علی کشفی در ادامه توضیح می‌دهد که مهم‌ترین قشری که در این میان آسیب می‌بیند، کارآفرینان جوان ایرانی هستند که هم باید فشار داخلی‌ها را تحمل کنند و هم فشارهای خارجی را.
- باز هم اپل به حذف اپ‌های ایرانی اقدام کرده است؛ ارزیابی شما از این مشکل چیست؟
حذف‌شدن از اپ استور از قدیم بوده و اخیرا صحبت از حذف همه اپ‌های ایرانی است و اینها تاثیر فشارهای تحریم‌هاست. از لحاظ سیاسی می‌توان بهره‌برداری سیاسی به این شکل کرد اما در نهایت تحریم به ضرر همه صنایع است. محصولات اپل در ایران جایگزین ندارد و نمی‌توان به مردم گفت یا از مردم خواست که از محصولات اپل استفاده نکنند چون به نظر نمی‌رسد که بتوان جلوی فروش این محصولات را گرفت.
- اما ظاهرا اپل به‌راحتی توانسته بازار ایران را نادیده بگیرد.
شاید ادامه همکاری با بازار ایران، خطراتی چون از دست دادن سایر بازارها را برایش به همراه دارد و دولت آمریکا خواسته‌هایی از این شرکت داشته باشد. احتمالا ریسک زیادی متوجه‌اش بوده و به‌طورکلی اپل، شرکت محافظه‌کاری است که در محصولاتش هم این محافظه‌کاری را می‌توان دید و ریسک زیادی نمی‌کند. البته به این صورت نیست که مثلا مشتری برایش مهم نباشد چون این شرکت‌های حرفه‌ای معمولا برای سهم بازارشان می‌جنگند. مسئله دیگری که شاید موجب دلگرمی این شرکت هم شده است، برمی‌گردد به فروش بالای آیفون در ایران؛ یعنی بدون هیچ سرویسی که به مشتریان ایرانی بدهد، فروش قابل توجهی از محصولاتش در ایران اتفاق می‌افتد. پس می‌تواند اپ‌های ایرانی را بدون نگرانی زیاد، حذف کند که حاشیه‌های حقوقی از طرف دولت آمریکا گریبانگیرش نشود. الان محصولاتش در ذهن مردم ایران جا افتاده و همچنان خریدارانش را خواهد داشت.
- چه راهکارهایی برای حل این مشکل می‌شناسید؟
مشکل ما در ایران این است که اجازه می‌دهیم کارد به استخوان برسد، بعد به فکر راهکار می‌افتیم. یک اکوسیستم موبایلی یا کاری که اپل در ایران راه‌اندازی کرده از سال ۲۰۰۷ که آیفون را معرفی کرده تا الان در حال توسعه است اما ما در ایران هیچ حمایتی از مارکت‌های داخلی در حوزه آیاواس انجام ندادیم و به همین دلیل هیچ جایگزینی برایش نداریم. الان هم ایستادن جلوی یک اکوسیستم قوی که رشد بالایی داشته و قدرت جهانی دارد، بسیار سخت است. در حالی که باید به فکر می‌بودیم. الان این مشکلات را در مورد پیام‌رسان‌ها هم داریم. بسیاری از افراد برای راه‌اندازی پیام‌رسان اقدام کردند اما با موانع زیادی روبه‌روی شدند؛ از تعدد مجوزها گرفته تا مقررات دست وپاگیر و… به همین دلیل نتوانستند پیام‌سان داخلی راه‌اندازی کنند و اگر هم کسی موفق شد، جلویش را گرفتند. در حقیقت در ایران از رشد چنین کسب‌وکارها و اقداماتی جلوگیری می‌شود تا نمونه مشابه خارجی مانند تلگرام در کشور جولان بدهد و هر‌گاه هم تشخیص بدهد به راحتی با مشتریان ایرانی و صاحبان کسب‌وکار در ایران برخورد قهری بکند. کار زیادی هم نمی‌توانیم بکنیم چون بار فرهنگی و اقتصادی بخش زیادی از جامعه روی تلگرام انجام می‌شود و مجبوریم با تلگرام تعامل کنیم؛ تعاملی که حتی نفع زیادی هم در آن نباشد.
- عدم حمایت داخلی از صاحبان کسب‌وکار در حوزه آنلاین و میدان دادن به نمونه‌های خارجی مسئله‌ای است که بسیاری از افراد دست رویش می‌گذارند؛ یعنی استارتاپ‌ها هم چوب داخلی‌ها را می‌خورند و هم چوب خارجی‌ها را.
دقیقا همینطور است. الان مارکت‌های اندرویدی مانند سیبچه را داریم که باید از آن حمایت شود تا رشد کند و بتواند خدماتی ارائه کند یا اگر کسی جایگزین‌هایی برای آیاواس راه‌اندازی می‌کرد از او حمایت می‌کردیم تا بتواند سرویس‌های لازم را به کاربران داخلی بدهد. کما اینکه در گوگل‌پلی هم تحریم‌هایی وجود دارد اما به چشم نمی‌آید چون کافه بازار تا حدود زیادی جای گوگل‌پلی را در فضای اندرویدی پر کرده است. من باز هم برمی‌گردم به فشارهایی که بر اکوسیستم وارد می‌شود چه با تصمیمات غلطی که داخلی‌ها می‌گیرند و چه با تصمیمات سیاسی و اقتصادی که خارجی‌ها اتخاذ می‌کنند. همه این مشکلات در نهایت مانع رشد کسب‌وکارهایی می‌شود که می‌توانند قطب قدرت اقتصادی ایران باشند.