شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات پاسارگارد آریان که ما به نام «فناپ» آن را میشناسیم، ساختمانهای مختلفی در شهر تهران دارد که هر کدام در حوزههای مختلفی مشغول به فعالیت هستند اما دو ساختمان از این میان برای بچههای استارتاپی اهمیت ویژهای میتوانند داشته باشند؛ یکی ساختمانی که در تقاطع مطهری و سهروردی قرار دارد و به عنوان مرکز نوآوری فناپ شناخته میشود و دیگری ساختمانی که در خیابان قبادیان واقع در جردن مستقر است و کافه آیتی در آن قرار دارد. شرکت فناپ در سال 84 با مشارکت بانک پاسارگاد و همزمان با تاسیس این بانک کار خود را شروع کرده است. بنیانگذاران فناپ از قبل با فضای استارتاپی آشنا و این فضا را تجربه کرده بودند. شرکت برتر خاورمیانه در حوزه فناوری اطلاعات از اهداف اصلی فناپ از زمان تاسیس تا امروز بوده است. فناپ در حوزههای مختلفی فعالیت میکند و در حال حاضر حدود 70 خدمت و محصول مختلف را حول 5 استراتژی اصلی ارائه میدهد که این استراتژیها شامل بانکداری و بیمه، پرداخت، تلکام، سلامت هوشمند و راهکارهای هوشمند سازمانی میشود و نزدیک به بیش از 3000 نفر پرسنل در گروه فناپ و شرکتهای زیرمجموعه آن فعالیت میکنند. در 8 سال اول با همان روحیه استارتاپی که باعث شکلگیری فناپ شده بود، سعی شد که استارتاپهای مختلفی نیز به مجموعه اضافه شوند و شرکتهای زیرمجموعه فناپ را تشکیل دادند. از سال 92 مجموعه تصمیم میگیرد که یک زنجیره ارزش برای نوآوری ایجاد کند که از آن طریق استارتاپها هدفمند انتخاب شوند. چون اکثر استارتاپهایی که به عنوان زیرمجموعه فناپ تا آن زمان انتخاب میشدند به صورت موردی و سلیقهای گزینش میشدند. بر همین اساس از ابتدای سال 93 مرکزی به نام مرکز نوآوری ایجاد شد و مسئولیت آن نیز بر عهده آقای مصطفى نقیپورفر گذاشته شد. اولین حلقه از این زنجیره ارزش کافه آیتی بود که در تاریخ 24 دی 93 یعنی در تاریخی که فناپ در سال 84 در آن تاسیس شد، افتتاح شد. هدف کافه آیتی کمک به ترویج و بلوغ استارتاپها در زمینه آموزش، تیمسازی و منتورینگ است. سال بعد از آن در مرداد ماه سال 94 تریگآپ به عنوان مرکز شتابدهنده فناپ افتتاح شد. بعد از اینکه فیزیک شتابدهی در فناپ شکل گرفت، از آن زمان تاکنون به صورت سایکلبیس دورههای شتابدهی برگزار میکنند. در پاییز سال گذشته تریگآپ فناپ در مشهد نیز افتتاح شد.
- مرکز نوآوری فناپ
بخشهای مختلف مرکز نوآوری فناپ شامل تریگآپ، کافه آیتی، پروژه فاندوران به عنوان پروژه کرادفاندینگ، تیمهای سرمایهگذاری، مرکز تحقیقات فینتک، گروههای پژوهشی مختلف، آزمایشگاههایی در کنار دوره شتابدهی فینتک به عنوان آزمایشگاهی برای استارتاپهای حوزه فینتک، بیگدیتا لب و IOT لب است که دو آزمایشگاه اخیر بهزودی افتتاح میشود. به عبارت دیگر، در کنار کافه آیتی و دورههای شتابدهی، آزمایشگاهها و گروههای پژوهشی مختلفی وجود دارد که به استارتاپهایی که به این خدمات نیاز دارند، خدمترسانی کنند و لزومی هم ندارد که استارتاپها حتما با مرکز نوآوری قراردادی داشته باشند تا بتوانند از این خدمات استفاده کنند؛ به عبارت بهتر، هر استارتاپی حتی خارج از مجموعه میتواند از این امکانات استفاده کند. حمایتهایی که از استارتاپها در مرکز نوآوری صورت میگیرد، از طریق سودهای حاصل از پروژههای دیگر فناپ است و مرکز نوآوری به فناپ و شرکتهای زیرمجموعه آن از طریق ارزشآفرینی که ایجاد میکند، خدمترسانی میکند و این مرکز ورودی ایده و نوآوری فناپ محسوب میشود و فناپ در واقع در این مرکز روی نوآوری سرمایهگذاری میکند.
