حاجی امین الضرب را بیشتر بشناسیم

0

امین الضرب لقبی است که در دوران پادشاهی قدیم، به اشخاص بانفوذی تعلق می‌گرفت که امین پادشاهان و سلاطین در ضرب سکه بودند. در هر دوره‌ای شخصی که مسئول ضرب سکه رایج کشور می‌‌شده را امین دارالضرب (به اختصار امین الضرب) می‌گفتند، اما امروز وقتی گفته‌می‌شود «امین الضرب» منظور یک نفر است: «حاج محمدحسین خان مهدوی امین الضرب» کارآفرین موفق ایرانی، نماد تجارت مدرن در ایران و موسس اتاق بازرگانی تهران که امین الضرب دربار مظفری بود.

محمد‌حسین مهدوی، فرزند حاج محمدحسن خان [کمپانی] اصفهانی امین دارالضرب، ششم محرم ۱۲۸۹ هجری‌قمری در تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی را نزد معلمان خصوصی آغاز کرد، فقه و اصول فلسفه را در حد سطح تحصیل کرد و ریاضیات و تاریخ و جغرافیا را فرا گرفت. زبان فرانسه را نیز به خوبی آموخت و در مدتی که پدرش میزبان سیدجمال‌الدین اسدآبادی بود، زبان عربی را به طور کامل از سید فرا گرفت.

آغاز فعالیت تجاری در ۱۶ سالگی

محمد‌حسین در ۱۶سالگی کار خود را در تجارتخانه پدر آغاز کرد و چند سفر کوتاه به اروپا رفت. پدرش از تاجران درجه اول تهران و امین الضرب دربار ناصرالدین شاه بود و خانواده‌‌اش دارای نفوذ سیاسی فراوانی بود و همیشه مصدر امور عام‌المنفعه بودند‌ و همیشه به‌خاطر شغل آنها و نفوذشان، دشمنان بسیاری داشتند که سعی می‌کردند به‌ آنها اتهام اختلاس بزنند.

بعد از اینکه ضرابخانه به طرز جدید در ایران تأسیس شد، ناصرالدین شاه در سال ۱۳۰۰ه.ق ریاست آن را به حاج محمدحسن واگذار کرد و عایدات آن که سالیانه ۲۵ هزار تومان بود، جزء عایدات مالیه مملکت محسوب می‌شد. در اوایل سلطنت مظفرالدین شاه، اموال حاج محمدحسن را به علت تقلب در پول سیاه (کوچکترین واحد پول) توقیف کردند، محمدحسین به تسویه حساب پدر پرداخت و برای آزادی پدرش به سراغ داماد مظفرالدین شاه، صنیع‌الدوله می‌رود و با پرداخت ۴۰ هزار تومان پدرش را آزاد می‌کند.

پس از مرگ امین الضرب پدر، حاج محمد‌حسین مورد توجه مظفرالدین‌شاه قرار گرفت و ملقب به امین الضرب شد. او که طرفدار حکومت قانون بود، در دوران انقلاب مشروطه از مشروطه‌خواهان حمایت کرد و حامی مالی آنان بود و در مجلس اول به نمایندگی مجلس شورای ملی از سوی تجار انتخاب و عهده‌دار نیابت مجلس شد. او در معاملات تجاری به سرعت پیشرفت می‌کرد تا جایی که حتی پیشنهاد تأسیس بانک ملی را به مظفرالدین شاه داد.

تاسیس هیأت اتحاد تجار

در سال ۱۳۳۸ قمری به همراه عده‌ای از تجار هیأت اتحاد تجار را تشکیل داد و ریاست آن را برعهده گرفت، پس از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ به دستور سیدضیاء دستگیر شد و به زندان افتاد. پس از سقوط سید ضیاء از زندان آزاد و در دوره‌های هفتم، هشتم و نهم مجلس شورا و مجلس مؤسسان به نمایندگی برگزیده شد.

