گفت‌و‌گو با کیان زرعکانی و علیرضا آذربایجانی هم‌بنیانگذاران بوکارو
نقطه ضعفمان را تبدیل به نقطه قوتمان کردیم
بوکارو یک سرویس مطالعه خلاصه کتاب است که کاربران می‌توانند با خرید اشتراک ماهانه به تعداد زیادی خلاصه کتاب دسترسی داشته باشند.
این پلتفرم خلاصه کتاب‌ها را در سه فرم متنی، صوتی و ویدئویی دارد. همچنین بوکارو مجله‌ای دارد که در آن از کتاب‌های مختلف و توسعه فردی مطلب می‌گذارد.
ایده بوکارو چطور شکل گرفت و از چه زمانی شروع به کار کردید؟
اردیبهشت ماه ۹۸ بود که قیمت کتاب‌ها خیلی بالا رفت و چون خود ما هم کتابخوان بودیم با بالا رفتن قیمت کتاب، این ایده به ذهنمان رسید که سرویسی را برای امانت‌دادن کتاب‌های چاپی راهاندازی کنیم تا این قیمت‌ها را بشکند.
سرویس را بالا آوردیم و تستش را هم گرفتیم، تقریبا فیدبک خوبی گرفتیم منتهی به کرونا خوردیم و این روند کند شد، تقریبا ۳، ۴ ماهی این سرویس متوقف شد تا اینکه قرنطینه اوایل اردیبهشت ماه کم شد.
به‌نظرمان رسید که آینده چیزی فراتر از آن است که فقط کتاب‌هایی که الان هست را بخوانیم، با مشورت به این نتیجه رسیدیم که یک سرویسی را تحت عنوان خلاصه کتاب راهاندازی کنیم تا بتوانیم کتاب را در کوتاه‌ترین زمان، صفر تا صدش را مطالعه کنیم بدون اینکه کتاب اصلی را بخرید.
بوکارو در حال حاضر چه خدماتی را ارائه می‌دهد؟
در حال حاضر ما سرویس خلاصه کتاب‌های متنی را داریم و در فازهای بعدی علاوه بر صوتی، ویدئویی هم ارائه می‌شود. البته خلاصه ویدئویی یک فرم خیلی جدیدی است که حتی خارج از کشور هم اجرایی نشده و فقط ما این کار را برای اولین‌بار انجام دادیم. کتاب‌های داستانی فلسفه‌ای و یکسری موارد دیگر مثل کتاب‌های کسب‌و‌کار هم بعدا اضافه می‌شود.
تیم بوکارو چطور شکل گرفت؟
ما چند همکلاسی بودیم که از مدت‌ها قبل همدیگر را می‌شناختیم و تصمیم داشتیم سرویسی را در ایران راهاندازی کنیم، همکاری داشته باشیم و بایکدیگر تیم را راهاندازی کنیم.
ما نقطه ضعفمان را به نقطه قوت تبدیل کردیم، اوایل در برابر تغییر خیلی مقاومت کردیم و همان باعث شد که کمی عقب بیفتیم. این یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتمان بود که خوشبختانه حل شد
یک‌سال و نیم قبل از راهاندازی بوکارو، این تیم کنار هم جمع شده بود ولی ایده بوکارو یک سال بعد به ذهنمان رسید و می‌شد خیلی جدی‌تر کنار هم باشیم و کار کنیم.
تیم بوکارو چند نفر است؟
الان تیم بوکارو ۸ نفره است؛ ۴ نفر تیم فنی و ۴نفر هم تیم محتوا، که در آینده قطعا بیشتر هم می‌شویم.
