سال۱۹۵۰ از کانادا به آفریقای جنوبی نقل‌مکان کرد و در سال‌های اولیه آپارتاید به این کشور آمد. ماسک ۱۷ساله، تقریبا برای آنکه به سیستم آپارتاید خدمت نکند، سفری برعکس پدربزرگش را در پیش گرفت، عازم کانادا شد و در دانشگاه کوئینز در اونتاریو ثبت‌نام کرد.
آینده در آیینه
در آینده‌ای که ماسک تصور میکند، هیچ‌کس به شما نمی‌گوید که چه کاری انجام دهید. ربات‌ها تمام کارها را انجام می‌دهند و کالاها و خدمات فراوان هستند. برای همین هم مردم فقط به این دلیل کار می‌کنند که می‌خواهند. او می‌گوید: «در اصل برای همه، چیزهای زیادی وجود دارد. لزوما کسی نیست که رئیس شما باشد. قصدم به راه انداختن هرج و مرج نیست، بلکه زیر نظر فرد دیگری هم کار نمی‌کنید. شما این آزادی را دارید که هر کاری که دوست دارید انجام دهید، مشروط بر اینکه به دیگران آسیب نرساند.»
برخلاف برخی از تکنو‌آزادی‌خواهان، ماسک آینده‌ای تلخ از رقابت برای منابع که در آن، فقط استعدادهای طبیعی غالب باشند را پیش‌بینی نمی‌کند. اما او این ایده را رد میکند که ثروتش به خودی خود یک مشکل سیاسی ایجاد میکند، یا اینکه از نظر اخلاقی موظف است بخشی از آن را به صورت مالیات بپردازد. تحقیقات اخیر ProPublica نشان داد که ماسک و بسیاری دیگر در گروه مالیاتی او تا سال۲۰۱۸ هیچ مالیات فدرال فردی پرداخت نکردند زیرا هیچ درآمدی نداشتند و فقط دارایی داشته‌اند. در ماه اکتبر، دموکرات‌های سنا به بررسی مالیات میلیاردرها بر ثروتشان پرداختند. هنگامی که سناتور دموکرات، رون وایدن، از اورگان در توییتی از این کار سنا حمایت کرد، ماسک در عکس پروفایلش، ظاهر این نماینده را مسخره کرد.
وقتی موضوع دولت در مصاحبه مطرح شد، ماسک آهنگ «Regulate» از رپر هیپ‌هاپ، وارن جی در دهه۹۰ را زمزمه کرد و گفت: «آنها اساسا می‌گویند که خواهان کنترل دارایی‌ها هستند. این به خیر و صلاح مردم منجر نمی‌شود. شما می‌خواهید مدیران سرمایه‌ها، مشاوران خوبی برای سرمایه باشند اما من فکر می‌کنم که دولت ذاتا مشاور خوبی برای سرمایه نیست.»
البته سناتور وایدن در مصاحبه‌ای با بخشی از تفسیر ماسک از موضع خود موافق است: «هدف از چنین مالیاتی، خارج‌کردن دارایی‌ها از دست اشخاص برای استفاده عمومی است.» او استدلال میکند که دولت ذاتا بیش از هر فرد دیگری مشاور منابع با منافع عمومی بوده و پاسخگوتر است و این قدرت را دارد که اطمینان حاصل کند که همه جامعه از سودهایی که یک اقتصاد پویا ایجاد میکند، سود می‌برد. وایدن می‌گوید: «در این کشور، این اتفاق نظر وجود دارد که باید برای اولویت‌هایی که واقعا به آنها اهمیت می‌دهیم، بپردازیم و همه باید سهم خود را بپردازند.»
اعتقاد ماسک به پیشرفت مطلق نیست. او درباره مقابله با آنچه که به عنوان خطرات هوش مصنوعی خارج از کنترل می‌داند، صریح صحبت کرده و شرکت‌های هوش مصنوعی Neuralink و Open AI را برای پیشبرد این هدف تاسیس کرد. او ارز دیجیتال را جالب می‌داند و می‌تواند بی‌پایان درباره مفهوم پول به عنوان «سیستم اطلاعاتی برای تخصیص منابع» صحبت کند. اما تردید دارد که کریپتو جایگزین ارز فیات شود و مسئولیت روشی که توییت‌هایش بازارها را به هم ریخته، رد میکند. او می‌گوید: «بازارها همیشه خودشان را به حرکت در‌می‌آورند، تا جایی که من می‌توانم بگویم بر اساس هیچ چیز. بنابراین، حرف‌هایی که من می‌گویم، آیا از نظر مادی با حرکات تصادفی سهام که ممکن است اتفاق بیفتد، متفاوت هستند؟ من اینطور فکر نمی‌کنم.»
دکتر روبرت زوبرین، از انجمن مریخ، معتقد است که ۳ ویژگی ممکن است به سقوط ماسک منجر شود: اعتیاد به کار، بی‌پروایی او یا نوعی غرور. او می‌گوید: «رهبران بزرگ در برابر شنیدن انتقاد ناتوان می‌شوند. چرا ناپلئون در روسیه شکست خورد؟ زیرا تا پیش از این فقط موفقیت به دست آورده بود.»
با این وجود، زوبرین علیه دوست قدیمی خود موضع نمی‌گیرد. او با عصبانیت می‌گوید: «نابغه کلمه‌ای است که غالبا با ماسک تداعی می‌شود؛ اما عقل نه. یک حس وجود دارد که ماسک، از نظر من، بسیار عاقل است؛ از این بابت که می‌داند برای همیشه این کار را ندارد.»
به عبارت دیگر: بیا داخل بی‌چاره. ما به مریخ می‌رویم.
منبع: