اخیرا کارآفرینانی در لیبی وارد عرصه کسب‌و‌کار شده‌اند که آینده این کشور را رقم می‌زنند. از آموزش تا تجارت همراه، بنیانگذاران استارتاپی در شرایط اقتصادی و سیاسی نابسامان پس از جنگ داخلی که کماکان هم ادامه دارد، راهکارهایی را برای رویارویی با چالش‌ها در لیبی ایجاد می‌کنند.
برخی از این استارتاپ‌ها که نقش مهمی در بهبود شرایط کشور داشته‌اند، عبارتند از:
الهام اجوکیشن که آموزش مبتنی بر فناوری را به نوجوانان ارائه می‌دهد تا مهارت‌های دیجیتالی را بیاموزند. این استارتاپ توسعه وب‌سایت، توسعه بازی و غیره را آموزش می‌دهد و آنها را با مهارت‌های ضروری آشنا می‌کند. مالک آجاج در سال ۲۰۱۶ این استارتاپ را راه‌اندازی کرده است. الهام اجوکیشن در سال ۲۰۱۸ برنده جایزه سیداستارز طرابلس شده است.
شی‌کدز یک شرکت اجتماعی است که به دختران و زنان نحوه رمزگذاری را آموزش می‌دهد. این شرکت جوانان زیر ۱۵ سال را هدف قرار داده، زیرا آنها یک‌سوم جمعیت لیبی را تشکیل می‌دهند.
یامی نیز توسط دو خانم در تونس بنیانگذاری شده و سرآشپز‌های خانه‌دار را با مشتریان آشنا می‌کند. این استارتاپ پیدا‌کردن مشتری را برای کارآفرینان غذایی در منزل آسان کرده و مواد غذایی را برای آنها ارسال می‌کند.
لیزان تیمی متشکل از ۴ مهندس برق و فارغ‌التحصیل بازاریابی است که نمونه اولیه از یک دستگاه را تولید کرده‌اند که می‌تواند مولفه‌های زبان اشاره را به گفتار تبدیل کند. وقتی این تیم با مشکلات برخی از مشتریان دارای مشکل شنوایی در سفارش‌دادن مواجه شدند، تصمیم گرفتند راهکاری را برای آنها ایجاد کنند.
یک سازمان بین‌المللی به نام MEDA به کارآفرینان جوان و خانم‌ها در لیبی آموزش، دسترسی به بودجه و منتورشیپ ارائه می‌دهد. سازمان دیگری به نام هگزا کانکشن روی توسعه فناورانه در لیبی متمرکز است
سنباد ترکیبی از بازی و اپلیکیشن است که اصول اولیه کارآفرینی را به بازیکنان یاد می‌دهد. این استارتاپ بازیکنان را به چالش می‌کشد تا آنها ایده‌های کسب‌و‌کار جدید ارائه دهند.
واجبات آنلاین نیز یک استارتاپ تحویل غذا‌ست که به رستوران‌ها و سایر بازرگانان در فروش و تحویل مواد غذایی به مشتریان کمک می‌کند.
اماتک هلت یک سیستم الکترونیکی یکپارچه برای موسسات بهداشتی ارائه می‌دهد و این سیستم به پرسنل پزشکی و اداری خدمات ارائه می‌کند.
لیبیا کوفاندر نیز به استارتاپ‌ها کمک می‌کند تا برای پشتیبانی از کسب‌و‌کار خود، سرمایه جذب کنند. کسب درآمد از منابع سنتی برای استارتاپ‌های تازه تاسیس بسیار دشوار است، این پلتفرم قصد دارد در این راستا به آنها کمک کند.
تک‌نئون گروپ یکی دیگر از استارتاپ‌های اکوسیستم استارتاپی لیبی است که در زمینه توسعه بازی فعالیت دارد. این شرکت در سال ۲۰۱۷ تاسیس شده و فرهنگ لیبی را وارد بازی‌هایش می‌کند.
