گفت‌و‌گو با بهرام مشرفی، مدیرعامل یوتوپین

یوتوپین چطور به وجود آمد و شروع این ایده از کجا بود؟

ما یک پیشینه داریم به اسم دیتا شهر که یک شبکه اجتماعی مکان‌محور بود و کاربران درباره مکان‌هایی که می‌رفتند در آن صحبت می‌کردند و ما از طریق فروش تحلیل داده درآمد داشتیم. پس از تحریم‌ها، شرکت‌هایی که خریدار این اطلاعات بودند، دچار کمبود بودجه شدند و مدل درآمدی ما دچار اختلال شد.

ما داده‌ها را تحلیل کردیم، بیش از هزار کتگوری داشتیم و بالای ۴۰درصد داده‌های صحیح ما در حوزه گردشگری بود و کاربران وقتی در سفر بودند، می‌نوشتند. از اینجا شروع شد که یوتوپیا و پین ترکیب شد. یوتوپیا به معنی آرمان‌شهر است و ما آرمان‌شهر سفر را می‌خواهیم بسازیم تا مخاطبان را به جایی ببریم که دوست دارند. اولین جرقه‌های شروع، شهریور ۹۸ شروع بود.

ما پس از منتشر کردن اپ یوتوپین به نمایشگاه گردشگری رفتیم و رشد خیلی خوبی داشتیم. اکوسیستم سفر محیط خیلی خشکی داشت و محدود به بلیت و رزرو هتل و اقامتگاه بود. ما با گردشگران و تورهای مختلف آشنا شدیم و پیش‌فروش خیلی خوبی برای عید۹۹ داشتیم تا اینکه کرونا آمد و تمامی سفرها کنسل شد.

یوتوپین مجبور به عودت پیش‌فروش‌ها و تعدیل نیرو شد. اولین جرقه‌‌ درآمد ما در اردیبهشت دوباره شکل گرفت. اپلیکیشن ما چون شبکه اجتماعی بود یعنی ما تور را بر اساس محتوایی که مخاطبان تولید می‌کنند می‌سازیم، در این دروه که توری به فروش نمی‌رفت کاربران یوتوپین از ۴۰۰-۵۰۰ نفر به ۱۰ هزار نفر رسید.

تعداد سفرنامه‌ها به ۶۰۰-۷۰۰ سفرنامه رسید و ما جزییات خوبی از مناطق مختلف ایران به دست آوردیم. تمرکز بیشتری به طبیعت‌گردی کردیم و این روند فروش تا اردیبهشت صعودی بود اما با موج جدید کرونا دوباره باعث کاهش فروش ما شد اما با رعایت تمامی پروتکل‌ها همچنان یک خط فروش را داشتیم. در ۲ ماه اخیر فروش دوباره صعودی شد، اوضاع بهتر شد و امیدواریم این شرایط ادامه‌دار باشد.

 یوتوپین با تیم دیتا شهر شروع به کار کرد؟

خیر ما مدیرعاملان را کلا تغییر دادیم و یک مدیرعامل جدید اضافه کردیم و تیم فنی هم عوض شد و تقریبا تیم کلا عوض شد.

 چطور ایده یوتوپین عملی شد؟

عملی‌کردن ایده برای من به زمان دیتا شهر برمی‌گردد. شما باید بدانید اگر می‌خواهید مدیرعامل خوبی باشید لازم است فروشنده خوبی باشید به این معنی که بتوانید ایده را به دوستان و همکارانتان، کسانی که می‌خواهید از آنها سرمایه بگیرید، بفروشید.

حتی به کسانی که فامیل شما هستند چون احتمالا بخواهید از فامیل هم کمک مالی بگیرید. این دسته اولین کسانی هستند که شما می‌توانید آنها را راضی کنید تا پول بگیرید و بدون پول هم نمی‌توان کاری کرد. پس باید بتوانید ایده را خوب بفروشید.

 در مقابله با کرونا و نوساناتی که اتفاق افتاد چطور شرایط را کنترل کردید؟

یکی از راهکارهای ما این است که تیم را کوچک نگه می‌داریم و براساس درآمدمان کارمند اضافه می‌کنیم و یا کار تعریف می‌کنیم. با درآمد یک ماه حقوق افراد را پرداخت می‌کنیم و یکسری تغییراتی لازم داریم که آنها را پروژه‌ای برون‌سپاری می‌کنیم تا فشار زیادی وارد نشود.

