نفوذ اینترنت و کاربری‌های آن نه‌تنها تحولی در حوزه آموزش ایجاد کرده، بلکه کار را برای اساتید و افراد فعال در این حوزه آسان کرده است. علی‌رغم این کاربری‌ها ولی به نظر می‌رسد بستر آموزش در کشور همچنان نتوانسته با این تحولات همگام شود و نیاز است توجه بیشتری به آموزش آنلاین صورت گیرد. استارتاپ دوتست (dotest.ir )استارتاپی است که با ایجاد امکان برگزاری آزمون آنلاین در این حوزه فعالیت می‌کند. محمد شریفی و ولی‌الله رئیسی دو جوان دهه شصتی بنیانگذاران دوتست هستند. محمد متولد ۶۵ در تهران است که لیسانس مدیریت صنعتی از دانشگاه علامه و ارشد مدیریت کسب‌وکار در زمینه کسب‌وکار الکترونیک از سازمان مدیریت صنعتی دارد. ولی‌الله رئیسی نیز متولد ۶۸ در تهران است و در رشته نرم‌افزار در دانشگاه شیراز تحصیل کرده و ارشد MBA دارد. با محمد هم‌صحبت شدیم تا داستان شکل‌گیری استارتاپشان را برایمان روایت کند. «من در حوزه صنعت نفت و گاز فعالیت داشتم و مدیرعامل یک شرکت حفاری بودم و در حوزه ارائه خدمات حفاری در دریا و خشکی فعالیت می‌کردم. همیشه علاقه‌مند بودم که کسب‌وکار خود را راه بیندازم و چند‌سالی بود که روی صنایع مختلف مطالعه می‌کردم و به فضای مجازی و کسب‌وکارهای الکترونیک علاقه‌مند شدم. بر همین اساس تصمیم گرفتم در این حوزه تحصیل کنم و فوق‌لیسانس خود را در حوزه کسب‌وکارهای الکترونیک گرفتم. با ولی‌الله در همان دوره ارشد آشنا شدم و بعد از اتمام دوره تصمیم گرفتیم با هم کسب‌وکاری را راه بیندازیم. اولین استارتاپی که راه انداختیم، «چی چطوره» بود که در آن تجربیات و نظرات افراد در حوزه‌های مختلف در یک جا جمع‌آوری و به اشتراک گذاشته می‌شد و افراد می‌توانستند براساس دسته‌بندی‌هایی که وجود داشت، نظرات کاربران دیگر را در مورد استفاده از خدمات و محصولات مورد نظرشان بخوانند و کامنت بگذارند، ولی به دلیل اینکه چی چطوره، بیزینس‌مدل پیچیده‌ای داشت و به‌راحتی به سوددهی نمی‌رسید، تصمیم گرفتیم آن را کنار بگذاریم. با مطالعاتی که در مورد بیزینس‌های موفق در آینده داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که حوزه آموزش حوزه آینده‌داری است و تصمیم گرفتیم وارد حوزه آموزش و یادگیری الکترونیک شویم. بر همین اساس استارتاپ دونس را راه انداختیم که در حال حاضر نیز فعال است. در دونس فضایی فراهم شده و این امکان برای اساتید و آموزشگاه‌ها وجود دارد که دوره‌های آموزشی مختلفی طراحی و برگزار کنند. در دونس با توجه به بررسی‌هایی که داشتیم، تصمیم گرفتیم روی دوره‌های کنکور تمرکز کنیم و با اساتید این حوزه مذاکراتی داشتیم. در آن ماژولی برای برگزاری آزمون طراحی کرده بودیم که اساتید می‌توانستند بعد از برگزاری دوره از دانش‌آموزان آزمون آنلاین بگیرند. هر چه بیشتر کار را ادامه می‌دادیم، اساتید به ماژول برگزاری آزمون آنلاین علاقه‌مند شدند و تمایل داشتند فضایی را برایشان فراهم کنیم تا بتوانند از کل دانش‌آموزانی که در سطح کشور با آنها کلاس دارند، آزمون آنلاین بگیرند. با تقاضایی که برای برگزاری آزمون آنلاین روبه‌رو بودیم، به این نتیجه رسیدیم که این ماژول می‌تواند یک محصول مستقل باشد و از همین جا ایده دوتست شکل گرفت و این استارتاپ را راه انداختیم.»
