شرکت‌ها مجبور هستند عاقلانه رفتار کنند و کنار هم قرار بگیرند

سال ۹۷ برای علیرضا صادقیان سال پرکاری بوده و تغییرات خیلی زیادی را هم در این سال در کسب‌وکارش تجربه کرده. می‌گوید که کارهای خیلی زیادی انجام دادیم.

«از مدت‌ها قبل برنامه‌های پایه‌ای و بلندمدتی را تدارک دیده بودیم و آنها را اجرا کردیم، ضمن اینکه تغییرات بسیار عمیق و گسترده‌ای را در سازمان ایجاد کرده و خود را برای پیشرفت‌های خوبی در سال ۹۸ آماده کرده‌ بودیم.

البته این روند همزمان شد با شیوع مشکلات اقتصادی که در کشور پیش آمد که مجموع این مشکلات، کار ما را در سالی که برای‌مان پرکار و شلوغ هم بود، خیلی سخت‌تر کرد.» صادقیان با بیان این جملات به تغییراتی اشاره می‌کند که در مسیر برنامه‌ریزی‌های‌شان رخ داده است.

تغییراتی که موجب شده خیلی از برنامه‌ها اجرایی نشوند یا به تعویق بیفتند. علیرضا می‌گوید سال ۹۷ بسیار سخت‌تر و پراسترس‌تر از آن چیزی بوده که سال گذشته همین موقع آن را تصور می‌کرده است. بنیانگذار نت‌برگ سال ۹۸ را هم سالی سخت و پرفشار توصیف می‌کند.

• برای عبور از سختی‌های سال ۹۷ چه کردید؟ گفتی که ‌برنامه‌هایی داشتید؛ این برنامه چه بود که زیرساخت‌های رشدتان را هم فراهم کرد و با چه شیوه مدیریتی از این سال عبور کردید؟

در سال جاری، مدیریت مالی خیلی مهم بوده است، به همین دلیل نیز برنامه‌ریزی‌های ما با توجه به تغییرات نرخی و تغییر قدرت خرید مردم شکل می‌گرفت.

یک اثر کوچک از این تغییرات این است که مثلا در چیلیوری، متاسفانه، ماهی صد رستوران تعطیل می‌کنند، یا مثلا در هفته گذشته یا دو هفته پیش بود که تقریبا یک‌چهارم رستوران‌ها در منوی خود تغییر قیمت دادند که این تغییر، فشار فوق‌العاده زیادی را به بچه‌های ما وارد کرد که سریعا بتوانند قیمت‌های‌شان را تغییر دهند، طبیعی است که چنین نوساناتی باعث تغییر برنامه‌های ما می‌شد.

یکی از اقداماتی که در مقابل این مشکلات انجام دادیم، این بود که از اواخر بهار که قیمت دلار خیلی اذیت می‌کرد، برنامه‌ریزی کردیم که تمام هزینه‌های ثابت ارزی‌ را، هزینه‌های سرور یا خدماتی که از شرکت‌های خارجی می‌گرفتیم، به صفر نزدیک کنیم و هر‌کدام از آنها را که جایگزین داخلی داشت، به داخل بیاوریم و در نهایت تمام سرورهای سایت و ایمیل‌ها را به داخل آوردیم.

مثلا ما بررسی کردیم که اگر یک سرور داخلی بخریم و خودمان راه‌اندازی کنیم و در عوض پول اشتراک ایمیل به خارجی‌ها ندهیم، طی ۴ماه این هزینه برمی‌گردد؛

لذا بچه‌ها سریعا ایمیل‌ها را منتقل کردند و این اتفاق افتاد. در حقیقت اقدامات ما برای انطباق با این شرایط، به نوعی بود که خودمان را با شرایط اقتصادی جدید وفق داده، اولویت‌های‌مان را عوض کنیم تا در نهایت به مدیریت درست دست یابیم.

• در حال حاضر هلدینگ شما چقدر نیرو دارد؟

حدود ۴۰۰ نفر.

• رقم بالایی است! و قطعا هزینه‌ها و مدیریت و نگهداری بالایی نیز می‌طلبد. فرمودید این مشکلات منجر به خودکفایی‌ها و بومی‌سازی‌هایی شد، از طرفی، به نظر می‌رسد سال ۹۸ نیز این مشکلات کماکان خواهند بود و چه‌بسا سخت‌تر هم بشوند، برنامه‌های آقای علیرضا صادقیان برای سال بعد چیست؟ و چه امیدهایی در سال بعد دارید؟

فکر می‌کنم ما در سال جدید باید پرکاری‌ خود را حفظ کنیم و در نهایت نیز کسی که از این بحران‌ها بیرون می‌آید، قوی‌تر خواهد بود و طبعا شرکت‌ قوی‌تری نیز خواهد داشت؛ یعنی شرکت‌هایی که در این شرایط باقی بمانند، قطعا برنده طولانی‌مدت بیزینس خود خواهند بود و با یک تیم قوی و آبدیده از این شرایط بیرون می‌آیند.

