اگرچه بحران کووید-19 موقعیت تجاری و اقتصادی جهان را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده و تابوی شکست را در مقابل چشم بسیاری از استارتاپ‌ها آورده است، اما در این میان، استارتاپ‌های حوزه گردشگری با چالش‌ها و مشکلات بیشتری روبه‌رو هستند و فشاری که به آنها وارد می‌شود، بیشتر از سایر بخش‌هاست، چراکه بهداشت عمومی جهان در خانه ماندن را بهترین راهکار مقابله با ویروس کرونا می‌داند و به همین دلیل نیز میزان مسافرت‌های مردم بسیار کاهش یافته است.
قطب مسافرتی سنتی اروپا بعد از ظهور این ویروس در چین، به عنوان دومین کانون ویروس، شناخته شده است، ایتالیا، فرانسه و اسپانیا هزاران پرونده آلودگی به این ویروس را گزارش داده‌اند و کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز اقدامات سخت‌گیرانه‌تری را جهت قرنطینه اعمال کرده‌اند.
نه تنها اروپا، بلکه تقریبا تمام استارتاپ‌های فعال در حوزه ی گردشگری، با بحران جدی مواجه شده‌اند و سایه شکست بر سر آنها افتاده است.
نوع برخوردی که این استارتاپ‌ها با ویروس کرونا دارند و سیاست‌هایی که اتخاذ می‌کنند، در شکست یا عدم شکست آنها تأثیر زیادی دارد.
بر همین اساس در ادامه گزارش سایت techcrunch را درباره سه استارتاپ گردشگری اروپایی ارائه می‌دهیم تا ببینم استارتاپ‌های گردشگری چه تأثیراتی را از این بیماری همه‌گیر پذیرفته‌اند، در چه شرایطی هستند و برای اجتناب از شکست و زنده ماندن، چه تدابیری را در پیش گرفته و خواهند گرفت.
قطعا تجربه‌ی زیسته‌ی این سه استارتاپ می‌تواند در فرایند حفظ کسب‌وکارهای حوزه‌ی گردشگری و اجتناب آنها از شکست مؤثر باشد.
سه استارتاپ مطرح گردشگری اروپا
استارتاپ مستقر در برلین، GetYourGuide، به عنوان یک مارکت‌پلیس فعالیت کرده و تجارب سفر را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
این استارتاپ در سال گذشته موفق شد در سری E 484 میلیون دلار سرمایه جذب کند. استارتاپ Omio نیز دیگر مجموعه مستقر در برلین است که تا کنون 300 میلیون دلار بودجه جذب کرده است و یک پلتفرم مسافرتی چند منظوره برای رزرو اماکن گردشگری محسوب می‌شود.
استارتاپ TravelPerk که در بارسلونا راه‌اندازی شده و مستقر است نیز در حوزه سفرهای تجاری فعالیت کرده و در قالب یک پلتفرم خدمات خود را ارائه می‌دهد. این استارتاپ نیز در بخش سرمایه‌گذاری خطرپذیر 130 میلیون دلار بودجه جذب کرده است.
کاهش رزرو، افزایش تقاضای خدمات: تجربه زیسته ی هر سه استارتاپ
نکته‌ای که هر سه استارتاپ مورد نظر اذعان داشتند این بود که آنها شاهد کاهش عمده ی رزرو در کنار افزایش تقاضای خدمات به مشتریان هستند.
استرس ناشی از شیوع این بیماری، بسیاری از مردم جهان را از سفر بازداشته و طبیعتا کسانی که چنین ریسکی را متحمل می‌شوند، خواهان خدمات بیشتری هستند؛ ضمن اینکه بسیاری از افراد نیز به دنبال لغو رزروهای خود و یا تغییر در برنامه آنها هستند.
استارتاپ GetYourGuide در این باره گفت که رزروها در سطح جهان حدود 50 درصد کاهش یافته است و این در حالی است که تقاضا برای خدمات به مشتریان سه برابر شده است.
ضمن اینکه نرخ کنسل‌های جهانی نیز 20 درصد افزایش یافته است. به طور کلی این سال، سال آشفتگی در بازار سفر خواهد بود.
هیچ یک از مشتریان ایتالیایی این استارتاپ اقدام به رزرو نکرده‌اند، مشتریان آلمانی به شدت کاهش یافته و فرانسه و اسپانیا نیز اخیرا به این جرگه پیوسته‌اند.
ممنوعیت سفر در ایالات متحده که از سوی رئیس جمهور آن اعلام شد نیز به کاهش این رزروها دامن زده است.
Naren Shaam، مدیرعامل و بنیان‌گذار استارتاپ Omio نیز از همین داستان حکایت می‌کند و از کاهش 30 تا 40 درصدی رزروهای خود خبر می‌دهد، در عین حال اذعان می‌کند که آنها نیز شاهد افزایش تقاضا نسبت به خدمات مشتری هستند، ضمن اینکه بسیاری از مشتریان نیز به دنبال لغو سفرهای خود هستند.