سعی می‌کنیم با بازی‌کردن با منابع انسانی شرایط مالی را کنترل کنیم و از طرفی تبلیغات خود را بیشتر می‌کنیم چون بازار گردشگری بازار خیلی بزرگ و ۲۰هزار میلیارد تومانی شامل همه چیز بود ولی در سال۹۸ یک بازار ۹۰۰میلیارد تومانی بود. این بازار هر چقدر که کوچک شده باشد باز هم جای کار دارد. وقتی ما شروع کردیم سومین صنعت جهان بود و حالا  آخرین صنعت جهان، ما در صنعت گردشگری جهان به ۳۰ سال پیش برگشتیم.

چند اتفاق هم در این مدت افتاد که به نفع ما بود مثلا دولت وقتی ممنوعیت تردد اعلام می‌کند اتوبوس، هواپیما و قطار ممنوعیت ندارند و این باعث فروش بهتر تور می‌شود. مورد دیگری که ما به آن توجه کردیم، بالای ۵۰درصد از مخاطب‌های ما تهرانی هستند و میزان بزرگی از بازار هم در دست تهران است. در اواخر تابستان روستاگردی و شهرگردی در تهران داشتیم که مورد استقبال قرار گرفت.

 تداخل شروع کار و همه‌گیری کرونا چطور به شما اطمینان داد که کار را ادامه بدهید؟

ما اولین اطمینان خود را در پیش‌فروش تورهای عید به‌دست آوردیم که بیشتر از انتظار ما بود و این امید بود که می‌گفتیم اگر کرونا برود شرایط دوباره خوب می‌شود و وقتی شما تراکنش و ترند رشد را دارید اطمینان پیدا می‌کنید که موفق می‌شوید.

 به‌جز کرونا چالش بزرگ دیگری داشتید؟

من فکر می‌کنم یکی از چالش‌های بزرگ در ایران نیروی انسانی است که در آینده این چالش بیشتر هم می‌شود. ما جنگ منابع انسانی، خصوصا برای نیروی متخصص در شرکت‌ها داریم. در چندسال اخیر کشورمان از حالت تماما دولتی خارج شد و شرکت‌های زیادی در آن تاسیس شد و همه به نیرو نیاز دارند. با حجم درآمدمان نمی‌توانیم نیروهای خیلی تاپ بگیریم چون توان پرداخت نداریم و بیشتر پروژه‌ای عمل می‌کنیم.

 نقطه قوت و ضعف یوتوپین چیست؟

نقطه قوت ما خلاقیت است. محصولی که الان در بازار گردشگری داریم جدید است و ارتباط خیلی خوبی با مخاطبان خود برقرار می‌کنیم. نقطه ضعف ما شاید مدیریت کردن یا نظم است. یعنی انعطاف کافی را در تیم نداریم و فکر می‌کنم این نقطه ضعف ما باشد.

 تعداد کاربران و آمارهای جالب یوتوپین چقدر است؟

یوتوپین در مدت فعالیتش ۱۱۰ سفرنامه جمع کرد و همه با عشق و علاقه کاربر ایجاد شده است و به صاحب اثر بودن احترام می‌گذاریم. بالای ۵۰هزار نصب اندروید و ۱۰ هزار نصب ios داشتیم و ۹۰ درصد مشتریان ما کاربران ios بودند.

 اگر برگردید به شهریور ۹۸ چه چیزی در این مسیر را تغییر می‌دهید؟

هزینه‌های اولیه‌ای که برای تبلیغات و معرفی‌کردن انجام دادیم را انجام نمی‌دادیم چون می‌دانستیم کرونا می‌آید و سعی می‌کردیم عشق و علاقه‌‌ درون تیمی را بیشتر کنیم چون کرونا به طور کلی فشار می‌آورد.

  حرف آخرتان به‌ کسانی که در آغاز راه هستند؟

این راه خیلی راه سخت و اذیت‌کننده‌ای است. کسانی که در آغاز راه هستند، باید خودشان را قوی کنند و تصور رویایی نداشته باشند. دنیای بازار خیلی سخت است و از روز اول به فکر درآمدزایی باشند.