- دوتست چه‌کار می‌کند
دوتست مرجعی برای برگزاری آزمون آنلاین است. به عبارت بهتر، دوتست امکان برگزاری آزمون آنلاین را برای موسسات، سازمان‌ها، مدارس و یا اساتید فراهم می‌کند. «ما به نوعی یک مارکت‌پلیس برای برگزاری آزمون آنلاین هستیم. برگزارکنندگان آزمون آنلاین می‌توانند یکی از پنل‌های دوتست را اجاره کنند و آزمون خود را برگزارکنند. از آزمون می‌توانند درآمدزایی داشته باشند و آن را به فروش برسانند و یا اینکه آزمون‌ها را رایگان برگزار کنند. به طور کلی سه پنل در دوتست تعریف کرده‌ایم؛ در پنل اول که به عنوان پنل استارتاپی شناخته می‌شود، کل فرآیند طراحی، بارگذاری و ورود سوالات به عهده کاربر است و هزینه آن به طور ماهیانه ۴۸ هزار تومان برای ۵۰۰ نفر آزمون تعیین شده است. تمام پنل‌های ما برای ۵۰۰ نفر آزمون طراحی شده و البته امکان ارتقای آن برای تعداد بیشتری از شرکت‌کنندگان وجود دارد و محدودیتی از نظر تعداد برگزاری آزمون وجود ندارد. به ازای اضافه‌کردن هر ۱۰۰۰ نفر مبلغ ۳۵ هزار تومان دریافت می‌کنیم. قیمت پنل دوم ماهانه ۱۱۰ هزار تومان است که در این حالت بارگذاری و ورود سوالات آزمون را ما برای برگزارکنندگان انجام می‌دهیم. در پنل سوم تمام فرآیند برگزاری آزمون صفر تا صد از ثبت‌نام تا پشتیبانی تلفنی و ورود سوالات و غیره را ما برای برگزارکنندگان انجام می‌دهیم و قیمت آن ماهانه ۱۸۰ هزار تومان است و اگر برگزارکنندگان خرید سالانه داشته باشند، ۲ماه برایشان رایگان است.» تا‌کنون ۳۱ هزار نفر در دوتست ثبت‌نام کرده‌اند. زمانی که آزمون‌ها در دوتست ایجاد می‌شود، این امکان برای برگزارکنندگان وجود دارد که علاوه بر اینکه آزمون را برای افراد موسسه و سازمان خود برگزار کنند، بتوانند آن را برای کاربران سایت دوتست نیز براساس سلایقی که دارند تبلیغ کنند و آزمون خود را به فروش برسانند.
- حجم بازار دوتست
تا‌کنون حدود ۷۷ هزار نفر آزمون در دوتست برگزار شده و حدود ۲۷ برگزار‌کننده که از سازمان‌ها و موسسات مختلفی این آزمون‌ها را برگزار کردند. «تا‌کنون ۲۵۰ میلیون تومان در کار هزینه کرده‌ایم و به دنبال سرمایه‌گذاری هستیم که علاوه بر پول با حوزه کاری ما آشنا باشد و بتواند مشاوره‌های خوبی در زمینه تبلیغات و گسترش کار به ما بدهد. در حال حاضر هنوز به نقطه سر‌به‌سر نرسیده‌ایم و اگر با همین روند بخواهیم پیش برویم، تقریبا یک سال و نیم دیگر طول می‌کشد که به نقطه سر‌به‌سر برسیم.» محمد می‌گوید با بازار بزرگی روبه‌رو هستند و فقط حجم بازار برگزاری آزمون در حوزه کنکور حدود ۱۳۰۰میلیارد تومان در سال است و اگر بتوانند زیر ۵ درصد از این بازار را به‌دست بیاورند، موفق شده‌اند. آنها تا‌کنون ۸ رقیب در بازار شناسایی کرده‌اند که برخی از این رقبا سال‌هاست که در این حوزه فعالیت می‌کنند ولی نرم‌افزار آزمون آنلاین می‌فروشند و یا مدل درآمدی متفاوتی با دوتست دارند. «مزیتی که ما نسبت به رقبا داریم این است که امکان طراحی سوالات به صورت ویدئو، فیلم، صدا، تصویر، متن و ترکیبی از چند حالت وجود دارد. همچنین عملکرد کاربران هنگام پاسخگویی به سوالات رصد می‌شود. اینکه بابت هر سوال چقدر زمان می‌گذارد و یا چند بار گزینه‌ها را تغییر می‌دهد تا به جواب صحیح برسد. در انتها در گزارشی که به کاربر می‌دهیم نحوه عملکرد او را گزارش می‌دهیم. به عنوان مثال، به کاربری که نسبت به سایر کاربران زمان بیشتری را بابت پاسخ دادن به سوالات صرف کرده است گزارش می‌دهیم با اینکه «توانستی جواب صحیح را انتخاب کنی ولی به نظر می‌رسد به مبحث امتحانی مسلط نبودی.» علاوه بر موارد ذکر شده مهم‌ترین مزیت ما نسبت به رقبا امکان برگزاری آزمون آنلاین برای ۲۰۰ هزار نفر به طور همزمان است.» محمد می‌گوید برای برگزارکنندگانی که قصد دارند بعد از برگزاری آزمون به شرکت‌کنندگان مدرکی اعطا کنند، پیشنهاد می‌کنند از این بستر برای پیش غربالگری برگزاری آزمون آنلاین اصلی استفاده کنند و از شرکت‌کنندگانی که حدنصاب امتیاز را کسب کردند، به صورت حضوری در مکانی که برگزار‌کننده آزمون مشخص می‌کند، آزمون آنلاین دیگری گرفته شود و پس از آن مدرک اعطا شود تا اعتبار‌سنجی نیز صورت گیرد. او می‌گوید سیستم آموزشی کشور با فرهنگ برگزاری آزمون آنلاین فاصله دارد و نیاز است بستر‌سازی جدی در این زمینه صورت گیرد تا اعتبار بیشتری برای آزمون‌های آنلاین ایجاد شود و این مسئله یکی از مهم‌ترین چالش‌های‌مان بوده است.
