خودم را جای بیدارشــدگان اصحاب کهف میگــذارم؛ درک شــرایط جدیــد چقدر برایشــان ســخت وپیچیده بوده است. ما هنوز خوابیم، بعد از فروکش کردن بحران کرونا، بیدار که شویم در شوک پس از کرونا فرو خواهیم رفت.
شاید انسان پس از عصر یخبندان تا به حال چنین تجربه ای را از سر نگذرانده باشد. جنگ جهانی دوم به عنوان عالمگیرترین پدیده، اگرچه بر همه ی ابعاد زندگی بشــر تاثیرگذار بود از سیاســت تا اقتصاد، جامعه تا فرهنگ و… اما بر زیســت زمیــن، آب وهــوا، تغییر بافــت گیاهان، گونه هــای حیوانی، نحوه گــردش زمین و… تاثیر مســتقیم نداشــت.
بشر اینگونه تغییرات را فقــط پس از عصــر یخبندان تجربه کرده بود. در حال حاضر نمی توانیم جهان پــس از کرونا را تصــور کنیم. هنوز بشــر در تالش برای زنده ماندن و بقاست.
می توان با گمانه زنی، مطالعه ی گزارشها و اســتفاده از دانــش وتجربه ی زیســته، تصویر گنگ آینده را کمی شــفافتر کرد. آنچه محتمل است؛
در بلند مدت تغییرات گســترده ای را در جهان شــاهد خواهیم بود که زندگی وکســب وکار ما را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
تغییر در ساختارهای سیاسی کشورها وقاره ها، تغییرات اجتماعی و ســبک زندگی مردم جهان و حتی باورها و ارزشهایشان، تغییرات در کنواسیونها، تحــول در بازارهــا ومدل هــای اقتصاد جهانی، تغییرات در زمین، آب وهوا، محیط زیســت و…
آشــوب های سیاسی حاصل از تقویــت اقتدارگرایــی وناسیونالیســم جدیــد و… اما در کوتــاه مــدت آنچه در دوران پســا کرونا با آن مواجه خواهیم بود:
۱ -رکود اقتصادی و مواجهه با بحران اقتصادی
۲ -تغییر زیســت اجتماعــی و رفتار مردم و مصــرف گرایــی کــه منتج بــه کاهش مصــرف اجتماعــی آفالین و گســترش زیســت فردی و ایزوله )بــرای محافظت بیشــتر فــرد و خانــواده( کــه منجر به گســترش رفتار خرید آنالین خواهد شد.
از این رو کســب وکارهای اســتارتاپی در کشــورمان با دو بحران روبرو خواهند شد:
بحران اقتصادی و افزایش کاربران آنلاین. کاهش ســبد خرید مردم که درســال ۹۸ بخاطر اعمال تحریمها شــاهد آن بودیم، تشدید خواهد شد. همین امر باعث تعطیلی برخی از کســب وکارها و اســتارتآپها خواهد شد.
شــاید همچنان چابک سازی، پیــووت، تغییــر محصــول، بیزنس مدل و ادغــام در این شــرایط بهتریــن راه حل باشــد و یا تعطیلی به موقع کســب وکار.
اما از طرفی برخی کسب و کارها که در دوران کرونا نیز شاهد رشد انفجاری آنها بودیم، به چشم اندازی )کی پی آیی ( خواهند رسید که قرار بود یک تا دوسال آینده به آن برسند.
در این مقطع نیاز به سرمایه برای توسعه ی کسب وکارها ضروری و حتی حیاتی است. اگرچــه در دوران پســاکرونــا دیگر نگاه قبلی مســئولان و ســرمایه گذاران سنتی به شــرکتهای اینترنتــی وآنلاین کاملا تغییر کرده اســت.
اما زمانی نــگاه دولت تغییر کرده که بی پولتر از همیشــه است. ) نوشــدارو بعد مرگ ســهراب( از طرفی ســرمایه گذاران ســنتی همچنان نگران بازگشت سرمایه هستند چرا که هنوز هیچ یک از شــرکتهای استارتاپی به بورس راه نیافته اند تا مشخص شود ارزشگذاریهای شرکتهای ســرمایه گذاری خطرپذیر چه مقدار واقعــی بوده اســت.
به یــک معنا اکوسیستم استارتاپی ایران فاقد حتی یک مورد داستان موفقیت تکمیل شده است. از این رو، در نبود سرمایه گذار خارجی و دولت حمایگر متمول، ما نیاز به سرمایه ی بخش سنتی و مردم داریم و تنها راه تامین سرمایه برای استارتاپها، شرکتهای استارتاپی و دانش بنیان ورود به بورس است.
حرف آخر: دولــت و در کل حاکمیت، نیــک می دانند اقتصاد دولتی به گل نشسته و برای برونرفت کشــور از بحران اقتصادی حاصل از تحریم وکرونا، نیازمنــد اقتصاد نیمه جان و چابک بخش خصوصی هستیم.
برای ایجاد جهش اقتصادی بایستی شرایط ورود شرکت های اســتارتاپی به بورس فراهم شــود. در غیر اینصورت در دو ســال آینده شاهد نابودی بخــش قابل توجهــی از کســب وکارهای اینترنتی و استارت آپی بزرگ وآنچه در یک دهه ی اخیر کشته بودیم، خواهیم بود. هنوز امیدی هست، امیدواریم این بار نوشدارو به موقع به دادمان برسد.