نگرانی از نفوذ، در اقتصاد، صنعت و فرهنگ جامعه یک دغدغه جدی است که از سوی همه دلسوزان و فعالان بخش‌های مختلف اقتصادی-اجتماعی کشور مورد توجه ویژه قرار گرفته است. تلاش برای صیانت از نخبگان،منابع، ظرفیت‌ها و استعدادهای کشور در برابر هرگونه تهاجم فکری و معنوی یک وظیفه ملی است؛ وظیفه‌ای که در جامعه استارتاپی کشور هم به‌خوبی احساس و گام‌های موثری در جهت نیل به آن برداشته می‌شود. هرچند در این فضا عده‌ای با سوءاستفاده از این نگرانی ممکن است بحث‌هایی را مطرح کنند که با روح تلاش‌های کارآفرینانه جوانان ایرانی همخوانی نداشته باشد. با این حال فعالان و صاحبان واقعی این فضا این ضرورت را درک کرده‌اند که در کنار فعالیت‌های کارآفرینانه خود، با دیدی واقع‌گرایانه و در جهت منافع ملی، برای استقلال اکوسیستم استارتاپی کشور از هیچ تلاشی فروگذار نکنند. در اینجا مروری کرده‌ایم بر نقطه‌نظرات برخی از تلاشگران این اکوسیستم که در همایش یلدای کارآفرینان استارتاپی بیان شده است، درخصوص مفهوم نفوذ و راه‌هایی که می‌توان با کار و تلاش ایرانی سد راه آن شد.
- سعید محمدی
بنيانگذار ديجي كالا
به نظر من اگر کسی دغدغه‌ای دارد برای کشورش، دغدغه را می‌تواند در واقع به شکل مناسبی حل کند. تعریف کند نفوذ چیست؟ دقیقا نگران چیست و بعد بیاید بنشیند صحبت کند؛ همان کاری که در همه کشور‌های دنیا می‌شود؛ در چین می‌شود، در آمریکا می‌شود، در اروپا می‌شود، در روسیه می‌شود. دغدغه‌تان را مطرح کنید. یا دغدغه شما با توضیح و شفاف‌سازی حل می‌شود یا اگر نه، باید برایش راه‌حل پیدا شود. استفاده‌کردن از یک کلمه کلی به نام نفوذ و اینکه زمینه نفوذ مهیا شده، به چه شکلی است. چرا این را کسی توضیح نمی‌دهد؟ من این را چیزی جز خیانت به کشور نمی‌دانم. چرا می‌خواهیم فضای کارآفرینی را که در شرایط بد، در فضای تحریم، با این همه حجم مشکلات ایجاد شده نابود کنیم؟ این واقعا جای سوال دارد. بزرگ‌ترین سوال من این است که چه انگیزه‌ای پشت این است؟ متهم‌کردن فضای کارآفرینی و استارتاپی کشور در این شرایط به اتهام‌هایی مثل نفوذ یا هر چیز دیگری بدون اینکه این کسب‌و‌کارها را از نزدیک بشناسیم، بدانیم از کجا آمده‌اند، کی شروع کرده‌اند، دقیقا دارند چه کار می‌کنند و چه کسانی هستند، به نظر من یکی از بزرگ‌ترین خیانت‌هایی است که می‌شود در حق کشور کرد.
- عليرضا صادقيان
مديرعامل نت‌برگ
ما هم مثل بقیه صنایع یک صنعت هستیم. اگر که ما نفوذ‌پذیریم، بقیه صنایع هم نفوذ‌پذیرند. اینکه بیاییم استارتاپ را تعبیر کنیم به یک چیز عجیب و غریبی که همه را بترسانیم، فکر می‌کنم به این معناست که تعاریفی که خودمان دادیم، از اول اشتباه بوده است.
- شهرام شاهکار
مدير عامل اسنپ
فکر می‌کنم این اتهام‌ها در مورد استارتاپ‌ها بیشتر به دلیل عدم شناخت نسبت به ماهیت این کسب و کارها و مزیت هایی است که اتفاقا می‌تواند ایجاد کنند. عامل دیگری که منجر به این تفسیر اشتباه شده این است که درهای این مملکت به مدت خیلی طولانی به روی اقتصاد جهانی بسته بوده و اقتصادمان روز به روز افول می‌کرده است. شرایط الان بهتر است و درها باز شده، سرمایه‌گذاران خارجی بازار بسیار جذابی که قبلا به آن دسترسی نداشتند را می‌توانند در آن حضور پیدا کنند. آنها در تلاشند که در حقیقت با ایجاد یک ارزش، با ایجاد یک مزیت بتوانند یک توجیه اقتصادی برای خودشان ایجاد کنند. مدت طولانی که درهای کشور به روی سرمایه‌گذاران بسته بوده منجر شده که عده‌ای این پدیده برایشان جدید باشد و چون شناخت درستی از آن ندارند به آن لیبل می‌زنند.
به جای اینکه از اینها بترسیم و بگوییم این خطرناک است و نکند به دست بیگانگان بیفتیم و غیره، سعی بکنیم از آن در جهت سرویس‌دهی به شهروندانمان و هموطنانمان استفاده خوب بکنیم.
