تاپین پیشخوان مجازی خدمات پست است و کلیه کاربران از سراسر کشور میتوانند بدون مراجعه به دفاتر پست، از خدماتش استفاده کنند. در سال ۹۷ شروع به کار کرده اما عقبهای ۱۰ ساله در حوزه سرویسدهی خدمات پستی دارد.
الان حوزه خدماتش به سه بخش تقسیم میشود؛ طراحی پلتفرمهای مدیریت حملونقل ریلی – جادهای و پستی، پلتفرم مدیریت خدمات ارسال و خدمت سوم مربوط به ارائه خدمات انبار اشتراکی است.
مهرداد ملکمحمدی و هادی تایانلو دو همبنیانگذار تاپین در گفتوگو با «شنبه» از این مجموعه حرف زدهاند و اینکه چه خدماتی ارائه میکنند و سهمشان از بازار چقدر است. روایت چالشها و بحرانهایی که این استارتاپ و همبنیانگذارانش از سر گذراندهاند، بخش دیگری از این گفتوگو است.
پلتفرمی برای ارائه آنلاین خدمات ارسال کالا و اسناد به سراسر کشور
همبنیانگذاران این استارتاپ حوزه حملونقل پستی کشور مدعی هستند که مجموعه تاپین در حال حاضر، به صورت ماهانه تا ۵۰هزار مرسوله پستی ارسال میکند. همچنین ۱۰۰درصد ارسال شبکه ریلی که تا ماهی ۲۰هزار ارسال مرسوله است، از طریق تاپین انجام میشود. در ادامه گفتوگوی «شنبه» با مهرداد و هادی، دو همبنیانگذار تاپین را میخوانید.
عقبه کار تاپین به چه سالی میرسد و در حال حاضر دقیقا چه میکند و چه نوع مشتریانی دارد؟
تاپین در قدم اول یک پیشخوان مجازی پست است که کلیه کاربران در کشور بدون مراجعه به شرکت پست، میتوانند از خدمات شرکت ملی پست استفاده کنند. برنامه ما برای آینده این است که همه افراد، اعم از شرکتها و کسبوکارها و افراد عادی هم بتوانند از این خدمات بهرهمند شوند. الان به انیوزر سرویس نمیدهیم و تنها به کسبوکارهای خانگی و تجاری خدمات ارائه میکنیم؛ یعنی مشتریانی که سفارش از جای ثابت دارند.
در مورد عقبه کار تاپین هم باید بگویم که این کسبوکار ریشه در کسبوکار دیگری به نام کتاببین دارد. در واقع در حوزه کتاب کارهای زیادی انجام دادیم، اما چون دوستانی که با آنها به اختلاف رسیده بودیم، هنوز در رأس کارها بودند و قدرت داشتند، مانعتراشی میکردند و اجازه کار را به ما نمیدادند.
سال ۹۵، از حوزه کتاب بیرون آمدیم. بعد از مدتی، پلتفرمی را برای ارائه به سایر کسبوکارها آماده کردیم و تاپین (شرکت توسعه تجارت هوشمند ماد) شکل گرفت و وارد حوزههای دیگر شدیم. مثلا طراحی پلتفرمهای حملونقل به این صورت است که برای شرکت راهآهن حملونقل، سیستم مدیریت حملونقل طراحی کردهایم که برای مدیریت ناوگان ریلی از آن استفاده میکند.
همچنین ما با شرکت پست هم همکاری داریم. کسبوکار ما ماهیتا B2B و B2C است. اما الان تمرکزمان روی مشتریان B2B است. تاپین تقریبا از سال ۹۷ شروع به کار کرده و دانشبنیان بهشمار میرود.
نحوه همکاری شما با شرکت پست به چه صورت است؟ یعنی در چه قالب پستی همکاری میکنید و اصولا شما چه ارزش افزودهای برای شرکت پست ایجاد کردهاید؟
مهرداد: در مورد اینکه تاپین چه میکند و چه خدماتی ارائه میکند، هادی پاسخ سوالات شما را میدهد که در بخش فنی محصول حضور دارد.
