در حالی که در ایران سرمایهگذاران و استارتاپیها ناخواسته درگیر حاشیههایی شدهاند که به کلیت اکوسیستم ایران آسیب زده است و تمرکز آنها را از توسعه کسبوکارشان گرفته و باید درصدد این باشند تا حقانیت خود را ثابت کنند که نفوذی نیستند، آمازون به خاورمیانه و کشورهای حاشیه خلیج فارس نفوذ کرده و میخواهد بازار خردهفروشی آنلاین را قبضه کند. این در حالی است که عدهای به شکل عجیبی خواسته یا ناخواسته در تلاش هستند فضای ایران را برای سرمایهگذاری ناامن جلوه دهند. بلومبرگ گزارش میدهد که درست در کنار گوش ما شرکت بزرگ آمازون قصد دارد سهام سایت خردهفروشی آنلاین سوک (Souq.com) را که در دوبی واقع شده است، خریداری کند. این بخشی از استراتژی آمازون برای توسعه نفوذ خود در خاورمیانه است، چرا که آمازون در حال حاضر هیچگونه فعالیتی در این منطقه ندارد.
آمازون سعی دارد 30درصد از سهام سوک را که حداقل 1.2 میلیارد دلار ارزش دارد، خریداری کند. شرکتهای سهام خصوصی و شرکتهای منطقهای و کوچک که توسط خانوادهها اداره میشوند و به دنبال توسعه فروش وب خود هستند نیز در این رقابت بر سر خرید سهام سوک شرکت دارند.
سرمایهگذاران فعلی سوک، Tiger Global Management و نسپرز از آفریقای جنوبی، میخواهند بخشی از داراییهای خود را به فروش برسانند. به مرور زمان سوک به عنوان غول اینترنتی منطقه شناخته شده که تقریباً 1.5میلیون محصول را در 30 دستهبندی مختلف در خاورمیانه و آفریقای شمالی به فروش میرساند و حدود 45 میلیون بازدیدکننده و نیز بیش از 10هزار بازرگان دارد.
میزان تقاضا برای بخش تجارت الکترونیک در حوزه خلیج فارس در ماههای اخیر افزایش یافته به گونهای که محمد العبار، رئیس آژانس املاک امار در دوبی، اعلام کرده است طرحهای 1 میلیارد دلاری برای راهاندازی مجموعهای از سرمایهگذاریهای خطرپذیر مهم در حوزه دیجیتال و تجارت الکترونیک در امارات متحده عربی انجام خواهند گرفت. از مهمترین دلایلی که موجب شده شرکت آمازون به فکر خرید سهام سوک در دوبی باشد، رشد اقتصادی و افزایش جمعیت در خاورمیانه است. شرکتهایی که در این منطقه فعالیت میکنند، با تعداد بیشماری مخاطب روبهرو هستند و همین مخاطبان مشتری بالقوه خدمات آمازون به شمار میروند. از سوی دیگر رشد اقتصادی در این منطقه به معنای افزایش توان خرید مردم آن منطقه است. در نتیجه احتمال استقبال از سایتهای خردهفروشی مانند سوک توسط مردم زیاد خواهد بود زیرا دوبی از نظر اقتصادی دارای پتانسیل بسیار بالایی است.
دلیل دیگر این سرمایهگذاری، شهرت و قدرت سوک در منطقه خاورمیانه است. سوک بزرگترین پلتفرم بازار و خردهفروشی آنلاین در خاورمیانه است که بیشترین بودجه کسبوکار اینترنتی را در خاورمیانه به خود اختصاص داده است؛ یعنی مبلغی معادل 1 میلیارد درهم. به علاوه، این شرکت قصد دارد سرمایهگذاران متنوعی را به کسبوکار خود جذب کند. شهرت سوک تا حدی است که از نظر اطلاعرسانی برند در امارات متحده عربی رتبه پنجم را کسب کرده و این شرکت یکی از ارزشمندترین شرکتهای اینترنتی در منطقه به شمار میرود.
این نکته را نیز باید در نظر گرفت که در تمام دنیا به ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس و منطقه خاورمیانه، استفاده از اینترنت و خدمات اینترنتی به شدت افزایش یافته است و هر روز تعداد بیشتری از مردم به کاربران اینترنتی تبدیل میشوند. در نتیجه استقبال از کسبوکارهای خردهفروشی اینترنتی بالا رفته است. آمازون وبسایتهای خود را در کشورهای کانادا، چین، ژاپن، انگلستان، آلمان و فرانسه راهاندازی کرده و به مشتریان این امکان را میدهد که با پول رایج کشور خود از کشورهای دیگر خرید کنند و بیشتر سعی داشت روی توسعه دستهبندی محصولات جدید خود تمرکز کند. این خردهفروش اینترنتی اکنون به دنبال آن است که مهندسان نرمافزار ارشد استخدام کند تا تیمهای جدید تشکیل داده و از این طریق کسبوکار آمازون را در سراسر دنیا توسعه دهد.
یکی دیگر از سرمایهگذاریهای مهم آمازون در منطقه آسیا، به راهاندازی کسبوکار خرده فروشی اینترنتی آن در کشور هند مربوط میشود. آمازون با سرمایهگذاری 3 میلیارد دلار در این کشور قصد داشت هند را به بازار خرید آنلاین اصلی تبدیل کند.در این راستا آمازون با ورود به هندوستان به مقابله مستقیم با برند ملی هندوستان که توسط دو برادر هندی تاسیس شده بودپرداخت تا بازار هندوستان را از آن خود کند.
این شرکت بعد از عقبنشینی از چین به دلیل رقابت شدید شرکت تجارت الکترونیکی علیبابا که توسط چینیها حمایت میشد، تصمیم گرفت در هند سرمایهگذاری کند تا از این طریق بتواند خدمات خود را در سطح بینالمللی گسترش دهد. درآمد حاصل از این بازارهای بینالمللی در سال 2015 به 7.4 میلیارد دلار رسید که 6.9 درصد از کل فروش آمازون را تشکیل میداد. به علاوه این شرکت خدمات پرایم خود را در چین معرفی کرد تا از این طریق وارد بازار آسیای شرقی شود. یکی دیگر از برنامههای آمازون آن است که از طریق راهاندازی این خدمات در سنگاپور وارد این منطقه شود و در سه ماهه اول سال 2017 این برنامه خود را عملی خواهد کرد.
آمازون دارای یک برنامه طولانیمدت است و آن برقراری ارتباط بین کارخانجات در کشورهایی مانند هند و چین و مشتریان در آمریکا و اروپاست. این شرکت با خرید سهام شرکتهای محلی مانند سوک نهتنها مشتریان بالقوه در منطقه خاورمیانه را به خود جذب میکند، بلکه از امکانات و پتانسیل این منطقه برای تولید و ارائه خدمات به سایر کشورها بهرهمند میشود. حال اگر این سایت خردهفروشی بزرگ یکی از سرمایهگذاران اصلی سوک باشد، جایگاه مهمی را در حوزه خردهفروشی آنلاین در منطقه خاورمیانه از آن خود خواهد کرد و تهدید بزرگی برای شرکتهای فروش اینترنتی در ایران.