مدیرعامل این استارتاپ می‌گوید که کل شرکت به دنبال پوشش دادن به تقاضای مشتریان است، زیرا امکان فسخ قراردادها وجود دارد. به طور کلی ضربه سنگینی به استارتاپ آنها وارد شده و دوران سختی را از سر می‌گذرانند.
استارتاپ TravelPerk که عمده فعالیت آن در زمینه سفرهای تجاری است نیز با کاهش 50 درصدی مشاغل جهانی روبه‌رو بوده و در نتیجه میزان تقاضا برای کسب‌وکار آنها کمتر شده است.
ضمن اینکه پیش‌بینی می‌شود شرکت‌های بیشتری مجبور به ترک سفرهای تجاری خود می‌شوند. مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار این استارتاپ، Avi Meir به این نکته اشاره کرد که اگرچه انتظار می‌رفت میزان سفرها به صفر برسد، اما کماکان درصد کمتری از مشاغل، ناگزیر از سفرهای تجاری هستند و این استارتاپ نیز در چنین شرایطی شاهد 50 درصد افت در کسب‌وکار خود شده است.
یکی از رویکردهایی که این استارتاپ در مواجهه با بحران کرونا اتخاذ کرده، این است که بخشی از تیم فروش خود را نیز در قسمت پشتیبانی وارد کرده و سعی در ارائه یک روند بهتر در زمینه پشتیبانی از مشتری دارد.
همچنین امتیازات ویژه‌ای را برای مشتریان خود قائل شده است، به عنوان مثال اگر مشتری به هر دلیلی سفر خود را لغو کرده یا تغییر دهد، حداقل90 درصد از پول خود را پس می‌گیرد که این نکته یکی از نمونه‌های خدمات پشتیبانی این شرکت به شمار می‌رود.
تیم TravelPerk با نهراسیدن از کاهش رزروها، پاسخگویی به چالش‌ها و نیازهای فوری مشتریان را در دستور کار خود قرار داده و معتقد است که پس از گذراندن این بحران، میزان ثبت‌نام متقاضیان بیشتر خواهد شد.
این استارتاپ نیز با توجه به جذب بودجه‌ای که داشت و تأمین بالای اعتبارات، خود را خوش‌شانس قلمداد کرده و با تمرکز بر اهداف کوتاه‌مدت مانند پاسخگویی به تقاضای مشتریان، به سوی آینده پیش می‌رود.
داشتن برنامه‌های کوتاه‌مدت در دستورکار این استارتاپ قرار گرفته است، به طوری که آنها برنامه‌ریزی سالانه مربوط به سال 2020 را به کناری گذشته و برنامه‌های خود را به صورت هفتگی و مطابق با تغییرات ناشی از کرونا پی می‌گیرند.
پاسخگویی به تقاضای مشتری؛ مساوی آینده‌نگری است
نکته مهم این است که تغییر در تقاضای مشتریان بسیار سریع اتفاق افتاده است و روندی که سه استارتاپ مذکور در پیش گرفتند، درک این تغییرات و ارائه راهکارهای لازم برای آنها بود؛
چراکه با توجه به کاهش مراجعات و رزروها، طبیعتا بخش فروش آنها خلوت شده است و انتقال نیروهای این بخش به قسمت خدمات پشتیبانی از مشتری، باعث می‌شود بتوانند اعتماد مخاطبان را جلب کنند؛
چراکه بعد از پایان این ویروس، اگر استارتاپ‌های حوزه گردشگری بتوانند باقی بمانند و شکست نخورند، میزان رضایت مشتریان در رونق کسب‌وکارشان بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
سه استارتاپ مذکور نیز با پوشش دادن به نیازهای مشتریان و ارائه خدمات بهتر به آنها، دید بلندمدت داشته و به روزگار پس از کرونا می‌اندیشند.
تأمین اعتبارات و حفظ بودجه
یکی از دلایل مهمی که مدیران این سه استارتاپ در زمینه باقی ماندن در مواجهه با ویروس کرونا و پیامدهای ناشی از آن ذکر می‌کنند، تأمین اعتبارات مالی بوده است.
کسب‌وکارهای حوزه گردشگری در شرایط بحرانی کنونی درآمد چندانی ندارند و در نتیجه داشتن بودجه و پس‌انداز می‌تواند از شکست آنها جلوگیری کند.
مدیرعامل GetYourGuide به این نکته اشاره می‌کند که آنها در سال‌های گذشته درآمد قابل توجهی داشتند، اما رویکرد آنها حفظ این بودجه و خرج نکردن آن بوده است، به طوری که یک مسیر کم‌ریسک را در پیش گرفته و سرمایه‌گذاری‌های جانبی خود را کاهش دادند، به همین دلیل نیز می‌توانند در شرایط رکورد فعلی، سر پا بمانند.
نکته مذکور می‌تواند درس مهمی برای استارتاپ‌ها و خصوصا استارتاپ‌های گردشگری باشد که در سرمایه‌گذاری و گسترش کسب‌وکار خود ریسک کمتری داشته باشند و رویدادهای احتمالی و غیرمترقبه را پیش‌بینی کنند.