هادی: شرکت پست به صورت مستقیم با مشتری نهایی همکاری نمیکند، بلکه خدمات خود را از طریق API در اختیار مشتریان میگذارد که استفاده و پیادهسازی آن فارغ از فرایند اداری طولانی نیاز به دانش فنی و تجربی بالا و همچنین نیازمند سیستمهای سختافزاری است. از این جهت برای سهولت ارتباط مشتریان پلتفرم تاپین بین صاحبان کالا و شرکت پست قرار گرفته تا کسبوکارها بتوانند بهراحتی از خدمات شرکت پست بهرهمند شوند.
پس شما رقیب پست محسوب نمیشوید و با هم همکاری دارید؟
هادی: بله رقیب نیستیم. در واقع ما یک بازوی اجرایی و بازاریابی برای پست محسوب میشویم و با ارائه راهکارهای نرمافزاری خدمات پست را برای کسبوکار شخصیسازی میکنیم و در این مورد ما عملا از شرکت پست، سرویسگیرنده هستیم. ما برای شرکت پست ترافیک ایجاد میکنیم و شرکت پست هم سرویس حملونقل را به تاپین میدهد.
شیوه نگهداری و حفاظت از مشتری در تاپین به چه صورت انجام میگیرد؟ یعنی چگونه مشتریان خود را به مشتریان وفادار و ماندگاری تبدیل میکنید؟
هادی: وقتی مشتری یکی از شرکتها را انتخاب میکند، بحث نرمافزاری و پشتیبانی آن شرکت را ما انجام میدهیم. چون شرکت پست، یک شرکت بسیار عریض و طویل دولتی است امکان ایجاد ارتباط دوطرفه با مشتریان را به این راحتیها ندارد و تغییرات نیروهای اجرایی و مدیریتی هم این مشکل را دوچندان میکند.
شرکتی مانند تاپین کارش این است که جلوی این موارد را بگیرد، چنین مسائلی را گزارش بدهد و سرویسهایی به مشتری ارائه دهد که مشتری نهایی بتواند خدمات باکیفیت و مطابق میلش را دریافت کند. هرچه میزان کیفیت ارائهشده به مشتری بالاتر و بهتر باشد، تعداد مشتریان بیشتری هم خواهد داشت.
در واقع در این زمینه موانع زیادی وجود دارد اما ما تلاش میکنیم که حضور باکیفیتی داشته باشیم و با لیاقت همراه مطمئنی برای کسبوکارها و شرکت پست باشیم.
برنامهای برای همکاری با سازمانها و مجموعههای دیگر هم دارید؟
هادی: با مجموعههای مربوط به حملونقل همکاری بیشتری خواهیم داشت، چون کارمان این است که از آنها سرویس بگیریم و با کیفیت بالاتری به مشتری ارائه کنیم.
یعنی برای اشخاص هم امکان ارسال بسته در تاپین وجود دارد؟
هادی: اشخاصی که مرسولات پستی دارند هم میتوانند از تاپین استفاده کنند. مثلا فردی در سیستان و بلوچستان صنایعدستی تولید میکند و یا فردی که در شبکههای اجتماعی کالایی را میفروشد هم میتوانند از خدمات تاپین بهرهمند شود حتی اگر یک بسته هم در ماه داشته باشد.
بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری خطرپذیر
مهرداد، شما از موانع و چالشها بگویید. اینکه مهمترین موانعی که تاکنون داشتهاید، چه بوده است؟ یعنی موانعی که حتی شما را تا مرز ناامیدشدن و کنارگذاشتن کار پیش برده است؟
وقتی کارمان را شروع کردیم، با یکی از دوستان در میدان انقلاب دفتری اجاره کردیم که پول پیش را ما دادیم و اجاره را آنها پرداخت میکردند. اما بعد از یک ماه از آنجا رفتند. بنابراین ۲ تا ۳میلیون تومان اجاره روی دستمان ماند که نمیتوانستیم آن را بپردازیم و در وضعیت ناامیدکنندهای قرار گرفتیم.
آن زمان سامانه کتاببین را داشتیم و همه هموغم من این بود که در حوزه فرهنگی کار کنم. از طرفی خرید اینترنتی کتاب فراگیر نشده بود. آن زمان درآمد ما تا ماهی ۱۰۰هزار تومان بود و روزگار سختی را میگذراندیم.