آمار کاربران و اینگجمنت بوکارو چقدر است؟
سرویس قبلی باتوجه به اینکه در این حوزه نبود آمار دقیق داشتیم اما باتوجه به اینکه الان در حوزه جدید رقابت زیاد است و اقیانوس قرمزی است، ترجیح می‌دهیم اطلاعات و آماری که داریم را ندهیم چون هرکدام یک برگ ارزشمند است که می‌تواند در اختیار رقبا قرار بگیرد، ولی اینگجمنت و بازخوردی که از سرویس جدید داشتیم، خیلی بازخورد خوبی بود. چشم‌اندازی که از آینده داشتیم در سرویس قبلی دیده نمی‌شد، پس سرویس جدید را ساختیم.
بزرگ‌ترین چالشی که از شروع کار با آن روبه‌رو بودید چه چیزی بود؟
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که در تمام تیم‌های استارتاپی وجود دارد، عدم قطعیت است؛ اینکه تیم باهم مچ شوند و روی یک پروژه کار کنند. همه اگر یک هدف را دنبال کنند حتما نتایج خوبی را به دنبال دارد.
ویروس کرونا خیلی باعث شد تا فرم کار‌کردن‌ها عوض شود اگرچه ما در دوران کرونا هم توانستیم اینگجمنت خوبی بگیریم و با کاربران تعامل خوبی داشتیم. در وهله اول چالش خیلی عظیمی بود چون اکوسیستم استارتاپی اصلا تجربه نداشت که از خانه کار کنند.
چالش دیگری که فکر می‌کنم برای تمام استارتاپ‌ها صدق می‌کند این وضعیت اقتصادی موجود در کشور است و اتفاقی که خیلی سخت رقم می‌خورد، استارتاپ‌ها به سرمایه نیاز دارند تا رشد کنند، فکر می‌کنم این مهم‌ترین چالشی است که هر استارتاپی که کار می‌کند با آن روبه‌رو‌ست.
چه زمانی مطمئن شدید که ایده بوکارو جواب می‌دهد؟
ما چه از طریق ابزارهایی که سرویس قبلی را کنترل می‌کردیم و از طریق مجله‌ای که به صورت جداگانه در کنار بوکارو درباره کتاب‌ها و توسعه فردی کار می‌کند، مدام صفحات را پایش می‌کردیم تا بفهمیم مردم به چه صفحاتی بیشتر علاقه دارند و از چه کلید واژه‌ای وارد سایت می‌شوند.
جدا از اینکه ترند جهانی چه چیزی است، مثلا ما در آلمان بلینکیست را داریم که ۱۷ میلیون یوزر دارد و در مارکت جهانی روز به روز اپلیکیشن‌های خلاصه کتاب بیشتر می‌شوند. این نشان می‌هد که موج جدیدی ایجاد می‌شود که در ۱۰ سال بعد دنیای مطالعه خیلی متفات‌تر از امروز است.
حجم کسب‌و‌کارتان را چقدر می‌دانید و فکر می‌کنید چقدر می‌تواند پیشرفت کند؟
برخلاف کسب‌و‌کارهای سنتی حوزه کتاب که مخاطب‌های خاصی دارند، یعنی افرادی که صرفا کتاب می‌خوانند، ما در حوزه خلاصه کتاب علاوه بر داشتن افراد کتابخوان وجه تمایزمان با سنتی‌ها این است، افرادی که به توسعه فردی علاقه‌مندند تا پیشرفت کنند اما به کتاب خواندن علاقه ندارند یا حوصله و وقتش را ندارند، می‌توانیم این افراد را هم جذب کنیم و فکر می‌کنیم بازارمان ۲ تا ۳ برابر بزرگ‌تر شود.
رقیبان شما چه استارتاپ‌هایی هستند؟
کلا هر کدام از مجموعه‌ها که در حوزه کتاب فعالیت می‌کنند به نحوی رقیب ما هستند اما دسته‌بندی می‌شوند و هر کدام در لِوِل خاصی قرار می‌گیرند، اما رقبای اصلی مجموعه‌هایی هستند که مشابه ما فعالیت می‌کنند.