هوم‌مید پلتفرمی است که به زنان خانه‌دار کمک می‌کند تا از منزل خود به بازار دسترسی داشته باشند و محصولات خود را به فروش برسانند.
در اکوسیستم استارتاپی لیبی چهره‌ها و پروژه‌های مهمی وجود دارند. برخی پروژه‌های اصلی که جوانان لیبی انجام داده‌اند، عبارتند از:
پروژه آسم‌علی که با استفاده از زباله‌های بازیافت‌شده یک نیروگاه تولید برق ساخت. حسین‌کافو نیز استارتاپ موفقی را راه‌اندازی کرد و در سال ۲۰۱۷ در مسابقه‌ای با حمایت مالی اتحادیه اروپا مبلغی معادل با ۳٫۵۷۸ دلار برنده شد. یکی دیگر از کارآفرینان برجسته لیبی تامیم ادب، هم‌بنیانگذار در فیوچر اپز و سفیر سیداستارز در لیبی است.
علاوه بر استارتاپ‌ها، سایر بازیکنان مهم در اکوسیستم نقش چشمگیری در رشد فرهنگ کارآفرینی در بین جوانان لیبی داشته‌اند. یکی از آنها سازمان تاتاویر ریسرچ است که روی استارتاپ‌ها و ایده‌های نوآورانه کارآفرینان جوان لیبی سرمایه‌گذاری کرده و برنامه‌های توسعه ارائه می‌دهد. این شرکت همراه با ام‌آی‌تی اینترپرایز فوروم مسابقه استارتاپی را برگزار می‌کند تا اکوسیستم کارآفرینی را در لیبی تشکیل دهد.
امسال سیداستارز گروپ اولین مسابقه خود را برای استارتاپ‌های لیبی برگزار کرد و برنده می‌توانست در سیداستارز ورلد پیچ شرکت کند و ۱ میلیون دلار برنده شود. یک پروژه به نام بایت نیز در این کشور در حال انجام است و هدف از آن تقویت رهبری فناوری و نوآوری در لیبی است. بایت به جوانان آموزش می‌دهد تا وارد صنعت فناوری شوند و یک پلتفرم به آنها ارائه می‌دهد تا ایده‌های خود را اجرایی کنند.
به علاوه، یک سازمان بین‌المللی به نام MEDA وجود دارد که به کارآفرینان جوان و خانم‌ها در لیبی آموزش، دسترسی به بودجه و منتورشیپ ارائه می‌دهد. سازمان دیگری به نام هگزا کانکشن روی توسعه فناورانه در لیبی متمرکز است. این سازمان رویدادهایی اعم از لیبیا بلاگ اینیشیتیو، آفریکا کد ویک و آور آو کد برگزار می‌کند.
در خصوص انکوباتورها، یک انکوباتور کسب‌و‌کار در دانشگاه تریپولی وجود دارد. این یک پروژه شراکتی بین دانشگاه و مرکز انکوباتور تریپولی است.
نهادهای دولتی و سازمان‌های محلی مانند لیبیانا، شرکت توسعه نفت و گاز و برنامه ملی شرکت‌های کوچک و متوسط از جمله نهادها و شرکت‌هایی هستند که به کارآفرینان جوان کمک می‌کنند تا به موفقیت برسند. دفتر توسعه سازمان ملل و اتحادیه اروپا نیز در پروژه‌هایی با هدف پشتیبانی از کارآفرینان جوان شرکت دارند.
جای تردید نیست که جنگ مدنی و مبارزه با داعش موجب شده است که این کشور از نظر اقتصادی و سیاسی در وضعیت نامساعدی قرار گیرد، اما در همین شرایط کارآفرینان لیبیایی نشان داده‌اند که می‌توانند راهکارهایی را برای رفع مشکلات کشور خود ایجاد کنند. با بهبود شرایط اقتصادی و سیاسی، اکوسیستم استارتاپی این کشور نیز در سطح بین‌المللی مورد توجه قرار خواهد گرفت.