شرکت پست هم میخواست قراردادمان را لغو کند، چون اشتراک بالایی نداشتیم. گفتند اگر نمیخواهید لغو شود، باید تضمین بدهید و بگویید که مثلا تا آخر سال چند بسته ارسال میکنید. من همانجا و در همان شرایط به آنها تعهد دادم که تا آخر سال، ۱۰۰هزار بسته ارسال میکنیم!
همچنین ۱۰۰میلیون تومان هم ضمانت بانکی به شرکت پست دادم. تا آن زمان ما در طول سال نهایتا ۱۰۰ بسته ارسال میکردیم اما من به شرکت پست تعهد دادم که طی یک سال، ۱۰۰هزار بسته ارسال کنیم! این درحالی بود که ما حتی هزینه اجاره دفتر را هم نداشتیم. البته من راه دیگری نداشتم. یا باید برمیگشتم همدان و یا باید در تهران میماندم و ادامه میدادم و من راه دوم را انتخاب کردم.
بعد از اینکه تعهد و ضمانت را به شرکت پست دادم، به شرکت برگشتم و اصلا حال خوبی نداشتم. اما فکر میکنم خدا به ما رحم کرد که یکی از دوستان در همان اوضاع به دفترمان آمد و به من گفت که در شبکه۴ صداوسیما، برنامهای به نام کتابنامه پخش میشود و کتاب معرفی میکند. حالا تو میتوانی از آنها بخواهی که بعد از معرفی کتاب، بحث خریدش از پلتفرم کتاببین را هم مطرح کنند.
همان زمان من به سایت کتابنامه رفتم و به تهیهکننده برنامه زنگ زدم و کارمان را توضیح دادم و او ما را به دفترش دعوت کرد و بعد از شنیدن حرفهایمان، گفت از فردا کارتان را شروع کنید. با این همکاری، ما روزی هزار بسته ارسال میکردیم.
یعنی از صفر به روزی هزار ارسال رسیدیم و کسبوکار ما شکل گرفت. دفتر دیگری هم اجاره کرده و مرکز کالسنتر راهاندازی کردیم. آن زمان هنوز تحت عنوان کتاببین فعالیت میکردیم. چالش دیگری که با آن مواجه شدیم، مربوط به رفتن ناگهانی مدیر آیتی ما بود.
آن زمان سه چهار مشتری بزرگ داشتیم و حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ فروشگاه اینترنتی داشتیم که از خدمات ما استفاده میکردند. اما مدیر آیتی همه چیز را خاموش کرد و رفت. من در آن زمان بدهکار بودم و با این کار مدیر آیتی، بدهکاری من به بیش از ۱۵۰میلیون تومان رسید. مطالبات ما هم در پنلها بود ولی به اصطلاح چیزی در دست ما نبود.
سال ۹۵ بود و الان هنوز بخشهایی از پولمان را نتوانستهایم بگیریم. گرفتار شده بودیم چون شرکتها بستههایشان را نمیتوانستند پیدا کنند و مشکلات زیادی برایمان ایجاد شد. برای حل این مشکل، چندین شب نخوابیدیم و دوباره سیستمها را راهاندازی کردیم تا بتوانیم به گزارش عملکردی فروشگاهها دسترسی پیدا کنیم و مشتریان را راضی کنیم. این مشکل یک ماه طول کشید تا کاملا حل و فصل شد.
چه استراتژیهایی در محیط کسبوکار و درون سازمانتان رعایت میکنید که تاپین در مسیر رشد قرار بگیرد و در این مسیر باقی بماند؟
برای توسعه کسبوکار، چند کار مختلف انجام دادیم. قسمت اول بازارسنجی بود؛ یعنی نیازهایی را که کسبوکارهای مختلف در زمینه ارسال کالا وجود داشتند، شناسایی کردهایم. همچنین بازار را تقسیمبندی کردم؛ چه بازار سنتی که به روش قدیمی کار میکنند و چه آنهایی که در بازارهای جدیدی چون شبکههای اجتماعی محصول میفروشند.
سرویسها و خدمات شرکتهای مختلف را برایشان شناسایی کردیم مثلا سرویسهای دبیرخانهای را شناسایی کردیم که راهکارهایی به آنها ارائه کنیم تا ارسال بهتری داشته باشند و برای ارسال باکیفیتتر از سیستمها و راهکارهای الکترونیک برای ارسال کالا استفاده کنند.