مدل درآمدی بوکارو؟
یکی از اصلی‌ترین راه‌های درآمد بوکارو اشتراک ماهانه است که کاربران یک مبلغی را پرداخت می‌کنند و از این طریق می‌توانند به خلاصه کتاب‌ها دست پیدا کنند، یکی دو روش دیگر هم داریم اما به‌خاطر محرمانه‌بودن اطلاعات، نمی‌توانیم بگوییم.
باکدام مجوعه‌ها همکاری داشتید؟
ما تا الان با ۱۰ ناشر همکاری داشتیم، تعداد ناشران روز‌به‌روز بیشتر می‌شود و اگر تعداد زیاد شود، یک سود دو‌طرفه است چون هم ما معرفی می‌شویم و برای ناشر هم یک راهی است تا خواننده‌ها به آنها وصل شوند.
تا کنون جذب سرمایه داشتید؟
ما فقط یک استیج در شتاب‌دهنده سورس قزوین که اپلای کردیم سرمایه گرفتیم، می‌خواهیم برای سید دوم و اسکیل پروژه جذب سرمایه کنیم.
اگر این مسیر را دوباره شروع کنید چه چیزی را تغییر می‌دهید؟
به‌جای اینکه ۹، ۱۰ ماه در زمینه امانت کتاب کار کنیم، از اول سرویس جدید را شروع می‌کردیم، خیلی در رشد و موفقیت تاثیر داشت اما چیزی که وجود دارد تجربه‌ای است که در مسیر به‌وجود آمد، تجربه خیلی ارزشمندی بود که نمی‌شد در نقطه صفر به آن رسید. به‌نظرم این مسیری که آمدیم مسیر درستی بود.
بوکارو سرویس امانت کتاب را الان ندارد؟
سرویس امانت به‌خاطر مسائل فنی و سئویی و پیش نیامدن مشکلات، بالا‌ست اما فعالیتش کند شده و امانتی از این طریق صورت نمی‌گیرد. سرویس جدید از اول اسفند شروع می‌شود.
یعنی سرویس جدید هنوز لانچ نشده؟
قبلا در استان قزوین به صورت محدود لانچ شد و لانچ کشوری اول اسفند است.
نقطه قوت بوکارو چیست؟
نقطه قوت بوکارو دوستی و صمیمیت قلبی است که در تیم وجود دارد ما اکثرا دوست و هم‌دانشگاهی‌های صمیمی بودیم که تیم تشکیل دادیم، همین باعث شد کار را راحت‌تر جلو ببریم و اصلاحات به‌موقع باشد و اگر باهم آشنا نبودیم شاید در میان کار به مشکل می‌خوردیم.
نقطه ضعف بوکارو چیست؟
ما نقطه ضعفمان را به نقطه قوت تبدیل کردیم، اوایل در برابر تغییر خیلی مقاومت کردیم و همان باعث شد که کمی عقب بیفتیم. این یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتمان بود که خوشبختانه حل شد.
ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت وقتی مدیرعامل مایکروسافت شد، گفت: صنعت ما برای سنت هیچ ارزشی قائل نیست، باید نوآور باشیم تا بتوانیم بقا پیدا کنیم و نقطه ضعف ما این بود که برای سنت ارزش قائل بودیم، خوشبختانه این ارزش گذاشتن برای سنت از بین رفته، ما آماده‌ایم هر لحظه بیزینس پلن خود را برای تطبیق پیدا کردن با آينده تغییر دهیم.
توصیه شما به کسانی که در آغاز راه هستند چیست؟
مدیریت تیم واقعا مهم‌ترین مسئله است؛ چیزی که احتمالا استارتاپ‌ها خیلی ساده از کنار آن رد می‌شوند. همچنین در مقابل تغییر مقاومت نکنید. اگر در برابر تغییر مقاومت کنید خیلی راحت نابود می‌شوید. تعصب بی‌جا روی کاری که انجام می‌دهید نداشته باشید که بهترین کار دنیاست و بقیه کارها اشتباه است. راهتان را برای تغییر باز بگذارید.