- ناصر غانم‌زاده
مدير شتاب‌دهنده فينوا
راه انداختن استارتاپ با تمام ایرادهایی که به جو کنونی وارد است، امیدی را به فضای دانش‌آموختگان دانشگاه وارد کرد که قبل از آن وجود نداشت. قبل از این طوری بود که می‌گفتند، یک‌راه داریم؛ از کشور برویم. الآن می‌گویند نه، می‌توانیم ایده خودمان را هم محقق کنیم. می‌توانیم استارتاپ خودمان را هم بزنیم، می‌توانیم کسب‌وکار خودمان را هم ایجاد کنیم. اگر توانسته باشیم همین امید را درواقع ایجاد کنیم، بزرگ‌ترین خدمت را به مردم این کشور کرده‌ایم.
- حمزه قطبی‌نژاد
مدیر عامل شتاب‌دهنده نوتک
سختی‌ها و موانع زیاد است. آن چیزی که می‌تواند یک نخبه را اینجا نگه دارد، اثرگذاری است؛ یعنی ببیند که می‌تواند در جامعه‌اش و در کشورش اثری را بگذارد. خیلی‌ها چون این زمینه را فراهم نمی‌بینند، ترجیح می‌دهند که نمانند و بروند به خارج کشور. اگر ما بتوانیم بستر و زمینه‌ای برای اثرگذاری فراهم کنیم، این بچه‌ها می‌مانند. این انگیزه به نظر من، حتی از پول درآوردن هم بالاتر است.
- محمدامین صمیمی
مدیر عامل شتاب‌دهنده شفق
کسی که کارآفرین شده، کارآفرینی کرده و صاحب کسب‌وکار شده، حتی آنهایی که خارج از کشور هم کار می‌کنند، ارتباطشان با داخل کشور خیلی بهتر است و برقرار می‌ماند و برای کشور مؤثر هستند تا آنهایی که از اساس و برای تحصیلات می‌روند آن‌ور آب و در ریل کسبوکارهای خارج از کشور می‌افتند.
- محسن ملايري
مديرعامل شتاب‌دهنده آواتك
هیچ کارآفرینی نیست که با هدف اینکه سبک زندگی غربی را به مردم یاد بدهد، سر کار برود. کسی این کار را نمی‌کند و قطعاً همه به ارزش‌های ایران اسلامی و چیزهایی که با آنها بزرگ شده‌ایم، پایبندند. در اهمیت فرهنگ نمی‌شود تردید داشت، ولی من فکر می‌کنم در این حوزه به آموزش احتیاج داریم. در این بخش هم مربیگری لازم است. لازم است مجموعه‌هایی که دغدغه‌هایی دارند، با تعامل مثبت، نه با سنگ‌اندازی و با رویکرد منفی، بیایند و حرفشان را منطقی بزنند. خود کارآفرینان هم دوست دارند که این نکات را بگیرند و ببینند چطور می‌توانند در همان راستا حرکت کنند.
- سعید رحمانی
مديرعامل سرآوا
عده ای می گویند ما شبکه تغییر درست کردیم، شبکه تغییر برای چه؟ تغییر چیز بدی نیست. الان این تغییر استارتاپ‌ها در ایران بخشی از اقتصاد مقاومتی کشورمان شده‌اند وپایبندی به امنیت ملی، پایبندی به اصول اخلاقی، اقتصاد مقاومتی دارند.
شماها (خطاب به فعالان استارتاپی)که پشت فرمان نشسته‌اید. مگر می‌خواهید سبک زندگی را عوض کنید؟ برای این آمده‌اید استارتاپ زده‌اید؟ آمده‌اید یک کار اقتصادی بکنید در راستای اقتصاد مقاومتی. فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی بزرگ‌ترین چیزی است که ما لازم داریم. الان در اکوسیستم استارتاپی ایران می تواندسرمایه خارجی بیاید، درست هم بیاید و می‌توانیم با هم مدیریتش کنیم، آنقدر تجربه داریم. آدم‌های قوی‌ای داریم و می‌توانیم کنترل را در دست داشته باشیم و به نفع اقتصاد مقاومتی، به نفع رشد این اکوسیستم از تجاربشان استفاده کنیم.
مسئله اصلی فرهنگ‌سازی است؛ یعنی همه این نگرانی‌ها جواب دارد. نهایتا من اولین کسی هستم که می‌گویم بله، خارجی‌ها می‌خواهند از زاویه استارتاپ‌ها و از زاویه مسائل تکنولوژی و غیره نفوذ کنند ولی اگر ما آگاهی داشته باشیم، مطمئنا نمی‌توانند.
- علی فیاض‌بخش
مديرعامل حركت اول
نکته اساسی این است که در حوزه امنیتی باید دیالوگ برقرار بشود و بگوییم که همه این نگرانی‌ها درست است، ولی نباید کسی را بترسانیم. ممکن است کسبوکارهای سنتی این احساس را پیدا کنند که اوضاع تغییر کرده است و این طبیعی است و اصلا ما نباید عجله بکنیم. خیلی سریع باید این اختلاف ذهنی را مرتفع و دیالوگ کنیم.