ضمن اینکه سرویس شرکت پست را از اینکه صرفا یک سرویسدهنده برای ارسال بسته باشد، ما رویکردش را عوض کردیم که در بخشها و حوزههای مختلفی کارکرد داشته باشد. به این صورت که میتواند کالای دبیرخانهای ارسال کند، میتواند صورتهای مالی ارسال کند و همچنین راهکارهای دسترسی به سامانه پست را هم راحت کردیم؛ یعنی براساس API و افزونههای نرمافزارهای مختلف، ارتباطها را راحتتر کردیم که کاربران بدون هیچ دانش نرمافزاری براساس پلتفرم کسبوکار خودشان به سیستم ما متصل شوند و کارهای ارسال خود را انجام بدهند.
در محیط کاری هم، محیط دوستانه است و حالت خشک و اداری نداریم. این دوستی موجبشده که بتوانیم در کنار هم خوب کار کنیم. همچنین از افرادی که از مجموعه پست و دیگر سازمانهای مرتبط با کار ما بازنشسته شدهاند، استفاده کرده و از آنها دعوت به همکاری کردهایم که دانش و تجربه خود را به مجموعه ما بیاورند تا بتوانیم با استفاده از تجربه آنها، سرویس بهتری به مشتری بدهیم.
چرا فکر میکنید که تجربه این افراد برای یک استارتاپ مفید و کارآمد است؟
چون کسی که حداقل ۳۰سال در سازمانی چون شرکت پست کار کرده، زیر و بم و چم و خم این کار را میشناسد و با فضای پست و نیازهایش هم آشنایی کافی دارد. این دانش از طریق این افراد میتواند به مجموعه ما منتقل شود و مسیر کاریمان را تسهیل کند.
تاکنون جذب سرمایه داشتهاید؟
نه! تا الان سرمایه جذب نکردهایم و همه هزینههایی که تاکنون برای کسبوکارمان هزینه کردهایم، از سرمایه شخصی بوده است.
با چه میزان سرمایه تاپین را شروع کردید؟
سرمایه اولیه ما، حدود ۱۰ میلیون تومان بود. این پول را هم از خانودههایمان گرفتیم.
هزینههای مربوط به دفتر و اجاره مکان برای شروع کار را چگونه مدیریت کردید؟
ما آغاز کارمان و ورود به بازار کارمان از سال ۸۸ بوده که آن زمان هم دفتری نداشتیم و از خانه مادربزرگ یکی از دوستان برای شروع کار استفاده کردیم.
برنامهای برای جذب سرمایه دارید؟
منتظر پایدارشدن شرایطمان هستیم و بعد از آن به دنبال جذب سرمایه خواهیم بود. رویکرد جدید شرکتمان بهتازگی در حال شکلگیری است.
سرویس انبار اشتراکی را بیشتر معرفی میکنید؟
انبار اشتراکی در واقع مانند فضای کار اشتراکی است. به این صورت که فروشگاههای اینترنتی و کسبوکارهای مختلف، این امکان را میدهد که به صورت مجازی یک انبار داشته باشند، کالاهایشان را در این انبار قرار میدهند و با استفاده از پلتفرمی که در اختیارشان قرار میدهیم، کالایی را که قرار است ارسال شود، مشخص میکنند و مثلا میگویند که از فلان محصول چند آیتم را بستهبندی کنید که به آدرسی که مشخص میکنند، ارسال شود؛ یعنی خودشان دیگر درگیر کار ارسال نخواهند بود.
به ویژه کسانی که کسبوکار خانگی دارند و نمیخواهند درگیر فرایند بستهبندی و… باشند، میتوانند کالاهایشان را در انبار اشتراکی ما قرار دهند و ارسالشان از انبار انجام شود.
برای داشتن چنین انباری چه شرایطی نیاز است؟ باید انبار اجاره شود؟
افراد فضای مورد نیازشان را براساس نوع کار و فضایی که مورد نیازشان است، اجاره میکنند. میزان اجارهبها را هم سیستم براساس میزان حجمی که خواستهاند، محاسبه میکند و هزینه را به آنها اعلام میکند.