من هم معتقدم که ممکن است در سال ۹۸ شرایط سخت‌تر هم بشود و ما تورم‌هایی را داشته باشیم که حتی شرایط روزمره زندگی تک‌تک ما را سخت کرده و در کارمان تأثیر بگذارد.

اما به نظر بنده تأثیری که این شرایط در بحث کسب‌وکار داشته و من فکر می‌کنم در سال ۹۸ خودش را بیشتر نشان بدهد، این است که باعث شده شرکت‌هایی که بعضا با هم رقیب بودند، بیشتر به هم نزدیک شوند، تا اینکه بتوانند به جای رقابت، در کنار هم از این بازار زنده بیرون بیایند.

حتی همین امسال هم بحث‌های زیادی راجع به ادغام‌های احتمالی شد که متاسفانه هیچ‌کدام عملی نشدند.

• بحث ادغام بین شما و تخفیفان هم همیشه داغ است و هیچ‌گاه هم انگار عملی نمی‌شود!

قسمت نیست حتما! من فکر می‌کنم، حالا جدای از ما و تخفیفان، به‌هرحال همه شرکت‌ها در سال۹۸ مجبور هستند که تا حدی عاقلانه رفتار کنند و کنار هم قرار بگیرند، تا اینکه بتوانیم در کنار هم این بیزینس آنلاین مملکت را حفظ کرده و به رشد آن کمک کنیم.

• نگاه شما به سال بعد امیدوارانه است یا حداقل برداشت من این است! همینطور روی همکاری بیشتر کسب‌وکارها و در کنار هم قرار گرفتن‌شان، تأکید دارید.

بله همینطور است.

• با توجه به این موج ناامیدی که راه افتاده است و تازه‌کارها نیز آینده را تیره می‌بینند، فکر می‌کنید سال بعد، سال راه‌اندازی استارتاپ‌ خواهد بود؟ و چه حوزه‌هایی را مستعد این کار می‌دانید؟

اگر به تاریخ هم نگاه کنید، متوجه می‌شوید که در شرایط سخت یا حتی شرایط جنگی، اختراعات یا ایده‌پردازی‌ها بیشتر می‌شوند، یعنی بیشترین اختراعات معمولا در شرایط جنگی خلق می‌شوند، اگر به جنگ‌های تاریخ توجه کنید، می‌بینید که خیلی از اختراعات مهم قرن بیستم به خاطر نیازی بود که کشورها در آن دوران داشتند، حالا چه نیازهای نظامی و چه سایر نیازها.

به عقیده من انسان‌ها در شرایط سخت سعی می‌کنند که روش‌های جدیدی اختراع کنند، چراکه وقتی که شرایط آسان است، ممکن است که انسان آنقدر تحت فشار نباشد که بتواند یک اختراع جدید ارائه دهد. تصور من این است که در سال بعد قطعا افرادی با ایده‌های جدید حضور خواهند داشت، اما آیا می‌توانند پول مورد نیازشان را جذب کرده و ایده را پیاده کنند یا خیر!

به نظر من ایده‌هایی که بتوانند با حداقل سرمایه به ثمر برسند و نیاز روز جامعه باشند، می‌توانند خیلی موفق عمل کنند. نیاز روز جامعه هم از این جنس است که چه از نظر شخصی و چه از نظر بیزینسی، مردم بتوانند با این شرایط جدید کنار بیایند، مثلا صرفه‌جویی داشته باشند و خود را با شرایط جدید وفق بدهند.

طی این یکی دو ماه اخیر، حتی یکی دو هفته اخیر، بعضی از کسب‌وکارها و حتی کسب‌وکارهایی مثل بامیلو از بازار کنار رفتند، خیلی‌ها شرایط سخت اقتصادی را دلیل این کنار رفتن‌ها می‌دانند و خیلی‌ها هم معتقدند که کسب‌وکارهایی بودند که شاید یک سال پیش باید شکست می‌خوردند و نیازی به آنها در بازار نبود!

• شما دلیل این شکست‌ها را چه می‌دانید؟ شرایط سخت یا عدم دانش مدیریتی یا اینکه اصلا اینها به زور پول و تبلیغ مانده بودند و حالا دیگر توجیه اقتصادی نداشتند؟

من قطعا نظر خودم را دارم، اما ترجیح می‌دهم که بدون اینکه اطلاعات کاملی داشته باشم، قضاوت نکنم!

• این شکست‌‌خوردن‌ها را شما متأثر از چه عواملی می‌دانید؟

این عوامل ممکن است متفاوت باشند و باید شرایط آن را بررسی کنیم، قطعا ترکیبی از همه اینها خواهد بود، چراکه یک فاکتور اصلا دخیل نیست، برای مثال اگر مدیریت‌تان بد باشد، با پول، مدیریت بد را پوشش می‌دهید یا اگر مدیریت متوسط داشته باشید ولی پول نداشته باشید، ممکن است شکست بخورید؛

به هرحال نسبی است و به نظر من نمی‌شود تنها بر اساس یک عامل قضاوت کرد، قطعا مجموعه‌ای از عوامل است، ولی شما باید با آن استارتاپ زندگی کرده و جزو پرسنل و هیأت مدیره آن باشید تا بتوانید تحلیل درستی نسبت به آن ارائه دهید.