امین الضرب صاحب نخستین کارخانه برق تهران بود و به همین دلیل به امین الضرب «پدر برق ایران» لقب داده‌‌اند. همچنین برای نخستین‌بار تلاش کرد کارخانه ذوب‌آهن را به ایران آورد. او تاجری مشروطه‌خواه و تجدد‌طلب بود و مهم‌ترین یادگار او تلاش برای توسعه تجارت بخش خصوصی است. او در اواخر عمر به بیماری قند مبتلا شد و برای معالجه به پاریس رفت، پس از چندی به تهران بازگشت و در تاریخ ۲۶ آذرماه ۱۳۱۱ دار فانی را وداع گفت.

ماندگارترین یادگار او، تأسیس اتاق بازرگانی تهران است که درحال حاضر با عنوان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران ۸۴ سال قدمت دارد و هرساله نشان امین الضرب را به کارآفرینان برجسته کش.ر اهدا می‌کند.

خدمات و تأسیساتی که امین الضرب به وجود آورد:

  1. ایجاد خط راه‌آهن بین محمودآباد و آمل ۱۳۰۸ق
  2. احداث کارخانه برق: کار کارخانه برق او چنان رونق می‌گیرد که تهران روشن می‌شود. ابتدا خیابان‌های لاله‌زار، سعدی، شاه‌آباد و چراغ برق و سپس نقطه‌های مختلف دیگری از پایتخت، با شب‌های تاریک خود خداحافظی می‌کنند.
  3. احداث کارخانه بلورسازی ۱۳۰۵ق
  4. تأسیس کارخانه چینی‌سازی در تهران
  5. ایجاد کارخانه ابریشم‌تابی و ابریشم‌بافی
  6. بنای کاروانسرای حسن‌آباد میان‌ راه تهران – ‌قم
  7. ساخت راه افجه به تهران
  8. پیشنهاد تأسیس بانک در۱۲۹۶ق
  9. پیشنهاد احداث اولین کارخانه ذوب‌آهن ایران در ۱۳۰۴ق بود که امتیاز آن را از شاه گرفت، اما موفق به اجرای آن نشد.

خاندان امین الضرب (پدر و پسر) خدمات زیادی را به اقتصاد کشور کردند و پیشرفت صنایع ایران تا حدودی مرهون خدمات این دو شخص است. اسناد موجود نشان می‌دهد که امین الضرب‌ها منشأ تأسیس مجالس تجارت در دوران قاجاریه و ایجاد رابطه اداری و حقوقی با دولت بودند. آنها به خاطر فعالیت‌های مختلف اقتصادی جزو دولتمردان اقتصادی کشور و به خاطر سرمایه‌گذاری و عدم کمک دولت در زمره اربابان صنایع بخش خصوصی بودند.

باغ ضرابخانه تهران، که اکنون در حوالی خیابان پاسداران است و بیشتر به عنوان سه‌راه ضرابخانه می‌شناسیم، از میراث این خانواده است که هم‌اکنون به بانک مرکزی تعلق دارد.

سومین دوره اعطای نشان کارآفرینی امین الضرب در سال ۹۷

گفت‌وگو با حمید محمدی، هم‌بنیانگذار دیجی‌کالا: جوانان استارتاپی در کنار دانش نیاز به تجربه کارآفرینان دارند

گفت‌وگو با سعید محمدی، هم‌بنیانگذار دیجی‌کالا: مسئولیت همه ما خلق داستا‌ن‌های موفقیت است

گفت‌وگو با محمدجواد شکوری مقدم، هم‌بنیانگذار آپارات: منتظر کسی نمی‌مانم

گفت‌وگو با محمدمهدی شکوری مقدم، هم‌بنیانگذار آپارات: شانس حضور میان شرکت‌های بزرگ دنیا را داریم

گزارش مراسم اعطای نشان کارآفرینی امین الضرب: نشان افتخار بر سینه خانواده استارتاپی

گزارش تصویری: بنیانگذاران دیجی کالا و آپارات نشان امین الضرب دریافت کردند

ارسال دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.