بیشتر بخوانید:
در مورد سامانه پست کتاب بیشتر توضیح بدهید؟
در مورد سامانه پست کتاب، سرویس ارسال کتاب ویژه ناشران است که میتوانند کارهای پستی خود را از طریق پلتفرمی که ما با همکاری وزارت ارشاد طراحی کردهایم، انجام بدهند.
تاپین نمونه خارجی هم دارد؟
خیلی از شرکتهای خصوصی در جهان، بعضا چنین سرویسهایی دارند مانند دیاچال.
تاپین الان چند کارمند دارد؟
حدود ۲۰نفر در مجموعه تاپین کار میکنند.
نحوه انتخاب افراد برای کار در تاپین به چه شکل است؟ یعنی خودت بهعنوان بنیانگذار این استارتاپ، چه افرادی را بهعنوان همکار انتخاب میکنی؟
شایستگی افراد مهمترین ارزش را برای ما دارد. ما در تاپین همه همکارانمان را خودمان آموزش دادهایم؛ از تیم فنی گرفته تا سایر بچهها. تیم فنی وقتی پیش ما آمد، اصلا برنامهنویسی بلد نبودند و به نوعی کارآموز محسوب میشدند.
به آنها آموزش دادیم و الان برنامهنویس حرفهای هستند. سازوکار جذب نیرو در تاپین، بر مبنای آموزش است. بعد از اینکه آموزش دید، عضوی از مجموعه میشود و دلبستگیاش هم به تاپین بیشتر است چون از خود تاپین شروع کرده است.
بهعنوان سوال آخر بگو که تاپین در نهایت وارد شبکه ناوگان حملونقل هم خواهد شد؟ یعنی خودش در آینده ناوگان خواهد داشت؟
ما شبکه حملونقل نداریم، چون اگر به صورت مستقیم وارد این حوزه شویم، سایر کسبوکارها با ما همکاری نمیکنند و مثلا پست با ما همکاری نخواهد کرد، چون این گمان وجود خواهد داشت که ما همواره بستهها را به ناوگان خودمان خواهیم سپرد. بنابراین ما نه در حوزه فروش کالا ورود میکنیم و نه در حوزه مالکیت ناوگان حملونقل.
از کتاببین به تاپین
همه هموغمت کار فرهنگی باشد، وارد حوزه کتاب بشوی و کسبوکار راهاندازی کنی، اما ناگهان سدی سر راهت قرار میگیرد که باید راهت را عوض کنی. باید هر آنچه کاشتهای را بدون برداشت، بگذاری و بگذری. البته گاه بنمایههای کاشتههایت در جای دیگری و به شیوه دیگری بهکارت میآیند و همانها میشوند چراغ راه و روشنایی مسیر حرکتیات.
قصه کارآفرینی مهرداد ملکمحمدی جدا از مقدمهای که نوشتم، نیست. از کتاب شروع کرده و حالا با استارتاپ تاپین، حرفهای زیادی در حوزه ارسال مرسوله دارد. با شرکت ملی پست همکاری میکند و ارسال ریلی را به صورت صددرصد در اختیار گرفته است. در این گزارش در مورد بازاری که تاپین در آن حضور دارد، ماجرای استارتاپ کتاببین و اجرای طرح تخفیف کتاب حرف زده است.
بازار بزرگ ۶۰۳ میلیونی
ما در بازار بزرگی حضور داریم؛ البته در مورد حجم این بازار عدد مشخصی وجود ندارد. آخرین آماری که من دارم، مربوط به سال۹۳ است که نشان میدهد، بهطور سالیانه، ۶۰۳میلیون مرسوله پستی در ایران جابهجا میشود.
ما میخواهیم بخشی از این بازار را بهصورت آنلاین انجام دهیم. تاکنون برای تاپین تبلیغات عمدهای انجام ندادهایم و شناخت ما بیشتر از راه تبلیغات دهان به دهان بوده است. البته برای تبلیغات برنامه داریم. الان بیشترین تمرکز ما روی فروشگاههای اینترنتی است که آنها را به پلتفرم تاپین متصل کنیم.