تأمین اعتبارات این کسب‌وکار به پشتیبانی قوی آنها از مشتریان منجر شده است، به طوری که مشتریان می‌توانند به راحتی سفرهای خود را لغو کرده و پول خود را دریافت کنند؛
اگر این شرکت چنین اعتباری نداشت، قطعا با مشتریان خود با مشکل مواجه می‌شد و با برنامه‌ریزی‌های محدودکننده، بازخورد مثبتی از سوی مشتریان دریافت نمی‌کرد، به طوری که حتی اگر بعد از این بحران نیز شکست نمی‌خورد و باقی می‌ماند، در دوران پساکرونا با افت مشتری و از دست دادن اعتماد مردم روبه‌رو می‌شد.
مدیریت هزینه: بحران را به فرصت تبدیل می‌کند
جمله بالا، نشان‌دهنده راهکاری است که استارتاپ Omio در مواجهه با بحران کرونا در پیش گرفته است. این استارتاپ با مدیریت هزینه‌های خود و بازبینی روند کاری که تا کنون داشت، به فکر احیاء کسب‌وکار و برطرف کردن ضعف‌ها و کاستی‌های خود افتاده است.
رویکرد این کسب‌وکار برای جلوگیری از شکست در این شرایط بحرانی، مدیریت درست هزینه‌هاست.
این استارت آپ که مانند همتای قبلی خود سرمایه‌ی قابل توجهی را جمع‌آوری کرده و در اختیار دارد، ضمن پوشش دادن به تقاضای روبه‌افزایش مشتریان، کاهش هزینه‌ها را در دستور کار خود قرار داده و از این بحران به عنوان یک فرصت یاد می‌کند، فرصتی که به آنها امکان مدیریت بهتر بودجه و بازبینی نقاط ضعف خود را خواهد داد.
وظیفه خودمراقبتی در استارتاپ Omio
یکی دیگر از مواردی که استارتاپ Omio در این شرایط در پیش گرفته است تا بتواند ضمن جلوگیری از شکست خود، موقعیت خود را نیز تثبیت کند، ترسیم سه وظیفه مراقبتی داخلی برای خود است که شامل حمایت از مشتریان، حمایت از کارمندان و تمرکز بر پایداری مشاغل می‌شود.
حمایت از مشتری باعث می‌شود که بعد از رکود حاصل از کرونا، استقبال بیشتری نسبت به این استارتاپ ایجاد شود؛
حمایت از کارمندان نیز باعث ارتقاء سازمان درونی شرکت و بهبود روند کاری آن خواهد شد و در نهایت تمرکز بر روند پایداری مشاغل باعث می‌شود که این کسب‌وکار موقعیت‌های سرمایه‌گذاری را سنجیده و بداند که در کجا سرمایه‌گذاری کند و از چه مواضعی اجتناب کند.
رویکرد استارت‌آپ مذکور یک رویکرد مراقبتی و آینده‌نگر است که در هر سه زمینه مورد نظر خود، آینده‌ی شرکت را در نظر داشته و در راستای توسعه و ارتقاء خود گام برمی‌دارد.
زنده ماندن: یک مزیت رقابتی برای استارتاپ‌های گردشگری
از دید دست‌اندرکاران این استارتاپ‌ها، زنده ماندن در چنین شرایطی یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود و کسب‌وکارهای حوزه ی گردشگری باید تمام تلاش خود را به کار ببرند تا بتوانند از شکست استارتاپ خود در این دوران جلوگیری کرده و بعد از سپری شدن این ویروس، حیات خود را از سر بگیرند.
هر استارتاپی که باقی بماند در میان سایر رقبای خود یک مزیت عمده به دست آورده است و می‌تواند با حجم بیشتر مشتریانی که خواهان سفر هستند، روبه‌رو باشد.
اگرچه زیان‌های ناشی از ویروس همه‌گیر کرونا استارت‌آپ‌های حوزه‌ی گردشگری را بیش از سایر کسب‌وکارهای نوپا متضرر کرده است، اما تجربه ی سه استارت‌آپ فوق نشان می‌دهد که در صورت مدیریت درست، می‌توان در این دوران سخت نیز پا بر جا ماند و کسب‌وکار خود را حفظ کرد.
داشتن اعتبار مالی لازم و پشتوانه مالی که حاصل مدیریت درست هزینه‌هاست، یکی از دلایل مهم حفظ سه استارتاپ مذکور در شرایط بحرانی فعلی به شمار می‌رود، به طوری که آنها می‌توانند در صورت کاهش مشتری، لغو سفرها و بازگرداندن هزینه‌ها، باز هم به حیات خود ادامه دهند.
از سوی دیگر تمرکز بر تقاضای روبه‌افزایش مشتریان نیز یکی دیگر از نکاتی است که به طور جدی در دستور کار آنها قرار گرفته است، زیرا در چنین شرایطی، حفظ مشتریان برای دوران بعد از کرونا بسیار ضروری است.
