در این گزارش کوتاه، آماری از مصرف سالانه و گردش مالی موجود در بعضی از بازارهای مواد غذایی ایران ارائه می‌شود؛ بازارهایی که هنوز شاهد حضور جدی استارتاپ‌ها نیستند و از گردش مالی چندین هزار میلیارد تومانی و میلیارد دلاری‌شان چیزی به حوزه آنلاین نداده‌اند. در این گزارش تنها به بعضی از بازارها اشاره شده است.
- آمار مصرف گوشت در خانوارهای شهری ایران
خانوارهای شهری در سال بیش از ۳۰هزار میلیارد تومان انواع گوشت می‌خرند. بررسی‌های صورت‌گرفته از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد که خانوارهای شهری حدود ۱۴۵کیلو انواع گوشت مصرف می‌کنند که در این میان بیشترین میزان مصرف به گوشت پرندگان اختصاص دارد. بازار گوشت در میان خانوارهای شهری ۳۰هزار و ۱۲۷میلیارد تومان برآورد شده است. هر خانوار ایرانی در طول سال به‌طور متوسط یک میلیون و ۸۸۲هزار تومان برای خرید گوشت هزینه می‌کند. بر اساس برآوردها مصرف گوشت قرمز برای هر خانوار شهری به‌طور متوسط ۴۱کیلو برآورد شده که این رقم برای گوشت پرندگان به ۸۹کیلوگرم می‌رسد. بررسی سبد هزینه‌ای خانوار نشان می‌دهد هر خانوار ایرانی بیش از یک میلیون تومان پول بابت خرید گوشت قرمز پرداخت می‌کند. هزینه‌ای که بابت مصرف مرغ و گوشت پرنده به سبد هزینه‌ای خانوار اختصاص یافته برابر ۶۰۳هزار تومان بوده است.
بر اساس این گزارش مصرف تنها ۱۲کیلو ماهی برای خانوار ایرانی هزینه‌ای برابر با ۱۷۹هزار تومان در‌بر‌دارد. بررسی وضعیت بازار گوشت نشان می‌دهد که گردش مالی بالایی در شهرهای ایران در این حوزه وجود دارد. رقم ۳۰هزار میلیارد تومان تنها بخشی از گردش مالی بازار گوشت را نشان می‌دهد چون در ارزیابی‌های صورت‌گرفته میزان مصرف گوشت در میان خانوارهای روستایی گزارش نشده است. هرچند گردش مالی بازار گوشت قرمز کشور، عددی بیش از ۱۵هزار میلیارد تومان است ولی این میزان برای یک کشور ۸۰میلیون نفری، میزان قابل قبول و آینده‌نگرانه‌ای نیست.
- پیش‌بینی بازار تا سال ۲۰۳۰
سرانه متوسط مصرف جهانی گوشت در سال ۲۰۱۵ توسط فائو برابر با ۳/۴۱ کیلوگرم در سال محاسبه شد و با روند رو به رشد مصرف پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ میزان متوسط مصرف سرانه گوشت در دنیا به حدود ۳/۴۵ کیلوگرم در سال برسد. فائو (سازمان جهانی غذا) اعلام کرده که سالانه حداقل ۱۰۰هزار تن از انواع گوشت قرمز در ایران به شکل ضایعات از چرخه مصرف خارج می‌شود که در صورت کاهش آن، این کشور می‌تواند به سوی خودکفایی در تأمین گوشت قرمز گام بردارد. بر اساس آمارهای وزارت جهاد کشاورزی میزان تولید گوشت قرمز در ایران حدود ۹۵۰ هزار تن و مقدار تولید گوشت مرغ حدود یک میلیون و ۷۵۰ هزار تن در سال است که با احتساب واردات حدود ۱۰۰هزار تنی گوشت قرمز در سال مقدار کل سبد گوشت قرمز و سفید کشور به حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن می‌رسد.
- آمار بازار لبنیات
۴۵درصد تولیدات ناخالص ملی در بخش کشاورزی مربوط به دام است. سالانه حدود ۸میلیون و ۸۰۰هزار تن شیر (از این میزان حدود ۶۴۵هزار تن انواع مواد لبنی صادر شده و مابقی در داخل کشور مصرف شد)، متوسط سرانه تولید شیر در دنیا نیز بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ کیلوگرم است. این میزان در کشور ۱۱۰ کیلوگرم است که از این میزان ۱۰۰کیلوگرم مصرف داخلی و مابقی صادر می‌شود. البته پیش‌بینی سرانه مصرف شیر ۱۵۰ تا ۱۶۰ کیلوگرم است. در سرانه تولید شیر با سرانه تولید شیر در دنیا برابر هستیم اما در سایر کشورها شیر بیشتر مصرف می‌شود حتی در برخی کشورها به بیش از ۵۰۰ کیلوگرم نیز می‌رسد. قابل ذکر است که تولید بیش از ۸میلیون تن شیر در ایران، گردش مالی سالانه ۲۴هزار میلیارد تومانی ایجاد کرده است.
- سرانه مصرف آبمیوه و سبزی در ایران و تهران
سرانه ۱۰لیتری مصرف آبمیوه ایرانیان بیانگر نیاز ۸۰۰میلیون لیتری بازار این محصول در کشور است که با در نظر گرفتن متوسط قیمت ۳۰۰۰تومانی هر لیتر آبمیوه گردش مالی ۲۴۰میلیارد تومانی را برای این بازار رقم زده است. حداقل گردش مالی سالانه بازار سبزیجات تازه در تهران ۶۴،۸میلیارد تومان است و روزانه ۶۰۰ تن سبزیجات تازه با قیمت‌هایی از حداقل ۳۰۰ تومان تا بیش از ۸۰۰تومان در هر کیلو در شهر تهران عرضه می‌شود.
بر این اساس حداقل گردش مالی بازار سبزیجات تازه در تهران روزانه ۱۸۰میلیون تومان و سالانه بیش از ۶۴،۸میلیارد تومان است. از میزان ۶۰۰تن، تنها ۳۰تن به صورت پاک‌شده و بسته‌بندی به بازار عرضه می‌شود. در این میان تا ۷۰درصد سبزی‌ها به صورت ضایعات هدر می‌شود و سالانه تا ۷۰۰میلیون تومان هزینه جمع‌آوری این ضایعات است.