همچنین یکی از سرویسهای ما، سرویسدادن به نشریات است. به این صورت که نشریات در پلتفرم ما یوزرها را اضافه میکنند، هر ماه تعداد مشخص میشود و نشریه برایشان ارسال میشود.
با کتاب شروع کردم
مهرداد بهعنوان همبنیانگذار تاپین در مورد سابقه درسی و کاریاش میگوید: «در رشته عمران در دانشگاه بوعلی همدان تحصیل کردهام. کسبوکار ما با کتاببین شروع شد. چون پدرم در همدان کتابفروشی داشت و میخواستم کتابفروشی آنلاین داشته باشم.
بعد از مدتی برای فروش اقدام کردیم. به همین دلیل به شرکت پست رفتم و قرارداد بستم که سرویسی راهاندازی کنیم که هرکسی خواست از هر ناشری کتاب خریداری کند، نزدیکترین واحدپستی این کتاب را دریافت و برای مشتری ارسال کند. در آن زمان ۱۸ سال داشتم و ترم یک دانشگاه بودم. یکی دو سال کتاببین را ادامه دادیم و در ادامه وبسایت کتاب.آیآر را توسعه دادیم.
کتاب.آیآر مرجع کتاب کشور است و تمام کتابهایی که در ایران چاپ شده است، یک نسخهاش در کتاب.آیآر موجود است. این کار، با همکاری وزارت ارشاد و موسسه خانه کتاب، تبدیل به کسبوکار خوبی شد.
همزمان همکاری با برنامهای تلویزیونی را در شبکه۴ شروع کردیم به نام کتابنامه که ۳سال جزو برنامههای پرمخاطب بود. ما برای نخستینبار در این برنامه، کتاب را به صورت تلفنی و اینترنتی میفروختیم.»
بیشتر بخوانید: برندینگ چیست
چشم مدیر دولتی به دنبال کتاببین
کارمان خوب پیش میرفت و اوضاع خوبی داشتیم تا اینکه مدیر اسبق خانه کتاب هم از این کسبوکار خوششان آمد و گفتند که ۵۰درصد از کسبوکارتان را به ما بدهید، اما من قبول نکردم. بعد از مدتی، مدیر آیتی ما، قصد رفتن از ایران را داشت.
بنابراین قرار شد که نرمافزارها را به ما تحویل بدهد، اما رفت و گوشیاش را خاموش کرد و دیگر پاسخی به تماسهای ما نداد. ما با هادی که الان همبنیانگذار ماست، دوسه روزه، پلتفرم را دوباره راهاندازی کردیم. بعد متوجه شدیم که مدیر آیتی ما با مدیر خانه کتاب همین کار را ادامه دادهاند و با قدرتی که داشتند، قراردادهای ما را ملغی کرده و به شرکت خودشان انتقال میدادند. البته چند وقت پیش هم به جرمی دستگیر شد و پروژهها دوباره به ما برگشت.
فنآفرین برتر پارک علم و فناوری
مهرداد میگوید بعد از این ماجراها، طرحی را هم برای وزارت ارشاد طراحی کردیم که تحت عناوینی چون عیدانه، پاییزه و… تخفیفهایی را برای مشتریان جهت خرید کتاب، در نظر میگرفت. دلیل طراحی مدل تخفیفها این بود که مسئولان وزارت ارشاد برای رونقدادن به بازار کتاب و کسبوکارهای ناشران، قصد داشتند که به انتشاراتیها وام بدهند تا تعطیل نشوند.
پیشنهاد ما این بود که به مردم یارانه بدهند و مردم این پول را با خرید کتاب، به نوعی به ناشران برگردانند؛ یعنی چرخه بازار بهدرستی ایجاد شود. جالب است بدانید که در تیزر ساختهشده برای این سامانه، من حضور دارم.
پلتفرم این طرح را طراحی کردیم که مردم باید کد ملی خود را به فروشنده کتاب میدادند و اسمشان ثبت میشد و از تخفیف برخوردار میشدند. اهمیت این پلتفرم برای بازار کتاب این بود که در دور دومش تا ۴میلیارد تومان کتاب فروخته شد. همچنین ما بابت طراحی این پروژهها، چندین عنوان مانند جوان برتر و فنآفرین برتر و… را دریافت کردیم.
4 دیدگاه ها