- شهروند هوشمند در فناپ
5 استراتژی اصلی شرکت فناپ زیر چتر موضوع سرزمین هوشمند قرار دارد و سرزمین هوشمند در تعریف فناپ از سه جزء اصلی تشکیل شده است که شامل شهروند هوشمند، سازمان هوشمند و شهر هوشمند میشود. فناپ پروژههای مختلفی در زمینه سازمان هوشمند و شهر هوشمند انجام داده بود بر همین اساس با وجود اینکه برخی راهکارهای فناپ به صورت غیرمستقیم برای مردم کاربرد داشت، ولی به صورت کلی حوزه شهروند هوشمند پوشش داده نشده بود از همین جهت مسیر حمایت از استارتاپها میتوانست مسیری باشد که حوزه شهروند هوشمند را تقویت کند. از همین رو فناپ وارد این حوزه میشود تا با استفاده از ویژگیهای استارتاپها که از جمله آن سرعت عمل بالا و راهاندای با هزینه پایین است، بتواند زنجیره ارزش خود را تکمیل کند تا از طرفی استارتاپها بتوانند از فضایی که فناپ برای بازار آنها ایجاد میکند، بهرهمند شوند و از طرف دیگر نیز فناپ از دانش و توانایی آنها استفاده کند و به صورت کلی به نوعی همافزایی ایجاد شود.
- زنجیره ارزش فناپ
در فناپ زنجیره ارزش به این شکل است که اگر فردی ایدهای داشته باشد و ایده قابل سرمایهگذاری باشد، بتواند وارد چرخه شود و شرکت شناسا در کنار فناپ به عنوان یک شرکت سرمایهگذاری جسورانه میتواند روی خروجی استارتاپها سرمایهگذاری کند.
مهمترین پارامتر برای گزینش استارتاپها تیم است و اینقدر که تیم دارای اولویت است، شاید ایده در اولویت دوم قرار گیرد و مرکز نوآوری در واقع روی منابع انسانی سرمایهگذاری میکند. انتخاب استارتاپی که تیم خوبی داشته باشد، شاید در نگاه اول سخت به نظر برسد ولی با توجه به تجربهای که داوران این مرکز دارند و سه مرحله داروی که در مورد استارتاپها صورت میگیرد، تیم ارزیابی میشود. این ارزیابی از طریق بررسی فرمهای پرشده، مصاحبههایی که انجام میدهند، ارزیابی در مرحله پیششتابدهی و ارزیابی تیم و محصول در پایان دوره پیششتابدهی صورت میگیرد. اینکه تیم چقدر منسجم است و چقدر میتوانند مکمل همدیگر باشند، جزو ملاکهای اصلی است.
علاوه بر این، اخیرا در مرحله پیششتابدهی یک تست شخصیتشناسی از بچههای استارتاپی گرفته میشود تا ارزیابی شود که شخص مناسب فضای استارتاپی هست یا نه.
به عبارت بهتر، در مرکز نوآوری فناپ حتی اگر ایدهای منحصربهفرد و جذاب باشد ولی تیم، تیم خوبی نباشد، نمیتواند وارد دوره شتابدهی شود. در حال حاضر از میان ایدههایی که بیشتر برای فناپ جذابیت دارند، میتوان به حوزههای فینتک، گردشگری، تلکام، اینترنت اشیا و سلامت اشاره کرد که به نوعی در جهت 5 استراتژی اصلی که فناپ آن را دنبال میکند قرار دارند ولی از این بین استارتاپهای فینتک در اولویت قرار دارند و فاند بیشتری را نیز میتوانند دریافت کنند و چیزی به عنوان جایزه یا پاداش علاوه به فاندی که به دیگر استارتاپها داده میشود، به استارتاپهای حوزه فینتک تعلق میگیرد.
- دوره شتابدهی فناپ
پروسه شتابدهی فناپ به این صورت است که یک ماه دوره پیششتابدهی برگزار میشود و دوره شتابدهی 4 ماهه است. بعد از اینکه استارتاپها به مرحله پرزنت برای جذب سرمایه میرسند، این امکان برایشان وجود دارد که همچنان با فناپ همکاری خودشان را ادامه دهند ولی به صورت کلی بعد از اتمام دوره شتابدهی استارتاپها فارغالتحصیل میشوند و باید از فناپ خارج شوند و به صورت مستقل به کار خود ادامه دهند. در مجموع در تهران و مشهد 20 استارتاپ تحت حمایت فناپ قرار دارند.
- رویدادهای تخصصی
در فناپ علاوه بر دورههای شتابدهی رویدادهای تخصصی استارتاپی یکهفتهای در قالب مسابقه نیز برگزار میشود و تاکنون 3رویداد در این حوزه برگزار شده است.
یکی از این رویدادهایی که تاکنون برگزار شده است، در حوزه بازیسازی بوده است که در پایان این رویداد یکی از استارتاپهای شرکتکننده وارد دوره شتابدهی شد و دو رویداد دیگر نیز در حوزه فینتک برگزار شده است که از این رویدادها نیز دو استارتاپ به دوره شتابدهی راه یافتند.